장음표시 사용
661쪽
D I s P v. T A T I o XII. quid diminuta sit entitatis si cum his , quae vulgo materiales dicuntur, comparetur ZEt cum essentiam sequatur agendi potestas, an tantae possint esse essicaciae, quales si in t lethalium venenorum.Neque nos movet quod dicitur de sono,quod durissima corpora penetret, non enim ille extra suum orbem desertatur, dc cum mediante aere delaratur, nullibi percipietur extra aerem & quo aer penetrare nequeat, neque in locum adebarcte clausam, ut aeci sit inaccessibilis de impenetrabilis,penetrare, neque ibi qui audiat esse potest. CXX. Cum itaque in dubium trahant quidam an subtilissima , & omnem sensum lagientia effluvia
communicent venenata animalchila, uti serpentes,& basiliseus & similes venenatae bestiolae & torpedo; an vero sistam spiritalem qualitatem de se propagent, & tamen si nocere & morbos inducere debeant ut pravam venenatam qualitatem ex naturae corruptricem corpori δc humoribus inducant, ne cessum sit, vanum est de his qualitatibus controversias huc pertrahere: quin imo cum Gal. dicat, & cum eo D. Senn. statuat in Institutionibus quod venena deleteria molis exiguae, quale e si scorpii, canis rabidi, serpentis, tuis pestiferae ingentes celerrime in toto corpore mutationes & corruptiones facere nata sint, & tamen sint effluvia dc corpora omnem sensum fugientia, & ratione tantum ex affectis suis pernicialibus perceptibilia, quid vetat ejusdem condi tionis esse e*uvium & halitus quos basiliscus exspirat & torpedo diffundit, quis hanc vim potius dicet per solam qualitatem spiritalem, alteratis per conti- . nuuin intermedii corporis partibus, an vero per eff-cacia
662쪽
DA PARADOXIs SECTAE SE Ni 13 IIcacia essiuvia venenosa & indicibilis virtutis deferri Pelops Galeni praeceptor in medio refinquit, an id quod ab extremo pedis digito exsurgit ad cerebrum, ibique Epilepsiam concitat, sit qualitas alteratis per
continuitatem partibus eo propagata,an aura venenata vel halitus pravus eo conscendens. Videtur tamen magis ebinclinare ut statuat esse emuvium coriaporeum,Galen.lib. s. de loco.affect .c. .sic inquit:Reetiam sed raro tertium morbi comitialis genud. Me refereutrum genus an disserentiam nominaveris, cum a parte
ab ua cui idforte fortuna accidit, incipit assectuου, qui
deinde, sentiente agro ad cerebrum usque sendit. Hoeynm primum νιῶ in puero quo tertiumdecimum atatis an num axebat,cum equidem arilescens etiamdum cum optimis ejus tempestatis medicis advenissem, ad ἀοheam iis
curationem inveniendum , audivi tum narrante puerodi possionem ipsam a crure initium capere, mox illinc recta perfemur ct immanentes sili lumbos ascendere, ac per la- . tera ad cervιcem, donec ad cerebrum perismret, quod
cum primum tangeret, ipsism haudiuaquam si constare. Interrogantibuου autem medicis quale eget id quod ferebatur ad caput, nihil habuit puer quod responderet. Alius deinde adolesceni compos mentis quippe qui satis poterat, sentire quod fiebat , est alteri enarrare dicebat veluti
frigidam quandam auram es ' , id quod ascendebae. de
ex duobus alierum Pelopipraceptora placuit, aut quod quavim quadam, alterans per continuationem partibus aut spiritalis quadam substantia transmιtteretur. neque mirandum esse dicebat tam validam vim esse humori, quisna m parte praeter naturam genitus fuisset, utpernι- mouerum ferarum venenis possit comparari. ulis enim crederet velscorpionum vel phalangiorum ictibus totum
663쪽
corpus tanta ac tam enormi mutatione assci' nisisv numero id accidere νιderet, praesertim minimam quandam
Vem feris in ipsum demittentitas. umim itaque phalangium aliquem momordit, quamvis parvumsit animal, existimare tamen debemus, venenum ex ipsiud ore in actum' corpus dessenae e. Porro marinae turturis, quemadmodum cst terreniforpponis aculeus inpartem extremam acuti am istam quidem statur, ubi nullum foramen es, per quod venenum deseripossit, necesse tamen eu ut excogitemus substantiam quandam esse aut spiritalem aut fluidam quae ut mole minima ita facultate' quam maxima est. Etenim cum nuper quidam ictuου esse Uorprone, videor mih viderι , inquit, quod grandine percussus fim, qui subinde omnino infigi tus ,sudor iam stigido accedente ed tandem deLtis adhibitis reme diis, ηο ne negocio servams .Ita opue Pelops non impossibile esse inquit, in corpore similem aliquam esistentiam generari non accedente causa extranea, quae ubi nervosam aliq'am partem occupaverit,per continuas partes usque ad nervorum principium vim suam transmittit, sive id per ali crationem ut ipse dicebat,stat, sive spiritali essentia veluti aura ad ipsum delata. Saepenumero enim infigente aculeum scorpione ς aut in nervum aut venam aut arteriam, manifeste videmus percussc, vehementissimis infestari accidentibus. Atqui scorpionis aculeus totam cutem penetrando , ad profundum us lite potest pervenire. Phalangiorum vero parvorum ictus solum am-cit superficiem, unde constat inverdum a sola cute veneni vim ad totum corpus deferri,quippe tota cutis & continua esst &nervosa. Proinde haudquaquam
impossibile est eum ex icta parte per totam ipsam, celeri-
664쪽
. DE PARADox Is SE cxSEN. ,1 celeriter distributa fuerit veneni vis. Eam inde eo dem rursus contactitiin singulas susjectarum ei pa tium recipi, mox ex illis in alias continuas, atque
iterum ex his quae afficiuntur in alias, quumqus iis dominantium partium aliquam pervenerit ibi' mortis periculum homini instare. Micquid sit,sus
ficit Medicis nihil generare hujusmodi morbum venenatum , quod non pravam in parte diathesin de qualitatem per dispositionis naturali=corruptione in. inducat, sive id spiritalis, sive materialis sit veneni qualitas.Neq; etiam huc facit quomodo coelestes insuentiae agant in inferiora & res maximas& rerum
sImpathias dc antipathias & ipsa subjterra metalla, dicentc D. Senne to in Phys. Epit. gerierent. Sed de his superius in disp. 2. & q. uti & d e viribus & actionibus caeli in haec inferiora prolixius & nervosius actum cst.
CXXI. Superest ut meam & antiquae veritatis de caussis & origine occultarum qualitatum sententiam contra D. Senn.insultus defendam,&'uψd re-.ctum vertimq; sit in clara luce statua; in squus lectoa: intelligat, quid cum idoneis rationibus destituantur novae sectae conditores, rem calumnii &hraudibus aggrediantur: id quod ad oculu clare demonstrabo. CXXlI. Mea est haec in scriptis meis sat clare dilucide posita sententia, quod omnis qualitati Smδ terialis causa ossiciens sit forma, quae ipsam generet non ex sua essentia, sed ex subjectae materiae potentia , & cum qualitates sint primae vela primis ortar, earumque opera pr*ducta,&post primas aliae secundar,tertiae,quartae, ad quas occultae plerumque referuntur a verae Peripateticae Philosophiae prosesibri-Oo oo a bus,
665쪽
131s DISPUTATIO XII. . bus, tenendum primas immediate a formis elemen iatoru produci in materia prima. Ex conjunetione e nim formae ignis cum materia prima,teste Zabareti. oritur summus calor, caeteras omnes exceptis quibusdam aliis , elementa prima sequentibus qualita tibi is , qualia gravitas & levitas , ex materia in isto rum, quae secunda dicitur, formae beneficio educi.
CXXIII. Cum vero natura rerum generatrix ex ordinatione divina , res omnes materi ali ter ex elementis primisque corporibus et ignat, & ad id quod
optimum & sunt mum est in sublunaribus tendat,in quo acquiescat, quod est homo: omnia enim sunt propter hominem; non ex ipsis elementis ejus & animalium statim producit corpus, per mistionc primam, sed variis intercedentibus mutationibus& rerum mistioΚibus sibi gradum facit ad hujus generationem;fiunt enim ex elementis primo mista, pote-tia ad animal magis remota praedita,ex mistis animata,fruges,plantae, fructus,ex his cibus; ex cibo chylus, ex chylo chymus; sanguis,semen, animal. Natura non' proe t ab extremo ad extremum ni Vermediar oportuit itaque has substantiales mutationes omnes intercedere priusquam ex elementis fieret animal.
Mutatio substantialis accidit in generatione ; generatio rerum fit per mistionem, siquidem D. Sennerto lib. de Galen .ctim Chym. cons. S disi ens. capite 32. sol. mihi 3qo. mistio& generatio parum diiserunt, aut certe nulla fit generatio sine misi ione: toties autem nova fit milito, ut per varias has mutati- Enes, sub variis formis, nccessario ordine sibi se c- cedentibus,praeparetur materia ad recipiendam nobilissimam formam,ad quam natura contendit. Requirit
666쪽
DE PARADOXIS SECTAE SEN. I, et quirit enim nobilior forma subjecitam proprium, id omnium optime dispositum. Dispositio pro sorma recipienda est in qualitate materiae, non in forisma , ut insaniunt & garriunt novae sectae structuarii. Forma enim ut forma est, uti nunquam immediatu per quod insit, formae subjectum est,ita & in hoc
generationis ordine, nulla forma specialis sequentis formae se bjectum esse potest. Cum enim ex re quapiam per substantialem mutationem res ali', Veluti ex chymo sanguis, ex sanguine caro, ex OVo pullus nascitur, omnem formam priorem perire adveniente sicquente, propter quam in re praecesserant priores, periise necesse est. Pereunt itaque neque immanent hae formae materiae transeuntis, nec esse possunt subjecta formarum sequentium & multo minus nobilioris ultimatae, in qua natura desinit ulterius progredi. CXXIV. Instituuntur variae hae mutationes substantiales ut maioria magis magisque elaboretur sub variis formis, δc exquisitiorem consequatur diPositionem pro formis ultimis & nobilioribus recipiendis. Cum autem formae mistorum corporum primis elementorum formis ferantur praestantiores &
quaelibet forma alia requirat dispositione, vel a praecedente generante, vel a se ipsa in stubjecto producta sequitur quamlibet formam peculiares generare in subjeoto dispositiostes & qualitates,quas omnes sub formis ordine succedentibus perire non convenit. Siquidem per has disponitur materia ut fiat subseetum formae maxime nobilis &extremae,in quo desinat. Cum enim Armsilis intermedis non maneant,
si cum ipsis omnes ab illis in materiam inductae di Oo oo 3 pqsitio-
667쪽
1318 D i s P V T A T I o XI I. . positiones& qualitates perirent, frustra fuissent sapienti1simae naturae tot labores & vicissitudines ; &pόsset res quaelibet immediate ex elementis & elenientari materia non toties alterata & variis formarum qualitatibus recusa & i praegnata, animalia,&humanum corpus proxime generari. Quod vero priorum formatum recedentium qualitates, sub for-jnarum sequentium dominio non omnes pereant, satis clare & evidenter patet in rebus per substantialem mutationem ex aliis generatis. Et si enim forma sanguinis non maneat in carne, tamen caro rubicat propter sanguinem ex quo generata est, & partes spermaticae albicat quod ex semine natae sint. Quod ordinem omnibus sibi mutuo succedehtibus muta tionibus videre est, non omnes &comprimis eas quae
ad dispositionem subjessi pro recipienda forma sesequenti faciant,haut perire, sed necessario manere; unde qualis cibus,talis chylus & sanguis,& piper calidiorem , lactuca frigidiorem producit &pituito si-urem sanguinem: neque enim quisquam dicet sormapi cris& lactucs manere in sanguine, sed eo propagari qualitates rerum ex quibus generatus est, extra dubium est.Vide Gal. lib. 3. de Temp. sub finem. V.CXXV. Cum itaque in qualibet subitantiali mutatione, fiat nova mistio, idque propter novam dinpositionem ad novam formam , nova autem dispositio sit qualitas nova,& quaelibet forma sitae naturae convenientes generet qualitates, ex subjectae materiae potentia. , & alias atque alias sibi peculiares dic versae & prystantioris natiirae aliasque pra ter primas, necessario sequitur ex harum ouinium inexplicabili contemperatione & hidio sinc casia indicibiles
668쪽
DE PARADox Is S ACTAE SEN. oriri qualitates & dispositiones, magnarum sipra primas qualitates saepe virium, quarum cum essentia ει generatio occulta sit, haud immerito ad occultas reteruntur,ab his miradas saepe perfici actiones dixi, cum propter virtutem propriam, tum Armas quarum opera ut instrumenta diriguntur, quod & harmanifestatas qualitates etiam ad superiora sua virtute peragendum usurpare possint. CXxVI. Mocirciaudunt & illudunt, cavillantur di insaniunt qui dicunt & scribunt D. Freitagiustatuere ex primarum qualitatum in primis corporibus varia contemperatione & mistione oriri occultas qualitates. Hanc meam sententiam sussicienter deduxi in aliquot disputationibus meis,ut videre est in disputat: de morbis substantiae thesi 9. o.& sDemonstravi id etiam ex Ludovico Mercato in Dinputat. De Principiis rerum naturalium in genere thesi I3 . & 1 . in qua haec ex Mercato attuli.Qualitates primae quatuor habent conditiones est, sunt vcrba Lud. Mercati quod sint eausa universales
omnium transinutationum: secunda, quod non fiant ex abis tertιa, quodsint vere activae alteratione activa ct cor
ruptiva; qMarta,quc ni mutuo activa ct passiva, utpossimi esse cause mistiolus. Vnde Meroto optimo jure di cuntur primae qualitates & causae caeterarum omnium qualitatum,non persectivae,cum sint minus persectae caeteris rerum mistarum, sed dispositivae,quod ex diversa earum mixtione diversimode disponatur subjectum ad formam substantialem , & alias qualitates quae sequuntur, uti annotarunt libro secundo. degenerat. Divus Thomas, Alexander, & Philopo
669쪽
132o DISPUTATIO XII. principium alterationis ad generationem ordinatae, aliae vero non nisi in quantum primarum consortio participant. CXXVII, uuapropter hae qualitates sunt prima prioritate causalisais esseπι , qua perficiunt alterationem
tendentem in mutationem res,hoc est,sunt ordιnatae adge' nerationem vel corruptionem , ct sunt prama quia causentur omnes reliquas , i a vero causentur a nullis: talis e
quidem natura seunt prima contraria sprincipia3prima ergo qualitates insunt elementis propterformam;secunda, propter primm 3mmediate ; tertia νιdem reb- per primis ,sed mediate, videlicet intercedentibmpluribus misionibus operatione forma. Vnde Juxta Mercatum, quatitat misti, qua immediate sequuntur formam misti, sint perfectiores elementorum quaοtatibus , siquidem ea qualitvisis perfectior, qua nobiliorem forma quatur.
Persectior autem est forma misti quam elementi. Nec valet elementorum qualitates esse causam illarum quq sunt in misto,ac ex sequenti,ut cause perfectiores erunt. Nam qualitates illa se habent tantum ut ausiae infrumentales , aι instrumentum non estperfectius Ibo efiiu. Superest igitur statuere primas istas quatuor qua tales βη iles, priores es ingenere causa materialis. u Moatet, uia omnesformaJubstantiales mix-rorum ut Ac ,sup onunt has quatitates disponentes materiam ut possint in ksem induci tanquam in materιam Aspositam, ε dispositones si tenent ex genere cause materialis , qua utpraecedubi formam subsuntιalem, ita or acciden talem. Hadtenus Mercatus.. CXXVIII. Merae itaque sunt imposturae &fgmenta,& frustra sunt clamores D. Sennerti & Sen-nertianorum quibus lectori lacum facere & probare
670쪽
volunt D. Freitagium statuere aut scribere quod ex elementaribus qualitatibus varie mistis & remistis
CXXIX. Quandoquidem vero dixerim N ex veteri solida Philosephia probarim , causas qualitatum esticientes e sic formas in suos ecto, nectuum est formarum harum disserentias considerare, ut novae sectet conditor u &sequaculorum calumnias & mendacia mihi ast icta & aflicta in clara luce statuam. ' 'Quae de hisce fornus mea fuerit sententia ex disputationis de origine formarum quae in hoc opere
prima est, thesi. 21. 22.23. satis liquet. Sὰnt vero haec istarum thesium verba : Ex elementis hac ratione omnia sublunaria quoad materiam &formam animam humanam excipe generari ex eo patet,quod omnia vicissim in clementa resolvantur; ex quo pariter conspicue allucet; elemento um formas in misi is non perire, scd in his materiae quandam vicem sustinere. Cum autem in re milia & ex elementis gentia,plus sit quam elementa, alia enim inest natura in mistis,&mistorum corporibus ex elementis ortis, qua N: ab elementis mistisque elemetatis, ex qui bus nata sunt,coeterisque rebus in vice differunt,qui ipsis essentiam definit & constituit, actumque cuni essentiς tum existentiae largitur,quq ratione gemina differta metallo, ut lapis ab herba. HE enim materia Ens inpoteria contraLLutatu perfrmam,sequitur permisturam aliquid genitum , quod altioris sit nahurae' quam esementaris, quod est misti ,rerumque ex elementorum mistione mitiorumque remistione resultans Arma. autem tot=bire mi hones, ut noιιbores aeqvuunturforma, eX natura ordinata agendi lege