장음표시 사용
211쪽
17o PRINCIPIORUM PHIL Oso PHIAE non possunt ab iis impediri, ne ulterius pessiant, & egrediendo ex eo loco in quo pri inuni elementum suas vires exercci, ignis soris mam amittant, abeantque in sumum. propter nullus ibi ignis diu remaneret, nisi eodem tempore aliquae ex tuis particulis terr sttibus, in aliquod corpus aere crassius impingendo, alias satis solidas particulas ab eo disjungerent, quae, prioribus succedentes,&a materia primi clementi abreptae, novum ignem continuo ge
Sed ut haec accuratius intelligantur, consideremus primo varios modos quibus ignis generatur, deinde omnia quae ad ejus conservationem Diuitiam by Ogle
212쪽
tionem requiruntur, ac denique, quales snt ejus ectelas. Nihil usi . latius est, quam ut ex silicibus ignis excutiatur; ho uc ex eo fieri
existimo, quod silices sint satis duri &rigidi, simulque satis friabiles. Et hoc enim quod sint duri dc rigidi, si percutiantur ab aliquo
corpore etiam duro, spatia quae multas eorum particulas interjaccnt,& a globulis secundi elementi solent occupari, solito fiunt angustiora, & ideo ististobuli exsilire coacti, nihil praeter solam matcriam primi elementi circa illas relinquunt; deinde ex eo quod sint friabiles , simul ac istat silicum particulae non amplius ictu premuntur, ab invicem dissiliunt, seque materiae primi elementi, quae sola circa ipsas reperitur, innatantes, ignem componunt. Ita si Λ silex, inter cujus anteriores particulas globuli secundi elementi conspicui sunt, B repraesentabit eundem silicem, cum ab aliquo corpore duro percutitur, & ejus meatus angustiores facti, nisui amplius nisi materiam primi elemti possunt continere ; C vςro eundem jam . percussum, cum 'uaedani ejus particulae ab eo separatae, ac solam materiam primi elementi circa se habentes, in ignis scintillas sunt
Si lignum, quantumvis siccum, hoc pacto percutiatur . non id- LXXXV. circo scintillas ita emittet, quia cum non adeo durum sit, prima ejus is pars quae corpori percutienti occurrit, flectitur versus secundam; hi . in eamque attingit, priusquam haec secunda flecti incipiat versus tertiam. Sicque globuli secundi elementi non eodem tempore ex multis eorum intervallis, sed successive nunc ex uno, nunc ex alio discedunt. Atqui si hoc lignum aliquandiu & satis valide fricetur, inaequalis ejus particularum agitatio dc vibratio, quae oritur ex ista frictione, potest ex pluribus earum intervallis globulos secundi elementi excutere, simulque ipsas ab invicem disjungere, atque ita in 'ignem iuutare.
Accenditur etiam ignis ope speculi concavi, vel vitri convcxi, LXXXVI. multos Solis radios versus cundem aliquem locum dirigentis. Quamvis cnim istor uni radiorum actio globulos secundi elemen h. kodis ti pro subjecto suo habeat, multo tamen concitatior est ordinario rum S s. 'eorum motu . & cum procedat amneria primi elementi, ex qua Sol est conflatus, satis habet celeritatis ad ignem excitandum; radiiquc tam multi sinui colligi possi int, ut satis etiam habeant virium ad particulas corporum terrestrium eadem ista celeritate agitandas.
213쪽
Quippe nihil refert, aqua caussa particulae terrestres celerrime moveri primum incipiant. Sed quamvis antea suerint sine motu, . si tantum innatent niateriae primi elementi, ex lim solo protinus colurninam agitationem acquirunt: eadem ratione qua navis, nullis senibus alligata, in aqua torrente esse nonrotest, quin simul cum ipsa seratur. Et quamvis eae terrestres particulae nondum primo elemento sic innatent, si tantum a qualibet alia causa satis ceseritur agitcntur, hoc ipso se mutuo, & globulos secundi elementi circa se positos, ita excutient, ut statim ei innatare incipiant, & po ro ab illo in motu suo conservabuntur. Quamobrem omnis motus valde concitatus suffcit ad ignem excitandum. Et talis in fulmine ac turbinibus solet reperiri, cum scilicet nubes excelsa, in aliam humiliorem ruens, aerem interceptum explodit; ut in Meteoris explicui. Quanquam sane vix unquam iste solus motus ibi est ignis caus. sa: nam fere semper acri admiscentur exhalationes, quarum talis est natura, ut facile vel in flammam, vel saltem in corpus lucidum vertantur. Atque hinc ignes fatui circa Terram, & fhlgetrae in nubibus, & stellae trajicientes & cadentes in alto aere, excitantur. Quippe jam dictimi est, exhalationes constare particulis tenuissimis, & in multos quasi ramulos divisis, quibus involutae sunt aliae paullo crassiores, ex succis acribus aut silibus volatilibus eductae. Notandumque est, hos ramulos solere esse tam minutos & consertos, ut nihil per illorum interstitia, praeter materiam primi elemen ti, transire possit; inter particulas autem istis ramulis vestitas, esse quidem alia majora intervalla, quae globulis secundi elementi solent impleri, tuncque exhalatio non ignescit; sed interdum etiam accidere, ut occupentur a particulis alterius exhalationis aut spiritus, quae inde secundum elementum expellentes, primo duntaxat locum relinquunt; ejusque motu protinus abreptae gammam
Et quidem in stamine, vel sulgetris, caussa quae plures exhalationeI simul compingit, manisesta est, propter unius nubis in aliam lapsum. In acte autem tranquillo, una exhalatione frigore densata&quiescente, facile alia, ex loco calidiori advcniens, aut particulis ad motum aptioribus constans, aut etiam aliquo leni vento impulsa, in ejus poros impetum facit, atque ex iis secundum clementum expellit: cumque particulae prioris exhalationis nondum
214쪽
tam arcte simul junctae sunt, quin hoc aliarum impetu disjunsi pos.
sint, hoc ipso in flammam erumpunt: qua ratione stellas traiicientes accendi puto. Cum autem exhalationis particulae, in corpus tam crassum & vi- X C. scidum coaluerunt, ut non ita disjungantur, lucem duntaxat aliquam
emittunt, similem illi quae in lignis putridis, in piscibus sale condi- α is,
iis, in guttis aquae marinae, & similibus, solet apparere. Ex hoc ut .ssis enim solo, quod stobuli secundi elementi,a materia primi pellantur, fit lumen, ut ex rupra dictis satis patet. Cumque plurium particularum terrestrium simul junctarum intervalla tam angusta sunt, ut soli primo clemento locum dent,etsi sorte hoc primum elementum non1afis habeat virium ad ipsas disjungendas , facile tamen habet satis ad globulos secundi elementi circumjacentes, actione illa quarta iro lumine sumendam esse diximus, impellendos. Et tales puto es-e stellas cadentes. saepe enim earum materia, humi delapsa, viscida& tenax esse deprehenditur; quanquam sane non sit certum , fuisse illam ipsam viscidam materiam, quae habuit lucem; potuit enim esse aliqua tenuis flamma ei adhaerens. At in guttis aquae marinae , cujus naturam supra explicuimus, δε- XCI. cile est videre quo pacto lux excitetur: nempe dum illae earum particulae quae sunt flexiles, sibi mutuo manent implexae, aliae quae sunt. rigidae ac laeves , vi tempestatis, alteriusve cuiust bet motus, ex xvisputri- gutta excutiuntur, & spiculorum instar vibratae, facile ex ejus vicinia globulos secundi elementi expellunt, sicque lucem producunt. In lignis autem putridis, S: piscibus qui siccari incipiunt, &talibus , non aliunde lucem oriri puto, quam quod in iis, dum sic t cent , multi sint meatus tam angusti, ut solam primum elemcntum
Quod vero alicujus spiritus aut liquoris particulae, meatus cor. XCV. poris duri, vel etiam liquidi, subeundo, ignem aliquando possint cx- Inuitare , ostendunt scenum madidum alicubi conclusum, calx aqua aspersa, sermentationes omnes, liquoresque non pauci Chymicis noti, qui dum inter se permiscentur, incalescunt, ac etiam aliquando inflammantur. Non enim alia ratio est cur scenum rccens, si se recondatur antequam sit siccum, paullatim incalescat, flammamque sponte concipiat, quam quod multi spiritus vel succi, per herbarum viridium poros ab earum radicibus versus sum initates 'fuere assileti, atque ibi vias ad mensuram suam accommodatas
215쪽
47 PRINCIPIORUM PHILos OPIMAE 'habentes, maneant aliquandiu in herbis excisis; quae si interimam gusto loco includantur , particulae istorum succorum, ex unis herbis in alias migrantes, multos meatus in ipsis jam siccari incipientibus imveniunt,paullo angustiores,quam ut illos simul cum plobulisseeundi elementi subire possint ; ideoque per illos fluentes, sola materia elementi circumdantur , a qua celerrime impulsae , ignis agitationem acquirunt. Ita, exempli causa, si spatium quod est inter duo corpora B & C, repraetentet unum ex meatibus alicujus herbae virentis ; ac funiculi ira exiguis orbiculis circumdati , sumantur pro particulis succorum sive spirituum a si bulis secundi elementi per ejusmodi meatus vehi solitis; spatium autem inter corpora D & E, sit alius meatus angustior herbae siccescentis, quem subeuntes eaedem partiaculae I 2 3 , non amplius secundum elementum , sed primum duntaxat circa se habere possint ; Perspicuum est, ipsas inter B&C motum moderatum secundi Elementi, sed inter D&E motum celerrimum primi sequi debere. Nec refert, quod perexigua tantum quanqitas istius primi elementi circa ipsas
reperiatur. Satis enim est, quod ipsi totae innatent: quemadmodum videmus, navem, secundo flumine delabentem, non minus facile ipsius cursum sequi, ubi tam angustum est, ut ejus ripas utrimque fere attingat, quam ubi est latissimum. Sic autem, celeriter motae, multo plus habent virium ad particulas eorporum circumjacem tium concutiendas, quam ipsum primum elementulam: ut navis etiam in pontem aliumve obicem impingens, sortius illum quatit quam aqua fluminis, a quo desertur. Et idcirco in duriores foeni particulas irruendo, facile ipsas separant ab invicem, praesertim cum plures simul a diversis partibus in eandem ruunt; cumque satis murutas hoc pacto disjungunt, secumque abducunt, fit ignis; cum autem concutiunt duntaxat, nondumque habcnt vim multas simul ab invicem disjungendi, lente tantum foenum calefaciunt & cor
xciti. Eadem ratione credere licet, cum lapis excoquitur in calcem , Incalae a- multos ejus meatus, solis antea globulis secundi elementi pervios,' 'ος H, adcolaxari. ut aquae particulas , sed primo tantum clemento cin- 'i'μ' admittant. Atque, ut hic omnia simul complectar, quoties
216쪽
PARs Q V ARTA. ITs aliquod eorpus durum admistione liquoris alicuius incalescit, existimo, id ex eo fieri , quod multi ejus meatus sint talis mensurae, ut istius liquoris particulas , sola materia primi elementi cinctas, admittant. Nec disparem rationem esse puto, cum unus liquor alteri liquori affunditur: seniper enim alteruter constat particulis ramosis, aliquo modo implexis & nexis; atque ita corporis duri vicem subit; ut de ipsis exhalationibus paullo ante intellectum est. His autem omnibus modis, non tantum intcrrae superficie, ted XCIV. etiam in ejus cavitatibus, ignis potest accendi. Nam ibi spiritus
acres crassarum exhalationum meatus ita possunt pervadere, ut in iis 'tibia ista flammam accendant;& saxorum aut silicum fragmenta, secreto accem aquarum lapsu aliisve causis exesa, ex cavitatum tomicibus in substratum solum decidendo, tum acrem interceptum magna vi possunt explodere, tum etiam silicum collisione ignem excitare; atque ubi semel unum corpus flammam concepit, facile ipsam etiam aliis vicinis corporibus, ad eam recipiendam aptis, communicat. Hammat enim particulae illorum corporum particulis occurrentcs, ipsas inovent, & secum abducunt. Sed hoc non tam spectat ad ignis ge- .nerationem , quam ad ejus conservationem; de qua deinceps est agendum. Consideremus exempli causa candelam accensam ΑΒ, pute- XCv.
1ivisque, in omni spatio C D E, per quod ejus flamma se extendit,
multas quidem volitare particulas cerae, vel cujustibet alterius materiae oleagineae, ex qua haec candela conflata est, multosque etiam
globulos secundi elementi, sed tam hos quam illos materiae primi NB. . elementi sic innatare, ut ejus motu rapiantur; & quamvis se mutuo Vide fig. saepe tangant, & impellant, non tamen omni ex parte sussulciant, quemadmodum solent aliis in locis, ubi nullus est ignis. Materia autem primi clementi, quae magna copia in bas flamma XCVI. reperitur, semper conatur egredi ex loco in quo est, quia celerrime Romριο movetur;&quidem egredi sursum versus; hoc est, ut se removeata centro Terrae, quia, ut supra dictum est, ipsis globulis coelestibus, aeris meatus occupantibus, est levior ;& tum hi stobuli,
tum omnes particulae terrestres aeris circumjacentis, descendere
conantur in ejus locum , ideoque protinus flammam sussecarent, si solo primo elemento constaret. Sed pateticulae terrestres, ab elly-e io FG assidue egredientes, statim atque primo elemento immersae sunt, ejus cursum seuuuntur, & occurrentes iis aeris parti
217쪽
PRINCI Pro RuM PHILoso PHIAE ticulis. quae paratae erant ad destende dum in locum flammae , ipsas repellunt, sicque ignem conservant. Cum autem haesursim versus praeci-cipue tendant, sit, ut flamma soleat esse acuminata. Et quia multo celerius aguntur , quam istae particulae aeris quas sic repellunt, non possunt ab iis impediri, quo minus ulterius pessiant veruis H, ubi paullatim agitationem suam deponimi, sicque vertuntur in sumum. Qui sumus nullum in toto aere Io- cum reperiret, quia nullibi vacuum est , nisi, prout egratur ex flamma, tam tundem aeris versus ipsam circulari motu regrederetur. Nempe dum sumus adscenait ad H, pellit inde aerem versus I, & Κ, qui aer, lambendo summit 'tem candelae B, ae radices ellychnii F, ad flammam accedit. eique alendae inservit. Sed ad hoc non sisficeret, propter partium sitarum tenuitatem, nisi multas cerae particulas, calore ignis agit ias, per ellychnium secum adduceret. Atque ita flamma debet as sidue renovari, ut conservetur, & non magis eadem manet quam flumen, ad quod novae seniper aquae accedunt. Motum autem circularem aeris A fiami licet experiri, quoties magnus ignis in cubiculo aliquo excitatur. Si enim cubiculum ira sit clausum; ut praeter rubum camini per quem fumus exit, unum tantum aliquod foramen sit apertum, sentietur continuo magnus ventus, Ur hoc foramen ad secum tendens , in locum tumiabeuntis. Atque ex his patet, ad ignis conservationem duo requiri. Primum , ut in eo sint particulae terrestres, quae a primo elemento impulsae, vim habeant impediendi, ne ab aere aliisve liquoribus supra ipsum positis suffocetur. Loquor tantum de liquoribus supra ignem positis; quia, cum sola sua gravitate versus illum serantur, nullum periculum est, ne ab iis qui insta ipsum sunt, possit extingui. Sic flamma candelae inversae obruitur Niquore qui alias eam conservat; Et contra, ignes alii fieri possunt, in quibus sine par- . ticulae
218쪽
Ρ A R s Q v ARTA. I77ticulae terrestres tam solidae , tam multae, ac tanto eum impetu vibratae, ut ipsam aquam afluam repellant, &ab ea exstingui non possint. Alterum quod ad ignis conservationem requiritur, est, ut adhae- C Lreat alicui corpori, ex quo nova materia possit ad illum accedere in 'r locum fiunt abeuntis ; ideoque istud corpus debet in se habcre multas particulas satis tenues, pro ratione ignis conservandi; easque in- raris alim ter se, vel etiam aliis crassioribus ita junctas, ut;mpulsu particularum illius ignis, cum ab invicem, tum etiam a vicinis secundi elemenri globulis sejungi possit, sicque in ignem converti. Dico, particulas imus corporis esse debere satis tenues, pro ra - CII. tione ignis conservandi. nam G. ca. si vini spiritus linteo aspersus flammam conceperit, depascet quidem haec flamma tenuissima totum istum vini spiritum, sed linteum quod alius ignis facile combu--urat. reret, nonyttinget; quoniam ejus particulae non sunt satis tenues. ut ab ea moveri possint. Et quidem spiritus vini facillime alit flammam, quia non constat, C III. nisi particulis valde tenuibus; & quia in iis ramuli quidam sunt, tam breves quidem & flexiles, ut sibi mutuo non adhaereant; tunc enim spiritus in oleam verteretur, sed tales ut multa perexigua spatia circa se relinquant , quae non a globulis secundi elementi, sed a sola ma- teria primi pomni occupari. Contra autem aqua videtur igni valde adversa, quia particulis C IV.
constat non modo crassiusculis, sed etiam laevibus& glabris; quo fit, ut nihil obstet, quominus globuli secundi clementi undique illas cingant& sequantur; atque insuper flexilibus; quo fit, ut facile
subeat meatus corporum quae uruntur, & ex iis ignis particulas arcendo, impediat ne aliae ignescant. 'Sed tamen nonnulla corpora talia sunt, ut aquae particulae eorum meatibus immissae ignem juvent; quia inde cum impetu resilien- Curvummtes, ipsae ignoscunt. Ideo fabri carbones sessiles aqua aspergunt. Et aquae parva copia, ingentibus flammis injecta, ipsas auget. Uod aquis avi etiam salia potentius praestant: cum enim eorum particulae rigidae si fui se sint, &oblongae, spiculorum instar in flamma vibrantur, de in . alia corpora impingentes magnam vim habent ad ipsorum minutias concutiendas et unde fit, ut metallis liquefaciendis soleant adjungi. . a Illa autem quae alendo igni communiter adhibentur, ut ligna, CVI,
219쪽
Cur quae dam inflammentur, alia m.
178 PR I NC I P I o Rubi PH I Los o P H Iconstant variis particulis, quarum quaedam sunt tenuisisimae, aliae paullo crassiores , &gradatim aliae crassiores, & pleraeque sunt ramosae, magnique meatus ipsas interjacent; quo fit ut ignis particulae meatus istos ingressae, primo quidem tenui vas, ac deinde etiam mediocres, & earum ope crassiores, celerrime commoveant ; sicque globulos coelestes, primo ex angustioribus intervallis . ac deinde etiam ex reliquis , excutiant, ipsasque omnes solis crassissimis exceptis , ex quibus cineres fiunt) secum abripiant. Et cum riusinodi particulae, quae ex corpore quod uritur, simul egrediuntur, sunt tam multae ut vim habeant globulos coelestes ex
aliquo acris vicini spatio expellendi, spatium illud flamma implant: si vero sint pauciores, fit igni ine flamma: qui vel paulatim per s mitis sui meatas serpit, cum materiam quam pollit depascere, ibi nanciscitur: ut in istis funibus sive ellychniis quorum usus est in bello
ad tormentorum pulverem incendendum. Vel certe, si nullam talem materiam circa se habet, non conservatur, nisi quatcnus inclusus poris corporis cui inhaeret, tempore
aliquo eget ad omnes ejus particulas ita dissolvendas,ut se ab iis ponsit liberare. Hocque videre est in carbonibus accensis, qui cineribus tecti, permultas horas ignem retinent, propter hoc solum, quod ille ignis insit quibusdam particulis tenuibus & ramoss, quae aliis crassioribus implicatae , quamvis celerrime agitentur, non tamen nisi unae post alias egredi post unt; ac sorte priusquam ita egrediantur, longo motu deteri,& singulae in plures alias dividi
Nihil vero celerius ignem concipit, nec minus diu illum conservat, quam pulvis tormentarius, ex sul phure, nitro, & carbone consectiis. Quippe vel solum sulphur quam-maxime inflammabile est, quia constat particulis succorum acrium, quae tam tenuibus Ac spis. tis materiae oleagineae ramulis sunt involutae, ut permulti meatus inter istos ramulos soli primo elemento pateant. Vnde fit, ut etiam ad usum medicindi sulphur calidissimum censeatur. Nitrum autem constat particulis oblongis & rigidis , sed in hoc a sale communi diversis, quod in una extremitate sint crassiores, quam in alia: ut vel ex eo patet, quod aqua solutum, non ut sal commune , figura quadrata in ejus superficie concrescat, sed vasis fundo& lateribus adhaereat. Et Disiligod by Cooste
220쪽
PARs Qv ARTA. 179 Et quantum ad magnitudincm pariicularum,putandum est, talem C x I. esse inter illas proportionem, ut eae succorum acrium, quae sunt in Desulphu- sulphure, a primo elemento commotae facillime globulos secundi st ex intervallis ramulorum materiae oleagineae excutiant, simulqucri' nitri particulas, quae ipsis sunt crassiores, exagitent. 'Atque hae nitri particulae, qua parte sunt crassiores, gravitate sua C Xs I. deorsunt tendunt, earumque ideo praecipuus motus est in parte acu tiore. quae sursum erecta, ut in B , agitur in gyrum primo exi
guum, ut in C; sed qui sis quid'
impediat statim fit major, ut in D; cum interim sulphuris particulae , celerrime versus omnes partes latae , ad alias nitri particulas brevissimo tempore perveniunt. Et quoniam harum nitri particularum,sngulae multum spatii exi- C XIII. ant ad circulos sui motus describendos, hinc fit, ut hujus pulveris amma plurimum dilatetur: Et quia circulos istos describunt ea cuspide, quae sursum versus erecta est, hinc tota ejus vis tendit ad su- indit periora: & cum valde siccus & subtilis est, innoxie in manu potest
Sulphuri autem & nisvo carbo admiscetur, atque ex hac mistura, humore aliquo aspersa, granula sive pitulae fiunt quae deinde exsic cantur. Q9ippe in carbone multi sunt meatus; tum quia plurimi antea fuerunt in corporibus, quorum ustioste factus est, tum etiam uia, cum corpora ista urebantur, multum firmi ex iis evolavit. Etuo particularum genera duntaxat in eo reperiuntur: unum est cras sustularum, quae, cum solae sunt, cineres componunt; aliud tenui rum, quae facile quidem ignescunt, quia jam ante ignis vi fuerunt commotae, sed longis & multiplicibus ramis implexae, non sine aliqua vi disjungi possunt, ut patet ex eo, quod aliis in fumum praecedente ustione abeuntibus, ipsae ultimae remanseriint. Itaque facile sulphur & nitrum, latos carbonis meatus ingrediun- C X v. tur,& ramosis ejus particulis involvuntur atque constringuntur; Depam praesertim cum humore aliquo madefacta, & in grana, vel exiguas pitulas, compacta, postea siccantur. Hujasque rei usus est, ad effi- , is p eiciendum, ut nitri particulae, non tantum unae post alias, sed multae simul, uno & eodem temporis momento incendantur. Etenim '
cum primum ignis aliunde admotus, grani alicujus superficiem tan-Z a git,