장음표시 사용
51쪽
. 696 D. I s P. V Υ A1τ 1 6s VIII. . tiae vegetati vete. Sic vita est animae ct us; quae perficitur caloris nativi opera instruisentaria Sennerti novero more nobis dicere licet, vitam perfici a calore
nativo, quatenus illud propria donatum est forma, siquidem ab hac mirabiles potente'; actiones Φm patiatae, & antipathiae aliaque elementaribus causis superiora: & cur non ipsa demum vita 8 haecparer-gos: sed ad rem. Vti nulla qualitas peculiaris,vel propria aut occulta cuipiam rei inest nisi per promiam formam exeinpli gratia in ferro ud trahatur a magnete, &in hoc ut trahat ferrum sic illa abolita, utii non amplius est ferrum vel magnes, ita cum ea re qualitas magnetica & occulta,ilisaque perit actio Et si abolita forma i es non amplius est, id quod est, se quitur abolita quoque forma Rhabarbari cujus pri- Vauone jam cadaver factum est, non amplius Rha barbarum purgare vi Rhabarbari, vel quatenus est Rhabarbarum,sed quatenus est aliud quoddam corpus: forma enim Rhabarbari in subjecto ut vult D. Sennertus lib. cap. 1. generabit aliam formam u--ni voce vel Rquivoce si illud faxit, manet idem Rha- , barbarum , id autem fieri juxta eundem auctorem
Mocessism est,quia ipsi formae propagantur,ue per sui ipsius divisionem aut similis in semina decisis& d
rivatae propagationem : sed utrumque hic accidere: nequit , &dinat Rhabarbarum manet' tale , quale prius exat,neque fiet cadaver Rhabarbari: vel gene--rabit aequivoce aliam quae necessario est diversa, . &hic modus propagandi formam est sententiae Sen-nertianae conixi ius & haec forma non constituet Rha barbarum, sed rem aliam, cujus actiones non
52쪽
DA PARADoxis sΕcTAE SE perficitur purgatio, non amplius fiet a Rhabarbaro, 3c sic diversa forma virtutem Rhabarbari excercebit propriam,& propria egredientur sua subjecta, poteritque eodem jure vis trahendi ferrum specificere proprie alii, quam ferro inesse, corpori, & specificavis purgandi in diverso a Rhabarbaro corpore eadem dari. . LII Deinde si calido innato, uti ait idem auctor
loco citato , occultae insunt qualitates ac potentiae mirabiles , quatenus est superelementare cortus,
omnino res Omnes , qu*cunque hoc ipso perfusae sunt &constant, occultis iissem qualitatibus parti cipabunt. eademque est ratio, si calidum innatum sit, forma aliqua peculiari praeditum, qua si tale, &perquam taliter operetur.Quando per formam caloris nativi, quatenus est Oalor nativus, & omnibus rebus vitalibus communis est,occultat qualitates insunt, uecessario omnibus inerunt. Atqui hoc falsum est. Ergo inerunt, uti re revera insunt, rebus per specificam &exsis entialem formam quae utatur ca
lido innato pro instrumento , & sic calido innato non inerunt per peculiarem formam suam , sed actiones tales perficiet, quatenus dirigitur &instruitur a forma totius specifica, ceu causa principali instrumentalem disponente , &ad altiora quam prosia natura posset perficiendum subornante. frumentum propriaμaforma , velec.i corporis innata
virtute, adtiones reisteri cMedere poteu, non amplius in
strumentumforma totius erit. Et contra naturam innisu-
menii es, habere astipse vim ct virtutem, quae a reis cie proficiscit perflecificam formam 3nest, quidem omnis causa inurumentaria, et ad uvans, spropterfnem
53쪽
68 Dis P V T A T T o VIII. primae ct principalis operatur. Trimaria dat finem est' 'mam cs determinationem agendi; sic instrumenta non movent sed moventur externe, internamiam habent ad tente forma,qui res se habet in esse ita est operari, quasi-tategenerantur ct inhaerent per formam,ergo virtute formae operantur. Vnde D. Thomas ait: omne instrumensam agit Astositivead virtutem agentis principat s. L11. Et sane levioris momenti est ex eo quod dicatur ζ nobilius agens requirere nobilius instrume tum, velle concludere, calidum innatum divinioris esse aut coelestis originis , quia usurpeturare quae non sit Elementaris conditionis, cum nobilitas &praestantia maxime instrumento comparetur,a causa principali cujus virtute operatur: uti enim virtutem
usurpat instrumehium sua indole superiorem, ita &eam & simul praestantiam habet a causa, qua dirigliatur δc adhibetur , id quod antiquissimum immobilis veritatis principium,a quo nimis temere novatores quidam moderni recedere videntur, clare dem strat. Caelor cum sequitur formam ignis, facit operaunis,sturit, cum Argitur ab anima, facit opera anima videlicet vi vificat,chylificat,chymificat,generat &c. neque opus est alias ad haec opificia accersere , vel comminisci occultas qualitates, vel calori adscribere formam novam aut originem diviniorem, dummodo certum sit potentias has non inesse his,sed anima esse,& per calorem ab eadem suffcienter instructum
sic operari. Nulla forma substantialis agit nisi per
qualitates, eaeque actiones cum qualitatum virtuti- . bus sunt superiores propter formam utentem, .non
54쪽
forma non mutat natura,etiamsi sua natura superi res exerat actiones. Atqui elementarem sua natura
superiores actiones posse praestare . si a nobiliori principio dirigatur quod D. Sennertus in Instituti
nimis temere & pervicaciter negat lib.2.cap. cum ex allegata regula tum ex ipso itae actu elucet. . LIII. Calorem enim vitalem,cujus merito nos valere, aegrotare, febricitare, & demum mori neces.sum est, omnino tam quoad qualitateri quod & ipsemet D. Sennertus lib. I. de seb. cap. 1. largitur . quam substantiam esse elementaris conditionis supra demonstratum est. Atqui nullius occultae etiam qualitatis beneficio aut opera maior aut divinior perficitur actio,quam a calore nativo, quatenus animae potentia directus, vitam vitalesque' actiones instruit & excercet. Generatione & vita nullae unquaoccultarum qualitatum sunt Oiones nobiliores aut magis mirabiles, nec si vel ferri tractricem a magnete, aut quamcunque aliam maxime vulgo admirandam produeaS. Praeterea calidum nativum, cum si proximum animae instrumentum, nullaque res eodem instructa
sit, nisi animata & vitae particeps , & nihilominus occultae qualitates reperiantur in rebus inanimatis veluti magnete & ferro , quibus se mutuiter respiciant; indubitato sequitur, falsum esse qu- occultae qualitates insint rebus , quatenus innato calido sint
LIV. Et ut una est existerialis& ultimata rei forma, a qua omnes ejuslem pcculiares qualitates & potentiae propriae, cujus corruptione res non permanet
quod erat, sed vel aliud quippiam generatur, aut in
55쪽
oo D I s P v)T , T I . VII. cadaveris seriem deperit, planeque perit, ita nec a ἰctiones proprias amplius excercere potest. Neque emnim duplex rei unius est interitus. Specisca& exsistentiali atque ultimata forma pereunte res penitus
interit, qua collapsa res eadent specie sub nulla alia forma exsistere potest, sed vel mutatur in specie di., versum veluti cum ex ovo fit pullus, vel perit & sol vitur insita principia, neque exsistit eadem sub alia. subordinata,iissem pridita facultatibus,quibus pol
Iebat anima vel forma rei ultimata. Summa: omnis rei exsistentis una est ultimata formai qua pereunte eadem sub alia nulla iistem viribus integris exsist re potest, & ut una ultimata forma,ita unus ultimus
LV. L einde rei vitalis corruptio est exstinctio ca- Ioris nativi , cujus interitu velut forma seu anima amplius inesse nequit, sic quoque res omnimodo interit. Proipde polito calido salvo & incolumi ponitur anima vitalis ipsaque vita, & exstincto sequitur. mors & cadaver. Ex quo uno patescit mirabilis ab-Ωrditas, cum statuitur a cadavere perfici asstiones prioris formae per calorem nativum,cum cadaver sit cadaver per exstinctionem caloris nativi. Saletrio calore
- παννο rem esse cadaver, remque uvam σ eandem rationeste,fica forma esse cadaver ct mortuam, ct ratione sub
omnata alterim e vitam adhue vivere O' exsistere, Ur' excreeere 'ioris specifica actionespropram , surritates iam ιcata urdissimas. ' - lLVI. Tertium argumentum, quo ab elementa4.. xium sorte liberare innatum calidum conantur, mi
noxia est momenti.quam quod Philosophum ad ad- lsruendum hoc quod intendit movere debeat aut lis possix. l
56쪽
D E P A R A D o x I s S B C T AE S E N. 7or possit. Ad cujus solutionem tenendum,quod omnem istum sequitur natura praedominantis elementi vel moIe vel virtute mole saepe praevales terra & aqua compagem praestans & soliditatem corporibus, vi tute praevalet igneum & aereum, quatenus res missa vel animata est, si minore insit quantitate, id quod in externis vel extra mistionem rerum ex ipsis et mentorum particulis elucetricintilla ignis nostri etsi impuri & diaconici, plus exercet asstivitatis,ampliusique energiae habet, quam grandior terrae maia. Iumistis vero licet minorequantitate calor insit,tamen mistum conservat, & in mistis syncrysin, in animatis
LVII. Calor proinde consideratur primo ut a svirtuale in re, ratione portionis elementaris qua in- est. Secundo ut instrumentum fiaturae superibris Tertio ut proximum organon formae in mistis. HI animae in animatis.. LVIII. Primus modus quo calor minore quakιθtate dominatur sepra majorem caeterorum gravium elementorum molem, & supra assignatus est, δρro elucet ex ipsa caloris natura & indole,qua ho mo- genea congregat, heterbgenea svrarat, etsi non pati concurrat pondere& mole. . . Secundo,si consideretur ut instrumentum naturae superioris vi coeli & fyderum, calor in interior
bus miscet, generat, conservat, generationes & corruptiones rerum moderatur.In aere enim Sc elementis vi solis & jderum excitatus coelum siquidem &astra nec calida sint nec frigida omnia in inferiori
57쪽
o2 D I s P V Υ Α Υ I o VIII. di homo generare hominem dicuntur, simulque illius vi fruges & stirpes, &c. LX. Tertio consideratur ut instrumentum formet in mistis,& animae in animatisc Visormae instrumentum in mistis, conservat syncrysin minore portione qua alioquin magno ponderi aeque praevalet quod a torma rei dirigitur, ejusque Virtute valentius agit, di actionem quae silpra suae naturae speciem esi, perficit , qua etiam ratione in viventibus est primum &proximum animae instrumentum, quo vitam operatur, perficit &conservat. Hocpacto sinstrumentum in eiasse causa a/uvantis qua virtute es intentione remne cause principaL agit. Quod calor generat id facit
virtute cum naturae rerum generationem & corru
ptionem moderantis, &universi seriem conservantis, tum v, formae S animae , ut agentium proxime particularium, tinosiopin natura acitur opM Intelli
LXI. Absenum idcirco est dicere, calorem ob id esse divinum, quod majora perficiat quam vulgaris noster igneus , cum & hic si encheiria usurpet
Chymicorum, mirabilia patrare videatur,imis Iuxta Paracelscam blasphemiam, quam novatores seri- . que in venerandani antiquitatem nimium palotervi, plus satis avide amplectuntur , homunculos pro creet Quid si arte directus machinetur talia, nunquid mirabiliora,dum a naturulonge omnem artem Nexseperante dirigatur , omni procul dubio eff- elatὸ LXII. His ita consideratis facile est respondere ad
Sennertiana magnam partem a Fernelio mutuata
argumenta. Principio falsum est stirpes & herbas & iipsum
58쪽
Dx PARADox Is SECTAE SEN. ros ipsum hominem & animantia a frigore hyberno non
Iaedi, siquidem eodem invalescente calor innatus a tenuatur, cxstinguitur, membra sphacelantur, sti pes pereunt. Bene actum foret nobiscum , si frigida tempestas intempestivae pruinae , & glacies non
evincerem demumque corrumperent fruges, nec enim tali coelo & aece vulgo tanta trepidanda S sormidanda foret annonae rerumque inopia dc caritas.
LXIII. Quod vero lementari frigore invalescente aliae tardius aliae citius dispereant stirpes & herbae, pro ratione temperamenti , compagis & modi substantiae,& ccxl ,soli,situsque contingit. Calidioran tura & solidiora, licet in aquis partim nascentia, ut trifolium, treuuaa, nasturcium , aliaque alibi, vesulatum, elleborus, plus caloris habentia, uti hyem alibus mensibus prodeunt dc terram perrumpunt, Visolis de syderum innatum concitante & juvante, ita etiam longius saepe resistunt frigori & tardius superantur, licet demum superentur. An non frigore hyemali omnia torpescunt, sic tamen,ut licet ab eodem valde hebetentur & flaccescant , non tamen ad
unum omnia moriantur,& innato calore aliqua conserventur, ut videre est apud extremum septentrionem vulpeculas & ursos albicantes aliaque supervivere. Quod maxima pars immodico frigore pereat, id sane fit, quod contrarietate sita calorem innatum demum superet & exstinguat, qui sacoelenis aut alte rivi ori his nec ejusirim cum illo genera oret,neauaquam ornusio modo ab eodem pateretur , quod iuxta doctrinam
Sennerti contraria inste mutuo agentia oporteat esse ejus
'dem generis, Osioquin nulla rei per ἐν em Uiceretur aur
59쪽
LXV. Verum enimVero quemadmodum calor, prout est formae vel animae instrumentum, majora
suae speciei & naturae virtute essicit, idque ob influ - lxum virtutis ab essiciente proxima principali & con- lcursum directionis universalis naturae, silc quoque in stirpibus&l animantibus , quantumvis viribus M quantitate per se minor frigore externo, majori resaepe effracissimo, iisdem tamen munitus & adiutus causis diutiusresistit,nec sempersuccumbit,aut confestima majore & horridiore frigore externo uni versim opprimitur. Hoc pacto stirpes vi coelesti calorem excivante,tum externum tum innatum rerum l- incitante;& propria serma & substantiae modo innaa itum dirigente per hyemem non statim pereunt,aliar- lque aliis diutius durant & perdurant, dc pisces in aquis sebstantiae frigidioris, iisdem cum universalis
tum particularis naturae auxiliis, tali & roborati modici caloris vix tuoso effectu vitam degunt. LXVI. Atque ut L contrariis unius generis Iaedimur, ita a similibus ejusdem generis conservamur, sic veluti a contrario frigore elementari, herbae,stiriapes & alia complura pereunt, ita a calore elementari conservantur, eo ipso quod hic innatum suscitet, foveat, conservetque. Id videre est in rore marino, arbore mali punici aliisque rebus, in hypocaustis&locis elementari calore imbutis, per hyemem contra frigoris injurias defensis & conservatis. Neque tantum foveri , sed talibus in locis per id tempus nonnulla succrestere observes. Non alia ratione animalia torpida per hyemem in terrae latibulis degentia & semimortua quales sunt ranae si in aquam mederate calidam projiciantur,aut calidi, exponan-
60쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN os tur locis, ad sese redeunt, & nova quasi vita animantur, Viresque& motum recuperant. Prolixe hie evagari non est opus. Calor inmentaris aerenta nat Dum ct tonetrasse em.idem innatm iaditur erimitur quoque a frigore, fri δε intemperies curatur calore et mentari, eabdafrigidis. Contrariastat unlud generis
LXVII. Caeterum robustissimum arbitratur a gumentum esse, quod cum Severino Dano aliisque Paracessicis ex Aristot. lib. a.de generat.animal.c.s . mutuatur Claris . Sennertus, ubi inquit Philosephus Inest in semine omnium, quoa serit ut fecundasmesemina, videsicet quodealidum vocamu . Idque non ignis non talis aliqua faculta/,sed primη, qui insemine Jumosque corpore eontinetur, ct natura quae in eostiritus, proportione restondens elemento'starum. Et nunc calorem inquit p/ulo post, neque ignem esse neque ab igne originem ducere. , LXVIII. Haec Philosephi verba ad vivum resecare, & hunc spiritum penitus introspicere operae pretium fuerit. Ille spiritus, qui & calidum ab Aristotele vocatur, & Philosophis frequenter pro uno venit est ex eorum numero qui sunt insiti vel influentes , quorum illi ab his nutriuntur & foventur, quamobrem unius sint naturae. Influentes generantur ex sanguinis tenuissima & sincerissima portione,& in his vitalis juxta D. Sennertum ex naturali magis elaborato, in sinistro cordis ventriculo, & aere perinspirationem attracto, qui dein animalis materia & fomentum est. Ex his spiritibus & sanguine sit semen in testibus. Spiritus ille priusquam pertinge rei ad cor, ibidemque elaboraretur, non habebat