장음표시 사용
801쪽
μιμμιων in hunc modum scriptum reliquit: πι
est: Meminisse conuenit horum ad ea quae post dicentur, sciedumque nonnullos sane morbos communiter multos corripere,qui sane uocantur communes. Statim subdit: τῶν ρε κοι - - τα με, εν μμα μου, α A-imcn uiae.τήτων δε τα χι λεπώτατα λοιμωδε Μαλεθω. Id est : Ex comunibus alii uernaculi sunt, alii aliunde in populum ingruunt. Horum periculosissimi, pestilentiales appellantur. Item ενια δ'εκα - πον ιδια τα ποραδικα προσαγο όμενα Nonnulli sngulos priuatim inuadentes illipei si, ac erratici nuncupantuit Paulo supra: δκλοι λύς εκ τῆ yDους τῶν ἐπιδεμίων νοσμμάτων ὁ σα
pularium morborum genere eos esse, qui malignissimi generanturin pesti lentiales dicuntur populares autem illoru genere comprehendi,qui undiquaq;, S communiter in omnes grassantur. Quod genus morbis priuatim, & inter se dissimi. libus opponitur Habes fere omnium appellationes explic tu,quo autem dilucidior fiat interpretatio, pauca ex primo Hippocratis de uictus ratione in morbis acutis subiicia. Uerba sint Galeni in commentario primo : δωλῶ δε δια τῆ λο-
dicat autem in hac oratione, multos sane quosdam morbos uno tempore seri, quos, cum perniciosi fuerint, pestilentiam nominant,cum mitiores, alia quadam appellatione significant populares,aut uulgares nuncupantes. Vt populari. quidem morbus sit,qui certo tempore in regione quadam dominatur. Pestilentiam uero moibum popularem pernicios m. Iam
802쪽
tim uero aliud quoq; morborum genus est, multis commune,quod ex loci natura i peruenit, uernaculum appellatur. His autem omnibus opponutur,priuati morbi,diuersia rati ne aegrotos infestantes, non communi modo constituti, &c. Hactenus Galenus noster : cuiuι sententiam ita interpretor.
Morbi qui undi uaq; populatim, nullo non tempore anni grassantur,nulli l, nec siexui,nee aetati,nec corporis statui parcunt, roωδ μους,& παγκοινους appellant Graeci, ex aere infe- icto trahunt originem. Qui autem certo tempore in regione quadam publicὸ dominantur, επιδημίους,quasi dicas pos utares,aut uulgares nuncupant,similiter ex aere, aquae uiciatae potu,stagnorum,paludumq; graui halitu procreantur.Qui autem perpetuo in regione quada incrudescunt, VAμους Grς-ci,patrios nostri & uernaculos nominant, simili sere ex causa oriuntur. Porro sit interdum, ut morbus regioni peculiaris, S generalis uno tempore simul invadant,pro aeris, aliarumque circunstantiarum ratione. At morbi priuati cuiq; , inter
te dissimiles,σποραδας uocauit Hippo crates,ex uictus ratione trahunt originem.
Cib q; igitur communes.J Non solum aer teste Galeno Cibi conis
communes morbos efiicit. Siquidem qui in Aenodu fames muneri gratiaretur,leguminibus uescebantur,crurum impotetes euasetunt. Item qui Etuo genuum dolore cruciabantur. Nouimus autem nonnullos,qui etiam triticum semiputridum fame coacti ederunt,in communem incidisse morbum ex causa communi. Et alibi exercitium totum praua usum aquasi
milirer in omnibus militibus noxam selisse. Afflictiones corporis. J Cum Hippocrates dicit alios morbos ex uictu procreari, intelligit etiam uitae studia. Nempe
exercitiaiotium,uigilias,tristitiam,iram,perfrictionem, insolatum,balnea quoq; non suo tempore usurpata, morbos e citare, fallem ratione secundaria.
Haec quidem non J Graecus habet: ταυτα πένου, quod so. C myrti anat, Haec quidem igitur. Verum mea sententia legendum ui- HR detur T Tox με Ου, negatur id quod tum autoritate Oriba. 'Hi,tum ipse ratione probate possum. In primis enim Oriba sius sexto libro hanc lectionem confirmat, deinde in eodem capite statim Paulus dicit. Si quidem in alias causas nec Omnes simul lucid mus,nca ατ tot die immoramur, aer autε quoniaru
803쪽
quoniam omnibus circunfusus est,& inspiratu attrahitur ae animalium quoq; corpora assiciat,est necesse. No dico quod Galenus primo commetario in Hip Epidemia,unde illa partim sunt excerpta, in hunc modum habeat: τα δε δεο τῶν. ἐδεσμάτων καα ποματων σπανια επi. Hoc est: Qui autem ex
cibo,aut potu fiunt,rari fiunt,&c. Genausetus noster uituperantiam ahi, di studio,damnat hanc meam lectionem, nullam adseres uel
Iedicus. automate uel ratione.Quis amabo ignorat populares morbos continenter quidem ex aere procreari,aliunde autem rarius Sed inquit Gemus us, ex evaporatione lacuum frequetius accidere: cui in hoc respondeo, nullum uel stagnum, uel paludem morbum communem generare, nisi Κνδερα, ut ait Galenus. Aer amem ipse uel calidior, uel frigidior, humidiorve saepe nobis circundatur. Quare etiam is morbos potius,quam Solae paludum uaporationes, essicit. Quae ut dixi,nunquam corpora humana assiciunt, nisi prius aerem ipsum corruperint. At rursus obi j ciet Gemus us Galeni sententiam commentario secundo in libellum de natura humana, uerba hqc sunt: πιλλα υς μἐν γαρ αναωμασεις
indicare non solum ex aere intemperato huiusmodi morbos procreari, quod Hippocrates uidetur innuere, sed etiam ex aere,euaporationibus paludum insecto. No tamen negat ex aere frequentius contrahi. Ad haec omnia, ex oratione Pauli opinionem meam possit m astruere. Nam coserens ille aerem
cum aliis omnibus supra nominatis causis, raro nos omnes
simul in eas incidere pronunciat: non autem feri posse, ut aeris usum essugiamus Adde quod aer is tantum remedia enumeret,ubi intemperies aliqua subesse uidetur, reliquaru causerum, non item. Ujee ergo candide lector, tu id faciat proclia uis hominum quorundam. d m aledicendum natuta. Praeterea lignorum s Galenus hoc etiam confirmat libro de Theriaca ad Pisonem in eam sententiam: duo τερ επουνῶ
804쪽
sic Latine reddidimus: Quamobre etiam Hippocratem illu, inultis admiradum laudo,qui luem illam pestilentiae ex Aethiopia Graecos inuadentem,non aliter curauerit, quam ae rem mutando,alterandoq;, ne talis amplius insipiraretur. Cuigitur ignem per totam Athenarum urbem incendi iussisset,no simplicem lignorum materiam,verum serta, floresq; sua uissimos, mitem ipsius esse consuluit,unguentaq; pinguissima,& odorisera ipsis supersundi, ut aerem purum hoc modo redditum homines in mali subsidium inspiraren t.
IN XXXVI. CAP v T. N Ares destillant. J Galenus in commentario Prorrhetici . ,
sti lia tiones sint periculosae,cu crassae,& nigrae fuerint, has per niciosissimas reperies. Venter colliquata J--τή9 ς habet graecus eodex. Est aut σύν μbς colliquatio,cosumptiom,nepe cu particulis quotidie aliquid decedit, nec alimetu recipi ut. Plinius lib. 22.cap. 2 s. hac uoce utitur, Tati,inquiens, sorbitionis genere emendantur syntexes,hinc synlectici eodem autore dicuntur. Licebit igitur interpretari hac sitiam, uenter Tabida, & quae ex ipsius substantia decesserunt, humore undiquaq; in ipsium confluente,emittit,partim uomitu,partim inserius. Aloes partes duae. J Haec est descriptio pillularum comu nium: quae in Nicolao illo praeposito uiciosa & deprauata Catapo. habetur. Nam is ponit aloes uncias duas, croci & myrrhae tr utriusq; unciam una, in peste addendu consuIuit, botu arme-nu. Primu uetus scriptura croci no meminit, deinde thymia' malis ammoniaci,non boli armeni uncia praecipit. Id genus permulta monstra in ossicinis nostris pertinaciter regnant. Theriacen ex ui petis. J Hoc etia Galenus lib.de Theriaca
805쪽
θεντος ἀερος πονηριώ,&c Hoc est: Simili modo Theriacen ceu ipsa quoq; ignis quidam purgatorius existat, praesu mentes mpestifero aeris statu,neutiquam malo corripi sinere nouimus. Correptis autem mederi poste,aeris inspirati maliciam in al. terando mutandoq;. In Galent codice graeco,qui Basileae nuper impressus est perpera legitur Quasi dicas: Aeris reformati,positum est pro Moemes θέντος Quod est,inspirati. Nam qui correpti peste sunt, malum aerem at traxerunt respiratu,non resormatum aut resectum, aut quomodocunq; dicere libeat.
IN XXXVII. CAPUT. Nonnulli sebricitare. J Galenus lib. i 2. omnia haec aduerbum habet. Variat autem nonnihil lectio graecorum codicum. Galeni habet ἐνύγκα τε μή νι πῆ κατοι φύον ολιν τὸ σῶμα επι.κου η χροιάτοις &c. Hoc est: Et totum corpus uastiore mole quam pro naturae modo certi tur, & color,&c. Pauli το πόμα ς γα epsq,quod est,os uentriculi uastiore mole cernitur. Mea sententia cu Galeno legendum esse censeo.
Vt pote quos .3 Apud paulum impressum est οι μκαιχω - ρις τήτων, pro ειλε κολ&c. Sic etiam Galeni ex eplaria omnia habent. Nam ratio datur cur missionem sanguiuis,aut purgationem non sustineant. Signat igitur hoc loco,si quidem,dictio ειγε.praeteriit Oroscius, castigator Basiliensis neglexit. Sin autem robore mediocri. J Galenus, si aute pulsus m diocri robore sit, & magnitu sine,paulum ad aegrotantem rofert,cuius tamen uites ex pulsu cognoscuntur. Ergo si aestas.J Galeuus non habet, κου , quod ego interpretatus sium, calidi temperamenti. Non enim reserri potest ad Nwος, ut Grammatista putat. Balneum his aduersissimum. J Galenus addit , & aer ambiens uel nimium calidus, uel frigidus.
Vi tenuium humorii. J Ex eode loco Galeni,& sexto libro Oribasis trant cripsit. Dicit aute in paulatim& continue alendos huiusmodi humoribus laborantes . prae terea fructus, quos δ ρας graeci nominant, exhibendos. Supra uerti poma, quod nihil refert Nam fugaces seu horarios seu
806쪽
seu tempestiuos Gemus graeci appellant. Hoc remedium olim Lutetiae in quoda adolestente continua febri laborante sum Historia.
expertus falutare. Nam qnoties ille uel aluum deis cere, uel urinam reddere extra lectum uolebat, aut etiam quoties pedibus tantillum consistere,aut in sella,suousq; ei lectulus sterneretur sedere,in sincopen solebat incidere: ac uidentes hoc aliquot medici,de salute minus sperare coeperunt. Ego ui dens iuuenem naturabiliosum, tenuiq; sanguine praeditum,
cogitaui illi quoquo modo uirium dissipationem impedire, ac statim quum E lecto in sedem esset collocatus, porrexi ei
uuam recentem nondum exacte maturam: nam initio Augusti accidit morbus: qua assumpta, paulatim per dimidiam horam seruaui hominem extra lectum citra animi desectio nem,quod feliciter successisse animaduertens,sequenti die idefacere decreui: exhibitaq; paulo maiore portione, ad unam usq; horam sine ullo incommodo,ut prius seruaui. Factumq; est tandem diebus insecutis,ut tuto iam extra lectum in cubi culo obambularet,daretq; occasionem reliqua auxilia exhibendi . Hoc te nolui celare lector.
IN XXXIX. CAPUT.H Eliquae occasiones. J Ex eodem Galeni loco sumptati csunt ad uerbum. Enumerat autem paulus syncopae causas, dolorem uehementem siue ex intemperio, siue humoribus, siue utrisq;, uel etiam ex continui diuortio ortum , uigi lias nocte dieq; affigentes,na somno mediocri uires recreantur,immodica inanitio,aut per uentrem, aut uomitu,aut si doribus,aut urina, aut sanguinis profluuio. Acinus qui aliena loquuntur,hoc est,qui mento non constant, qui delirant, desipiuntq;. Nam 'πακα rara uerbum signat αλλοφα ι, cerebro scilicet affecto, adeo ut iunctio 'es suas a peculiares,nequeat edere. In ijs si motus quandoq; corporis diis. istat,uires collabi necesse est.Ad quas conseruandas,& ad syncopen uitandam,singulare est praesidium, temperamenti custodia. Ante omnia uero trium principiorum: mox reliquarum partium,quςcunq; illa in consortium affectus principia secum ex lacu itrahunt.
IN XL. CAPUT 3 ram dolor. J Ης magna ex parte Galenus in secudo de lo
affectis habet. Reliqua in i a. Methodi medendi Dolor
807쪽
Dolor stupidus. J Graece est κωδεις ὀδε in δα φ χρ. ν γίνετο ξ ino.Quod interpretatus sum ad uerbum in Paulo.Galenus libro ia citato ait. κα& το- τὸ HYρκῶδες ἀλγημια διαμε νε σαὶ πω ψώχρει τε,yμα καν , quod est. Itaq; stupidus dolor affectionem frigidam simul & dolo. rificam parit Aduerte lector. Paulus hic dolorem ut assectu, Galenus causam interpretatur Verum sequetia in oratione Galent eos conciliant. Nam stupor,inquit,frigiditas quaedam est non exigua eoq; membris hac occupatis dissicilem & mo- , tum,& sensium parit,atq; ita stupidus dolor , non indicat doloris speciem,uerum dolorem simul & uel affectionem frigidam,uel dissicultate sensus, motusq; ab ea particulae oborta. Caeterv noso tu in lacruis, sed aliis omnibus partibus accidit. Pulsatilis autem dolor. J Graece dicitur σφυ- , &σς ματωρμς rein ς, quasi interpreteris, pulsorins, & pulsatilis labor,uel dolor: insignium inflammationum proprius,arteriarum quidem semper, ptimario affectu, aliorum uero eorporum sensilium omnium,consertii lege. Caeterum uocem graecam πόνος Galenus sit exponit, ὁ γα σοι r HK mPψις L αHαρα, καU'ν Μ προσκιλς πιθήσις. IIoc est: Siquidem dolor,sensus est molestus, sicut uoluptas est sensus suauis,quod Cicero elegater dixit. Omne id quo gaudemus, uoluptas est,quo offendimur,dolor. Sin autem tanquam a palo 3 colicorum dolor est , qui in imo uentris ea poti illinum parte urget, qua urinarii meatus ex renibias ad uesicam exporriguntur. Atq; hinc non ita ex facili discerni a nephritide potest. Punctorius autem J Galenus habet:
est,ut Copus noster uertit: Igitur itera incipiamus a punctorio uocato dolore,ac uidetur quide ueluti ipsius affectus intelpungendu circa mebranas potissimu . uerum dolor circa locu punctu ad magnu spacium ex teditur. Nos autem,pace illius dictum sit,in hunc modum uertendum putamus. Incipiemus itaq; rursius a punctorio dolore dicto, circa mebranas potissi Dium constituto, cuius affectus ueluti radix in eo quod pungi uidetur defixa est,dolor autem logita orbiculatim ad id extenditur.
808쪽
tenditur,&e. In pleuritide hunc dolorem esse nemo ignorat,
acri humore membranam costas succingentem pungente. M.
Pertundens, uehementissimis 3 Hie dolor graecis dicitur Prii dra iis , quod idem est,ae si dicas id est, cu impetu
Perrumpens. Copus uertit turgidus dolor,qua ratione,igno. m. Certe in Cephalara,caluaria ipsa perrumpi, pertundiue do Ientibus uidetur. Id autem tunc accidit,quando ueluti a radice incipiens, ad uicina transit,ut ait Galenus.
Membrana quidem J In praeco codice deest μἐν pateticu- Viciatumla Legendum enim ομεν υποτι δερμα rι, ut respondeat se- - Pl x quenti, ο δε, quod omnes nostri. Aristarchi non aduerteruta Nec imprestum exemplar a Gem uiso castigatum habet. Caeterv mebrana cuti sebiecta quae sit, audi. Coti ne tur ea cute &corporibus subiectis p sbraru tela modo subtiliu traductus:guenae cute nutrientes & nerui sensum comunicates permeat. Diuellentes cruciatus. J Impressa omnia exemplaria ha- Viciosus bent obvδεα ΟαομένMς pro διασπα, με miς: quaquam Oroscius ς ς hoc & castigator Basiliensis non annotarint.. prosundi sunt. J Hoc est in alto delitescetes,unde quibussdam μοκοποι quasi ossium dolores appellantur. Si igitur sanguinis sit copia.J Ex ra. Methodi mededi Galeni,& 6. Oribasii sequentia sunt transcripta. Auxiliantes. J Miror cur Gemusaeus hunc locum deprauatum reliquerit in suo codice, cu plane ad sensum nihil faciat
dictio Treaσλι rαη ismς,lege igitur προσι δουνrta ex Galeia CR Fg hirno,ut nos etiam antea uertimus. I, iei Irrorationibus. J Hoc est,aspersionibus. Na κατωργεῖν est κατα-- quod signat superfundere. Lin acer uertit κατωρ- ικσεγιμπιπυρεασέμ, humidis&siccis mentis. Quaquam . non parum diuersa nomina sint,variasq; res significent. Nam καταό- κατMois σις est aspersio irroratioq;,ut Celsi more loquar, ex
oleo potissimum ad rem propositam idoneo facta, ueluti cumulta pituita in ore uentriculi haeret, oleu in quo absinthiuebullierit,id supersundina' m οἱασις quae & οἱαμα,& m ζία, φρίαπις. Sc Θέρμασμα graecis dicitur. triplex est. Nepe humida sicca, Smixta,si Hippocrati & Galeno credemus. Humidusemen tu, περiα. spongia mollis magnaq; ex aqua calida expressa, applicataq;. Huius generis est aqua calida,aut oleu in utriculos, aut uasa μα. Mea,stallac;,aut in uesica coniecta, partiq; doleti admota. Fomerum. Siccum
809쪽
Siccum sementum est, milium,ial ,harena in sacculos coiecta , aut soluin linthrum. Item lateres S titiones panhipalis inuoluti,& sic circundati . pace cuiusdam docti uiri dixςrim apud Celsum lib. a. non esse uicium scripturae in dictione, titist nibus. Nam tertio eandem repetit,fomentisq; inquieηs,prset, nus ualidioribus totum corpus citcundare copuenit, maximeq; inuolutis extinctis testis & titionibus. Mixtum lamentum est,hordeum,eruumq; priu, contusa, aceto & aqua macerata,vel etiam farina simili modo prς parata,& in sacculis apposita Ceterum humida fomenta conueni ut inflammationibus ex bilioso humore susci tatis. Sicca iis,quae ex tenui &aquoso languine proueniunt. Mixta crassis, uiscosisq; humoribus inciden uis, conliciendis,disti pandisq; expediunt. Sin moles J Quidam parum nersati in medicina uert ut dictionem ὀγκον in grςco codice positam,tumorem, nullo pi ne suisti, quanquam id quoq; hac uoce signisςetur. Voco au- tem hoc in loco molem, corpus, quod ab externo superceciderit: quod uel durum, uel magnit,uel graue, uel simul ambosuit. In fine capitis male legit in codice i presso P . 3 λου. IN XLI. CAPUT.Vum per uentrem. J De hoc accidenti inibasius lib. 6. eadem tradit C terum synlexin,seu ut latine dic colliquationem corporis facies illa cadauerosa comitatur. Quod in marcore quem buxerarμώ, graeei nominant, uidere est,aut etiam in hectica marasmode. Ex sonte.j Huius loel castigationem Oroscius exemplari Cimetis, suo debet,& Oribaso. N in omnia exemplaria quae mihi ui- codex stae dere contigit,habent, obro λης pro α Ο quanqua aqua . ex terra intelligi pollit,aqua ex sonte. Hoc pretieriti ctiam
NI Onnunquam palpebras aperire.J Hoc Galenus consirmat lib. i. de febribus: ὀυ ais inquiens, ουρ α ατμων
σεως αδ rix uiae. Hoc est: Nec uero palpebras diutius attollere possunt similiter nictantibus perpetuo affecti. Quinetia plerunq; conmuent oculis,ueluti .dormitantes. At astectus
810쪽
Ipsorum somnus non est,ueru uigilandi impotentia ,&e. Η cquidem de hectica Galenus pronunciauit . nos aute de omni febri,in qua uigiliae urgeant.. Si coniueant J Male in graeco codice ἡ μῖσοia,quod est uel Restituo connivere,legitur pro ει μυσαμ quod etiam Oroscius anno mpi tauit: Basiliensis autem corrector neglexit. Cibus quodimodo sit magis accuratus. J Ita reddi dictio. nem graecam . Nam uerbum meiεγῆν in bo- περιεζὶ ιν nam partem acceprum est,quod accurare .ld signat ex cura& consilio aliquid gerere Aliquando in malam partem sumiatur,pro eo quod est πραθειν ταπεσσα Galenus alibi ὁ--τη α im in eodem signisicatu protulit,hoc est uictu ac curato,exquisitoq;,no de tenui intelliges,sed ex delectu sumpto. . Linctus ex papauetis. J Hanc composuismem etiam hodie ossicinae uocant diacollyon. Dixit autem Paulus ex sapa, Di ςψ quiaduplici modo fieri soletacilicet ex sapa ex melle Quae 'r' sapam recipit ad somnum conciliandum utilis est. Quae uero mel, ad sputi reiectionem . . In quibus autem caput. J Contrario supradictis modo assectos recenset Nam illi ob tussim ex defluxu capitis pulmones infestantem dormire non possunt, eoq; diacodyon ex sapa assumet,quod tenues humores incrastet. Hi autem quibus caput defluxionibus obnoxium non est,siussitu iuuabutur. Insequenti sententia pro legitur παρακμῶς. Item pro N.quod signat libram pone γ.quod notat dracsinam.
Amabo. J Recentiores quidam modo carnabum, modo carnabadium lii Zainabum,&Zarnabadium. Odoramentis
expetitur.Vide Paulum in septimo. Sunt qui Doronicum in cinis appellatum esse proniicient. Non salicis solia,id esse putes ut quidam grammatista haestabundus exponit.
Oporis noxiid Ita sum interpretatus dictione καταφορὰν, ' quam si penitius introspicias,& ex etymo interpretari li- e 'beat,impetus somni uehementioris merito dicetur, est inexpugnabilis pene dormiendi necessitas, ut Celsi more loquar. Dixi autem,noxii,quia sopor etiam bonus est.. Lactis modo tepenti J Tantum ualet γαλακτάδε , quasi dieas, lactosa.Galenus multis in locis hac uoce utitur pro tepido. Non autem pro eo,cui lac sit admixtum