장음표시 사용
231쪽
ferentia inter chalybem, O aliis re
ryo P R INCIPIOR vM PHIL oso Pur gramentis sibi mutuo arctissime conjunctis; S: rigidus, hoc est,t lis, ut, si flectatur, sponte redeat ad priorem figurain, quia fle- , xione ista ejus ramentorum exigitae superficies non disjunguntur, sed soli meatus figuras mutant, ut supra de vitro dictum cst; denique est fragilis, quia guttulae, sive grumuli, quibus constat, sibi mu tuo non acutaerent nisi per superficierum suarum contactum; atque hic contactus non nisi in paucissimis & perexiguis locis immediatus esse potest. Non aurem omnes glebae aeque aptae sunt, ut in chalybem vertantur; ac etiam illae eaedein, ex quibus optimus & durissimus chalybs fieri scitet, vile tantum ferrum dant, cum igne non convenienti funduntur. Nam si glebae ramenta sint adeo angulosa &conse gosa, ut sibi mutuo prius adhaereant, quam superficies suas apte pos-lint ad invicem applicare, atque in guttulas distingui; vel si ignis non sit satis sortis, ad liquorem ita in guttulas distinguendum, & r menta ipsas componentia sim ut constringenda; vel contra si sit tam sortis, ut istorum ramentorum aptum situm disturbet, non chalybs, sed ferrum minus durum & magis flexile habetur. Ac etiam chalybs jam factus, si rursus igni admoveatur, etsi non facile liquescat, quia ejus grumuli nimis crassi sunt&solidi, ut ab igne integri moveantur, & ramenta quibus unusquisque grumulus constat, nimis arcte cona pacta. ut locis suis plane extrudi possint, mollitur tamen, quia omnes ejus particulae calore concutiuntur: &postea si lente refrigeretur, non resumit priorem duritiem, nec riagorem , nec fragilitatem, sed fit flexile instar ferri vilioris. Dum enim hoc pacto refrigeratur, ramenta angulosa & confragosa, quae ex grumulorum superficicbus ad interiores eorum partes vi caloris protrusa erant, soras se exserunt,& una aliis implicata, tanquam uncis quibusdam perexiguis unos grumulos aliis anne ist; quo fit, ut ramenta ista non amplius tam arcte in grumulis suis compacta sint,atque ut grumuli non amplius immediato contactu, sed tanquam hamis vel uncis quibusdam alligati sibi mutuo adhaereant; ideo chalybs non admodum durus, nec rigidus, nec fragilis, sed mollis,&flexilis evadat. In quo non differt a serro communi,nisi quod chalybi iterum candefacto , & deinde celeriter refrigerato, prior durities &rigiditas reddatur; non autem serro, saltem tanta. Cujus ratio est, quod ramenta in chalybe non tam longe absint a stu, ad maximam duritiem convenienti, quin facileillum ignis vi resumant, ex in celerrima Disiligod by Goc si
232쪽
PARS Q V ARTA. . Is Irima restigeratione retineant: cum autem in serro talem situm nunquam habuerint , nunquam etiam illum resumunt. Et quidem ut ita enaly bs aut serrum candens celerrime refrigeretur, in aquam, allocve liquores frigidos mergi solet; ac contra in oleum vel alia pinguia, ut lentius frigescat. & quia quo durior, & risidior, eo etiam Dagilior evadit ; ut gladii , serrae, limae, aliave instrumenta ex eo fiant, non semper in stigidissimis liquoribus exstingui debet, sed in temperatis, Prout in unoquoque ex istis instrumcntis magis minusve fragilitas eri vitanda, quam durities optanda. & ideo dum certis liquoribus ita mergitur, non ina merito Acitur temperari. Quantum autem ad meatus, recipiendis particulis striatis ido- CXLIV. neos , satis quidem patet ex dictis, permultos tam in chalrbe quam in serro esse debere; ac etiam eos esse in chalybe magis integros &persectos, ramulorumque extremitates,in ipsorum spiris eminentes, ninguetis, cum semel in unam partem flexae sunt, non tam facile in contrariam posse inflecti; quanquam etiam in hoc ficilius,quam in magnete, fle- ἰ 'ctantur; ac denique omnes istos meatus,non in chalybe aut alio serro, ut in magnete, orificia sua recipiendis particulis striatis, ab Austro venientibus idonea, in unam partem, & idonea recipientibus aliis a Borea venientibus, in contrariam convertere; sed eorum stum varium atque incertum esse debere, propterea quod ignis agitatione turbatur. Et in brevissima illa mora, qua haec ignis agitatio frigoresstitur, tot tantum ex istis meatibus versus Austrum & Boream converti pollunt, quot particulae striatae, a polis Terrae venenientes, sibi tunc temporis per illos viam quaerunt. Et quia istae particulae striatae omnibus serri meatibus multitudine laon respondent, omne quidem ferrum aliquam vim magneticam accepit ab eo situ, quem habuit respectu partium terrae , cum ultimo candefactum refriguit, v cletiam ab eo in quo diu immotum stetit, si diu in eodem situ steterit immotum; sed pro multitudine meatuum quos in se continet, potest habere adhuc majorem. Quae omnia ex principiis Naturae, supra expositis, ita sequun- C X L V. tur, ut quamvis non respicerem ad illas magneticas proprietates, quas hic ex plicandas suscepi, ea tamen non aliter se habere judica- tum virturem. Deinceps autem videbimus, horum ope tam apte ec perspicue omnium istarum proprietatum dari rationem , ut hoc etiam videatur susticere ad persuadendum, ea vera esse quamvis ex Naturae principiis sequi nesciremus. Et quidem magneticae proprietav
233쪽
ryx PRINCIPIOR vM PHILos OPHIAE tes, quae ab ipsaruin admiratoribus notari solent, ad haec capita possunt reserri. 1. Quod in magnete duo sint poli, quorum unus ubique Ioc rum, versus Terrae polum Borealem , alius versus Australem se
a. Quod isti magnetis poli, pro diversis Terve locis quibus insistunt, diversimode versus ejus centrum se inclinent. 3. Quod, si duo magnetes sint sphaerici, unus versus alium e dem modo se convcrtat, ac quilibet ex ipsis versus Terram. q. Quod postquam sunt ita conversi, ad invicem accedant. s. Quod, si in contrario situ detineantur, se mutuo refugiant. 6. Quod, si magnes dividatur plano , lineae per suos polos ductae parallelo, partes segmentorum quae prius junctae erant, se mutuo etiam refugiant. . mod, si dividatur plano, lineam per polos ductam ad angulos rectos secante, duo puncta, prius contigua,fiant poli diversae virtutis ; unus in uno; alius in alio segmento. 8. Quod quamvis in uno magnete sint tantum duo poli, unus Australis, alius Borealis, in unoquoque tamen ex ipsius fragmentis duo etiam similes poli reperiantur; adeo ut ejus vis, quatenus ratione polorum diversa videtur, eadem sit in quavis parte, ac in
9. Quod serrum a magnete istam vim recipiat, cum tantum ei
a o. Quod pro variis modis quibus ei admovetur, eam diversimode recipiat. II. Quod serrum oblongum, quomodocunque magneti admintum , illam semper secundum suam longitudinem recipiat. I 2. Quod magnes de vi sua nihil amittat, quamvis eam serro
13. Quod ipsa brevissimo quidem tempore ferro communic tur, sed temporis diuturnitate magis di magis in eo confirmetur. I . Quod chalybs durissimus eam majorem recipiat, & receptam constantius servet, quam vilius serrum. 13. Quod major ei communicetur a persectiore magnete, quam a minus perfecto.
16. Sod ipsa etiam Terra si magnes, & nonnihil de sita vi ser-rOcommunicet.
234쪽
, P Λ R s Q v A R T A. I9317. Quod haec vis in Terra, maximo magnete, minus sortis ain pareat , quam in plerisque aliis minoribus.18. God acus a magnete tactae, suas extremitates eodem in do versus Terram convcrtant, ac magnes suos polos. 1 Quod eas non accurate versus Terrae polos convertant, sed
varie variis in loci ab iis declinent.1o. Quod ista declinatio cum tempore mutari possit. 21. Quod nulla sit, ut quidam aiunt, vel sorte quod non eadem, nec tanta si , in magnete supra uniun ex suis polis perpendiculariter erecto, quam in eo, cujus poli aequaliter a Terra distant. 2 2. Quod magnes trahat serrum. 23. Quod magnes armatus multo plus serri sustineat, quam
nudus. ' .aq. Quod ejus poli, quamvis contrarii, se invicem juvent ad idem ferrum sustinendum.1 3. Quod rotulae ferreae, magneti appensae, gyratio in utramvis
partem avi magnetica non impediatur. - .
16. Quod vis unius magnetis varie possit augeri vel minui, varia magnetis alterius aut serii ad ipsum applicatione. 27. Quod magnes, quantumvis fortis, serrum a se distans ab alterius debilioris magnetis contactu retrahere non possit. 13. Quod contra magnes debilis, aut exiguum serrum, saepe aliud serrum sibi contiguum separet a magnete fortiore.1'. Quod polus magnetis, quem dicimus Australem, plus serti sustineat in his Borealibus regionibus. quam ille quem dicimus B
3 o. Quod limatura ferri circa unum, aut plures magnetes,cer tis quibusdam modis se disponat. 3t. Quod lamina serrea, polo magnetis adjuncta, ejus vim trahendi vel convertendi serri deflectat. 32. Quod eandem nullius alterius corporis interpositio impediat. 33. Quod magnes ad Terram aliosve vicinos magnetcs aliter conversus manens, quam sponte se converteret, si nihil ejus motui obstaret, successu temporis suam vim amittat. 3 . Quod denique ista vis etiam rubigine, humiditate & stuminuatur, atque igne tollatur λ non autem ulla alia nobis cognita
235쪽
Leuomodo particuis striatae per
tinfluant.1 PRINCIPIOR v N PHILO so PHIAE Ad quarum proprietatum caussas intelligendas , proponamus nobis ob oculos Terram AB, cujus Α est polus Australis, &B Borealis: notemusque, particulas striatas, ab Australi coeli parte E venientes, alio plane modo intortas esse, quam vcnientes a Boreali F; quo fit, ut una: aliarum meatus ingredi plane non possint. Notemus etiam , Australes quidem, recta pergere ab Aversus B, per mediam Terram, ac deinde per acrem ci circum-
susum reverti a B versus Α; eodemque tempore Boreales tran
sire a B ad A per mediam Terram, & reverti ab A ad B per
236쪽
PARs in V ARTA. 19 aerem circumfusiam: quia meatus per quos ab una parte ad aliam venerant, sunt tales , ut per ipsos rcgredi non possint. Interim vero quot novae semper accedunt a partibus coeli Ede F, CXLVII. tot per alias partes coeli G & H abscedunt; vel in itinere dissipantur , & figuras suas amittunt: non quidem transeundo per mediam Terrae regionem ; quia ibi meatus habent ad mensuram suam exca- aerem, vatos, per quos sine ullo ostendiculo celerrimc fluunt: sed redeundo , O
pei acrem, aquam S alia corpora terrae exterioris, in quibus nullos t.,iorem,
ejusmodi meatus habentes, multo difficilius movcntur, particulisque quam persecundi & tertii cicinenti assidue occurrunt, quas cum loco expellcre laborant, interdum ab ipsis comminuuntur.
Iam vci o si forte istae particulae striatae magnetem ibi ostendant, CXLVIII
cum in eo invcniant meatus ad suam figuram consorinatΟS , co- . denique modo dispositos ac meatus terrae interioris, ut paullo an- prete diximus, non dubium cst, quin multo facilius per illum trans- magn/rem Cant, quam per aerem vel alia corpora terrae exterioris; saltem cum iste magnes ita litus est,ut habeat morum meatuum orificia conversa hs versus eas Terrae pariCS, a quibus veniunt eae particulae striatae, quae terr exi
per illa libere ingredi possunt.
Et, quemadmodum in I erra, sic in magnete, punctum medium CX LIX. ejus partis, in qua sunt orificia meatuum,per quae ingrediuntur particulae striatae, venientes ab Australi coeli parte, dicemus polum Australcm; punctum autem medium alterius partis, perquam hae particulae striatae cgrediuntur , & aliae venientes a Septentrione ingrediuntur, dic Emus polum Borealem. Nec moramur, quodvurugo alii polum quem vocamus Australem, vocciat Borealem; neque cnim ea de re vulgus, cui soli jus competit nomina rebus male convenientia frequenti usu approbandi, loqui solet. Cum autem hi poli magnetis, non respiciunt eas Terrae partes, CL. a Quibus veniunt eae particulae striatae, quibus liberum transtum C ristip
praebere postunt, tunc litae particulae itriatae, Obliquem magnetis i iissis meatus irruentes, illum impellunt cavi quam habent ad perseve- poisi Terr randum in suo motu secundum lineaδ rectas, donec ipsum ad naturalem stum rcdux crint mcque quoties a nulla externa vi retinetur, efficiunt ut ejus polus Australis versus polum Terrae Borealem convertatur/Borealis versus Australcm. Quoniam eae quae a Terrae
polo Boreali per aerem ad Austrum tendunt, venere prius ab Australi coeli parte per mediam T crram, & venere a Boreali quae ab Boream revertuntur. Bb 1 Lfiiciunt
237쪽
i96 PRINCIPIORUM PHILoso PHIAE CLI. Efficiunt etiam ut magnes , pro diversis terrae locis quibus insi- i stit , unum ex polis suis, altero magis aut minus, versus illam incli- h. i. s ' net. Nempe in AEquatore quidem a , polus Australis magnetis e vcm- L, versus B Borealem Terrae; & b Borealis ejusdem magnetis, Australem Terrae dirigitur; ac neuter altero magis deprimitur, quia particulae striatae cum aequali vi ab utraque parte ad illos accedunt. Sed in polo Terrae Boreali, polus a magnetis H omnino
deprimitur, & b ad perpendiculum erigitur. In locis autem intermiatis magnes M polum suum b magis aut minus erigit polum Duilirco by Corale
238쪽
PARs Q v ΑRTA. tum a magis aut minus deprimit, prout magis aut minus vicinus polo Terrae B. Quorum causta est quod Australes particulaestriatae, magnetem N ingressurae , ab interioribus Terrae partibus ter polum B, secundum lineas rectas, surgant ; Boreales vero ab emisphaerio Terrae D A C, circumquaque per aerem versus eundem magnetem N venientes , non ma s oblique progredi debeant , ut ad ejus superiorem partem , quam ut ad inferiorem, accedant : Australes vero, ingressurae magnetem M, a toto Terrae tra- ω qui est inter B & M ascendentes, vim habeant cjus polum a oblique deprimendi, ne a Borcalibus, quae a tractu Terrae A C ad alium ipsitus polum b non minus sicile accedunt cum erectus est, quam cum depressus , i inpedianturi Cum autem istae particulae striatae per singulos magnetes eodem C LII. plane modo ac per Terram fluant, non aliter duos magnetes sphaericos unum ad alium, quam ad totam terram, debent convertere. Notandum enim , ipsas circa unumquemque magnetem multo ma- convertatiore copia semper esse congregatas, quam in aere inde remotorruia nempe in magnete habent meatus, per quoS multo facilius A., is aduunt quam peracrem circumjacentem: a quo idcirco juxta ma- Terram. gnetem retinentur ; ut etiam, propter meatus quos habent in Terra interiore, major est earum copia in toto aere, aliisque corporibus Terram ambientibus, quam in coelo. Et ita quantum ad vim inagneticam, eadem plane omnia putanda sunt de uno magnete, respectu storius magnetis, ac de terra, quae ipsa maximus magnes dici potest. Nequevcro duo magnetes se tantum ad invicem convertunt, do- CLII I nec polus Borealis unius , polum Australem alterius suspiciat, sed Cur 6. praetcrea postquam sunt ita con versii, ad invicem accedunt donec se mutuo contingant, si nihil ipsorum motum impcdiat. Notandum enim est, particulas striatas celerrime moveri quamdiu versalitur in m meatibus magnetum, quia ibi seruntur impetu primi clemcnti ad quem pertinent, cumque inde egrediuntur , OccurrCre particu- a vitatis. Iis aliorum corporum, easque propcllere, quoniam hae, ad secundum aut tertium clementum pertinentes , non tantum habent celeritatis. Ita illae quae transeunt per magiactem O, celeritate qua seruntur ab A ad B , atque a B ad A, vim acquirunt ulterius progrediendi secundum lineas rectas , versus R &S, doncc ibi tam multis particulis secundi aut tertii elementi v b s Occur-
239쪽
19 8 PRINCIPIORUM PHILO SOPHIAE occurrerint, ut ab ipsis utrimque reflectantur versus V. Totumque spatium RVS per quod ita sparguntur, vocatur sphaera virtutis , sive activitatis, hujus magnetis O: quam patet eo majorem esse debere, quo magnes est major, praesertim quo longior secum
dum lineam A B, quia particulae striatae longius per illum progredientes, majorem agitationem acquirunt. Ita etiam quae trans. Cunt per magnetem P, resa a utrimque pergunt versius S & T,
atque inde reflectuntur versus X , totumque aerem in sphaerae suae activitatis contentum propellunt. Sed non ideo expellunt, si nullum habeat locum quo possit recedere: ut nullum habet, cum istorum magnetum sphaerae virtutis sunt ab invicem disjunctae: sed cum in unam coalescunt, tunc primo facilius est particulis striatis, quae veniunt ab O versus S, recta pergere usque ad P, indocum earum quae ex T per X ad S & b revertebantur, quam reflecti versus V & R, quo non difficulter pergunt venientes ab X; faciliusque est venientibus a P ad S, pergere usque ad O, quam reflecti vcrsus X, quo etiam non dissiculter pergunt venientes ab V; sicque istae particulae striatae non aliter transeunt per hos duos magnetes O & Ρ, quam si unicus esset. Deinde facilius est particulis striatis, recta pergentibus ab O ad P, atquc a P ad O, ad- rem intcrmedium expellere in S versus R & T, in locum in gnetum Ο & P , sicque essicere, ut iii magnetes ad invicem accedant, donec se contingant in S, quam per totum istum aerem eniti ab A ad b, atque ab V ad X, quae duae viae breviores fiunt,
cum hi duo magnetes ad invicem accedunt, vel, si unus retineatur, cum saltem alter ad ipse in venit. Poli autem cognomines duorum magnetum non sc ad invicem
240쪽
PARs Q v ARTA. accedunt, sed contra potius, si nimis prope admoveantur, recedunt. Particulae enim striatae ab eo unius magnetis polo, qui alteri masneti obversus est, venientes, cum hunc alterum ingredi non possint, spatium aliquod exigunt inter istos duos magiactes quo tran- seant , ut ad alium magnetis ex quo egressis sunt polum rcvertantur. Nempe egredierites ab O per polum Α , cum ingredi non possint in P per rius polum a , spatium aliquod exigunt inter A & a, per quod transeant versus V & B, atque vi, qua motae sunt a B ad A, pellunt magnetem P; sicque Uredientes a P pellunt magnetem O : saltem cum eorum axes BA de absunt in eadem linea recta. Sed cum tantillo magis in unam partem , quam in aliam, inflexi sunt, tunc illi magnetes se convertunt modo paullo ante explicato : vel si haec eorum conversio impediatur , non autem motus rectus ; tunc rursus unus magnes alium sugat secundum lineam rectam. Ita si magnes O , exiguae cymbae impositus, aquae sic innatet, ut semper ejus maneat ad perpendiculum erectus , & magnes P , cujus polus Australis Australi alterius ob versus est, manu moveatur versus Y, hinc fiet, ut magnes O recedat versus Z, antequam a magnete P tangatur. In quamcunque enim partem cymba se convcrtat , requiritur semper aliquod spatium inter litos duos magnetes, ut particulae striatae, ex iis per polos A & a egredientes,vcrsus V & X transire possint. Et ex his facillime intelligitur, cur, si magnes secetur plano parallelo lineae per ejus polos ductae, segmentumque libere suspendatur supra magnetem ex quo re sectum cst, sponte se convertat, & situm contrarium ejus quem prius habuerat, as' sectet; ita ut si partes A & a prius junctae suerint, itemque B & b, postea b vertat sic versus A , & a versus B : quia nempe antea pars Australis unius, Australi alterius juncta erat, & Borealis Borealidum δε im