장음표시 사용
811쪽
Si uero morbus J In codice graeco deest particula A,ae Iegendum est ιμε--κς δεπς ιο σου. Noua. n.sentetia incipi quod miror Orosciu &Basiliensem correctore uoluisse praeterire,cu alibi et minora a me piermissa ceu capitalia clamitet.
I N X L III I. C A P V T. N Onnullis etiam cum igneus sensus J Hoe est, cum com
buri uidentur nimio calore sebris,pulicaris herba,quam graeci psyllium nominant,conducit. Permulceriq;.J Graece est διαψηλαφειν, quod Celsiis latine dixit, corpus eius leuiter ex oleo ueteri ermulceatur, Sc hic autem manibus intum permulceri de-ent, Emni conciliandi gratia.
N XL U. CAPUT.EX absinthio. J Hoc est,ut Galenus ait,in quo absinthii coma sit feruefacta.Siue aut oleum,sive unguentu,dicas, nihil refert. Quanquam Oroseius olea in quae etiam aromata coniecta sunt,unguenta dici nolit, contra ueteru sentetiam. Nardino.J In graeco codice est rixρδου, quod signat nardor eadem nimirum locutione qua usus est Celsus,& Scribonius Largus alii , ueteres. Celsus lib. I. ungi rosa debet, pro rosa-ceo.Ut in compositione aio apud Largum. Idem rosa dilutum explet concaua uulnera,pro rosaceo dilutum. Sin autem inflammatorium quiddam. J Codex graecus habet φλεγματῶδες το pro quod omnes castigatores Pauli,ceu momenti exigui neglexerunt.
IN XLV I. CAPUT.RIgori.J Medici hodie dictione rigoris utuntur pro graeca
ριγος quanquam non ita latine Celsus Hippocratis sententiam aliquando uertens pro ξιγος horrorem reddit. Veru nos horrorem vocamus i nopia itaq; linguae δος se-brium,quasi ad uerbum, rigorem interpretamur. Concertatione naturae. J In graeco codice est: ' ἐάν - των ἀγωγα. Ouod Paulus λα dixit,ego concertatione naturae exposivi. Nam in crisi natura certat cu morbo.Si eo fit sa. perior,bona crisis est: si morbus uicerit,mala. Quamobre sinatuta se accingit ad ea quae ostendunt,expelleda, ut in rigo . re accidit,moliendii nihil est. Dixi igitur cocertatione naturae distatuere,uel certanae uel pugna qua cu morbo habet. Na
turae quide in graeco non est,sed siniae claritatis gratia addidi.
812쪽
IN XLVII. CAPUT.A Diutareq; calfactu J Recenset hic Paulus, quibus modis
in sudor per crisim erumpens,etiam adiuuari debeat,nempe Diu mediocri,quiete calido clystere, adeoq; in quiete manere aegros uult,ut sudorem non abstet gant. Recreare.J Graece est αν--quod uerbum duo significat, refrigerare,& recreare,seu reficere. Hesychius grammaticus dicit ide esse quod bH euenti lare, inter . pretatur παραθυευ ,hoc est solatium Cogruit magis id hoe in loco,nempe uires siudoru copia lassas, oppressasq; recreare. Tenui uelamine.Jπερβολαι, λεπτον in grςco codice est.
Celsus ait: Veste leui,madida,interpretatus sum γά με νον ab quod est irrigo,madefacio.. Ambae siquidem.J Ad calcem &floces uini reseruntur. In
graeco neutrum genus est.α ripis siαἈλπόμενα ambo ad so-uendum applicata,genuino corporis tempore siccantur: sie cata meatus per quos sedores erumpunt, obstruuntur.
. Qui per ualidam expressionem. J Graece est,κωπ' ἐκθλιψιν, quae fit natura quasi necessitate quadam oppressa. In doloribus uehementissimis S anima saepe deficit & sudores frigidi erumpunt. Hi dicuntur fieri per expressionem,ualidam addidi, significantiae gratia: Quidam pro legunt ελλει - φν.quod est animi desectum,quod non male etiam hic quadrare potest.Eruditi iudicent.
π.3Υpoglottia.' Formulae quarta medicameloru sent,quae Orofud Ain tussi,thoracis arteriae l. uiciis assumuntur. Hodie be- τια chicas ossicinae,& penidias appellant. Fiunt aute potissimum ex radice dulci,tragacantho,terebinthina,Zaccaro, aliisq; ad reproposita cogruis. Cςterii Galenus uocat in 'eu mi Axti Lana sulphure imbuta.J Graece est ερον τεθοia a ον, ad uerbum simat: Lana sulphutata.Oroscius corripiendi studio potius quam ueritatis,uertendum clamat, sulphure sussita. Quomodo autem lanae suffatur, nusquam me legisse sateor, homines sumti sulphure in tussi lego Lanam autem ut pice, aut alio pingui,ita sulphure imbui. Imbutas sic applicari. Na sussitus parum in lana proficit. Pingue J Graecus codex habet κω ἡ λιπας,pro si λιπός,a
813쪽
Permulceri. J Hoc est,molliter coirectare,sepra interpretatus sum διογικ' permulcere, ex Celsi more.
IN XLIX. CAP VT. S Ternutamenta.J Vide sextum Oribasi, quomodo autem
gra cum codicem. Castigato codicem. τ'αΥ
fiant: Galenus tertio de symptomatu causis explicat. Hic autem Paulus remedia persequitur sternut tionis, quae in febribus molesta esse solet. ', Ilium intentio. J Graeci λαγλα &κεν-α eam parte esse. uolunt,quae latinis dicitur, i lia. Quidam uero male υχ oχοι - α uertiit I lia,in bonis autoribus parum uersari. In codice impressi, est ασις lege Dτατμ, Neglexerunt Aristarchi. Summatim partium J Hic Oroscius debet exemplari suo. Nam omnia quae mihi uidere contigit habent, των α - μωriquod est,summorum,musculorum pro τ ῶνα an Mollis contrectatio,J Quod ante dixi permulcere, hoc molliter contrectare interpretor. Nam idςm esse puto. Gr*
Spongiae ex mari vacive J Quidam in codice praeco legulpro κ quod est uacuae μαριο ,hoc est,recentes.Vtrunq; in- 'stituto conuenit: quam tu malis leuionem sequerς.
vr Et attemperatos. J Cibi fallidium alias ex humore pitui-V toso,alias ex biliose nasci solet si pixuita in stomacho re
dundat,uomitu educenda est,si bilis sepernatat, deorsum euo canda.Vbi uero totum corpus purgaret uoles aliter lactedum docet Hippocrates. Quod si in primo uen is crudi humores semicocti m habeatur,diisecadi,cocoquediq;, quod Hippocra'. xes πεπασμὸν,quasi mutuatione. Huius aut seculi modici per- , peram digestione appellant. Si in extremis uenism corporis iliabitu sint infixi,relaxandi ueni ut At biliosi humores, & melancholici,si ultra sanguinis xerminu processerui,caloris uiolentia expelli prorsus debet: Si in stomacho nausea excitent per inferiora: si in toto corpore biliosi,quod aestate potissimuaccipit,voinitu purgari debent: melancholicus aut infra semper porro cum iam educutur,necesse est eos infrenare, coercerecl;,ne transtu partes assciant. I tem meliores hoc agedo in locum restituere Qua ratione,seu potius, ut Galenus ait, cacochymiae curatione graeci επίκρασιν nominant.Verba Galeni ρ Methodi io hunc inodu habet:-γ καra
814쪽
πεια κακοχυμίας. Paulus igitur recte etia dixit κτοι ἄπο ρ ψαφα εκ iνεινδε ε κε --τα,βέλτέους εργασετου Quod est: Vel abstergedo excernut,uel atteperando,coercedo,initigando furore illorii, obtundendoq;,meliores in locum restituent. Hippocrates libro de ratione uictus in morbis acutis materia eoru quae atteerpare possunt,c5 memorat. Galenus aute eius interpres paulo apertius in hune modii dilierit: de
τα ὁ dat καὶ si σε as mi , κει -- ο ς παχύχυμα-ζιλυ 'μα,κυ επικερα ικα Hoc eli: Eo ipsi spectat,ut uiciosum humorem partim purgent, partim alte perent,partim desiccent, partim refrigerent Lac itaq; asininu in purgare potest,& attere rare. Lini uero lenae siccare,& refrigerare.Triticea poleta,
alte perandi facultate obtinet Recte ipsis & ordeacea admixta est,quae & siccat,& testi erat Aegyptiae aut e sabae, mediocriter refrigerare potest. Oua limilago, & chondrus crassi mi m siucci,& at tepet atoria ex illunt,&c. Vides igitur, qui Ga
' leniis utatur dictionibus μεράσμ&μικτw-νυναι. Item ἐπὶκτεζαπικον,&επι ατι,.s Galenus ix. Methodi de uinissuluis agens scribit επικτ ιναπικοι δ' και θ πτικοὶ, quod postea interpretatur τρεφουσι δε μαλλον, κωκω DFμία e 'Θῆντου. Hoc est: Nutriunt magis, & prauitatem humoris corrigunt,emendantq; Lin acer superiore sententia nescimquo modo ex onit, certe dictionis uim ignorasse uidetur. Naquid sibi uult,praeterea millibilia sunt.& nutri etiaὸ Dicerem. oportebat,ait operatoria aut sunt intellige maloru humoi si, bonos in locu reponedo,& qui nondu longius terminos co- coctionis excesserui, reducedo,qcrimonia ipsoru obtundedo: Ne aut putes bile abibluta,am naua,aut nigra meliore reddi posse: imo nec salsam pitu ta,eoq; nemo doctus medicus hos
815쪽
exemplar mecum. Restitue ex eplar. Emendato graca. IA ducit
humores alterandos,c5coquendosq;,uel ut barbari dicunt,digerendos dixerit Sed purgados potius,meatibus per quos tralibiit, adapertis, medicam et is in id efficacibus. Ne aut acrimonia sua S rosione insestet, ut in torminibus docuit Hipp.cibi dc potus ἐπικτερατικοὶ assumutur, quibus potes etia syrupos quosda mitigatorios annumerare. Caetetu male in codicibus graecis noui: --τα,qε est,proiicietes, pro απο υμωτα,qa signat abstergetes Praeteri erui id Oroscius, R Gemus & alii. . Potissima uero poleta J Codices gretci oes male cogrua habent lectione hac πειρατεοι A duo di mori Non tamen ab iis multum J Hic quoq; deprauatus est co. dex gricus. Habet.n. μηπορ α iri, τοι τοῖς m/ρεπῶν χρως,
dem famem signat composita ex βους & λυμος. Quicquid enim grande illi nolunt significare in una dictione per ι 'ος, αβῆς, quod est apud nos si uerbum ex uerbo interpreteris, equus & bos,explicant,ut ι mrοσελια βέλειος,&c.Caeterum eadem sere habes remedia buli mi apud Gal.lib. 8. de compositione medicamentorum secundum locos. In sequetibus uer ii OIυτητος pro saeuitia furore, ad uerbum senat acumine.
Voniam igitur a pituita.J Galenus de symptomatun i. causis lib. t .scriptum habet.Canina appetentia fit, cuuel ob acidi humoris uicium uetriculus in se statur,uel ubi totum corpus immodice digestum dissipatumq; , continua nutricatione indiget,&e. Caeterum in Aphorismotu libri secudi commentario,cap.ro. curatione hanc ad uerbu persequitur, Incidant, abstergeantq; J Superius & hic male in codice Graeco tra rουον, pro υ σου ι habetur, unius literat mutatione: quod ceu nullius momenti castigatores Pauli neglexerunt . Quanquam adsensus puritatem non parum faciat. Quippe diuersia sint,proiicere,& abstergere. Pinguia. J Ualenus addit, κοα άς άν -ις, ελωίδει τῶν εδεσματ-hoc est,& ut ita dicam oleoia esculenta.
816쪽
ii ipse uentriculus. Galenus commentario quarto in opus de ratione uictus in morbis acutis,partes commemorat, quae aliquando sitim piocreare soleant Idq; in hunc modu: πίν -
prauas autem potiones J Codex Graecus deprauatus est. Emἔdai Habet enim μοχ din' ἐπιθυμῆσι ποιοτ rων Hoc est,pra codex. uas aut appetunt qualitates,pro ποματων, quo edst,potiones. Orosicius cum aliis Aristarchis negligenter hoc praeteriit.
Caeterv siti pressos J Haec apud Gai tib i. de *mptomatu
causis inuenies Habet autem ille paulo ampliora in istumo
Rosaceo cum impetu salientis modo J Graece est μεσοὶ μου γινομέν hoc est: Cum crunismo facta: a uerbo κρου - κραι μνquod est, cum impetu decidere Gal. lib 8. Methodi uti tur uerbo κατακρουνιζr in hac sentetia: ει Γύγρονῶ τὸ σύψου τάτον λάλλοντες inoia οιον κατακρουνί σεῖ id est: Sin autem id quod adsertur,l quidum fuerit,ex altiore loco deiicientes,& in salientis modum sundentes. Ibide usurpat dictione κρο υς. ετι δἐ μαλλον ει- ωος ψυχρ ου καταφαθει του αγγύου ψήχει το θρον. Hoc est : praeterea magis humore refrigerat,fi desiliens aqua frigida uas illi dat,&c. Caeterum superfundimus aliquando liquores,ut in liqc sympi mate syncipiti sublata in altu manus med ocre lanae hapsu Iam dilutum. J Sic vocamus humorem in quo aliquid ma Dilum duerit,aut maceratu per horas aliquot sit. Recetiores medici iususione appellar,ut infusione rheu balbari,agarici,cotoneo
817쪽
MElius autem facit myxion. J Myx onuel myxa, uel my-sclion fructus est pruno similis. Galenus sericon appellat sorte hodie officinis dicitur se besten. Salem indicum. J Hic sal nimirum est saccharii quod noscandu appellamus, natura non arte, proueniens quanqua hodie Venetiis & alibi artificio naturam imitentur. Aulcenna interpretatus hunc locum pauli,saccharum labarzet ponit.
IN LV. CAPUT.1M bibito J Similia apud Galenum lib .mededi Methodi.
Eadem uero apud Oribasium sexto. Sed perpera hic in Cosi,eeu, i, dice impresso legitur αναπεμπτομένον, quod est sursum misso, pro λαπεποριενο quod ualet imbibito ab οἰναπAομω, inde απεπω acta. Sic habet Galenus loco supra citato, ἐνίοτε inquiens, δ' uς αυτους τους ἄν μοι τις,πιαπεπκμε νς ἐμπεπλας IDον. Hoc est. Nonnunquam uero in ipsas tunicas imbibitus, ut ita dicam,uel impactus.
IN LVIII. CAPUT. Porro ubi concoctrix facultas. J Ex hae sententia opinio
quorundam de remediis spinae applicandis in uetriculi aD sectibus,satis refellitur,etsi euidentia ipsa quae in confectionis bus apparet,quid in hac re iaciendum sit, aperte doceat. Vel manna uino macerata J Non in dandi casu, legenda sententia est, sed nominandi. Corrige igitur codicem graecu
Agathium J pastillus est,qui retinendi supprimendiq; potestatem habet. Vide septimum. I N L X. CAPUT.phe. J Specie stigni no dissimilis,simplici culmo, grano
multi pici, tunica uelato,atq; leuissimo, radice numerosa, largior eius in Asia pro uetus regione,ut uult Galenus, quς super pergamum sita est. Hanc agricolae, quod triticum in oppida convehi soleat,ad pan ficium usurpant. Huiusnaodi igitur arista,hoc est, spicae apice narium foramina pungere interim praecipit paulus, ut irritatus sanguis largius profluat . Typhe.
818쪽
IN PAVLVM AEGINLIBER TER TIVS.
ER Trus hie liber de omnibus t tius corporis affectibus particula-tim agit: & singula unicuiq; particulae couenientia remedia coplectitur, Primum aut culusq; morbi curandi Methodii artificiosam exponit, quae
ex causaru notitia,partis teperame
to aegriq; natura, ct aliis indicationibus sumitur. Deinde sic ad ea ueniendum auxilia praecipit, quae ipsis locis affectis induci debeant,Graeci τοπικα nominant. Quod Galenus lib. 4.Methodi pulcherrime docet Carterum hie liber pauli partim ex Galeni opere de compositione medicamentorum secundum locos,partim ex octauo Oribasij trii scriptus est: admixtis in. terim remediis quae Paulus ipse usu comprobarit. IN I. CAPUT.Vemadmodum stirpium. J Ex i cap Galeni de copo-
819쪽
uero est ex humoribus,qui per latetes meatus perspirant, ii mosum quicquid est,id,& statim ab initio pilos producere, Screliquo sequenti tempore,ueluti materia suggeredo augere. Hoc igitur,cum uel in totu perit, uel prausi generatu fuerit,
- pilos corrumpi necesse est Quandoquide etia stirpes duplici
ex causa pereunt, interim sane humiditate quae ipsas nutrit, desti tutet,in terim no propria utetes.Vbi humor pilos nutries Caluieiff. prorsus interiit,caluicium prouenit. Cum aut uiciosus eli redophi sis. ditus,& optases,& alopeciae excitatur,&c. Celsus haec duo poλὶψpςοδ, strema uicia coi uocabulo Areas appellae, quod nimirii O 6 ca pilis uacua eos in capite repraesentet. Oroscius repreliedit hic me qa Celsum imitatus dixerim de areis,hoc est alopecia& opiast. Recte facit literator iterpretadi muneris imperitus . Nonnullae uero alienis J Graece est αλλοτριοις riariquad uerbum Ionat, succis alienis a seipsis. Galenus paulo clarius o dixit: ἀλλοτριοις ς ε των φυσεως,quod est Humoribus alienis a siua ipsorum natura Atq; ita nos reddidimus, potius indicantes esse,dictione seiae addere, quam re obscurare. Quemadmodum igitur quaeda alimeta sunt homini, quaedasturno propria,ita herbae quoq; idoneum,familiaremq; natu rae suae humorem quo alantur, attrahunt, aliennm rζspuunt. Castigatur Inter se. J Deprauatus codex est Graecos, tu Venetiis, tum Q ς Gxs in Germania imprellus. Habet enim διαφέρουσα τλ ἄλλων, εμ ' pro δαφερουσα r- αλλίλων. Rursius hic Galenus aper iuS
est: Nomina autem fecundum figuram diuersia habentes. Greciis . Quoniam in Ophiasi .J Codex Graecu; hic mutilus est mutilus in Quid n.sbi uult ο τι- σιονο φει τι, βεβ λαuμενον φας' ' Hτου μόριον,ri si addat in quo affectu Addendu letitur nece iurio ex Galeno nonihil est,tegedunam in paulo υτι κατά τας
Qxqs uerteructam bonis alio au in ut ipsi gloriant, ex eplaribus usi. a Deinde loco uitiato j Hoc ubiq; obseruandum praecipit
Galenus, ut semper totius corporis uacuatio praecedat, nisi admodum
820쪽
admodum exiguus sit affectus. Dixi loco uiciato auxilia indu
indoealibus persanabimus remediis. ι- Si igitur color ad nigrius.J Hoc est, si uistior, albidiorve conspiciatur.Nam quod Paulus μ μἐν si μι τὸ μελα, τερον cxρία παρατραπιέν dixit,Galenus in methodo in hunc modum: μεν 'e λRκam ρα τῆ κατὰ PI NMM ει ρο-
λαντ, ρα. Quod est, si albidior quam pro naturet habitu sit,& si nigrior. Antidoto Hiera. J Intellige, hiera diacolocynthidos , cu- mera di, ius deseriptione habes lib. r. Pauli Archigeni ascriptam.Scribonius autem Largus eandem pene ad uerbu habet ossicinet uocat Hieram copositam Galeni : uerum in multis adulteratam .Quae uero ex aloe,& aliis sex rebus, nepecinamomo, xylobalsamo,asaro,spica nardi,croco,& chlamastiche, costat,
simplex dicitur Et hic in ossicinis, non parum ab illa Galeni
discrepat. Primum sane praeter medicamentaquet ab illo numerantur,duo insuper adiecta habet,puta xiloaloen,& cassa, unu supposititiu carpobalsamum, loco xylobalsami. Deinde pondera etiam diuersa continet. Nam om niu partes squales habet.Galeni antem hiera, aloes cetum, aut cum prsilatiore νfieri cupit,aloes drach nonaginta,aut etia octuaginta recipit, quoru uero sex:ubi de capite sollicitudo est,croci tiri quinq;. Catapotia ex aloe J Hare recipiunt cucurbitet sylvestres.
quam colocynthida vocant,partem unam aloes,& scammo- inii singulorum partes duas.Galenus hic absinthii siucci paria iunam admiscere solebat: antea quoq; mastichen chiam , &bdellium,rediguntur in granula Ciceri similia.His sere rebo dent Piluis nostrς Cochiga Rasi descriptet. , Dein adprqsidia J Cum iam purum ex purgatione cor- Methodus
pus ruerit,humor qui in cute continetur medicamentis dige- curationi'rentibus discuti debet: diligentia adhibita, ne adeo calida, acriaq; admoueantur,ut cutis exulceretur. Ad lite ne nimia siccent, prouidendum est nam talibus non tantum uiciatus, sed etiam utilis qui confluit, absumitur. Graece erat ἐπὶ νοῦν τοπικ χρώζειν επι μέλεια, quod ad uerbum sonat, ad localE Uueniendum curationem .sed Latinius est ut reddidi . primat asperitatis. J Locutio est Varronica pro asperrimo. Grice erat ri τραχύτατον.