장음표시 사용
191쪽
curatio catochi. HVie quoque malo sanguinis missione succurritur, prae leserim quibus secies rubescit,modo uires suadeant: aut clysteres iniiciendi pastim qui pituitam pollentem eliciant, partim qui bilem abundantem leniant: pari modo aliorum quoq; praesdiorum usius erit. Similiter aegros nutrire cosert, interim a bus singulis,interim uno interposito. Porro affectus admodum periculosus est,si ex quodam alimenti, aut potus errato acciderit,qui statim ad uomitum cogendi sunt, ac parciore uictu continendi, aluus irritari,acui stera respersionibus ex cumino, aut ruta seueri debent Qui ex ebrietate uitium conceperunt, crapula dissoluta, humidiore cibo tractandisiunt, qualis est piis
me cremor. Praeterea caput inunctionibus accommodis per
aestatem frigidis,per hyeme tepidis obducetur. Si crapula neu liquam fuerit soluta,neque ad sobrietatem reditus est , desperatae ualetudinis aegrum longe fugere oportet.
De memoria iactura, ct ratiocinationis tem de caro hoc est,ueternino sopore,etfatuitate. Cap.XI. M Lmφxis: lyctura partim per se. partim etiam cum aliis
qua ratiocinationis offensa accidit:quemadmodum,&mentis seu ratiocinadi iacultatis noxa priuatim priusaeeidit.deinde memoriae iactura insequitur. Verum cum utraque pars male fuerit affecta, latuitas seu stultitia, quae Graecis morosis appellatur,oboritur, cauiam habent communem eE- cientem,nempe intemperiem. Quod si humida solum fuerit, memoriae & ratiocinationis uitium creabit, torpores graues, animi sopores,cataphoras Graeci uocant,longos, altosque somnos. Si uero humori frigiditas etiam accesterit, caros & lethargos: eodemque modo si Lia quidem fuerit siccitas,uigilias tantum inducit: sin autem calor accesserit siccitas,deliria,& phrenitidas mouebit . Porro intemperies hae nonnunquam obueniunt humoribus, nonnunquam cerebri uentriculis, uel ipsius uasis: uel utique in humiditate insparis, uel in ipsomet cerebri corpore,uel etiam temporum musculis tali modo uitiatis.
At si quando humores eum ipsis fuerint mixti, similem quom
morbum inserenimerum simplex bancomposita sit intemperies, essiciens,ex Becie excrementorum condisces.Quod enim memoriae,
192쪽
memoHae,& ratiocinationis iactura, frigiditati soboles existat,
compertum habemus.ea uero humiditati ne, an siccitati ivisecta sit,ex recrementis, aegri habitu temperatura, uictus ratio ne,anni tempore,& loco deprehendemus.
curatio. cI Ggida male habuerit intemperie calefacere, si humidit
ἰ ti iuncta sit,etiam exiccare oportet. rursus si mixta cum si citate,humectare simul,&calefacere . pari modo etiam in calida intemperie refrigerare conuenit si siccitas accesserit, pariter humectare .si humiditas,refrigerare simul & siccare. In quibus autem sanguineum hnmorem deprehendis abundantem , uenam aperire, uel clysterijs acribus uti consilium est. deinde etiam hiera exhiberi debet,& apophlegmatismis uti couenit. Item inunctiones capiti sunt inducendae ex oleo, cui adiecta sint quae refrigeranti exiccantque, roset dico, myrti, lentiscus,
aliaque similia.necnon toti corpori prospiciendum est. Quod si ex aestu,& lassitudine orta fuerit intemperies,caput Oxyrii dino persundendum,tum reliqua curandi ratione frigida, humectaq; uti conuenit: cum in alijs tum in cibo & potu. Quod si caros fatuitati,uel obliuioni accedat,huic etiam prospiciendum est, ut in lethargicis prius comprehendimus, ubi & ipsorum discrimen explicitum est.
Ertiginum assectus nascitur eum frigidus, glutinosus.
que humor cerebrum occupat: unde leui occasione protinus etiam concidunt, ueluti quando aliqua circumagi extrinsecus aspexerint,ut rotas,uertice, ve, aut quan do etiam ipsi circumaguntur. Interim uero etiam calfacti capite,cum humores in eo contenti,uel spiritus quoque commotientur: interim prioribus cerebri uentriculis, dum caluaria cons acta perforatur pressis, in quibus etiam uehementes oboriuntur cruciatus. praecedit autem in eis,quibus caput primario afficiatur,uehemes in eo dolor ueternosiis sapor qui καί et Graecis dicitur,&aurium sonitus & quidam sane olfactu laeduntur, quidam uero gustu at quibus ex consensit uentriculi oris uertigines aecidunt & stomachi rosio, quam cardiogmon
Graeci appellant, & naustae simul comitantur.
193쪽
Curatio. VErtiginosos se accessione quidem medicamentis quae odore mouent idoneis,excitare covenit. Item frictionibus uti,ci id genus alijs. Vbi morbus remiserit, eius amoliendi gratia sanguis primu mittendus est.deinde purgatio ex hiera praestanda. Interposito tepore acri clystere ex centaurei. uel cucurbiis sylvestris decocto utendum est. Secundu huiusmodi uacuationes caput ipsem cucurbitulis ad occipitium cu scarificatione lancinari debet , mox apophlegmatismi,id est, medicamenta quae saliua per os eliciant adhiberi, & sternutamenta moueri,
At quos capitis calor,auriumque sonitus male heri ceu uaporibua calidiorib. per arterias surtum elatis,etia arteriae sectio re
tro aures ijs adhibeda est:ut in parte chirurgica sumus dicturi .
De morbo comitiali . cap. XIII.
Morbus comitialis, cum totius corporis si conuulsio,
cum principis animae lanctionum noxa, partim sane in ipso cerebro, partim uero in uniuersis huius uentraculis causam habet constitutam: ea modo est humor pituit sus,modo melacholicus, pr terea etiam ore uentriculi affecto consortii lege oboritur. quemadmodu in colicis quoque sicuta cum de illis agemus exequemur,uel certe aliis quoq; partibus contagione impartientibus nascitur, cum aura quaedam frigi 'dior ad cerebrum ascenditialias a crure, alias a manus digitis. Insuper uisis est quandoq; prouenire etiam in quadam muliere ab utero quo tempore esset grauidaea partu autem cessauit . Occupat hoc morbi genus maxime pueros, eosq; adhuc par uulos. deinde uero adolescentes, & iuuenes, minime senes &decrepitos. Praecedit igitur comitiales inuitus corporis, animisue status,nristitia, eoru quae perceperant obliuio, turbulentae insemniorum imagines capitis dolor,eiusq; repletio continua ob iracundiam maxime,& pallor faciei, & inordinatus linguari motus: nonnulli ipsam quoque commordent. Quibus aurerna stomacho uitium oritur, etiam palpitatio ipsius praecedit, . turbatio, & erosior Iam ex inedia seu cibo tardius assumpto, irritantur. Vbi uero symptoma iam institerit, aegri derepen qte concidunt, convellunturque: interdum etiam exclamant uoce nihil signficante at eximia, peculiarisque admodu nota
ip sorum existit, oris spumae cum alia communiter aliis qu9M
194쪽
morbis eueniant . Non desiint quibus etiam urina & stercus praeter uoluntatem excernitur. nonnullis & genitura. In quibus igitur acutissimus est affectus, stati in iugulat,&accessionum cotinuatione, &symptomatis, uehementia. In pluribus autem longus esse si let:eoq; si non in pubertate,uel menstruis purgationibus,uel per coceptum solutus fuerit, aut si post hoe tempus contractus fuerit, cepe nsq; ad mortis diem prorogatur,nisi congruam medici curationem consequatur. Oarguue comitiales summenta, bitumen, uel lapis gagates , uel cornu caprillum iecur hircinum comessum S iecoris tosti odCr.
Gratia. SI infans adhuc fuerit qui aegrotan nihil moliendum est. nam
aetate ad biliosiorem, siccioremq; statum traseunte, & uictu moderatiore adhibito, sua spontae plerunque morbus finitur. Conuenit autem uictus etiam solum tum infantium, tum nu tricum ratione habere. Qui uero post annos pueriles in morbum hunc prolabuntur, eorum partes conuulsae ac distractae
pingui oleorum aspergine foueri,uinciti & in rectum dirigi debent. Deinde ore distento digitus demitti, aut penna oleo irino uncta,pituitae auferendae gratia. Quin & medicamelis quae naribus adhibentur sensum movete conuenit, ut peucedano, cyrenaico liquore, bitumine, pice cedrina . Post accessiones si nihil prohibet, sanguis utiq; e cub: to mittendus est . At si nihil remittat accessio summae partes sinapismo delinendae siunci cucurbitula autem praecordijs defigetur. Quod si nec his morbus comprimitur, minimum in medicina spei superest. nihilo
se eius tamen medicus animo confidente castoreum necellitate adactus,& liquorem cyreniacum cum melle & aceto ori infundet. in anum centaurei decoctum, uel cucurbitae sylvestris dabit. ubi ad se redierint ex morbo comitiali uiribus ante r creatis purgatione ex hiera uacuandi sunt haec sane est recentis & acuti morbi comitialis curatio. Deinceps quomodo inueterato succurratur,trademus. Itaq; aegrotos aquae potu continere diu expedit.aggredientes autem curationem,si nihl o est,singuinem dimittere. Interpolitis quatuor aut quinq; diebus corpusculum rescere, & sic purgante medicamelo euacuare, praesertim ueratro nigro, uel cucurbita sylvestri, uel certe scammouia. Porro ueratrum sine medulla tunsium cribratumq;
195쪽
aquae mulsae cyathis quinque, uel sex inspargere oportet, aut melle discocto cum piperis momento excipere. Cucurbitam uero sylvestrem, semine eiecto, sed quae medulla reseruet,patast implebis,sine sq; totam nocte commadescere: mane passiunauseretur potuiq; dabitur. Vel etiam medicamento ex ueratro albo purgationem molieris: quod haec recipit : baccarum lauri purgaturum,piperis albi, alypiados,euphorbis,ueratri albi singulorum drachmas octo. Hoc totu datur cum passo quod in cucurbita sylvestri pernoctarit, probe uacuat per uomitum.
Vbi uero sat purgari sunt,aegri balneo credentur Tertio die in praecord ijs & dorso cute scalpello incisa cucurbitulae affigendae sunt. deinde complusculis diebus interpositis corpusculum reliciendum est, & Hiera diacolocynthidos assumi debet, postea capiti & occipitio cucurbitula agglutinari. Sequenti die
panis coctus in mulsa,tratus autem cum amaris amygdalis,uel serpyllo,uel menta,uel calamintha, uel ruta saperdandus: atq; id per triduum continuabitur. ab noc, caput radendum est, &peucedani liquore, ex aceto diluto , in quo spondylion sit c cium perungendum:rursus interposito spacio corpusculum rescitur:& antidoti diacolocynthidos oboli nouem ex aqua mulsa exhibentur: & interpositis diebus iteru tres ex antidoto os serre conuenit. Inde medicamentis uti quae sternutamenta citant. post quinq; decemve dies castoreum ex mulsa praebetur :tempore rursus interposito in aluum dabitur centaurei decoctum & cucurbitae sylvestris abhoc iterum hiera offeretur mox utendum iis quae sal uam per os & nares educant, deinde sin pismus capiti inducitur. iam etiam acrium ciborum estis conuenit, cu opportunitas est,adhibitus. Auxiliatur his etia Oxymel scilliticum quotidie potum,& mel, in quo scilla in tabu rit inllar cochlearii assumptum.Victus autem ratio est quae iacidat,extenuetq; Capparis igitur frequenter esius,& salsamentum prodest. Fugere oportet carnes, legumina, uinum copiosius,uenere liberaliorem,balnea ,sinapi,& potum statim abalneo , praesertim uini meraci . Exercitia prosunt & frictiones, sed capiti post reliquas omnes corporis partes adhibitae . ,
De ijs qui stomachi uitio comitiali morbo corripiuntur.
v I stomachus primario affectus,morbum inuexerit,solli cituo do habenda est, ut ex facili aeger concoquat. Panis igitur
196쪽
uccurate elaboratus ex nino teperato quod leuiter astringat, albumq; colore sit ad horam tertiam assumi debet medicamentum uero ex aloe bis,ter ve singulis annis dare his expedit. Vidi autem quandoq; puellum inquit Galenus neutiquam hoetentatum morbo posteaquam radicem glycylidis dicit autem paeoniam magnam recentemq0 ex collo suspensam gestaret. Insuper agaricum opitulatur comitialibus,idem praestat sesil i, spondylij fiuctus , radix l; aristolochia rotunda ex aqua pota, non parum huc fuit,& continua crurum scarificatio.
De iis qui a particula quadam morbum concipIunt.
1 Nuasuro quidem symptomate, ubi particulam comunicare
morbum,sienserint,siue ea suerit manus,siue pes, sene excipi ualenter debet quae superposita est. Cum aute remittit. recreare corpus oportet, adurens quoddam medicamentum particular inducentes,cuiusmodi est lepidium, S diacantharidos dicta
similiaq;. Ad haec oxymel Iulianum comitiales uehementer adiuuat,particulatim materia emolliens. Post omnia comemorata & Theriace,& naturales balineae locu obtinet. per totum autem uitae curriculum,cauenda maxime cruditas, cibus ante concoctione obitam,isq; crassi succi,tarda cibi assiimpto, comporis exagitatio,uinii largius & potus a balneo, sicut coprehe-1um est,maxime, meracus, praeterea ualde uetusta, crassaq; ubna, tu acria ex his quq odore mouet,& caput replet,icoueniRe sublimi cospectus,in balneo mora,& capitis ex sole exustio.
x x Elancholia mentis quaedam alienatio est sine febri, ex nil melancholico maxime humore nascens, qui mente ocLV Icupauerit:alias cerebro ipse per se aegrotante, aliaS totius corporis consensu immutato. Tertia uero melancholiae species est,quam flatu lentam & a praecordijs hypochondriaca appellant,ob inflammata circa stomachum praecordia proueniens.quae modo aura quandam maligniore, modo substantiae humoris parte ad cerebrii sursum transmittat. Comunia omnium signa sunt, metus,tristitia,homines auersantur,alij se cedunt animalia quaedam bruta esse, & uoces ipsorum imitantur: alii vasa fictilia, metuuntq; ne rumpantur. ad haec mortem hi expetunt, illi eandem expaue:cunt, nonnulli semper rident,
197쪽
di,& uaticinantur futura , non aliter quam uates & diuinaculi
quos graeci proprie nominant. peculiares autem notae eorum sunt, qui ex totius corporis consensu melancho lia laborant,gracilis corporis habitus,niger, hi ritus, & ex t to melancholicus,vel natura,vel etiam ex acquisito per sollicitudines quasdam,aut uigilias, aut prauorum ciborum esus,aut haemorrhoidun aut menstruorum suppressionem. Atqui ex praecordus melancholici existunt,eos testantur cruditates,aci di ructus,ardor,& ipsorum grauitas, tum quod praecordia su sum conuellantur: interim etiam inflammatione conflictentur. Adhaec quod incipientibus,deinde maioribus essectis melancholica comitentur symptomata. quodque haec leuentur, concoctione, uel alui excretione, uel multis flatibus, uel uomitu ,uel i uctu. Cum autem nullum ex his, aut certe pauca eueniunt, melancholica quae apparent signa cerebrum primario affici i n totum succi contagione melancholici fatentur. Porro si quando flavae bilis supra modum exume in nigram fiat mutatio,insaniam,dictam graece manian inseret, ob quam ferarum odo efferuntur in sint, ut etiam eos qui imprudentius ipsis
Occurrunt, manu uiolenter tiactent.
Vi igitur ex primario cerebri affectu melacholici sunt, , crebris balneis,uictu boni succi & humido curatur una cum deceti animi delectatione, sine alio praesidio, cu certe humor qui molestat nondum ob temporis longitudinem excerni cotumax est,quado etiam ualentiora magisq; uaria tentare oportet remedia. Itaque purgentur per initia epithymo, aut
aloe,Nam uel pauxillum ex his sumptu quotidie maxime iuuat,& leuiter aluum subducit ubi uero purgati fuerint, uti dictum est, absynthium propinabitur nunc quidem herba ipsa in
aqua macerata coctaq; duoru cyathoria instar, nunc autem eius succi drachma semissis, cum aqua continue liquefacta. Aceti quam acerrimi modicum sorbitioni datur sim num initum. Iam multa obsonia in id intincta,esse conuenit.praestantius autem fuerit aceto mixtam esse scillam, polium, S tenuem avi stolochia. At cum morbo quide incipienti ex totius corporis affectus cosortio, ut stipra dictum est, incidis, corpus aute,uiribus constat,a finguinis missione incipiedu est. post hanc,uiribus
198쪽
bus recollectis,inferius purgare conuenit medicamento ex cucurbita 'luestri, tu eo quod collat nigro ueratro,ac si haemorrhoidibus,aut mens bus suppressis malu fuerit concitatu, illas adaperiemus,lios proritabimus. Laudantur etia facultates,tu quae urinae ciendae stat,tu quae per sudores purgat . Sin autem
praecordiorii offensioni morbus debetur,& horu habenda erit s. 'licitudo : ac uebutur ipsa decocto rutae,anethi, absynthii, pulegit,agni seminis,& fructus lauri perfunde do. Haec etenim dolores quoo; leni ut & fiatus discuti ut,oleo incocta, & sic affectae parti applicata. Caeterv praeter haec in sint, cataplasinatis etia ea quae flatibus discuti edis faciunt. nepe aptu, uel amium, uel cum inu. Nil mali fuerit,si indatur cataplasmati S cy perus, S iris,& liba notis quam rosmarinum uocant. Cum & haec admoues longia tepore per die & pasto & ieiuno adhaerere sines. Vbi ademeris, aliud quodda operi metu stiper accommodato, lanam scilicet latiore Cucurbitulis ad flatus digerendos leuibus utitor: ad dolores uero inflammationesq; cu scarificatione. Porro ad libita curationi diligentia, nec sinapi obliuiscere, sed acribus smegmatis,& dropacibus super dorsum, uentrem que uti conuenit.Quibus uitiu in ueteraueri t praesentissimu inest remedi si etia citato per ueratrii albii uomitu purgatio. Victus Oibus melancholicis conferet probi succi, & mediocriter humectas. Vitada sunt,caro bubula ceruina,lenticula brassicae cochleae,uina crassa,& nigra: breuiter,quar atra bile generant.
Nanientes cosimile melancholicis curationem recipiunt. -- Propria uero habet,ut caput ipsoru tum rosaceo tum Oxy- rhodino perfundatur. Ite ex antidoto picra purgabimus, uera sanguine prius inita: nec non hirudinibus in capite utemur. Vnice ipsos iuuat hippomarathri radix, semenq; eius ex aqua potum. I nsuper Brioniae radicis drachma ex aqua quotidie a sumpta.Sin autem delirantes purgantium medicamentorum potione aenuat,misceri debet ea nescietibus ipsis,cibis nempe buccellis uel si cubus pinguibus, uel palmulis , interdum uero potionibus adiicienda sint. t An te omnia uero aut in lecto uinciendi, ne & sibi,& iis quibus incidunt mali quippiam inserat: aut gestandi grabato intra lecticam quandam insanietibus. pnculiarem λ G graeci uocant, x alto pensili.
199쪽
Plura leguntur in nostro codice,ita enim habet, δέγε
id e strante omnia contineantur a seruis aliquot.
De incubone, qui ephialtes graece dicitur. Cap. X V. Ephialten,qui latinis incubo est,aliqui 2 uiro dictu asse
runt,uel inde si hoc malo correpti ceu insiliente aliquem se imaginentur Themison aute decimo episto. Iaru uolumine a suffocando sorte,pnigationem appellauit,C5 siluitur id viiij ex crapula,& cotinua stomachi cruditate. Comitatur eo deletos dissicilis motus, torpidus in somno sensus, sit Tocationi sim. gibatio,& ueluti quota super incidente,oppressio,ita ut exclamare nequeat hoc deleti, aut uoce edat nihil significante Non ulli uelo etia audire tape eum qui stuperipssis inciderit,ac uenere exigere ina agi natur,sed cotractis eos
digitis fugere. Cura itaq; habenda est mali per initiauia si diutius prorogetur,continue per noctem incidens,magnu alique Inoibum nunciat,ut apoplexia,insaniam.& morbu comitiale, cum in caput huius uitii causa ferri coeperit.Quae enim comitiales interdiu ,eadem ephialtici dormientes noctu patiuntur. Itaq; com odii est sanguinis detractione& purgationibus uniuersima aegri corpus uacuare. Maxime his opitulatur,nigri uexatri drachma,cui scammoniae oboli tres sint adiecti, & no nulla ex odoratis,anisum,daucii,petroselinu. Iam hiem diaco- Iocynihidos,strenue auxiliatur : est aut ea quae ad Rusum a thorem refertur.Victus porro sit tenuis,no qui inflationes pariat. Succurrit i psis & paeoniae semen. Dandaq; continue fiunt rotui ex aqua gxana eius nigra quindecim contrita.
De lycaone, uel lycanthropia. Cap. XVI. OVi lycanthropia detinentur,noctu domo aegressi, lu
pos in Oibus imitatur,& donec dies illucescat, circa desunctorii monumeta plerunq; uagatur. Hae comites ipsoru notae siliar,facies pallida,oculi ad uidedu imbecillex S sicci, lingi a aridissima,nulla in ore saliuacitis immodica,tibiae et freque ter impingat exulceratae,adeo ut sanari nequeatia Tales quida sunt notae: specie ueris melacholia lycanthropiaese existimare covenit,curadumq; in accessionis tepore, sanguinis ex uena ad animi usq; desectu detractione: itςm, cibis,. probi
200쪽
probi sicci,aeger,& balneis dulcis aquae sustinedus est. Deinde lactis sero per triduu usus, etiam hiera diacolocynthidos, bis
terue purgabitur. a purgationibus, Theriace quoq; ex uiperis assumet,ac alia reliqua in melancholico assectu comemora ta. Invadenti iam morbo,asperginibu , somnii acceriere covenit, in id effcacibus,ubi somnus accesseritinares opto illinuntur.
De amantibus. Cap. XVII. A M0xς cerebri affectibus annumerare cu sint quaeda cu-
,haud fuerit absurdu. Cura uero assectus est animi,ratiocinatione in motu laborioso occupata. Hae sequaces amantiu sunt notae. Oculi cocaui no illachrymant,sed tanqua, uoluptate pleni apparet,cotinens palpebrarii motus, &cu reliquae corporis partes no collabantur soli hi amatibus cocidunt. Pulsius ipsoru proprie nullus est,ut quida opinati sunt uerum, qualis eoru deprehenditur,qui crura colici utur. Cum uero id quod amatur in men te ipsis uel auditu, uel ui se, & praesertim repente uenerit,tuc pulsuum animo turbato cotingit immutari neq; naturale aequalitate,neq; ordine retinere. Hos igitur Stristet,& uigiliis torsi,s nonulli qui dispositione ignoraret, balnei abstinentia, litudine & tenui uictu consumpserunt, ita quibus sapietiores cu amantem deprehendunt, ad balnea, co- Putationem,gestationem, ludos,fabulas, animum abducunt. nonnullis merum incutere conuenit. Nam qui amori sempet
indulgentilis dissiculter abigi potest assectio. Quidam igitur
objurgandi fiunt, pro ratione uitae quam singuli delegerint. In uniuersum mens ad alias curas abducenda est.
De V lema hemiplagia, uel para--- cap. XVIII.
a V ndo commune quidem neruorum principiu assectum est, eoque omnes corporis particulae motum issimul & sensum amiserunt, apoplexi a morbus appellatur ita ut pariter principis animae funiationes sint obi Lae. Sin autem in altera capitis parte obstructio fuerit obor- ita, hemipla a & paralysis nominatur. Si uero unam quandam particulam talis noxa occupauerit, illius affectio particulae dicitur . . Quippe Hippocrates memoriae prodit, apo plecton hoc est resolutum ipsi crus eualerat. Seruatur itaque
in apoplectis modica quaedam leuiiratio, quae si permultum a