장음표시 사용
551쪽
Ietoa D I s P V T A T I o XL sunt alimenta, licet non fiant actu& vere alimenta nisi ex iis generentur milia, dc animata, aut iii animatis se disposita vel affecta ut possint dextre comparata a natura & calore nostro nativo in chylum, ehynium sanguinem & alimentarios proxime humores verti. Vnde sequitur, nihil vere & proxime fieri nutrimentum nisi quod fuerit animatum vel ab animato profectum , quodque tres coctiones non pertranseat, in quibus omnibus substantialiter oportet suisse mutatust: habet enim suam sanguis caeterique humores formam, teste Sennerto, rubstantialem.Hinc patetElementaec terram vexe dici ponse alimenta, juxta distinctionem Hippocratis, qua alimentum illud dieitur, quod est futurum alimentum seu materia remotior alimenti. Cibos vero
esse & hinc natum Chylum Chymumque quasi ali
6. Ex quibus omnibus liquet scurrilis rabies de calumniandi libido liae est in Ganymede Sennertiano. Qui enim hominem vocat putorem cum Mose, es terram ait esse alimentum ejusd em , ille . non statim dicit hominem actu ipse esse pulverem , & pulvere binoque nisil mutatis hominem adhuc esse pulverem ; S qui inquit terram & elementa esse alimentum , non dicit esse actu sed potentia remotiore tale. Vnde non sequitur quod is qui assevisat terram esse nutrimentum, eam qualis est nutrire. ; sed ideo dicςre nutrimentum , quia sit materia nutrimeilli; Et recte hie ateria pro materiato nominatur. Scurrilis itaque calumnia est assuere Freitagio, quod scribat terram ut terra est nutrire: Et quia nihil vere dc ut mum
552쪽
DE ΡARAI,oxis S reTAE SEN Iao3 nutrimentum sterit, nisi quod animatum sit vel ab animato Profectum, ' hoc concludere, terram Mminta quatenus missa an animato genita esse, quia vocentur nutrimenta. Hic aestima, lector benigne, rabiem cavillandi, quodque se talem in omnibus istis quet ad versus me, duce & instigatore D.Senner-to,aborti vis scriptis praebuerit dis latorem, qualis hic est, videlicet rabiosa & fraudulenta calumniandi libidine turgidum: miror D. Sennertum eodeVenisse impietatis ut tales pro se scriptores recipi Sed hae sunt desperatae malitiae & caussae pessume tis
extremi con 'tu sc . . Vidimus itaque metalla non nutrire, nec materiam' nutrimenti suggerere posse, quod pro savimus canone ab adversariis novatoribus recepto dc approbato. Vuod nihil nutriatam, velamferinu trimentum,nisi quo uerat animatum vel ab animator nitum, quodque tres concoctiones ordine nonpertransierit. Α-um argumentum quo probavi gaisnas auro non nutriri, ut faut aureae, ex natura nutritionis est desumptum: nutritio estnutriissenti in pubstantiam nutriti conversio. Nutrimentum itaque,utfiat nutritio,debet converti in substantiam nutriti: nutrienr non debet can vertere nutritum ιnsam substantiam , sed nutritum debet vertere nutrimentumsevera debeat esse nutritio, or-μs ι ιam naturam. Vt ex sanguine fiant ossa, veni carnes, sarguis non debet manere sanguis sed plane in subflantiam rerunγnutriendarum verti: si itaque auro nutritae sunt gallinae,intus aureae apparere non possunt, debet enim aurum desinere este aurum, Mfieri caro,os& substantia gallinae,si vero aurum non
est conversum in substantiam sed mansit autum, dia
553쪽
Iap4 D I V T A I I o XL. intus in uravist galli-, sane ne is innutrimentum galliniae,nec in subaan 'ersum est.Quo i pseg llinae a p pasta asseritur intus inaurata, eo convincitur, nec aurum a gallina sebactsi, nec gallinam .uro nutrit m csse. Et si veru essit,auri foliis pastas gallinas intus aureo tinctas splendore, necessum foret ident iis accidere quod schyphis, aliisque rebiis
quae auro bracte t obducuntur. Nutritio vero nongst nutri lentin'n mutati apa olixio, sed mutari in L nutriti conversio.
ne dixissem vel PhormioDavusve Sennertia nusqui se Mincvlerum nominat,nqVamque sed ubi no- satu argumentorum. aci em sibi a suo praeceptore. Sennerto subministratam: nihil enim istcbomo, ut
intelligo, nisi quod frustulatim ipsi a P. Soennerio ..bmissum sit, vel scribit gel scribere audet,qespc. s est inproducit Tractat. e opto,*LT .&.7q. primum hoe est: Quod, licet FGitagiug dicat auri, si nutriat,
nec auream substantiam, nec aut urn colorem --
re posse , Nn stitim dicenti sit; habenda fides,. quod nutrimen tum etiana evictum communicet sitas qualitates & interdurn etia in colores; rem pro-
eamplo Suum glandibus pastarum, quibus nigri cent intestina ob glandes comesias, Et vacca tum Silesiacarum rubia nutritarum, quorum Sutyrum, ossa & carnes exitide rubicent. His bdit, cur nqnargento viridem tincturam elicere possit gallinarum ventriculus' Verum xii diis iste Dom.&qui silui si istius argumenti auctoresi, primo considerare debebat argu - menti, quo concluditur a rebus vegetabilibus ad
554쪽
DA PARADox Is SECTAE ss N. 1 So mctallica nullam esse coo seclum iam; non enim ut
vegetabilia aliqua nutriunt, Omnenuis trimentum est ex vegetabilium classe ita etiam metalla nutriunt: prius enim probandum erat, metalla nutrirc,quam, per nutritioneim,quod in arrimato per naturam fieri nequit, suam corpori animalium ilh-primere qualitatem. I e vero Sennertusper Phyme-demsauhis jam recepit id quod nihil nutrit, hisiquod i matum vel ab animato gemiumsit, adeoque vegetabile' sit. Exemplum Suum quod producit ipsi novo Phormiodi valde contrarium est: Glandium enisti apud nos in vesiphalia, substantia recehtior intus candet & vetustiorum favet, unde vel albicare vel flavescere oporteret intestina porcoruis, fion nigres.cere. Tertio, quod ait minckurus juxta 'Mende-lcrum v cntriculum gallinarum salva nutritionis lege extrahere viridem tincti tam ex argento , id
rindlerus sie describit, quod ventriculus Gallinae assuetus per sexti duum arocntie sui id arripiat & in
quintam suam essentiam convcrtat , melius quam hymicus aliquis; senses verssoru alius esse nequit, quam quod in substamiam ventriculi; argentoriu- triti, Vertatur argentum, quod ex colore & viriditate argentea ei inducta vult demonstrate vinchlerus. Atque non solum eduxit colore ventriculus,&sibi induxit,verum etiam in quintam suam essentiam seu suinantiam convertit; atqui aurusti posse verti in chylum,chymum,sanguinem,cariem adeoque in subita iam nostram, &servare lucentem suum colorem aureum, 'b forma chyli, chymi, sanguinis,
carnis, ossium, nervorum, adeoq; aurei coloris prodire chylupa, ehymum, sanguinern ossa de carnes,
555쪽
vetularum fide, nπ:Philosophoriam assertione dignum est fabulam e mr aureus color a forma auri
immediate dependens cum auro ejusque substantia nascitur & perit. Propria pereunt cum subjecto, nec transseruntur ni si cum subjecto uti est D. Sen. Sententia lib. s.institui.c. 2. Io. Verum haec ζ' inckleri explicatio, salvanutritione, auri vel argenti colorem manere in ventriinculo iqui auri tinei uram extraxerit, & applicant, historiae mentique M' enchleri plane adversatur, ει cum regulis Physices aperte pugnat. Ait enim gallinam auro pastam has lineas pure aureas habuisse in peet2re. nihil pure aureum est crius iubstantia non sit aurea; nihil sine auri substantia inaurari aut
auratqm, multo m us pure aureum dari potest. Deinde peccat haec explicatio contra canones &principia. Ventriculus ejusque fiabstantia non nu-eritur nutrimento in ventriculo genito, nec in suam
sebstantiam convertit id quod concoxit , & subegit concoctione illa quae prima dicitur, sed alitur
nutrimento , idque in suam essentiam convertita, quod tres concoctiones pertransit. Nutritur enim sanguine sibi per concoctionem tertiam as-
smilato , quae concoetio a nutritione nihil differte In animantibus enim sanguine praeditis triplex est naturalium facultatum series , & concoctionum sibi mutuo succedentium tres gradus: prima dicitur χυλωας & in ventriculo perficitur , altera in epate , & teriis in sin- sulis partibus . a nutritione nitui differens. Et iamisia trioris eoneoctionis non emendantur per sequen ut , iis m, I recte nutrit γοά has tres nonpererans.-
556쪽
DE PAR A Do x Is SE CT AE SE N. 12o rit. Proinde vel barbariem , vel ruditatem subolet,dicers ventriculum in suam essentiam convex-tgre aurum vel argentum , idςoque aureo vel asegenteo colore in gallinis tingi, idque per nutritionem,qum nihil nutriat nisi quod tres concoctiones
pertranseat.1o., Quod porro objicit manere in corpore qualitates ab alimentis, id ab iis non quatenus alimenta sunt, sed quatenus aliquid medicamentosr habent, perficitur. Neque illud quod a corpore nostro alteratur Sc ex hoc qualitatis suae characterem imprimit, nutrimentum est vel signum nutritionis.Tantum enim abest ut nutritione & in substantiam mutationem qualitas superstes significet, ut potius mancam vel nullam nutritionem factam esse indicio sit. Siquidem nutrimentum ut vere nutriat secundum substantiam ct ustlitates eorpori notrito assimiiari ae t. T
lis enim vissimilatio est vera nutritio. Nullum vero nutrimentum quod colorem situm servavin nutrito
vere & recte ni sebstantiam nutriti conversim est, quod apparet in cachecticis, ictericis, leueophlegmatteis, scabiosis,elephantiacis:ut enim quippiam
vere nutriat tres pertransire concoctiones debet.in
prima assiimere formam chyli, in secupda sanguinis, sub illa albicare, sub hac rubicarc aurei &argeti co-
. loris chylus & sanguis no datur i tertia concoctione ut assumat formam partis nutriendae, debet apponi,agglutinari &demum persecte assimilari.Vbicunque servatur color nutriment in re nutrixa ibi vel nullam vel pravam nutritione factam esse manifestu estun anasarca & ictero humoris appositio fit, . sed nulla agglutinatio,in leucophlegmatia,elepha
557쪽
tiasi , scabie aliisque ex cacotrophia dependentibus affectibus fit agglutinatio, sed pilava & iriperis staassimilatior hinc pravueis ille color his affectibus
tentorum: unde cum qualitas & substantia nutrimenti ita vincit nu tritum, ut inducat suas qualitates, suamque naturam, indicio est nutrimentum non verti in siibstantiam nutriti, sed nutritum verti &eorrumpi in natur m nutrimenti, quod est contra
II. Illud itaque vere nutrimen inm est Caleno libro tertio de temperamentis , quod secundum qualitates & substantiam assimilatur nutrito corpo .ri. Quatenus autem interea dum subigitur alimen , tum , qualitate aliqua evidenti in naturam nost amagit eamque alterat, eatenus non alimenti sed medicamenti rationem habet , diciturque alimentum
medicamento sum. L enim quippiam ist naturam
alterat ut qualitatem suam corpori imprimat, eatinus non alimenti sed medicamenti naturam habet.
Non itaque ex eo sequitur quod id quota aliquam qualitatem impresserit naturq id in substantiam ejus versum esse; sed potius deducitur, id quod clualitates suas maxime imprimat corpori aut servct , vel minus vel puum vel prave nutriat: neque alter tionis vel qualitatis impressio , tam nutrimenti mutati signum,quain medicamentosi effectus nota est..Vnde ab alteratione exqualitate induct conesudere de conversione assumpti in substantiam assumentis vanum est. Qina alterare & corrumpere substantiam
est medicamentorum & venenorum.
12. Altera vinchleri ratio qua ad versum 'me insumit,non resutationem sed fetulia, meretur. RG. spondet
558쪽
DE PARADOXIS SE TAE SAN. tros spondet enim ad hoc quod dicam nihil nutrire nisi quod animatum aut ab qnimato , se concedere de nutrimento abstitute ita dieto r alioquin se scire 'cum nutrimento saepissime res diversas esse commis...
tas, uti apparet in vinis Moraviis plurimum calcI habentibus, Sc sub formachyli & sanguinis diversa frequenter latere. quae procul dubio quadantentis
corpori apponuntur. Ita mulieres quasdam cretam, lutum, arenam cum voluptate devorare, quae tota
proculdubio vix excernutur. Hactenus lepidissimus iste incklerus, qui nisi supervenisset,de Senner to jam actum foret. Ait cnim se haec scribcre ne D. Senncrius plane oppressus videatur: Verum ut rem penitius examinemus, stinctio ejus qua asserit de nutrimento absolute dicto verum esse qum sit animatum, vel ab an nato profectum, non item de nitia trimento diversissimas saepe res commistas habente, plus quam vana est & ab ignaro atiis medieae & phylices prosecta, primo quia in convertione auri per
nutritionem non agatur de manca& falsa nutritione sed de vera, & de tali qua aurum vel argentum in substantiam nutriti vertitur dc fit verum alimentum. Sic enim refert D. Sennertiis ex mendiero: ventriculum gallinarum arriperc argentum & mutare in quintam suam essentiam : adeo ut in massa illa quae ova contineat, inveniantur ova quasi aba i fit e aliquo ex argento parata; Et quod in pectore auro pallae gallinae sint inventae tres lineae pure aureae. Secundo,manca concoctio non oritur ex hoe quod nutrimento res diversis sin F mistae , siquid estinudum adeo sincerum nutrimentum est quod to- integre sine ullarum heterogenearum partium
559쪽
xaxo - D I s P v T A T I o XI. separatione, Vertatur in nostram substantiam. Nullum inquam adeo sincerum nutrimentum cui res l diversae ad nutritionem inutiles, quaeque nisi a natu-. xa recio separentur, sed partibus nutriendis appo nantur, vel inferantur, morbos procreent,mancamque nutritionem perpetrent, non sint mistae. Si ita iapponitur, aurum certe non immutatur: id enimeonceptis verbis & ego ursi,& ipse desenser Senne ii hoc concedit. Quaerebam enim,an aurumvert tura natura in sibstantiam: appositio non est immutatio,nee agglutinatio, nec assimilatio; ibi contra se ipsem ipte disputator disputat. x3.Discat itaque veteremGaleni regulam ex opere meth.med.quod in omni concoctione duo resilitent sexcremserta, crassum & tenue. Chylo est commista 'secum naturalium materia, quius concipiendis dc emittendis natura fecit i ntestina,& potissimum cras- lsar in secunda resultat bilis utraque & serum, ad staconceptacula & emitaria releganda. Tertiae concoctionis excrementa per habitum insensilem & in aliis per sudores ex habitu corporis pelluntur, & quorum crassiora cuticulae inhaerent. Non itaque quia chylo, sanguini& cuicunque nutrimento res coni . misti,sint alienae a nutritione,quanquam nec nutrire nec assimilari perfecte possunt, idcirco manca est nutritio, si natura faciat ossicium io recte segregandis abigendisque inutilibus & commutandis veris lalimentis. Natura autem omui nutrimento, priusquam perfecte assimilatur, insunt diversa, quae vim alteratricis fugiunt nec in sibstantiam nostram verti ossunt. Sed recipiamus exercitii gratia inutilem il- am distinctionem de absolute dicto nutrimento, & l
560쪽
D A PA R AD o xi s S E C T E N. 12 II illo quod absolute novatori tale non est, ideo quod habeat partes heterogeneas permittas , quodque saltem quadantenus, uti seritat,apponatur. Hic sane se Ois verbis facetus ille scriptor jugulat:ubi enim sit sila nutrimenti appositio,& nulla agglutinatio,nulla quoque fit nutritio,sed oritur atrophia.Hoc meam
confirmat ration quam aurum cur non nutriret attuli:dicebam enim aurum si maneat aurum, si faciat gallinam auream & aurea reddat ova, per nuda appositionem inaurare,haut secus atque vasa argentea aliaque auro obducuntur,non fieri nutritionem seu conversionem . nutrimenti in substantiam .nutriti, quod sic aurum non possit manere aurum,nec Vertere possit gallinam in aurum; oporteret enim ut aurua gallina vertatur in carnem &osia; siquidem ut fiat nutritio , nutritum debet vertere nutrimentum in suam substantiam, non vero nutrimentum vertere nutritum in suam essentiam: nutritio est perditi restauratio, quod periit caro erat & ossa parte'; eorporis, non auru:ideoq; ut fiat nutritio, carnea massa erat resarcienda non aurea. Si itaq; in manca nutritione fit nuda auri appositio, aurum non nutrit,nqn' convcrtitur in substantiam nutriti, nullaque fit nutritio,& sic Phormio sennertianus defendendo sua Praeceptorem, eundem mascule resutat, & mea argumenta ultro confirmat & rata habet. -Tq. Vltima quam pro . D. Sennerto adducit ratio pariter ex canonum medicorum inscitia prodit.Non omne quod avide & cum voluptate appetitur in nutrimentum vertitur. Appetitus est duplex, sanus &4 morbosus et ille rerum vescarum & naturalium alimentorum:hic morbosus & rerum absurdarum tuo