장음표시 사용
181쪽
sed colorἴ decore mq; amisit. Item frigidis nec gaudent,nec uiuantur. Verum horti agnitione tum uictus ratio, tum reliqua concurretia firmabunt. In unctiones igitur adhibendae ex oleo rutaceo,taurino,uel irino,uel nardino,uel etiam opobalsamo, praesertim si recrementa suerint crassiora uiscosaq; . Frons autem cu hoc liquorcitum ijs medicamentis debet illini, quae ex . pipere,& euphorbio praeparantur.Uinusiibtilius propinandurcorporis motione & balneis uti calidis praecipiendum,interima radicula uomitu.In quibus aute qualitas citra humoru copia diutius persistat,hoc utendu est medicamine. Piperis albi drachmar duae, crocomagmatis drachmae duae, euphorbij recentis drachmae octo S,stercoris columbini drachma una S,aceti acerrimi quantu satis est. Illinitur pars laborans,sed prius infricata. t Locus hic sic legitur in ueteri graeco exemplari. τοῖς επι
ραπεια τῶν τι ψ4M. idest,signa & curatio eorum,quibus caput ex stigore dolet, sunt contraria signis & curationi eorum , quibus caput ab aestu dolet.
Si biliosus humore dolorem inuexerit.
Notae horum persimiles ijs, quos ob solis aestum dolor assis. gu. Sed maior ipsis rosio accedit, & faciei pallor. intcrimetia os in a marescir. Porro affectus hic aetatibus potius uigentibus,& teperaturis calidioribus,uitet sellicit ,& bilem flaui coaceruantibus solet accidere. Quamobre balneu temperatu his, in unctiones,aquae potus,&uniuersa uictus ratio humidior, bonique succi adhiberi debet Biliosus humor absynthi j diluto , uacuabitur: uel aloe,aut ipsa Picra, antidoto per se, aut cum modica scamonia, aut catapotijs quae ex aloe constant. Inungenda frons,aut crocodi pastillo,aut trigono, aut quoda sinuli.
Si caput consortij lege indolestat.
C I caput eonsortij lege cu toto corpore assiciatur, cura adhi-Obelida, ut contra intemperiem,& superantem materiam Pugnemus S si copia quidem premit & maxime in uenis, sanguis mittendus est: sin autem magis qualitas urgeat, purganti utendum medicamine. Quod si particula laborante aliqua simul condolescat, ueluti iocinore,aut uentriculo, aut stomacho, his succurrendum est. Vbi calida assicit inteperies, panis ex aquoso uvio
182쪽
so uino exhibetur,uel etiam ex chondro arbitiucular. Extrinsecus uincit stiperfiindere,quae modice refrigerent,uiresq; confirment,sicut a me prius coprehensum est. At si glutinos raΩsq; humores in stomacho in farcti, capitis dolorem concitent, hos quoq; amoliemur potu oxymelitis,tum simplicis,tum Iuliani. Insuper medicamentis ex hyllopo & origano, & his adhuc calidioribus magisq; incidentibus. Iam uomitus a radicula utilis superfusiones calidiores,& cataplasimata.
HI uinum adhuc incoctu in stomacho fluctuet,tepentis aquaei potu uomere dolentem iubebis.Quod si etiam post conco-etionem caput indoleat, tefrigerantibus , repellentibusq; utemur,quale est rosaceum priuatim semptum,& cum aceto, uel hederae siucco,uel brassicae. Quin & ipsa brassicae solia in aqua calidam demersa,& capiti circundata ligata ue, naturaliter ebrietatem arcent.eius dem decoctae eius in id essicax est. Item Ienticula hos adiuuat,potissimumq; uetriculo humidiore pretclitos. Adhaec alica,malicorium, & mala ipsa,pira i , tuni aquae potio, utiliter assumuntur.
Vi ex ictu capitis dolorem conceperunt, iis, nisi se m- omnino cute percussi sint, sanguis statim emittendus est,& conuenietes aspergines capiti sunt adhibedae.Oleo. que dulci irrigandum ipsium sanisq; contegendum. Vino ciboq; pleniori,praesertim si febris adest,aegros coercere expedit rEt tota curatio ceu ad neruosarum partium inflammationem S praecipue membranarum cerebri quas meningas appellat, adaptabitur. Si uero & uulnus factum suerit, huic quoque de
Erar drachmar septem,amygdalini olei unciae tres, terebinthinae drachmar octo,aeruginis rasae,cinaoliar,chalcitidis singulorum drachmar quatuor, pumicis drachmae tres, aeris usti, squamae stomomatis singulorum drachmae duae.Si uidetur paulo tae durus,amygdalino emolliendum.
xr Terq; hic assectus,stabilis ae permanens capitis dolor est, qui strepitu elamoribus, laruate lucis uini i otu,& imple-
183쪽
tibus caput odoribus excandescit ex acuiturq;. Ac alijs totumiseriri caput in hoc dolore, alijs alteram ipsius partem dutaxad
excruciari uidetur,quos etia in hemicranicos nominant.bus sane intra caluariam malu consillit,ijs dolor ad oculorum radices porrigitur: quibus extra eli,circa ipsam caluariam i dolescunt. uapropter dolores cum grauitate moleiti, plenitudine in tellantur cum erosione insessantes,uel humorum, Iuaporum acrimoniam: qui cum pulsibus obueniunt, inli ammationem: qui cum tentione,si quidem grauitas & pulsus no adsit. spi ritus tenuis,& flatulenti redundantia innuit, ficu puIst,membranosae partis inflammationem: cu 'rauitate uero, copiam intra membranas cotineri. At si putridus etia humor,
calidior euaserit, & cum febri simul capite dolitant labriunt
autem omnino,& quibus inflammatio dolore parit. uu igitur corpus totum succis aequabiliter omnibus redundat, quoaplethoricum dicitur: uena secare si uires patiantur,& acrioribus,uti clysteriis conuenit. Inde si adhuc sanguis uidetur e
uberare,etiam uena nariu adaperta, quantum latis ene uiae tur,detrahes. Mox hiera, tuam exacueris, intenderisq; exhib
da einde pituitae eductionibus, apophlegmatismos uocant, utendu est,tum iis quae per nares uacuant, graecis dicuntur. Eiusmodi est elaterij siiccus cum lacte intusus, uel etiam aridum elateri u insipiratum,succusq; cyclamini S pom. Haec quae sequuntur,sunt composita. Medicament5 quod natibus inditur ad ueteres cephalaras lippitudines & morbos comitia les, melanchij drachmae octo, salis ammoniaci drachurae quatuor,elaterij drachmae quatuor.Τusa,oleo sycionio, i irino, uel cyprino excepta,ut cerati fiat spissitudo, narib. demittunt.
Medicamentum quod pituitam extralat, naribus mi iratum.
Yclamini sicci drachmae octo, nitri rubri drachmae quatuor Sin autem in uicem nitri elaterium indideris, magis proficiet. Tritum accurate calamo striptorio naribus inspirabitur. Porro epithemata quoq; capiti admoueto, &inuncti nes: ubi morbus in netustatem magis inciderit .
v I Nguenti irini,peucedani,castorei singuloru drachma Aa V carum lauri drachmae duae, rutae summitatum drachmaequatuor.
184쪽
quatuor.Excipitur cerato rosaceo,rasoq; capiti, toti ipsi linponi tur Mulier quaedam in hemicranicis hoc etiam quod sequitur epithemate usa miranduin modii inclaruit. Radice cucumis sylvestris uitidem minutim cocisam, absinthiumq; cum hydrelaeo incoquebat: dum intabescerent. Ac hydrelaeo calente mediocriter partem affecta irrorabat. radice uero&absinthium,in p uiuete contrita oblinebat. Atq; hoc solo medicamine,hemicranicos, id est , altera capitis parte dolentes,& cum febre,& sine ipsa,curaui. At si malum maxime increuerit,ue dolorem ferre nequeant, utitor medicamentis etiam quae t nire possunt,& noxia euocare, quale est quod sequitur.
π Iiquoris peucedani drachmae sedecim, lachrym ς papaueris,
in anisi, alterci quod hyoscyamu graeci uocat, croci, myrrhae, scamoniae singuloru drachmae duae. Aceto excepta in pastillos coguntur.Cum usus postulat, ex aceto uel posca illinutur iis,
quibus humores crassi,uel spiritus flatulentus dolore fecit. Iadro pax Sc sinapismus ijside benefacit: & pastillus ex lapsa. Iaqui ex atramento scriptorio fit mirificὰ eide causae medetur, quo post haec utendum est sicut in opere de compositis docebit .Quin & istud mirabilem in modum ad hemicranicos ex crasso glutinosoq; humore dolesceotes esticax est. Euphorbi, portio una cum pari callore i modo aqua excepta auriculς demittitur qua parte indolescit,inde balneu adeundu,ubi paululum immorati ipsit in assument,& cosueto more lauabunt. Sic quidem ex per i una est,uerum non alienum absurdum, suerit, ct oleo ipsa excepta,in aurem instillare Item quod medicamead coxendices inscribitur,etiam longo capitis dolore laborautes,& hemicranicos ex toto persanat.
A Llioru drachmar quatuor,cerae drachmae duae,axugiae uete drachmae duae, catharidu drachmae duae. Vesperi illitum sinito P nocte adhaerere. Mane rupta papula,malagmate, quia liquidu es παγγ appellat, ei medeberis A Liv D. Baccaru lauri Qbus cortex sit ablatus,drach duae,rutae solioru, drach duae, sinapios,drachma Aqua dilutu oblinito At iis q frigori patur xiit, utit: siimu est infra scriptu medicamentu ut pleritq; semel ante balineas illi tu, confestim assi tui medeatur, & aegrotates
185쪽
omnino sani post lauacrum evadant. Olei sabini pondo, eerae
quadrans, euphorbii uncia. Hoc dimidiae frontis parti nempe qua temporum musculus habetur,delini debet. Qui uero stigoris iniuriam non senserunt,ijs gallae,& crocomagmatis pareportionem cum uino detritam in iugito. Sed qui ex calidis uaporibus,uel succis capite dolitant, ijs medicam eta quae euphorbio constant, non applicabi S.
' Apophlegmatismus d est, medicamentum quod alia
uam mouet contro cephalaeam. Impeos contriti & in succuredacti ex aceto & melle drac, o mar quatuordecim ,herbae pediculariae drachmae quatuor,pyrethri tantundem.Τusa,cribrataq; misceto,& in sole gargarigato. Porru si ob biliosum humorem, aut quandam intempetiem orta Cephalaea diutius prorogetur,eoru usu ueniet quae in sermone de dolore capitis coprenensastini.Si ne sic quideri dolor finitur,neq; cucurbitulis,neq; hirudinibus adhibitis, sed suspicio sit humores per arterias in caput esse distributos, non absurdum suerit & arteriam post aures incidere. porro hum dioribus,etiam balineae naturalcs recte adhibentur .
PHrenitis, membranarum cerebri, quas meningas graeci
appellant, inflammatio est, nunc quide ipse quoq; cerebro simul eam experiunte,nunc autem calore praeter naturam in eo consistente. Causa morbi est, uel sanguis superas, uel biliosus humor: nonnunqua & flaua bilis perusta, adeo uein nigra de enerauerit, quando etia grauissima phrenitis na-citur. Aliquando cerebru septi transversi cosortio dolens,ex neruis qui in ipsum sparguntur uitiu cocipit. A t quae mentis alienatio in ardentissimarum febrium statibus accidit , quaeq; ex stomachi consensu exoritur,phrenitis non est, sed hoc solu, puta delirium. Comitantur proprie phreniticos uigiliae quidem plurima parte: interdum uero & Binnus turbulentus -- dedit, ut consurgant,exiliant,& furibunde uoci serentur. Quibus sanguineus humor morbum secit, ij cum risii insaniunt: quibus flaua bilis serociter, quemadmodum quibus atra uitia
contraxit, tam immaniter ciuiunt ut coerceri nequeant, omnium quae dicunt,faciuntue,obliuiscuntur. Oculos habent sati'gulueo colote tetricos,ac perfricant : interim aridos, interim lachry
186쪽
Iachrymate uel lemis,hoe est crassiore pituita oppIetos. Lingua est aspera,& sanguis e naribus destillat: floccos festucasq;
colligunt, febri per totum morbi decursum acuta conficiuntur : sed quae in alto maligna delitescat. Pulsus aedunt exiguos, languidos,& quadantenus etiam duros. Respiratione magna ct raram,cum cerebrum primario asscitur. At si phrenitis septi transuersi,quod graeci phtarnas uocant, consortio concite- tu respiratio inaequalis est, & praecordia sursum conuellu tur,& multo calore ardent: sicut iis qui ex cerebri uitio insaniunt, facies incalescit,& subcruenta est, uenae repletae. Quod si humor pituitosus sit temperatus bilioso, uti causam, ita appellationem quoq; compositam habet. Nam uigilans coma, nominant,in uniuersum quidem cu biliosus superauerit, quippe tales aegri uigiles phrenitide laborant: cum uero pituitosus praepollet, contra in grauiorem ueluti somnum quem coinma uocant graeciaeseruntur. Atq; hoc malum antiquiores Galeno medici,Cathocon uocauerunt.
Vod si uires aegri patiantur, sanguis protinus e cubito mitti debet,& copiosior. At si desipiens brachium non
porrigat,aut si porrigat,metus sit secundu uacuatio nem, sianguinis profluuij,dum manu arger subinde ob metis turbatione tactitet,recta in fronte uena diuisa, una uice quod satis est auferemusrite clysteriis utemur,ex hydrelaeo, uel rosaceo cum ptisanae cremore.Si uigiliae urgent,rosaceu , uel oxyrhodinum In caput dandu est Aliquado calida ipsum aqua prius supersundendu: & medicamentu quod ex papaueris capitibus uocatur diacohon exhibebitur,nisi uirtus imbecilla prohibeat. Et alia quae vi somnum conciliandu superius scripta sunt, huc trans feremus. Decumbat aeger in loco, tum lumine,tum te perie moderato: & uariis quibusda picturis libero, ut quae tales dete reant. Quo amici quida gratissimi ingredientur, & commoduincident,qui nue blande aegrotum alloquantur,nunc acerbius corripiant. Obus primum esto aqua mulsa, deinde ptisanae eremor,&sorbitiones ex chondro cum quadam dulci potione,ut apomel ite,uel hydro rosato iel rhodo melo, uel dulci hydro melo. Nam uinosum hydromelum, quod in paruis vasculis ex Cibyra apportatur,repudiandum,ut quod grauiores uino no-
187쪽
xas in talibus excitet,& maxime in capitis assectibus d i ante
concoctionem .Panis quoq; aqua lotus recte exhibetur, intu-hi,lactucae clixae.Si multus seruor conficiat, etiam cruda haec dantur. Item cucumeris medulla,peponis, iuracini, & similiv.
Aquae frigidae potu coercendi sunt,potissimum s septum trast uersum consortii lege malo dedisse originem deprehenderimus.Quod si urina ipsis,ut consentaneum est,delirij uitio cohibeatur,t sola adhibito calente hydrela o& inferiorem uentris ab umbilico regionem,ητρον graeci uocant, & uesicam superfundemus,deinde digitis manus, loco innixis ad reddenda urinam incitabimus. Reliquum corpus ipsis decumbentibus calido oleo perungi debet. Etenim in quiete,quoad eius fieri licet,seruari debent,ita ut siquidem praediuites aliqui fuerint,
per famulos contineantur: sin minus, uinculis constringatur . Nam inordinata motio uires conuellit. Iam uero alia etiam de causa pedes,prius soli,deligaturis constringi, manu lcon trectari debent,nempe quo humores deorsum reuellantur. Porro si longior affectus,& contumax fuerit, ab iis quae soporem accersiunt, graeci appellant,abstinendum:ea uero quae digerendi facultatem obtinent, capitis perfusionibus miscenda,scilicet mentae succus , uel serpilli uel calaminthae, uel turbae. Tum iis quoq; utendum quae naribus inseruntur. A. septimo die si uisi era sentiant inflammationem, taplasmatis ex lini semine,&hordeacea farina cum hidrelaeo leniemus. Deinde cucurbitulas leues,aut cum scarificatione,tum his ipsis,tum occipitio,& spinae accommodabimus.Si corpus squalidum perustumq; esse coniecturaueris,sebrisq; adsit, etiam balneis utendum aquae potabilis,&unctione liberaliore. Vinum penue de aquosium,quod δε γαμον appellant,uiribus recolligendis propinabimio,nullam inde mentis turbationem,ut est uerisimile,suturam suspicantes. Aut enim nulla fit cum morbus declinat, a ut certe si sit, ex facili subsidet. processu autem declinationis, gestatione corporis uti expedit,& congrua uirium recreatione. Sed ita phrenitici sese recolligent, ut ebrietatem, ciborum corruptiones, & in primis solis aruum
188쪽
De inflammatione cerebri. cap. VII.
Erebrum inflammatione laborans, sepe ita intum scit,ut capitis siuturae distendantur. Dolor comitatur maximus, & diuturnus,multus angor,rubori facie multus cum tumore molli: oculi sunt emissicii, put inturgescit, Qui hoe malo impliciti statasanguine ex cubito mittere,item ex naribus,& uasis linguae subd cis debet. porro utitor & aspelsionibus quae per inflammationes capiti adhibentur, &cat plasnatis,quae humectare,& maturare sunt idonea.
De erysipelate cerebri. Cap. VIII.
ACcidit quoq; erysipelas cerebro, quo laborans liare pautitur: capite dolet uniuerso,adeo ut fammis id uri putet. acies frigida est,& subpallida,os siccescit. Quare sieaffecto sanguis detrahendus est,& potissimum ex uenis sub lingua sitis. Refrigerantia conueniunt: quibus in aliis quoque erysipelatis utimur.
LEthargus itidem,cum ratiocinatricis animae noxa sie
aliqua,locum eundem quem phrenitis, nempe cerebrum,occupat : materia uero mali, contraria est. NE
ex pituita humidiore, frigidioresq; cerebrum madefaciente, contrahitur. Lethargicos comitatur febris lenta,non impensὰ acris erodensq;,cu alto sopore, quae cataphora Graecis dicitur, Pulsus his magni,rariq; siunt,& undosi, respiratio nimis rara &imbecillis. somno perpetuo praemulusia quo aegre possunt excitari,& quocunq; modo interpellentur,uix respondent:obliuiosi,mente capti,oscitant crebro,& hiante, ore nonunquam persistunt,tanqua claudere id obliti .Deijciunt per alvu copi res quidem,liquidiora: nonullis aute contra ueter inarescit. Urina reddunt iumentorum lotio similem. Quida ex eis tremiscunt,&undiquaq; desudat. Huic affectui respondet Caros quasi dicas ueternosius sopor ex eade materiae proficiscens: sed hoc discrimine uariat. Febris Carum praecedit, eaq; uehementior . Lethargum subsequitur. item quod Carus etiam alia comitetur symptomata. liquidem frequenter febrium accessionibus superuenit comitialibus,cerebri compressionibus, modo esse quidem in fracturis,modo autem membranae custode, que Graeci uocant priorem cerebri uetriculu
189쪽
premente. Lethargus autem peculiarem quandani costitutionem obtinet: stuperuenit comitialibus.
V Ires si permittunt,etiam hic uena secari debet:sin minus,
clysteriis acribus alvu ducemus. Aeger decumbet in domo spatiosa,mediocriter lucida. Caput eius oleo perfundi oportet,cui etiam castoreum sit adiectum. Nonnulli inuicem olei, Oxyrhodino cu castoreo utuntur: robur hinc capiti caloremque simul accersentes: reliquii uero corpus detinetes,& p cirMe extrema,olei ueteri: cu nitro tosto,uel pyrethro, uel pipere,uel cocco gnidio extergut. Licet & cerato quod his & castoseo simul costet,uti. Porro naribus admouentur odorada thymii ex aceto coiritu,aut origanu,aut pulegiu. Os ungi conuenit,& palati coetu detrito sinapi,cu mellis mometo. Conantq; oportet pituita indide arixa digitis eiicere. Si admittant etiaapophlegmatisini usus erit ex oxymes tecu hyssbpo, aut pulegio aut orygano,aut ipso quoq; sinapi. Potui exhibebit aliquid ex iis uuae cito traseu ip sertim diaspolites cochlearii, mesiuracu posca. iis aut qui in uetustate inciderui, & tremuli sint,castorei quoq; scrupulos duos, tresue dabimus. Si hum ris inest copia,nihilq; aliud prohibeat, scamoniae scrupulu,casoreo teperatu exhibebimus. At si his assectus no discutit, caput radedu Quedumq; est sale, milio,& similibus per sacculos adhibitis: Adhaec sinapisinis uti in capite prodest, tu iis quae Psternutam era euocat. Postea cucurbitulas occipitio agglutinare partim leues cu multa flama partim cu scarificatione. Praeterea ad naturae excretiones frequeter illicitare oportebit tu iniectionibus, tu iis quae urina mouet. In seriore uetris ab umbilico regione oleo rutaceo,aut sycionio cui sit adiectu castorei paululuaspergere Quereq; ala uero ut deglutiat crebrius admonebimus,cu calida aqua dulciu potionu, aliquam praesertim apo meli ex angusti oris uastulis, εομβυλια grqci uocarii
stillates.Quod si inedia infestet regione qda inflamatio, hinc itide medebimur sius fusionib.& cataplasimatis Nari bus sinapi
aceto tritis,uel castoreu ustu admouere profuerit. Alime tu esto cremor ptisanae, uel auenae,uel alicae cu oxymel ite,uel salibus uel pulegio,nuc quotidie nuc uno die iterposito.A cibo uincieri debet:summa cedere multu oportet, cruraq; puger nonunu.
190쪽
pilos et in ipsis uehementius euellere coniti, quo excitent. Iasemorii & cruru rubores excitati, φοινικμους Graeci uocat, Bbinde prostat. Caeterum ubi morbus inclinare inceperit, gestationibus statim congruis utendu, & ad balneu reducendi sunt. Uictus qui uires recolligat,recreetq; decenter adhibendus.
De catocla , aut vigili comate. Cap. X. HVius morbi causam, ubi de phrenitide sermo est habi
tus sumus complexi.notae,ut summatim dicam, communes quodammodo sunt phrenitidis,& lethargi. Sed pro materia abundante uariant,peculiares autem hae. Detinetur ger supinus,e xtensiusci;,interim facies sub tumescit, di modice lethargicorum modo liuetanterim rubore tincta est, & sapςrior gena sursinna conuelli uidetur, ac excedere, ut ne con- niuere quidem aeger queat:respiratio nulla apparet, sed quasi emortuus decumbit.pulsius est exiguus languidus, & creberri mus. Vrina & aluus cohibetur, aut certe modice reddituri ac qui sane mediocriter habent, liquorem aliquem infusum deglutiunt: qui uero malo uicti sunt,ad nares regurgitant Itaque affectus qui pituita bilem superante constituuntur a lethargicis discernimus,eo quod neque facies tumescit,neq; liuida est, sicut lethargicis: praeterquam quod paulatim etiam leuiter desudant. In iis autem periculum maius est, quibus peruigilium ad est continens,urinae non respondent,dissicultas spirandi intenditur,sudores erumpunt,item quibus ad nares potus resorisbetur. At si mulier hoc laborare uitio coeperit, ab ea quae uulnae strangulatu correpta est,hac nota discernes,quod naturali, ter iacere uideatur, & inclamantes percipiat,exci te tur,rursusque somno graui sopiatur. Est ubi dicunt catoesion diuersum a uigili comare,quod simplicem non mixtam habet causam,nimirum frigidiore siccioremq; materia, quq posteriore cerebK: uentriculo obstructo malum hoc excitarit. Ob qui etia arger, si corripitur subito in illa permanet figura, qua correptus est, stans scilicet,uel sedens,clausis oculis,aut resipiciens.Quam ob causam antiquiores Graeci hoc pressos morbo, catochos , uel catochomenos,quasi dicas occupatos, detentosq; nominauerunt: recetiores assectu catochen,& catalepsin, ueluti detentionem,&deprehensionem Curatio praedictis quidem est,sed pro symptumatum ratione quae superueniunt,euariat.