장음표시 사용
831쪽
resima,ab exteriore parte laevis quae dem issa est, ut exteri pars eius,cerebro propior sit,subinde ei subi jcitur quod staI- pro distutiendum est, ac si excipit eius angulum,ultra transire non patitur,eoq; & audacius,& tutius stat prii malleolo siubinde medicus serit,donec excisum undiq; os eadem lamina leuetur,tollic 5 sine ulla cerebra noxa potest,Sc. Quae cito transeunt J Hoc est, quae cito per totum corporis habitum rapiutur,quale est quod etiam Diacalaminthes inscribitur. Habes utriusq; compositionem apud Galenum libro quarto de sanitate tuenda.Graece est *ὸς τα, Non intelligit hie Paulus,quae per aluum cito transeunt. Iss autem qui in uetustatem. J Id est,quibus morbus in uetustatem lucidit,quiq; tremuli sunt. Na postea ob diuturnitate morbi externarumq; partiu imbecillitate, tremor accidit. Angustioris vasculis J Sic interpretatu ssum βοιώλια.
ut eiusmodi poculis dulcis aliqua potio ita affectis instilletur. IN X. CAPUT.TNterim rubora tincta est.JGrsce erat ε ρ si θος α υτρις ἐττω Hoc est,rubor eis efflorestit,uiuidus est. Avicenna hoc caput ut alia pleraq; in situm librum quasi transeripsit, mutato ordine tantum,uocatq; affectum Subet assiliari. Qui uero malo uicti sunt.J οjει κρατμ έντες. Celsus ue tit malo uicti.Opponatur ijs qui mediocriter habet: Mi morbo possisnt resistere. In ijs autem periculum maius est.J Reddidi sic graeca haeexοῦλε mi A μἀλλον Ah n,quod est,dissici las autem magis sunt curatu stilicet,quibus uigiliae sent continuae. IN XI. CAPUT.
Stultitiae. CAusam habent communem. J Subintellige,mentis noxa, & memoriae iactura. Fatuitatis causam Galenus comm tario in libellum Hippocratis de natura hominis ita memoriae prodidit: τυ ειάν ο ὐ κω συνετον δε τ υχῆ δια τὸν ME, in επου. ro A ε'ειον κρω βουπδιὰ τον με - ex . το δ' Δηλου, και κωριωτερον δώ το πιμα, του A φλεγματος dφυσις εις με, λωποu- αχρη-ος .Quae uerba olim sic reddideram : Acumen ingenii & prudentia ex bilioso humore nasci tur. Costantia uero & firmitas ex mel cholico: simplicitas
832쪽
nosiditasq; ex sanguine: pituitae uero natura ad mores finge dos inutilis,&c. Caeterum communem causim refert Paulus di mentis noxae,& memoriar iacturae. Male habebatur in graeco codice καὶ H ν pro κ--,ut annotauit Oroscius quoq;.Sed hoc sane debet exemplari suo .Quod autem των ατ uerterit,illic consistentem, cum dicendum esset, constituentem,
efficientem eruditioni suae & ingenio debet. Nam fi cosistentem,hoc in loco Paulus dicere uoluisset, non opus erat articulo τουὶ qui ueluti autore & opifice demostrat. Sic etia Gal. intelligit lib. .locis affectis,unde haec partim desicripta sunt. Uel utiq; in humiditate inspersa J Deeanimitii dicit humiditate, tuae per totu corpus cerebri dispersa est: Gal. tertio locoru affectoru habet sententiam eande, sed paulo apertius.
YErtiginum Hectus. J Vide Galenum libro tertio' de locis V assectis. Alibi autem refert causam inordinatam statuo si spiritus motionem,qui uel in cerebro generatur,uel ab inferioribus sursum fertur. lRotas,uortice sue. J Graece est A AMYq. Gai
nus τέ H εν ποταμῶς, hoc est, rotas uel uortices in fluminibus Na δί--ύδάτων, At ιωος, ait Galenus,oToco si mei ερεθου , φα τα τυ σαώνκος uni: οψις αμ se τωδε φαίνετω σκοτHMος καλειτο, &C. Apud latinos uertigo alterum nominari potest,alterum si ad uerbum interpreteris.Τenibricos a uertigo. . Medicamentis quae odore mouent 4 Hoc est, quae naribus odoranda adhibentur, atq; ita cerebrum commouent , graece dicuntur ο φωτ. . Celsus,quae odore mouent, conuercit.
IN XIIII. CAPUT.λ ε Orbus comitialis.J Vide Galenu lib. a de locis assectis,
a. 1& Oribasiu in 8. unde paulus hac ad uerbu transcripsit. Graeci uocaut μι ψi quae dictio coprehensione, retesionem,obturanonem 3; significat. Na spiritus animales hoc in morbo detinent,adeo ut in me bra corporis distribui nequeat. Vel certe aliis quoq;.J Graece est cydis καυ ε i δεα ροσεως μορίω bad uerbii Q nat: Vel et ex aliaru partiti d stributione,quod est,uel et aliis par irculis cerebro coicantibus. Voluntatis & consilii expers. J πασις α χραὶ ετος in graeco codice habetur,quod est: Status qui citra uoluntatem dc
833쪽
propositum, fit, ueluti angustia,aut tristitia. Aristoteles distinguit προωρεσιν ab ακουουου Illa.n fit cu ratione & intelligen- . tia,ακου- cotra. Possis itaq; dicere, inuitus corporis & animi status. Galenus libro supra notato ait ;Dormietes spirat, quavis nulla alia accedat actio,quae uolutate & colitio regat. rae. ακc- Ite futκκετι παρακάλκεων εαυτῶ, quod est : Non amplius costa
λπων re mete &intelligetia: ad uerbu uero sonat, seipsium allequi. εος τω. Eorum quae perceperat. J In graeco duae tantum dictiones habetur, me πελων ληθη, Suidas interpretatur προσοχ hoc est,meditationem,perceptionem l . sunt qui malint τῶν πρωχον ληθκ exponi propinquorum obliuione, uel necessariorum. Mestruis purgationibus. J Graece est simpliciter κοαατας καθαρσεις,mox addit ἀτας-κ hoc est cu in utero habere' coeperint Celsus apte dixit. In pueris,ueneris,in puellis menstruoru initiu to Ilit. Paulus hoc pubertatis uocabulo coprehedit.Vide Aphori simu septimu lib. s.eiusq, cometari u Galent. Si infans adhuc fuerit. J Galenus exiguu quide, sed elegantem puero eomitiali comenrariudicauit: in quo morbi huius om ne curandi methodum & rationem est coplexus Reliquarum aetatum meminit etiam lib. 3.de locis astectis. Viciosus Mane passum auferetur, J Codex graecus habet κεραο χρυ-ν ςR3 se,pro G -τα. quod Oroscius annotauit. Genauisus ut Qqς exiguum nimis praeteriir Sinapio Sinapi sinus. J Nempe ut noxii humores ex alto corpore 'μ in extima euocentur. habes autem sinapis oblinendi ratione lib .pauli abunde & eleganter expositum. . Iam etiam acrium ciborum esus JGrsce est δρυιιιι αγLM. Celsus de eodem morbo uerba faciens,acria, inqui Gassuinat. Marcellus Dioscoridis interpres,male conuertit uomitione
acrium ciborum esu concitatam . . .
Vidi autem quandoq; puellum J Galenus hoc c5 memorat lib.6.de simplici medicina,ubi de herba Glycyside disputa l.uidi inquiens pueru totis octo mensibus, morbo liberii &cu sorte fortuna radix a collo cecidi Isez.rursus costi statu, &c. Invasuro quidem symptomate. Addidi ad euidentiore intellectum, communicare morbum alias obscura nimis estet sententia, πιθάνωντο μοριου, id est ubi senserint particulam,intelligendum assici, uel a particula morbum excitari.
834쪽
tari. Haec dixi ne Aristarchi nostri aliquid me ptaeter sensum Pauli assuille clamitent.
Cum autem remitti. J Graece est si δε ανί- αχαθίρα- in remissionibus autem apotherapia uti Est aut απρ οε πευειν corroborare & firmare corpus , nec non umdicarea lassitudine. Sequitur autem omnium exercitationem ma gnam ne corpora in lailitudinem incidant. Hic aute post a cessionem corpus ante agitatum recreare nonnihil oportet, uel particulam, unde morbus excitatus est . firmare caustico Inedicamelo,qa calore in eo excitet,ne amplius in ea humors igidus,aut superuacuus coquat, & inde ad cerebruseratur. In coueniens e sublimi cospectusJ Sic exposui κeta τὸ ei πονιων quod ad uerbu sonat inconniventer conspicere ex alto. Celsus uertit clare e Graeci ,loci precipitis cospectus.
ctis Oribasius eade tib 8.habet. Caeter u uno oesco sensiudicut insania, mente ipsa occupare, nuc cerebro ipse peculiari uicio laborate,nuc toti' corporis astrictione simul expertu te. Per se aegrotante. J Ita interpretatus sium Graecam dictio. nem, προώτοπαθῶντος quasi primario assecto exponas. Idem uero est,per se apud idoneos scriptores,quod nimirum nullo alterius consensi. Homines auersantur. J Misanthropia est eiusnodi animi assectio,qua quis in solitudine uiuere cupiat,uitet hominum consortia,ut Homerus de Bellere phonte scriptum reliquit. Qui miser in campis moerens errabat Aleis , Ipse sium cor edens,hominum uestigia uitans, ut Cicero uertit. Dicimus etiam ιώσο ρωπῶν, & apud Hippocratem αππιφρωπεί offera, hominum cosuetudinem auersari. Inane uioleter tractent.J Ita exposui Pracra ei Peti Celsum secutus in capite de phrenitide, ubi habet: Aliti consur gunt,& uiolent er quaedam manu faciunt. Non sum ignarusO Hesychio exponi φονευμ quod est occidere,verum hoc non semper contigit. Tractant quidem uiole-ter eos,tum feriendo, tum mordendo,tum alia faciendo. Ne que hie debebat Oroscius nimium esse grammaticus. Qui igitur ex primario. J Haec ex libro tertio de locis assiectis ad fine transcripta sunt Reddidi 'ν -- primarium assectuma
835쪽
affectum,qni non ex alterius partis dolentis consensu ositur Caeterum omnia remedia melancholiae Galenus loco supra citato enumerat praeter hoc,una cum decenti animi delecta- υμημι - tione,quae Graecis dicitur Θυμη Να. Aut gestandi stabato intra lectica insanientibus peculia-γύρ'.' rem.J Celsus et inquit,maxime suspensi lecti motus. γοργα-
Incubo. Phialten.J IJune assectum appellaui Incubonem secutus CScribonium copositione centesima,ubi inquit: Facit lisccompositio ad se spirium,&aduocis abscisione,&subitas prifocationes ex qualibet causa ortas,& ad eos qui is pius existimantur ab Incubone deludi. Plinius nocturna delubria notat. IN XUI. 'CAPUT. Vi lycanthropia detinetur. J Hic morbus apud Latinos nome nullum habet: si ad uerbum interpreteris, Lycanthropi sonat lupini homines,hoc est,qni lupos imitantur. Avicenna integrum caput de Cutubus hinc transcripsit. oeuli ad uidendum imbecilles. J Graece est, ορῶσωαδρα-νες,quod sonat,uident imbecille. Nam αδριανες idem quod αδ-q.Avicenna: Oculi ipsorum sent debiles & submersi.
a Mores.J Barbari uocant, amor ereos, quas dicas, amor Hamoris. Nam kως Graecis amor appellatur. Avicena ijsci nucupat, ex paulo multa transcripsit. Habet autem diuersum de oculis,& sunt,inquies,omnia membra arefacta,praeter oculos. paulus refert: Et cum reliquae corporis partes non collabantur, soli hi amantibus concidunt. pulsius proprie nullus.J Vide Galenu in libello meὶ ore νώσκειν, ubi se mulieris amore ex pulsu deprehedisse testatur, Balnei abstinetia.J Oroscius legit δ ἀλουσιας, hoe est balneoru abstinetiis, αλοι ιπις ,hoc eli,umculis ut exponitiquasi amates in uincula sint coij ci edi At seques sinia Pauli facit,ue αλουσιας legendu cesea. Na prudentiores inquit,ad balnea, copotationemq; eos ducendos praeceperiit. Tu aut casside lector,utra malis scriptura sequere. Na haud ita multum relati.
IN XV i II. CAPUT Vando comuue quidem. J Ex tertio Galeni libro de locis affectis, bc deinde ex octauo Oribas, liqc collecta sunt.'
836쪽
cta sunt.Galenus aut no meminit dictionis,hemiplagias, quae ide signat quod paralysis. Ad uerbli si interpreteris, sonat se
mi plexia,hoe est in dimidia parte percussio. Na uerbu πλλ', unde apoplexia,& hemi plagia derivatur,ferio, percutio apud nos signi hcat: unde non omnino male tali percustas ast ectu. attonitos Celsus notat, quorii scilicet,& mes, S corp' stupet. Commune neruorum principium J Cerebrum omnium neruorum tam sensilium,quam mouetium sons & origo existit. Medulla uero se cudario neruoru mouentium principium dicitur. Nam&ipsa a cerebro propagatur. At in hoc affectu primum anteriores uentriculi, deinde medius postremo ij qui in cerebello habentur,obturantur adeo, ut ne pauxiliu quidespiri tus animalis ad medullae spinalis neruos derivetur. Vnde sensius,motusq; intercida daboleaturq; necesse est. Ita ut pariter principis animae J Tres sunt secundu Platonis, Aristotelis,& Galeni sententiam in humano corpore ani
μονῆν,οῦ Mn risA,μ λιγιο πιον. Prima in eorde sedem,ac domiciliu habet. Scda in iocinore. Tertiaquς aliaru dux Sprinceps est,in cerebro . Merito igitur ea impeditur,uetriculis Oibus obstructis,psertim medio, ubi ratiocinatio c5sistere dicitii Sin autem in stera J Hoc est,si alterius partis cerebri tantum,sinus,aut uentriculi , aut quomodocunq, appellare uelis,impediti. obstructiq; fuerint. Voce inter mortua. J Graece est A Ai, quod ad uerbum sonat,sine uoce,ut apud Hippocratem ψαύδους. At Galenus incerpretatur, χλόγως,quod est sine sermone. Nam M/ει etiaMγως dicitur Intellige igitur uoce intermortua,pro sermone
edere non ualentes,quippe omnes nerui, tum sermonis, tum
aliarum actionum duces,spiritu animali sunt destituti. Toruli eleuantui. J Hoc est, ipsae uenae attolluntur, quod capitis repletione testat Graece est των σφαγιτι - μαρμα. Ipsi inhaerescunt. J Haud scio cur Oroscius ἐγκώμενα molesta uertem. εγκεἰ avi enim ab D&κIμου ueuit .ἰNec pituita solum ori molesta est. Imo non adeo molesta est iis quibus sensus omnino periit. Rectius igitur quae inhaerent,aut eo deis
cumbunt ex capite, auferantur.
Cibus mollis,distribui facilis J In codice Graeco habetur
837쪽
παρα - - μεθα τὐν u ἐν δεοι - - , καὶ λύει προ- cphriquod est: Atamemus tenerum,& distribui facile , & succulentu nutrimen tu Celsus libi .de morbo comitiali inquit: Neq; λrbitiones autem bis, aliiq; molles, & faciles cibi,&Q. At per πιλώδε, quod nos reddidimus succulentu, intelligit cibum ex cremore, uel ptisanae,uel chodri,uel alterius frumeti Na χυλος cremore signi ficat,qui in sorbitionibus dari solet.
Unctioni uero accommodata. J λιπα σμπα τε σύγχρι arac τοιαυτα. In Graeco exemplari est,quod Celsius exprest ille ura Unctione itero, ia quies,aptissimu est uetus oleu. Ad uerbum
sonat Graece,pinguedines quae illini queant, huiusmodi sunt. In quo scilla intabescit. J Graece est O ueris, bum,quod signat proprie aegros abstinetia immoderata exiccare. Ita scilla in Sole eliquescit, consumiturq;. Celsus etiam dicit: In quo scilla in tabescit. Attendentes. J Male in codicibus Graecis Iegitur προὐχοντας,pro προσεχοντα , hoc est aduertetes. Deinde in eade iniae δεατο μ κ συναιθάHθωώμψυπιρκα ἰῶσιν pro δεατο μή συ- νουθ-θοαμ ὐπίρκαυτωσιν.Quo in loco dii Oroscius alios reprehendit, nec locu Graecia emendat,& male uertit υπιρκανθων, ne uehemeter urantur: cu Paulus uelit uehemeter quidem, sed no nimiu, no stupra modu, nec magis quam couenit. Cutis ruborem. J Sic interpretor Tits γοωγμους,Celsus habet: Prodest etiam torpentis membri summa cutem exasperasse,uel urticis cessem,uel imposito sinapi,sic ni nbi rubere cetperi t corpus,haec remoueantur. Feculae J Graece est φέκλμ quae sex combusta dicitur.GaI. lib i de compositione medicamentornm secundum locos ad Achol as,inquit,τρους oiνου κεκαυμέικMκν ρωμπιοι φε κλουν κα λῆ rari Latina itaq; dictio est secula, quam Graeci imitantes φεκλουν nominant. Largus etiam utitur pro sece uini combu-lia. Hoc ignorabat Oroscius,durei alioς Leprehenderet. Canum more convelluntur J Verbum e uerbo reddidi. Largus autem interpretatur quid lit spasmus caninus,his uerbis. Facit ad κυνικομ πασ/ia cum in utramlibet partem d prauata est facies. Celsius libro quarto habet: Circa faciem uero morbus innascitur,quem Graeci mmmν-ασμον nominant. Is cum acuta febri est, os cum motu quodam peruertis
tur,ideoq; nihil aliud est,quam distentio oris .
838쪽
uerbu per nariu insundibulu,per quod medicamenta in nares infundutur Queadmoduωτε τμς,Hyster auricularius,&μπρογχυτης uterinus. Celsiis lib. 4 cap. a .sere eadem.
Per rectos siphones. J Sic uidetur Galenus significare, qui καθετηρας lib. s.Methodi ευ'πρήτρυς, quasi recto foramine Praeditos canales interpretatur. Oroscius rem medicam ex Oroscius. Celio maluit discere. Lentisci JMale in utroq; exemplati habetur ια ,quod Cod est iunci odorati pro σχι,ου, nam astringentia in hoc morbo
Vitulinumq;& oleum.J In Graeco codice deest particula
ελωον. Cum sit legendum: κοα ελπιον in fine.Nam molochi- Corriganum oleum nullum dicitur. Graeca. Cum communi curatione. 3 Hoc est praeter communem resolutorum curationem,quae medicamelis extrinsecus adhitis,aliisq; absoluitur,etiam haec quae sequuntur,sacies. Nostra aetate J Quod Paulus suo tepore accidisse in morbo colico commemorat, nos quoq; nostra aetate frequentet videmus. Nempe ex magno, diuturnoq; colico cruciatu ar tuum resblutionem,praesertim brachiorum,quan Ina & crurum imbecillitas lamma adsuerit. Iam ex febri quae humoribus ad intestiua cofluetibus,ibiq; dolore uehementu excitantibus finita fuerit,secuta est artuum resolutio, quod nuper in Canonico quoda,sed non iuxta regula uiuet luna expertus.
vi comprehendit: Cum mentum inquiens,pectori annecti . tur,emprosthotomos,cum scapulis opisthotonos: cnm recta di immobilem ceruicem intendit,Tetanus dicitur. Optimum itaq; praesidium.J Hippocr. lib. q.Aphorism. sectione syQui conuulsione,aut distentione neruorum tuentur,febri superueniente liberantur . .'Nonnunquam & risiis ipsis Sardonius obo itur. Diosto i- 2: δ'
des lib.6 sardona ranunculi genus ese testatur, quae uescenti ' μ' bus mentem adimat,& quadam neruorum distentione, dehistere in rictus ora cogat,ita ut imaginem ridentium praebeat. cucurbitulas admouere cum lancinatu.J Graece est μετα
839쪽
κμυχα,quo tibnat cum vibicibus excitatis. Sic intelligo hoe . loco lancinatum scalpelli. UrQRiv Abstergere,ne imprudentes. J Dum Orostius alios repre hendere instituit,ipse corrigendus uenit , qui tam impure, de
nullo sense penitus uertit,ne perfrigerati occultentur. Videtur aute lexicarius adhuc esse interpres, Uiquod ad uerbum senat,ne lateant refrigerantes,hoc est,ne im I prudentes,nestit,ac non aduertentes, refrigerent particulas.
Hydromeli spiilius.J Sic exposui υ μελι παμ , hoc est ad uerbum, hydro mel pingue. At nulla pinguetudo in eo habetur.Sit itaq; λι meo, ad pinguetudinis crassitiem incoctum. Nam ad dimidias coqui praecipit. UxφR ψ Et laserpicii radicis. J Nescio cur late Orostius seceum laserpitii intelligi uelit,cum apud Galenum Dioscoridemq; ipsem, ubi liquoris mentionem facit, ο,ος ponitur. Adeoq; inopisthotonicis. At radieε tum in puluerem redactam,tum decoctam saepe & in his,& in aliis affectibus dari legimus,ut pla δὶς sy ne nn sit,quod Oroscius in hoc loco uersione nostram 'reprehendat . Quin potius in exemplari graeco legendu putet εμπαθέντα pro ε μπλαθεντα &-αυτους Put sit deeoctum ipsius radicis. Quid enim est,silphij radi eis cochlearia duo,aquae mulsae cyathis tribus inspersa, uel decocto ipsius dare Quorsem referri debet,decocto p ad mulsam ne quae ia cocta est,quantu opus est. Itaq; ad radice magis copetit. Ea.n.uel pulueris modo inspersa,vel decocta exhiberi potis,ine, uti Myrrhae drachma ex mulsa,hyssopi', decoctoJ Hie rursea
eruta. codex graecus deprauatus est,habet enim λικράτω υσσωπω τε αγψιμα . Cum nimirum legendum sit c Crescius. σμύ α συυ φλι ατω,υουσίποι,τε ἀφεψηματι, quod Oroscius &Basiliensis castigator non aduerterunt.
Nardi.J Dictum est pro nardini,ut apud Celsum & Scriboniu aliquado Rosiae pro rosaceo,nardi pro nardino userpatur.
.. Remoris origo J Vide libellum Galeni de Tremore,que1 nos aliquando latinitate donauimus, ubi habet μος
840쪽
Hoc est ut linguarii rudes intelligant: Tremor itaq; si imbe TN Rcillitate facultatis,quae corpus uehit, mouetq;. Quippe anima tu particular, ta graues cu sint,& deorsum ferri natae,no ex seipiis nimiru motiones, in oena locu habent. Veru facultas, quae a. principio per neruos musculis trasmittitur ceu uehicu- tu quodda,& alia motionis ipsis existit,qua tu prorsus perdiderint,perdui au te resoluta deorsum seruntur, caduntq; auis pCnis destituis modo,unde nullus motus ita affectis relinquit. In oleum descendant. Hoc est in solium oleo repletum , quo olim uti Blebant,resoluti,contracti,arthretici,tremuli,Graece est. εὐνάς ελ ωον. Celsus descendant in Bliu, ait.
Vanam ex affectione corporis. J Hoc in omnia par ticularum morbis obseruadum docet Galenus,ut corporis primu aflectionem, quam uulgus dispositam appellat, graeci δια εσεν , intueamur. Nam hac neglecta, quicquid particulis admoueamus,linistre accidit.Caeterum hoc te admoni. tum uolo candide lector,ubi in uersione mea dictionem inuenis,astectionem, pro δαθέσει, positam este, intelligas. Na dispositio e in tignificatu apud idoneos autores no u serpat. Perturbatio humiditas oculi est, & calor cum rubore naturae alieno. Postrema clausula, naturae alieno , male in codice graeco habetur, περι το κατα φυσιν. Ubi legendum παρα το crae φύσιν Membrana adnata I Intelligo membranam coniunctam, sueconiunctivam,ut barbari appellant.Graeci πον ε πιτεμυκοτι eo quod aliis quae oculum ipsium constituunt,tunicis ex trinsecus adnascatur,ligamentum Sipsa existens totiq, oculo ad ossa circumiacentia,ex pericranio ducens originem.
Angiologiam,arterio tomiam,hypospatismum,& petiscyphi simu J Omnes has rationes Paulus libro.6. coplexus est. Prima est uenarum in fronte ad tepora praescctio quod in hemicranis etiam seri solet. Altera est arteriarum retro aures