장음표시 사용
81쪽
sam, vel nepationem causae relate ad ali rum, illud dicitur esse ratione nostra propriori, & illativum post crioris ; Sc ideo
dicimus communius, Ascitatem explicantem suffcientiam essendi, atque adeo negati Mem causae extrinsecae, pro priori se hahere ad illimitationem essendi; ergo cum immaterialitas explicet negationem causae intrinsecae materialis, & conditionum coa ctativarum materiae, pro priori se habet ad cognoscativitatem, quam trahit. Confirm. 2. quia quoties aenigma unius
praedicati est in priori ad aenigma alteriuS, toties illud dicitur esse radix hujus: v. gr. Intellectivum dicitur esse prius volitivo , euia aenirma inteIlectivi est intellectio, quae est in priori ad aenigma voliti vi , quod est volitio; Sed aenigma immaterialitatis cst
ipsum esse exclusivum materiae, & condit Cnum coarctativarum, quod est in priori ad cognitionem, quae est aenigma cognosci tivitatis, seu amplitudinis es cndi, cum c pnitio pullulci ex cognoscitivitate; ergo Immaterialitas explicata est in priori ad c
pnosciti vitalcm. Esse autem materiam de se coarctativam, ex eo etiam fit perspic uum, quia inductione constat, omne materiale Use limitatum, ncc exercere suas physicas operationes absque physica approximationei contra vero quod est immateriale, per cingnitionem se exicndit ad absens, & ad popsibile, & idcirco dicitur habere amplitudunem essendi.
VIII. Ex dictis patet, quomodo in Deo ex Astitate inferatur illimitatio essendi , quod enim causam excludit , est shi susti-
cientia ad essendum, atque adeo en omne esse: Ex illimitatione autem institur in matera alitas; quod enim est ens illimit,
tum, carci subjecto,&forma; quandoquidem esse illi latum ex crurit ad omne cf. se, su. jecium vcro non excurrit ad sommam, nec forma ad subjectium: Ex immaterialitate domum inscrtur cognoscitivitas, quia quod est omne cflcabsque ulla materia , aut exercitio materiae, des et omnes formas alienas in sic eminenter continere, atquc adeo debci csse cognoscitivunt. In Angelis tamen carentibus materia entitativa, ut notat Aut colus , ex spiritualitate insertur cognosciti vitas tanquam asigno; cum cnim inductione confici , omne cognoscitivum esse immateriale excrciti te, di eo perfectius esse cognoscitivum, quo magis est ammateriale, recte colligitur , quod carens materia prima careat etiam
prae aliis entibus materialibuS exercitio ma
teriae primae a quare eum Angelus nugis
dehcat carere exercitio materiae primae . quam brutum; s brutum propter cat entiam aliqualem materrae exercitivae in cognosciistivum, a fortiori erit cognoscitivus Ange. Ius, & quaevis alia sibstancia spiritualis exma; ori carcntia materiae exercitivae. Quamvis autem in Angelis ex immaterialitate entitativa tanquam a signo instratur cognois scitivitas , di ex cognoscitivitate Immat Halatas exercitiva, recte deinde ex imma-tetialitate praescindente ab entitativa , &exercitiva infertur a priori cognosciti vitas.
Etenim ex doctrina Philosophi, de D. Th. saepe fit optime hujusmodi regi essus de monstrativus. Sic ex operatione hominis nobilimnia, videlicet ex intellectione inisserimus a posteriori nobilitatem principii intellectivi, de immaterialis; de dcinde ex nobilitate principit.intellectavi , & immaterialis instrimus a priori nobilatatem ene.ctus, seu operationis intellectivae pariter
IX. Quaeri solet hic, Utrum repugnet substantia *iritualis non intellectiva Et
communius docent, repu gnare. Ratio ex dictis est, quia implicat substantia immate
rialis entitative, cujus operatio non sit pariter entitative immaterialis I ergo a fortiori, cujus operatio non si immaterialis exercitive et si enim brutum entitative materiale adhuc habet aliqualem carentiam ma teriae exercitivae, di est cognoscativum; a fortiori debet id competere substantiae e litarive immateriali ; atque adeo implicat substantia immaterialis non cognoscita vascum autem sub1tantia omnino immaterialis non possit aliter cor noscere objectum, quam per uitellectionem, scquitur, quod debeat esse etiam intellcctiva. . 'Conium. I. ex Fasolo , quia omne praeis
dicatum importans perfectionem simplicitersunplicem debet esse radix alicujus operaistionis & principii operativi consentanei, eo quod omne esse sit propter operari; a qui immaterialitas entitativa est praedicatum immitans perfectionem fmpliciter simpli. ccm, videlicet spiritualitat cm, nec potestam gnari operatio magis illi consentanca, qua in cognitio, quae pariter est spiritualis,& cxercitive immaterialis; ergo immat rialitas cialitative radicat cognitioncm, de principium cognoscitivunt, atque adco r pugnat substantia spiritualis non cognosci-
Confirm. 1. quia esse est propter oper
ri, & esse persectius propter operationem
82쪽
Euasio II. Utrum ex Immaterialitate, M.
perlactioremi sed omnis substantia immat rialis est perfectior materiali, eo quod illa sit independens, haec vero dependens amateria; ergo omnis substantia immiteria lis habere debet aliquam. operationem Perfectiorem, quam substantia matexialis . sed non haberet hanc operationem perfectiorem, si substantia.materialis posset habe- Te operationem, quae est vita iniactu secundo , di attrachivam alienae fornis sine exercitio materiae relate ad illam; sicut ii, het brutum,utpotu cognoscitivum) subitantia vero immaterialis huiusmodi operatiquem non haberet 1 ergo repugnat substanti i materialis , cui non comm at operatio, quae fit vita in actu secundo . & attractiva fommae alienae absque exercitio, materiae. rei
te ad illam: huiusmodi autem operatio non icit esse aut vegetatio, aut sensatio, ut patet i ergo debet esse inrellectio , atque adeo repugnat substantia Im terialis nota
intellectivae .X- Obyc. I. Non implicat accidens spirituale non. intellectivum, ut est gratia sit-Pernaturalis a ergo neque implicat substaniacia 1 piritualis non intellectiva -
.hConfirm. quia dati potest substantia materialis cognoscitiva ,sut sunt brutas ergo poterit ex opposito dari substantiae immat
Resp. I. per instanta am 'Non repugnat accidens summaturale non intesseetivum, ut cih gratia ι ergo neque repugnat subita tia supernaturalis non intellectiva ia Directe deinde nego consequenti m xdisparitas est, quia accidens non quaeritur propter se, sed propter subi Antiam, ad quam ordinatur;& ideo satis est, quos accidens spirituale. non intellectivum ordinetur ad subitantiam
intellectivam; sicut satis est, quod accidens
supernaturale ordinetur ad substantiam n turalem, ello repugnet subitantia creata supernaturalis : sic etiam suificit, quod potentia volitiva ordinetur ad intellectivam, quam Praesiapponit, , eo quod v tio sit imclinatio ad obiectum jainapprehensum xcum nihil sit viamina, quin istaecognitum: qu re omnis substantia immateriali debet elle intellectiva formaliter , & ut quod . accidens vero immateriale, satis est, quoci sit inte, lectivum reductive, quatenus veru adsuvat intellectionem, vel instri vim cognostitivam.
in supposito. ii' u ι lΑd conssim recurrit cassem instantia ;Ex eo enim, quod pollit dari substantia n, turalis intellectiva, non sequitur quod ex
opposito dari possit subitanua styananu,
lis non intellectiva; ergo ex eo quod dari possit subitantiae materialis cognoscitiva, necue sequitur, quod viceversa dari pollicia stantia immaterialis noni cognoscitiva; sic etiam Lin potest substantia incompleta la sislans, ut. csh anima, & materia, quin possit dati substantia completa non sunsistens. universim enim dari polium duci)praedicata non mutuo connexa ; sicut caim coga scitivum conne titur cum substantiae, quin tamen sub1tantia Gonnectatur cum cognosciatavos omne erum cognoscitavum est substa
tia, & noni omnis subitantia est cognosci. tiva; sic etiain substitens connectitur cum sunt antia, quia connectatur substantia cumlubsishente; omne enim subsistens est subitantia; ac non omnis substantia in si bὐ1hens; cum forma materialis sit substantia, dc nota sit subsistens ; ita connectitur sv itantia spiritualis cum cognoscitivo , mira
connechatuc cognoscitivum cum subi anciae
spirituali. Adde, quod licet dari possit su,
itancia materialis cognoscitiva, non tamen
intellectiva; quare sicut repugnat substa tia materialis intellectiva; ita repugnat ecopposito substantia immaterialis , quae non sit intello uvae XV Objiα x. In tantum repugnaret substantia immaterialis non cognosticiva, quia operatio pullulans ex tali substantia deberet esse perfection operataonibus pullulantibus a substantia materiali; atque adeo si ex su stantia uiateriali, puta brues, prodire potest actio cognoscitiva, ae fortiori ex subitantia immaterialis sed haec ratio est nulla ; ergo
nulla concluso. Probatur micior, quia dari poteth aliqua sistitantia immaterialis , cujus nulla sit operatio; sicut enim datur de faeto materia corpoxea , dc probabilia ter dari potest materia spiritualis , c jus nulla sit operatio, sed totum etae o dicetur ad recipiendam formam, ejusque operationes; ita potςst dari substantia in materialis complata , cujus nulla sit operatio.
onfirm. I. quia non implicat substantia materialis completa , quae nullam habeat operationem materialem. 3c huiusmodi est
ita multorum sententia Coelum Elnpyreum, quod ex D. Tuom. In 2. disL 1 q. 2. art. 3.non. est operativum, εc sola in ordinatur ,
ut siti Beatorum. Sedes, ad quod non ONetati quod operetur; ergo neque implic hic subitantia immaterialis, *uae nullam h
beat operationem, atque adeo non sit c
gnoscitiva, sed cflet veluti Sedes Angei
sum, si in alia providentia solum. Angeli
83쪽
368 Pars I. III. D Scientia Dei : '.
essent a Deo creati, &ad beatitudinem ose dis secus vero immaterialitas , quae de a dinati. Neque hinc seqivtur , quod hujus, fert amplitudinem essendi, atque adeo e modi substantia non operativa esset frustra- gnosciti itatem . Caeterum probabilius viis
mea, quippe quae licet non ordinaretur ad detur etiam substantia materialis non is operationem, ordinaretur tamen ad finem sublimiorem . videlicet ut sit Beatorum S
des, ad quod non requiritur, quod sit subsantia operativa. Sic post diem Iudicii tam
i non erunt frustra cum suis potentiis , quamvis non influant amplius in sublunaria, quia tunc cedent in ministerium h rativa repurnare, cum omne esse sit propter operari; esto etiam operatio ad axesorem aliquem finem ordinari possit, si
ut Empyreum, ejusque operatio ordinatur ad Sedem Beatorum . Ad auctoritatem D. Th. putantis loco laudato, Empyreum non esse operativum, putant multi D. Thomminis glorificati; Sic etiam in Beatis non retractasse deinde sententiam r. p. qu. 66. erit frustra potentia nutritiva , quamvis nunquam sit proditura in actum secundum, quia deservit ad integrandum Corpus BeMetia' Confim . x. quia immaterialitas nullam videtur habere connexionem cum amplitudine essendi propria cognoscitivorum; et iam ratio immaterialitatis, seu spirituali- eatis solum dicit penetrabilitatem cum alia Te a se divisar sed penetrabilitas non fertari. 3. ad secundum, & quodlib. 6. arti . I s. ubi docet, Coelum Empyreum influeresne motu . Responderi etiam potest cumGMoy nu. I 88. D. Thomam negasse En pyreo actualem dumtaxat influxum , non vero vim operativam; nam in a. dist. a. q. . art. 3. ad a. haec habet: Liax Certi Emnis rei non est per modum fulgoris irradiantis in
alia corpora, ct ideo nec etiam iuuminati nem in alia eονρου in iι - cujus ratio est ,
de so intellectivitatem ; aliter materia spi--ekm sit virtuosissimum , ct maximum , z: rualis, si esset possibilis, deberet esse im sine lumino Sotis omnia iuuminaret . Uerius rei lectiva; de accidentia materialia , quae tamen alii respondent, D. Thomam solum ii cpendenter a quantitate possimi pene- negasse Empyreo influxum lucis, non verori ait, deberent pariter esse cognoscitiva, alios influxus, ratione quorum in diversis saltem reductive, quod est falsum r ergo terrae patetibus sub eodem climate, di pse non repugnat substantia immaterialis non spectu astiorum diversi emectus producum cognoscitiva tur. In aliis Coelis post diem Judicii ces,' Resp. nego minorem. Ad probationem sabit influxus in sublunaria, eo quod ces- Nego antecedens. Omne enim esse est pro- set finis talis operationis 3 de propter eam Dier operari, juxta communissimum sen- dem rationem cessat in Beatis operatio vi Ium, dc celebre effatum; unde esset inna- tutis nutritivae, quin' per hos sequatur , tura frustra, quod aliquo pacto ad oper, quod huiusmodi entia solum intra gradumtionem non ordinatur. Sic materia tam codi essendi contineantur, quin sint operatiVa. rea, quam spiritualis ordinatur ad ope- Ad x. Immaterialitas substantiae complexationem formae, quam recipit; quod si ad tae infert quidem venetrationem, sed millam non ordinaretur, in omnium sententia mul infert cognoscitivitatem, ut ostendis csset frustranea. Nec alia de causa dicimus, mus; cum enim, experientia teste, quo ma Angelos de facto esse substantias comple- gis aliquid elevatur a conditionibus, dc mistra, nec Posse unixi ad faciendum unum per ercitio materiae, eo magis sit couenoscit, se cum materia sive corporedi, sive spirituati, nisi quia hujusmodi materia non indi-sent ad suas operationes ponendaSῖ ac prininde hujusmodi materia esset in illis fristranea, posito quod non ordinaretur ad operationes totius compositi. Ad I. confirm. etiamsi transmittatur , quod non repugnet substantia materialis nonmperativa, & quod ita de facto si Ccidum
Empyreum, non proinde sequitur , ut no- eas Lumbier de Attributis num. 6o. quod non repugnet substantia immaterialis non operativa. Disparitas est, quia material tas propter suam coarctationem capax est,m contineatur intra solum gradum essemum, seu majorem habeat amplitudinem es.sendi, ta magis sit capax habendi formas alienas; bene sequitur, quod carens simpliciter materia careat pariter exercItio is,
mediato materiae relate ad formas alienas , magis quam careat tali exercitio substantia materialis, atque adeo magis sit cognosciativum, quam quaelibet substantia materi lis; ac proinde si brutum est cognoscitivum,a-fortiori erit cognoscitiva substantia i materialis cognitione sibi consentanea, videlicet spirituali, & intellectiva ; & cum
Deus sit summe immaterialis , dc eIong,
tus a conditionibus materiae, conscquenter
est summe intellectivus, immo est i ita
84쪽
masio III. An in seipse, ct in se sit, oc. 69
ma intellectio: Materia spiritualis , cum non sit substantia completa, sussicit, quod reductive sit intellectiva , quatenus ordinatur ad operationem formae Angelicae: A cidentia materialia non sunt cognoscitiva. ne reductive quidem, si non deserviant ad cognitionem materialem substantiae materialis , quia nullam habent immaterialitatem propriam entium cognoscitivorum , quamvis independenter a quantitate dicantur , improprie tamen penetrabilia. XII. Quaeres hic etiam , Utrum omnis substantia immaterialis sicut est intellectiva, ita pariter debeat esse volitiva 8 Et communius etiam assirmant cum Angelico I. p. q. s. a. I. Ratio est , quia ncut unicuique
rei naturali in in cntitative propria forma, ita intellectui cognosceliti formam alienam inest intelligibiliter talis forma; atqui quaelibet res naturalis daplicem habet habitudinem ad formam naturalem . ut quando illam non habet ad eam tendat, quando habet, in ea quiescat; dc eodem modo tendit ad persectiones & proprietates talis formae, ut aqua ad frigus, lapis ad ce trum; quae habitudo in rebus carentibus cognitione appellatur appetitus naturalis; ergo pariter natura intellectualis consimiles debet habere habitudines ad formas apprehensas, ita ut quando illas non habet , si apprehendat ut consentaneas, illas desideret, si apprehendat ut malas, & disconvenientes, ab illis fugiat: & de iis gaudeat post adeptionem, si sint bonae; tristetur, si sint inlae a quae habitudo in habente intellectum dicitur appetitus rationalis . seu voluntas; sicut in habente sensum aicitur appetitus animalis; quare repugnat substam
tia immaterialis intellectiva , quae non sit
Confirm. quia substantia intellectiva es.set imperfectior substantia materiali cosn scitiva bruti, si haec per appetitum anama lem posset inclinari ad assequendam formam cognitam sibi convenientem, siabstantia vero immaterialis non posset per appetitum rationalem inclinari ad assequendam formam intellectam sibi consonam; ergo repugnat substantia intellectiva , quae noussit intellectiva. XIII. Quaeres demum, Utrum substantia immaterialis intellectiva, 8c volitiva debeat pariter esse libera, ita ut repusnci voltisuum non liberum Et communius pariter assirmant cum codem Angelico I. p. q. 84.M. 4. Ratio est , quia omne intellectivum
ratione immaterialitatis triplicem habet uni-
versalitatem, videli cre in essendo, per hoc
quod possit esse intel ligibiliter omnia; in judicando, per hoc quod possit iudicare de
quacumque re , num sibi sit conveniens , aut disconveniens, aut indifferens s ac demum in appetendo , per hoc quod possit velle, aut nolle , quod propositum est ut
conveniens, aut disconveniens, aut indifferens . Et in hoc stat formaliter libertas. Etenim quamvis ad prosequendum bonum ut sic voluntas necessitetur , relate tamen
ad bona particularia, cum plurima sint imcompossibilia, debet voluntas posse alter trum ex incompossibilibus piosequi , cum in singulis reperiat suum specificativum in
male, nempe rationem boni; quoties autem inter duo incompossibilia potest ait rutrum eligere, est formaliter liberas e go omnis substantia immaterialis non solum est intellectiva, & volitiva, sed etiam so maliter libera; atque adeo Deus summe immaterialis est summe intellectivus , de V
litivus, ac persectissime liber.
An Deus per scientiam simplicis intellis gentia cognoscat possibiba in Ie tuo,
1. otandum r. in hoc differre unum cognosci ex alio, & cognosci in alio , quod cognosci unum ex alio sit, cognitionem unius causare cognitionem alterius, ut quando ex praemissis cognosci tu rconclusio, ves ex fumo ignis: Cognosci v ro unum in alio, non importat duas Eognitiones, unam ab alia causatam, nec impo tat unam cognitionem quomodocumque te
minatam ad utrumque objectum; nam qui videt causam, Sc estvilim, V. g. Angelum,& ejus cognitionem, non dicitur videre effectum in causa, Sc qui videt Petrum, ac speculum, non dicitur videre Petrum inlaeculo: quare videre unum in alio est. dati unam cognitionem directe' terminatam ad A, quod tamquam medium cognitum d terminet ad cognoscendum indirecte B. Propter connexionem cum illo: Sic dicitur videri Petrus in speculo, quando visio in culi directa determinat ad cognoscenduna indircche Petrum: sic etiam videmus Celarem in imagine, quando species propria Imaginis propter similitudinem Caesaris, quam
continet, est ratio, bc medium, Cur Cogn
statur iniar : Sic possibilia videntur in
85쪽
Deo tamquam in medio cognito, quando Deus imago, dc idea postibilium attingitur immediate, & eli ratio, cur possibilia in codem ipso Deo indircete attingantur. Notandum x. quod cognoscere obsectum in seipso hi ipsum objectum esse rationem, cur cognoscatur, sive quia immediate causat cognitionem sui, sive quia causat hanc copnitionem mediate per speciem in resisam suimet, ut accidit in Creatis ; sive quia est ratio determinans intellcctum ad sui cognitionem, ut accidit relate ad c gnitionem Divinam. Sic Deus in sententia Societatis piaevidet futura libera absoluta, de conditionata in seipsis, non quia cognitio Divina ab illis immediate , vel mediate causatur, sed quia iis positis prosta temporis differentia, aut pro statu conditionato, datur immediate determinativum, cur in Deo sit illorum cognitio a atque deo hujustnodi obiectum est simul terminativum, & determinativum Divinae cognitionis . His explicatis II. Dico I. Deus videt formaliter posiabilia in se ipso. Ita communiter cum D. ThOm. , Suar. contra Nominales, de Vasq. disp. 6O. Prob. A, videri formaliter in B, cst per viscinem directe terminatam ad B, ob connexionem, quam habet cum A, simul cognoscere indirecte ipsum A ; dc hoc pacto diximus in calce da sput. antecedentis, Beatos videre in Verbo Crcaturas: sed Deus videndo directe seipsum, ex vi talis obJecti ut medii cogniti, propter contincntiam , quam habet postibilium , simul indirecte cognoscit pcisbiha s ergo Deus vidct in maliter poisbilia in scipso.
Juxta hunc sensum admittimus cum Η 1ice , Pallavic., Pates. n. 96. contra Ma tiner disp. q. sect. i. quod sicut Dcus via det possibilia in se ipso , ita etiam Nideat se ipsum in Creaturis; cum cnim Creatui aeessentialiter dicant respectum ad Dcuna tanquam ad suum principium quae habitudo cognosci nequit, nisi cognito smul Deo im directe) idco Dcus videndo directe Creaturas , videt indirecte seipsum, atque adeo vidct seipsum in Creaturis. In quo etiam sensu Deus cognoscit seipsum indirccte incognitionibus Crcaturarum terminatis ad Deum; cum non possint hujusinodi cognitioncs directe cognosci, non cognito indirectc termino, ad quem dicunt citcntialiter respectum.
Confirm. Deus videt Patrem in Filio , quia Filius dicit essentialem respectum
ad Patrem , ut ad sui principium a ergo etiam videt seipsum in Creaturis, quia
Creaturae dicunt essentialem respectum ad Deum, ut ad sui causam. Antecedens est D. Τhom. in I. dist. 17. quaest. 1. art. L. ubi habet ι Licet Pater non se cognoscat in Filio, sicut in objecta , πει specie, quia FeFilius haberer aliquam raιionem principii ν late ad Paιrem , cognoscit tamen fel iam in Filio, in quantum video, Filium esse simillim dinem huam, sicut principium videtur in eo , cujus est principium , quamvis etiam in seipso
III. Diccs I. Si Deus cognosceret possibilia in se ipso, daretur in Deo duplux cognitio, altera, quae esset in priori terminata ad estentiam Divinam , altera in posteriori terminata ad possibilia; sed hoc nemo dixerit; ergo Deus non cognoscit pos. sibilia in seipso , de consequenter nec seipsum in Creaturis. Minor patet, quia si
daretur duplex cognitio , unum cognost retur ex alio, non vero in alio.
Confirm. quia cognitio terminata directe ad essentiam esset cognitio termin ta ad objectum , quod tamquam medium cognitum infert cognitionem possibilium a sed de ratione medii est mediare intcrduo; ergo essentia Divina mcdiarct inter cognitionem ipsius essentiae , dc cogniti nem possibilium s atque adeo daretur in Dco duplex cognitio. Resp. nego sequelam a daretur enim una tantum cognitio terminata ad utrumque correlativum, nempe ad Omnipotentiam,& possibilias cum relativa ex Plutosopho sint simul natura, & cognitiones licet ea cognitio directe terminetur ad Omnipotentiam, de indirecte ad misibilia , quia
intrinseca cognoscibilitas Omnipotentiae fert , ut in ipsa cognoscantur possibilia , quae praecontinet, di non e converso . Quare in hoc tantum sensu dici potest , quoci ratione nolira cognitio Divina propriori lci minetur ad Omnipotentiam , 3c pro posteriori ad possibilia, quatenus omnia potentia est ratio, cur cognoscantur Indirecte poltibilia, di non e contra; unde si tum habctur priotatas a subsistendi cons queritia. Idem dicas, quando iii speculo cognoscimus Dctrum, aut in CaesaIta Im gine Caesarem, nec non quando tu Lieaturis cognoscatur Deus tamquam carum principium; tunc citam huJusmodi cognicio pio priori terminatur ad Creaturas , quia Creaturae sunt ratio , cur attingatur
86쪽
uotio III. An in seipso, ct in seipsis, M. τι
Ad eonfirm. solum medium reale mediat inter duo realiter distincta , non vero medium objectivum s sufficit enim , quod Omnipotentia ratione suae cognosci-hilitatis manifestet directe seipsam , dc indirecte possibilia, ut dicantur pollibilia e gnosci in Omnipotentia tanquam in medio cognito , quin detur duplex cognitio , i
ter quas mediet Omnipotentia. Hic autem adverto, polse claritatis gratia supponi, qaod Omnipotentia aut sit ipsa formalis possibilitas cicaturarum , aut
Connectatur cum earum possibilitate : licet etiam dato, quod non connecteretur, squatenus si per impossibile deficeret possibilitas V. gr. Leonis , non proinde deficeret Omnipotentia secundum suunt esse absolii-
tum , sed solum deficeret secundum esse remetavum ad Leonem , & idcirco sit
tragis necessaria Omnipotentia, quam possis bilitas Leonis . de omnium Creaturarum nihilominus actuc juxta hanc sententiam
dici posset , quod Dcus videret possibilia in seipso , hoc est in eo respectu ad possibilitatem v. g. Leonis sibi intrinseco, de a solute necessario, licet sit magis necessarium ipsum esse absolutum Omnipotentiae, quam nic respectus ad postibilitatem Creaturarum et Ad eum modum , quo in decreto de condendo Antichristo Deus videt
Antichristum futurum , licet hujusmodi
decretum intrinsecum Deo non habeat ne
cessitatem illam, quam habet Deus, sed sit
IV. Dices x. Si Deus cognosceret se Lpsum in Creaturis , Creaturae essent objectum directum , atque adeo motivum , dc specificativum cognitionis Divinae a sed repugnat , Divinam cosnitionem moveri imtentionaliter, &specificari a Creaturis: e
Respondis concedo, quod Creaturae essent objeetum directum . Utrum autem essent etiam objectum motivum , 3c specificativum, constabit ex mox dicendis pro secumda conclusione , cum in hoc sit aequivoc tio . Illud est certum , quod ratio cogn scendi in Deo sit unice ipse Deus Cre turae vero possunt solum esse objectum te minativum, ac determinativum , tamquam conditio. V. Dices ultimo Si Deus cognosceret seipsum in Creaturis, cognosceret se impc
fecto modo , cum medium istud sit impe fectum a ergo nequit seipsum in Creaturiscogn Oscere.
. Respond. quod in tali medio tam sedis
Deus cognosceret se modo minus perfecto quam cognoscat se in sua essentia, non tamen cognosceret se molo imperfecto positive 3 ut mox dicemus etiam de cogniti
ne Divina terminata ad pocsbilia in se iapsis , quae est quidem minus perfecta se maliter , quam sit cognitio postibilium in
Divina essentia , non tamen cst cognitici imperfecta : Sicut Omnipotentia est attributum ratione nostra minuI perfectum quam attributum bonitatis , aut praedic tum Aseitatis , non est tamen imperfectum . Esset imperfecta in Deo cognitio sui. met in Creaturis, si esset abstractiva, hoc eth per species Creaturarum , sicut nox Deum cognoscimus per Creatur : at Deo cognoscit se in Creaturis per hoc solum . quod Creaturae sint ratio , cur Deus cum iis connexus cognoscatur ; quae cognitioneque est rigorose abstractiva, neque rig
rose intestiva, nisi lis sit de voce , quippG
quae non repraesentat directe ipsum Deum.
cognoscuntur in seipso , sed etiam in seia
psis . Ita Arriag. disip. 39. Heri C. diis. I s. Grania. , & asii Recentiore4 cum VRR. , dc Nominat. , qui negant connexionem Omnipotentiae cum possibilibus, putantes, umgata hac connexione non posse aliter possis
bilia a Deo cognosci, quam in seipsis . Est
tamen contra Thomistas , Molin. , Suar. lib. 3. , Lumbicr -
Prob. Hic modus cognoscendi possibilia. in seipsis importat de se perfectionem de
puratam ab imperfectione ; ergo non est Deo denegandus. Quod importet perfectionem , patet, quia cognoscere objectum immediate , & in seipso clare , dc comprehensive procul dubio cst magna perfectio a immoenon posse aliter cognoscere , quam mediate importat imperfectionem , nempe indigemtiam medii . Hinc persectius Deum cognoscimus intuitive, de in seipso , quam abs tractive , de in alio . Praeterea , quod hic modus cognoscendi nullam importet imper fectionem, ex eo liquet, quia de laeto Deus cognoscit futura libera tam absoluta, quam conditicinata immediate in se ipsis , pro sertim quia nequit aliter futura libera conditionata cognoscere , ut dicemus cum de scientia media ; ergo modus cognoscendi possibilia in seipsis importat perfectionem depuratam ab imperfectione. Neque dicas, disparitatem esse inter c gestionem futurorum , de cognitionem pos sibilium , primo quia sutura libera Deusneiquit aliLCr cognoscere , quam in seipsis an II
87쪽
Iossibilia vero debet aliter cognoscere, sci-icet inlita essentias ergo cognitio futur
rum in seipsis est necessaria , possibilium
vero est superflua , atque adeo importans imperfectionem . Secundo quia dum Deus cognoscit futura libera in seipsis, cognitio Divina nullam haurit novam perlaetionem, aut specificationem a tali objecto, sed p
Tam terminationem , qua posset Deus ca-Tere absque detrimento perlaetionis Divi-Nae 3 contra vero dum cognoscit possibilia in seipsis r ergo haec , non illa cognitio Telandit in Deum impersectionem. Resp. I. Falsum esse , quod non possit Deus futura libera absoluta aliter cognoscere , quam in seipsis; potest enim ea in- fallibiliter cognoscere etiam in complexo scientiae medix quod si conferretur v. gr. auxilium , A , Petro, consentiret ) de d creti de collatione talis auxilii , ut dicemus , cum de scientia visionis . Deinde hoc transmisso , nulla est utraque dispari- eas 3 Non prima ; quia licet possit Deus aliter cognoscere possibilia, quam immediam, non insertur, quod cognitio immediata dicat imperfectionem , aut superfluita rem r ficut licet Christus Dominus cognoscat objecta per visionem beatificam , non sequitur , quod scientia insula attingens cadem objecta dicat imperlaetionem, aut superfluitatem . Et ratio a priori est , quia cognoscere objectum pluribus viis est quid perlaetius , quam uno tantum modo illud cognoscere; dummodo modus cognoscendi non dicat positivam impei lactionem: atqui modus cognoscendi possibilia immediate in seipsis non dicit positivam impe sectionem aliter Deus non posset fiatura libera in seipsis cognoscere ergo cogno- 1 cere possibilia tum in essentia Divina mediate , tum in seipsis immediate , cst quid
perfectius, quam sol una illa cognoscere mediate in essentia Divina . Uerum quidem
est , quod cognitio possibilium in Divina
essentia formaliter ratione nostra sit perfectior , quam cognitio possibilium in seipsis sicut in Deo potentia v. gr. creativa Angeli est formaliter perfectior, quam ν tentia creativa Canis at minor ista perfectio non est impersectio positiva, sed praecisiva, quae Deo non repugnat.
Neque obstat stcunda disparitas, quia licet Deus carere possit cognitione prout te minata ad hos actus liberos creaturarum ,& non possit carere cognitione possibilium, non fit quod possibilia causent aut im
mediate , aut per speciem sui cognitionem De Scientia Dei.
Divinam , sed solum fit , quod hujusinodi
possibilia pure determinent intentionaliter,& extrinsece Divinam cognitionem ad sp ciem hujus cognitionis a non secus ac fuin tura libera sunt purum determinativum , non causa cognitionis Divinae, quoad talem terminationem ; ergo cum hoc non imporistet imper laetionem, non est Deo denegan
VII. Objic. t. Si Deus cognosceret possibilia in seipsis , objectum formale specificativum Divinae cognitionis esset ens Cre
tum a sed hoc repugnata ergo non potest Deus cognoscere possibilia in seipsis . MDjor patet : Illud enim est specificativum alicujus potentiae , vel operationis , quod attingitur immediate , N: primario , dc i dependenter ab alio prius attacto , ut P tet in potentiis sensitivis . Minor constat ex Angelico, quia cognitio suam perfecti
nem desumit ab objecto specificativo, hoc est objeeto primario , & immediato , ita ut ab illo ejus perlaetio mensuretur ; sed
cognitio Divina nequit perlaetionem essentialem suam desumere ab objecto creato, & ab illo mensurari ; ergo non potest o jectum formale specificativum cognitionis
Resp. magnam vim ab Adversariis fieri in his vocabulis, quibus explicatis dissicultas ev/nescit . Et r. Resp. per instantiam rsicut cognitio specificatur ab objecto , ita potentia productiva a suo termino; ergo si nequit cognitio Divina specificari ab objecto creato , nec poterit Omnipotentia a termino creato specificari; quod tamen non admittitur ; Nam Omnipotentia essentiali inter est in hac specie v. gr. potentis poner Angelum , Leonem &c. quia terminatur
ad haec possibilia ; ita ut si per impossibile
Leo repugnaret , Omnipotentia non esset
hujus speciei, nec haberct hanc perfecti nem, quam habet de facto , eo quod non esset potens ponere Leonem. Di recte dico cum MartineZ sed . ., quod si nomine specificativi veniat objectum, quod causetc gnitioncm aut immediate , aut per spe ciem sui, certe cognitio Divina specificari non poterit ab objecto creato: si vero nomine specificativi veniat id, quod pure determinat cosnitionem Divinam ad hanc specie cognitionem , tunc ficut potest finturum liberum specificare scientiam visi
nis , & ficut possibilia specificant omnipotentiam ; ita possunt postibilia specificare cognitionem Divinam , quin per hoc aut seu objectum primarium , aut causent in vina
88쪽
ρομε sis III. An in seipso, ct in seipsis, M. 73
:m, sed solum terminent, minata ad exprimendum omnibus modis ivinam cognitionem ac pure determinent intentionaliter illam . Quare sicut Omnipotentia , ut Pr
ductiva Angeli dicitur specificari ab Angelo extrinsece , non quia ab Angelo deshmit Iersectionem , de speci cm , sed quia sub
oc conceptu potentis ponere Angelum suscipit hanc specie denominationem ab Angelo, ita pariter cognitio Divina specificatur ab obiecto creato.
Ubi adverte , quod sicut Omnipotentia specificatur a possibilibus, non quia possibilia sint in priori ad Omnipotentiam , seu sint ratio , cur Omnipotentia possit ad illa se extendere , sed quia Omnipotentia , utpote persectiisina, de se est determinata
ad prae continendum quodcumque non P pugnat; unde ex hoc, quod Mulca non repugnet , arguimus tamquam a posteriori ,
quod Omnipotentia possit ad illam se extendere , non secus ac ex fumo arguimusa posteriori exilientiam ignis et ita prorsus cognitio Divina specificatur a possibilibus, non quia pollibilia sint in priori ad cognitionem , N illam causent , sed quia cognitio Divina, utpote perfectissima , de se est determinata ad exprimendum omnibus m dis non importantibus imperfectionem quodcumque objectum cognoscibile, atque adeo quodvis possbile; unde nos ex hoc, quod Musca v. g. sit possibilis, arguimus tamquam a posteriori , quod cognitio Divina sit in tali specie , & exprimat Muscam possibilem , it aut Musca sit determinativum o jectivum Divinae cognitionis , quam terminat, quin exerceat ullam prioritatem, aut eausalitatem erga Divinam Cognitionem aeo quod solum sit ratio , cur a nobis c
gnoscatur Divina cognitio esse in tali sp cie , sicuI fumus est ratio cognoscendi i
Neque dicas, futura libera esse praerequi-fitum , ut cognitio Divina ad illa terminetur a non enim ideo erunt futura, quia cognoscuntur , sed ideo cosnoscuntur , quia crunt. Nam dispar est ratio inter cogniti nem necessatiorum, Sc contingentium. Cingnitio Divina terminata ad futura libera debet habere determinativum contingens,lla extrinsecum ; aliter non esset cognitio indisserens, & contingens ; at cognitio necessariorum habere debet determinativum necessarium intrinsecum, non secus ac Omnipotentia relate ad pollibilia ,s Unde sicut Omnipotentia ex seipsa est determinata ad continendum omnia possibilia; ita cognitio
simplicia tutelligeuuae ex seipsa est deter
importantibus imperfectionem omnia posi
VIII. Objic. x. In Deo cognitio possit,ilium in sua essentia est ipse aetus proprius cognoscibilitatis intrinsecae Divine essentiae, quae determinat ad expressoneni sui , dc possibilium; ergo cognitio possibilium in s ipsis debet etiam esse actus proprius intri secae cognoscibilitatis possibilium; aliter non attingerentur in seipsis a sed hujusmodi Metias repugnat ergo repugnat in Deo cognitio possibilium in seipsis . Minor probatur , quia actus proprius intrinsecae cognoscibilitatis postibilium habere debet pro o jecto primario, Sc pro specificativo, a m tivo formali Creaturas ; sed repugnat in Deo actus habens promotivo primario, dc formali Creaturas s ergo repugnat in Deo actus proprius intrinsecae cognoscibilitatis postibilium .
Confirm. I. quia repugnat actus Divinae voluntatis, quo Deus amet Creaturas Pr pter seipsas 3 ergo repugnat etiam actus Divini intellectus attingens Creaturas Pr pter seipsas . Et ratio a priori est , quia hujusmodi actus non essent perfectissimi , prout decent Deum. Confirm. h. quia passim PP. cum Augustino , Ambr. , Dionys. docent, Deum mmnia in se intueri , dc nihil extra se imtelligere. Aug. lib. 83. quaestionum, q. 46.
ait , Sacrilegum esse , quod Deus exeo exora Ie ad aliquid cognoscendum .
Resp. hanc etiam obiectionem laborar in aequivoco. Quare distinguo consequens rCognitio possibilium in seipss est actus proprius intrinsece cognoscibilitatis poesibilium, si faciat 1 en suis , quod hujusmodi cognitio directe ad postibilia terminetur , & ab iis determinetur eo pacto, quo cognitio fiat rorum in seipsis, concedo a si faciat sensum, quod ab iis causetur, nego consequentiam, de distincta minore subsumpta , nego ulti mam consequentiam. Ad prob. min. h n mine objecti primarii, de specificativi, seu motivi formalis veniat obiectum causans vel per seipsum , vel per speciem mi cognitionem , quae ab illo suam nautiat pei sectionem , de speciem , prout communiter hoc vocabulum usurpatur, nego, possibilia esse ob; edtium primarium, de specificativum Divinae cognati 'nis attingentis possibilia in seipsis ; si nomine objecti primarii , dc specificativi veniat objectum, quod ratione sui terminet , ac determinet intentionaliter
Deum ad hujusinodi cognitionem 3 sicut
89쪽
quando filii a libera cognoscuntur a Deo in seipsis, nego repugnare , quod Crcaturae in hoc sensu sint objectum primarium
Divinae cognitionis. Ad I. confirm. nego consequentiam. Non licet enim universim ex voluntate Divi claarguere ad intellectum; potest enim Divina voluntas Creaturas nolle, & tamen Divinus intellectus nequit illas non cognosce- Te . Disparitas in casu nostro est, quia amare Creaturas propter se, δc non propter Deum importat imperfectionem moralem in voluntate Divina: at cognoscere Creaturas in seipsis non importat ullam impe fectionem ; aliter non posset Deus iutura in seipsis. cognoscere . Ad a. authoritates Patrum sumendae sunt in sano sensu ; aliter nec posset Deus f tura in seipsis cognoscere . Negant itaque solum PP. quod Deus cognoscat Creaturas in scipsis, aut cognitione causata ab earum
specie, aut cognitione commensurata earum cognoscibilitati; non vero cognitione
determinata immediate ab ipsis Creaturis, S radicaliter determinata ab ipsa essentia Divina, quae exigit posse haec possibilia ponere , dc eadem exprimere Omni modo non importante imperfectionem.
IX. Objic. 3. Cognitio possibilium in s
ipfis est supervacanea,. atque adeo indigna Deo; ergo non datur. Prob. antec. quia cognitio Divina prout terminatur ad Deum,
de ad possibilia in Deo, est cognitio comprehensiva Dei, atque adeo, absorbens omnem omnino miseehicinem in linea cognoscendi; ergo cognitio terminata immediate ad ipsa possibilia est omnino supervacanea, habens quidem novum modum cognoscendi , sed non novam perfectionem in linea cognωscendi ; sicut tertia entitas ex. gr. superaddita partibus simul sumptis eth superflua , quia adderet toti novum modum essendi sed non novam perfectionem in essendo.
Confirm. vel hujusinodi cornitio possibilium in seipsis spectat ad perfectionem Divinar cognitionis , vcl non ; si dicatur secundum a ergo est superflua : primum dici neqlut , quia eo ipso ac cognicio Divina comprehendit Divinam essentiam, dc omnIa, quae in ipsa continentur , adaequat intrinsc-Cam Dei cognoscibilitatem, atque adeo est cognitio Dei perfectissma ; ergo cogniti possibilium in seipsis nequit conferre ad perfectionem Divinar cognitionis. Resp. in Deo coiisderari posse tum p dicata absoluta, ut eth Aseitas , BonitaS, c., tum praedicata respectiva realia , ut
est Omnipotentia potens hoe, vel illud pos. sibile; tum demum praedicata respectiva i
tentionalia, ut est omnis scientia termin
ta ad possibilia omni modo postibili , scilicet tum in seipso , tum in seipsis . Hinc cognitio Divina terminata ad Deum , de
ad pollibiha in Deo per hoc , quod sit actus proprius cognoscibilitatis Divinae , est quidem comprehensiva Dei secundum ejus praedicata absoluta , 3c respectiva realia , scd. non secundum respectiva intentionalia, seu secundum quod Deus eth expressio possibilium in seipiis. In forma nego antec dens .. Ad probationem distinguo antec dens: csh comprehensiva Dei secundum ejus praedicata absoluta, de respectiva realia ad Creaturas possibiles , concedo secundum re spectiva intentionalia , seu quatenus Deus eshetiam expressio possibilium in seipsis, nego antecedens ,. dc consequentiam . Quod autem hic novus modus cognoscendi impo ted novam perfectionem, patet, quia cognoscere objectum immediate de se est bonum appetibilla, te persectio ; immo caeteris paribus praestat cognitio. immediata mediatae esto perfectius cognoscantur objecta in Deo vi quam in seipsis , eo quod in Deo
contineantur eminenter, dc perfectiori modo , quam in seipsis 3 unde cognitio Matutina praestat Vespertinae contra vero te tia cntitas non est bona, 3c appetibilis ratione sui, sed ratione totius,. quod constituit s ergo si ea sublata habetur perlaetis.
sime totum , erit essentialiter superflua ,sicet videatur addere novum modum es .
senes. Ad confirm. dico, spectare ad persecti nem Divinae cognitionis, quod postibilia cognoscantur in seipsis. Verum quidem est , quod eo ipso ac comprehenditur quina
essentia , habetur cognitio perfecti illaia , qua nulla major excogitari potest , at sicut non comprehenditur Divina eslenti a , sis , tum attingatur secundum praedicata absoluta , dc non secundum respcctiva realia , seu si attingatur via gr. ut independens, dc non ut: Omnipotens ; ita nec comprehenditur, si attingatur secundum praedicata r spectiva realia, de non citam secundum intentionalia xc spectiva , seu si attingatur ut praeconcinens possibilia, dc non etiam ut
exprimens possibilia in seipsis.. X. Objic. ult. Illud solum cognitio Divina exprimit immediate, quod per essentiam Divinam , ta .ὶquam per speciem intelligi-Lilm, immediate repraesentatur; atqui DLvαλ c uenua Immcdiate solum repraesentat se,
90쪽
seipsam; possibilia vero repraesentat mediate, & inairecte: ergo cognitio Divina non attingit possibilia immediate in seipsis . Confirm. quia aliter cognitio possibilium
in seipsis deberet ab ipsis possibilibus gigni a
Nam ex Augustino, Notitia gignitur ex o, jecto, & potentia, tanquam eorum Proles. Resp. Thomistas putare , quod ciuentia Divina per modum speciei intestigibilis r praesentet seipsam immediate , & Creat ras in seipsa mediate: Scotistae vero , Nominales, Granadus tract. Σ. disp. h. quod per modum species intelligibilis immediate repraesentet & scipiam , & Creaturas . Martineg docet, essentiam Divinam neque se, neque Creaturas repraesentare per m
dum speciei intelligibilis proprie , & fo maliter loquendo e sicut enim non competit Deo proprie, & formaliter potentia ad intelligendum per modum actus primi, quia haec dicit ordinem ad actum secundum reain liter distinctum ; ita non competit De proprie ratio speciei intelligibilis , seu i Iresiae , quia haec dicit ordinem ad intelectionem realiter distinctam. Quare iuxta hanc sententiam dicendum competere Deo rationem speciei intelligibilis largo modo; in quo sensu D. Thom. hic art. s. ad 3. dicit, estentiam Divinam esse formam imtelligibilem, scilicet largo modo, cum non sit forma informans . Hinc efflantia Divina per modum speciei intelligibilis largo m
do sumptae repraesentat tam seipsam, quam possibilia in seipla , nec non in scipsis immediate ; esto ad repraesentandum postibilia in seipsa determinctur ab ipsamet estentia, ad cognoscendum Vero possibilia in seipsis determinctur ab Ipsis postibilibus immediate, &solum radicaliter a seipsa; non secusae ad cognoscendum futura in scipsis . Ad confirm. Sicut cognatio Divinae essem sae non gignitur propi ac , sed identificatur cum tali ObIce os ita cognitio possibilium, necnon futurorum in seipsis non gignitur proprie a tali oblecto, sed iis positis datur ncccstitas, ut Divinus ii.tellectus earcpraesenteis unde non datur proles suiete dicta.
omodo per sciemiam Vsionis comoscat Deus futura tibera absoluta 'I. QCientia visionis dicitur cognitio Dio vina terminata ad contingentia ,
sive praeterita , sive praesentia , sive fulmra. De Fide autem est, Deum cognoscere infallibiliter futura tam libera soli Deo , ut est creatio Mundi , Antichristus &c. , uam libera Creaturae , quae scilicet pe ent a libero arbitrio creato, ut peccatum Antichristi. Psalm. I 38. dicitur , IurAΛxsi
cogitatione ς meas a longe a & Eccl. 23. cm.1equam creamentur Omma, sum cognita . Hoc
autem constat tum a posteriori ex Prophoeriis; unde Tertullianus lib. I. contra Maria Cion. c. s. dixit et Praescientia Dei tot habes
restes , quot Prophetas scit e tum a priori , quia ea cognolcere, est perfectio simpliciter simplex, ac proinde debita Deo . Di ficultas itaque est , quomodo infallibiliter ab aeterno futura praesertim libera com scantur , & quomodo praescientia ista imfallibilis cohaereat cum libertate nostrorum actuum p Circa primum multiplex est se tentia. Thomistae putant, futura a Deo in- fallibiliter ab aeterno videri in praesentia reali, quam habuerunt ab aeterno in Nune aeternitatis: Alii docent, ea videri in essemita Divina , sicut videntur possibilia r Hii in decretis Dei liberis : Alii in causis e rum proximis: Alii demum in scipsis; non
secus ac futura libera conditionata. II. Dico I. Futura contingentia non videntur a Deo in praesentia reali , quam habuerint ab aeterno in Nune aetemitatis . Ita conimunissime apud Amic. disp. I x. sect. . contra Thomstas non tamen contra D. Τhcim. , ut Ostendit Vasq. disp. 64. cap. 3. esto Cajctanus dicat, post I s. annorum constans studium assecutum esse mentem Angelici id admittentis . Est etiam contra Uranad. , Rurg, Molinam. Conclusio constat ex dictis in I. disp. q. ult. ait. 2. ubi sic ratiocinati sumus 3 F tura ab aeturno non extiterunt 3 ergo non habuerunt praesenciam realem , seu coex, nentiam cum Deo ab aeterno, scd tantum habucrunt praescntiam obJectivam , & imtentionalem ; atque adeo cognoscuntur a Dco ab aeterno, & non ob eorum praesemetiam rcalcm , quam habuerint ab aeterno in Nune aeternitatis . Et ratio a priori est, quia Antichristus v. gr. non coexistit aeter nitati toti , & totaliter ,. ut nec immensi tati; cIgo antequam existat Antichristus , et intit Hemitas , & tunc aetemitas non cocxistit Antichristo ; ergo si tunc cognoscitur Antichristus , non cognoscitur Ob Prinsentiam Tealem, quam tunc habeat.
Confirm. Si quod est in tempore , fuit praesens realiter Deo ab aeterno , sequere.