장음표시 사용
71쪽
D argumento diversisque generibus carminum Hebraicorum I9post mortein beati praedicandi injusti contra olivi iam degunt miserrimam, et post obitum gravissimis diris obruuntur. Prudenter in omni negotio versandum prudenti namque consilio optima quaeque adsequeris, ni prudenti contra non nisi ignominiam pr-niciemque parit. Deo considenduin cujus nuxilio hominum cona mina Optime procedunt ri X abstinendum, Ruperes non contemnendi, obrietas fugienda, inopes non opprimendi, reges atque potentos cavendi, divitiis non inhiandum, et ceterB. Tertia proverb/orum pars cap. XXV XXIX similia prasce donlibus
continet praecepta, quae longum esset Singula recensere. Agitur inprimis de regum virtutibus, de miser stultorum sorte, de de-Sidia, simulatione, amicitia, rei aut iliaris curίi, liberalitato, aliisque virtutibus atqu vitiis. Λ duplicem quod adtinet adpendicem, uri proverbiorum liber clauditur, cap. XXX XXXI)Sussiciat monuisse, in extrema posterioris pnrie uxori probae Virtutes laudesque elegantissimo carmine praedicari.
Ad provorbiorum librum, argumentum Si pectes, proXime accedit Koheleth, si vo Ecclesiastes, quippe qui magnam partem ex ejusmodi sententiis, quales proverbiorum exhibet liber, conflatus est. Omnis autem Ecclesiastes duabus potissimum partibus
et epimgo absolvitur. Prior libri pars cap. I HV, 16 in do-
monstrRnda rerum humanarum vanitate versatur. Proposito disputationi argumento, Vana esse omnia tque inania, sententiae hujus veritas tum e universa rerum natura, tum ex hominum studiis atquo laboribus probatur. In rerum natur nil stabile atque OnStans, Omnia eundem per orbem in aeternum OVentur.
Haud melior rerum humanarum conditio. Tradidit o libri auctor Sapientiae primum studio; sed parum bonae frugis inde retulit; nRmque quo magis doctrinam atque Sapientiam augeas, eo magi Set curae atque Sollicitudo augentur Postea sensuum voluptatibus
72쪽
60 Pars II. Cap. I. dulsit, haud tamen neglecto sapientia studio; verum et juncta sapientiae Volupias inanis visa fuit. laesia quidem stultitiae
Sapientia; neque ante v ni orto et oblivione nos vindicat, adeli quo Sapiensem atque Stultum manet sors. Quar optimum videtur,
geni indulgere, quantum quidem concessum uerit. Namque hoc ipsum Dei munus est, qui pro arbitrio suo beneficia sua dispen-SRt. Quae cum ita sint, non est, quod tot tantosque labores suscipiant homines nil enim , quod Deo non ibuerit, perficient. Vanas esse atque inanes mortalium res, o inde conjici RS, quod, ubi justitiae et aequitati Iocus osso oborest, injustitia et iniquitas dominentur. Accedit, quod hominum conditio parum disserat ab animalium brutorum sorie namque sicuti nec pereunt, ita et illi exstinguuntur; neque quisquam desini et, quem in locum ni-
Inu humanu post mortem tigra iurus sit. Ilis omnibus adde OppreSSorum naiseriam , invidorum contentionem, avarorum laborem , pSorum denique regum fortunam inconstantem, et latenre neceSSe St, Omnes morialium res vanas inanesque esse. Altera
libri pars cap. IV, 17 XII, 7 divorsa vitae recte instituendae
praecepta tradit Numen divinum animo custo, non victimis colen dum votis temerariis abstinendum, sed quae nuncupRVeri S , Per solvenda. Non dubitandum do providentia divina, sicubi pauperes opprimantur divitiis non inhiandiani , sunt enim anne Hique fluxae si uendum bonis a divino numino concessis nil enim Stultius, quam pariis non frui divitiis. Soriis potius quam ludicris rebus anni dum sapientino iudendum, regibus Obieni perandum, et col. Clauditur omnis disputatio epilogo cap. ll, - ο), in quo Ecclesiastae commendatur sapientia, librique Sunim breviter exponitur.
73쪽
De argumento diversisque generibus arminum Hebraicomm misensio. Anto Omnia quaesiti in fuit, iitrum mirabit illud carmen sensu proprio Sit accipiendum , an allegorice interpretandum. Antiquior os Iudaeorum o Christianorum interpretes tantum nonomia se sensum allegoricula cantico canticorum ineSS Statuerunt.
Si Aben Esra in praefatione commentarii Sui in canticum canticorum ait: b de ' pCn et U Vribis, b ri,' nrapbn a b INA' ' pri In P 'o n xu bna 'b b bet 'ni. e. absit, absit, ut canticum canticorum de amore sensuali agat; contra allegorice omnia accipienda sunt. Nisi sitim maxima jus esset praestantia, nequaquam in librorum sacrorum corpus suisset relatum neque ulla do e dissensio. - Iudaeorum sententia
numinis divini populi quo Hebraici mutuus amor in cantico illo describitur; contra Christiani, salvatoris sui occlesiaequo Christiana amores praedicari existi in nrunt. Recentiorum interpretuna plerique allegoricae interpretationi renuntini unt, et nonnisi humanos morses in cantico canticorum depingi contendunt. Ad dijudicandam hanc litem necessct videtur rationes, quibus utrBquΘsulcitur sententia, breviter exponere. Qui canticum canticorum allegorice interpretandum esse statuunt, his fere nituntur rationibus I Qui votoris ostamenti libros in uniani corpus, quod
canonem vulgo dicunt, redegerunt, id potissimum Spectarunt, ut non nisi eos admitterent libros, qui ad religionem pertinerent. Quod si vero cantici canticorum argumentum in depingendis humanis amoribus versaretur, qui fieri potuit, ut inter libros ad religionem pertinentes reciperetur Quare necesse est, ut nitior carmini illi insit sensus, amorem coelestem, diVinum spectans. II Voteris esiam senti auctores saepissimo figuratu utuntur Oratione ; in primis autem illud commercium, quod inter ovam et populum Hebraicum intercedere credebatur, conjugii instar existimant q); quo fit, ut populum a Iova cultu deficientem adulterii 56 Jes. IV, 5 Ieriem II, 2. Mos. II, 10.
74쪽
62 Pars II. Cap. I. insimulent ). Quae cum ita sint, perqunm verisimile est, ama- totona , de quo in cantico canticorum agitur, o uno vel Christi,st amatricem populi Hebraici, vel ecclosiae Christianae personam sustinere. Cui sententiae majus adhuc inde accedit pondus, quod et recentiorum poetarum Asiaticorum, inque priniis Persicorum, carminibus aniatoriis quam saepissime allegoricus, sive mysticus sensus inesse videtur. II Si proprio cantici canticorum sensu adquiescas, plura reperies, quae vel distic illi in expediuntur, vel absurda omnino videntur. Quae cap. I, 6, ΙΙΙ, 2 M, traduntur, puellam a fratribus suis vinearu in custodem constitutam fuisse, noctu urbem peragrasse, juvenem adnitantum quo inveniret, in-Veniumque in matris suae conclaVe deduxisse, haec nisi allegorice Rccipiuntur, nequaqua ni cum Hebraeorum moribus atque institutis
componi possunt. His adde, quae cap. III, 6 IV, 8, Ieguntur,
puellam ex deserio, sumi columnarum in Siar, nil scendere, ex Amanae verti est, Seniri et Hermonis cacumine, o leonum lustris pardorumque niontibus prospicere, et et . quae Omnia, Sensu proprio Recepta, nonnisi mon Stra videntur. - Πi praeprimis utuntur rationibus, qui canticum canticorum allegorico interpretandum censent quibus tamen, contrariam qui SPquuntur sententiam, haec sero opponunt: I In redigendis Veteris os in monti libris id speciatum sitisse, ut non nisi ii admitterentur, qui dreligionem pertinerent, probari nequaquam potest. Contra haud pauca in Veteri est timento continentur, quae vix ad religionem referri possunt. Omissis singulis locis, sussciat librum Ruth
nominasse, qui haud ni agis, quam canticum canticorum, nil religione iii Prtiner censendus est. Hinc colligas, non eos deo
libros, qui nil religionem periinebant, quam illos, qui genuinisnntiquitatis I sebi nica monumentis accensebantur, in Veteris Το- Stumenti corpus recepto. suisse. . Sed concedatur. in redigendo 57 derelii lit, l Zecb. XII; os. ll. 4.
75쪽
De argumento ditersisque generibus arminum Hebraicorum G3Vetori oestamento oria in tantum librorum, qui ad religione nipertinebant, rationem habitam fuisso, quid inde sequitur Nil,
nisi quod et ipsi canonis auctores cantico cauticorum Sensum mysticum inesse putBrint quae ianae hominum illorum opinio nequaquam documento SSe potest mysticum illum sensum ab ipso carininis auctor Spectatum fuisse. Constat Iudaeos jam longo anio Philonem allegorica libiorum sacrorum interpretatione dolociatos fuisso haud igitur mirandum, si canoni Ructores eam interproiandi rationem et in canticum canticorum transferrent, eamque propter causam carmini illi locum inter sacros Voleris Tosiampnii libros adsignar0nt. ΙΙ Veteris Tostamonii auctores omnino figurata delectantur oratione; verum imaginibus Suis Outuntur modo, ut et adparent, dictionem esse figuratam, et Sensus imaginis vel ex rationis contextu, vel ex ipsa auctoris interpretatione pnient. Unde ver in cantico canticorum adparet, orationem esS sigui niRm, unde, quaeso, dpni et, quemnam litorem Sensum auctor intenderit, cum ne verbo quidem de mystico carminis sensu lector moneaturi Quod sacri Hebraeorum scriptores, inque primi prophetae, commercium illud, quod inter Jovam et populum Hebraicum in torcedere credebatur, connubii imagine proponere oleant, ea profecto res nequaquam arguit, in cantico canticorum vel numinis divini populique Hebraici, vel Salvatoris ecclesiaeque Christianae mutuum amorem depingi. Namque connubii in cantico canticorum nulla mentio; qui illic
describuntur more non sunt conjugum, verum adoleScenti Virginis queri neque adolescentulo illi aliquod in virginem imperiunt
tribuitur, quod iam ei decebat, si ova personam adolescentulus sustinebat. Quod ad recentiorum poeiarum Asiaticorum, inque primis Persicorum, adtinet carmina amatoria, quibus J Sticus
haud raro sensus inesse videtur, en certe, cum multorum Seculorum intervallo ab Hebraeorum carminibus distent, vi docu mento Sse possunt, cantici canticorum quoque Sensum mySticum
76쪽
esse. Accedit, quod et de carminum illorum sensu diverso statuant interpretes alii nanaque non nisi proprium urgent sensum; contra alii altius quid atque divinius indagant β). Sed concedu-tur, carni in illa ni ystice esse interpretanda, sicubi eam interpretationem poeta aliquo modo innuerit haud tamen inde conjicias, et canticum canticorum mystice interpretandum, cum ne verbo qui deni hanc interpretationem cantici illius auctor commendavorii. I Si proprio sensu in interpretando cantico canticorum adquiescas, tantuni abest, ut ad abSurda deducaris, ut potius omnia optime cedant, modo ne poetae Hebraici imagines pro nostrorum hominum temporumque sensu dijudices. Quod si quis contendat, offendi in cantico canticorum locos, qui proprie accepti cu in Hebraeorum moribus atque institutis haud possint componi videat, ne idem eveniat, si loci illi in sensum allegoricum detorqueantur. Nainque in figurata ratione haud minus, quam in proprio dicendi genero, morum ait habenda; quod nisi sit,
oratio figurata, quae ja in natura sua obscurior St, Obscurissima evadet. Qua igitur de puella vineas custodiente, vel noctu urbem pererrant in cantico canticorum traduntur, a moribus Hebraeorum vix abhorruisse statuendum est; etenim si abhorruissent, neque figuratu, neque propria in Ortitione locum habere potuis- Seni clune praeterea, proprie accepta, mira videntur, haud
ostendent, si ardentem poetae statici imaginandi vim respicias; contra mulio mirabiliora alia videbuntur, si allegoricam carni in is adnititus interpretationem. Quid , quaeso, si adolescentuli et Pustilae persona Jova populiisque Hebraicus, vel Christus et eccle-hia Christiana latent, quid iii quani, sibi volunt descriptiones illae, quae cap. V, 10 - 16 VII, 2-8, habentur Nonne ridiculum
videtur, o Vne ventroii eburneum crurnque marmorea, populoqtie 58 dones comine litarii de uitiosi si uti es ex edit. Eicli hornii , p.
77쪽
De argumento diversisque generibus arminum Hebraicorum i5Πobraico uni biliciana ad instar crateris rotundi , inmmasque P mollis dorcadis similes tribui l Haec et similia linus ceri possendent, si anioris uniani gaudia in cantico canticorum praedicari statu RS.
Expositis jam rationibus, quibus et mysticus et proprius cantici canticorum sensus solet omniendari, Superest, ut OStrnm in dubia hac re proferamus sententiam. Os quidem omnino iis accedimus, qui canticum hoc proprie interpretandum censent. Namque in omni interpretandi negoti eam legem ratam firmBmque habemus, non esse deflectendum a proprio rationis en Su, nisi grRvissimae urgeant causas, ians unae in cantico canticorum locum ab ore non videmus. Quare ex nostr Senientia nonnisi humani pia sella o adolescentuli depinguntur in Orss, et qui d seni in hunc fore modum : uolla rustica dolescentuli dilecti amplexu desiderat , quaeriique, ubi locorum leges SUOS PAScat. Respondet adolescentulus, puellam gregum vestigia sequi jubens; laudibus ester pupilae venustatem, vicissimque a pupli celebratur. Puella adolescentuli vocem audit, uni sit montes colle Sque trajicientem accedere, jamque adstare videt. Invitat puellam dolescentulus, ut e Sequatur, pluviosa cum praeterlapsa Si hiems, Rmoenumque Veris tempus advenerit. Puella noctu desiderio adolescentuli capitur, surgit e cubili urbem quo peragiat, dilectum quaeren S; quΘm OStquam invenit, in matris suae concinu deducit. Vividissimis denuo coloribus dolos cons uolla describit pulchritudinem invitatur a pia sella, ut ipsam invisat, cui in Vitationi o obtemperaturum pollicetur. Polit noctu domum puellae, ostium pulsat, intromiit cupiens; verum puella, Somno grRVis, Ores perire BSSat, donec morae pertaesus adolescens discedit. Apertis tandem foribus ubi diloctum discessisse videt puella, domo egreditur, urbemque pervagatur, adolescentulum requirens.
78쪽
66 Pars II Cap. I. Oisenditur ab urbis custodibus, verberibusque afficitur. Haud
invento adolescentulo puellas Hierosolymitanas obtestatur , sicubi dilectum suum Ostenderint, ei renuntient, quanto in eum seratur amore. Sciscitantibus puellis, quisnam ille Sit, quem tantoperode pereat, eximiam dilecti sui pulchritudinem per singula corporis mombra describit. In eundem modum et dolescens praestantempustila formam celebrat. Hinc ulternatim puella et adolescens amoris sui vim atque vehementium praedicant. Finem cantico canticorum imponit fratrum puellae deliberatio de custodienda, inque matrimonium locandu sorore quod tamen fratrum consilium puella Versatur, innuens, se ipsam Sui fore cuStodem.
Iob libor tribus maximo continetur partibus prologo, pSamateriae tractatione, ni quo epilogo. In prologo et epilogo pedestri Sermon utitur auctor sed in ipsa materiae tractatione ultius insurgit, o positico fertur spiritu. Prologi rgumentum hujuscemodi Iobus, vir pietate insignis, vitaeque bonis adnuens, permittente numine divino, a Satana omnibus bonis liberisquo Spoliatur, e con Silio, ut viri pietas sentetur, et, si fieri possit,
labefactetur. Neque tamen e jactur Iobus movetur; contra inconcusSo nini in pie in te perseverat. Tum graviori malo ten-iandum censet Salanus quare morbo foedissimo, quem elophantiasin vulgo litant, virum adfligit. Sed neque dolores vehementissimi, neque uxoris impine irrisus a Soli in probitate eum veri et BPOSSunt. Accepi rius rei nuntio tres Iob amici, Eliphas, Bili de Zophur, adllictum visi inro et Solvito rigore constituunt. Quen cum dierint ni quo conspὐxorint , vehenienti SSim primo , pro orientalium lionii num moro, lamen intitur de in ObmuteScunt, non
ausi micum dolentorii consolari. undem Iobus quod tractationis est initi lini silentium rumpit, diem ni item suum deteStando, felicesque praedicando eos, qui luceria vitalem nunquam eonSPe-
79쪽
De argumento diversisque generibus carminum Hebraicorum 67Xorint. Quibus permoti queri itioniis Iob amici ex ordine verba faciunt, Omne in eo consentientes, neminem insontem malis exari, Deum justissimum atque sapientissimum non nisi improbos punire, Iobum procul dubio nuntinis divini iram dolicto aliquo provocasse quod si illius delicti veniam Suppliciter a Deo petat,nmissam plici latoni denuo recuperaturum. Contra Iobus integri-intis suae sibi probo conscius, contendit, sese mala illa, quibus obruatur, nequaquam promeritum esse haud quidem sibi ignotum, Deum sapientissimum, potentissimum atque justissimum esse, nequct tumen nonnisi sontem VeXari; quinimo improbos quam saepissime felices, probos contra infeliees esse. aud e reri se, causam suam coram ipso Deo dicereri imo optare, ut sibi cum Deo contendere liceat, quo innocentia probitaSque Sua in luco in protrahatur Iob amici ubi vident, illii in pertinaciter innocentiam suam tueri, neque monitis ipsorum moveri, contentione desistunt; qua re permotus Elihu, qui hactenus silentium tenuserat, sermonem Suscipit contenditque, falli Iobum, cum injuriam amo pali xistimet Deum justissimum esse, homine Vero, quamvis integerrimi sibi videantur, vix omnis culpa e pertes Esse neque tamen, quae mortalibus obveniunt mala, semper delictorum esse poenas; Deum interdum et probos castigare eo consilio, ut a peccati eos verint, melioresque reddat. a mentΘet Iobum castigari quod si divinis monitis obtemperet, in pristinam solicitatem restitutum iri. Cum sermonem suum iniisset Elthu, Deus ipse in scena in prodit, ob sejusque amicorum Ontroversiam diremturus. Doco autem sex admirabili hac naturae machina tantam esse Sapientiam atque potentiam suam, quantumnsem mortalium cogitatione adsequi possit. Arroganter igitur et temere obum fecisse, quod arcana numinis divini consili penetrare Volia erit, malorumque, quibus adfligatur, causas sciscitari ausus in Quibus Dei orbis convictus Jobus fatetur Se Bri RSSe,
delictique commissi veniam a Deo polit impetratque In epilogo
80쪽
donique inena oratur, Deu in Iob ainicis graviter succensuisse, quod iiii prudentius disputaverint, illisque injunxisse, ut Sacrificio culpatia Sunm expiarent Iobum utern non pristinae tantu in felicitati restitutum, Verum etiam duplo beatiorem redditum fuisse.
Qua Threnorum nomine insigniuntur Ieremiae prophetae carmina quinque elegiaca in uno eodemque fer VerSRntur argumento, in deplorando scilicet Hiero8olymoram excidio, populique Hebraici in remotis hostium terris exilio. Instar viduae desertae florentissima nun Hierosolymorum urbs jam desolata est incolassius vel hostili ferro absumti, vel in exilium atque servitutem abrepti sunt. Neque tamen inisera haec Sors immerentibus evenit; quin imo peccatis Suis populus Hebraicus ovas ira in provocavit; quo actum est, ut praesidio divino destitueretur, hosti busque ferocibus subjiceretur. Verum in his ipsis miseriis numinis divini clementia conspicitur; namque si pro terit Deus populum
Ruia in tractasset, profecto ad internecionem eum redegisset. Neque Sein per ova populo suo irascetur dummodo is ad Deu in suum reversus fuerit, moresque suos emendaverit, feliciori denuo Dr-iunn fruetur. Praeter populi sui et Ilierosolymorum miseram Sortem, Suam quoque icem ni uti ne ierii propheia in Iugere nonnulli Oxisii inniat. Sed rectius fori asso statuas, prophetam Suo
nomino universi populi Hobruici casuiu deplorare id quod locus