Pauli Aeginetae medici Opera, a Ioanne Guinterio Andernaco medico exercitatissimo summique iudicij conuersa, & illustrata commentarijs. Adiectae sunt Annotationes Iacobi Goupyli medici Parisiensis, in aliquot singulorum librorum capita

발행: 1567년

분량: 941페이지

출처: archive.org

분류: 약학

881쪽

ἀπορία. περισαρ ' cessis,

neum.

Dioscori des & PauIus uariant hic. Particula. Conser Mothores. νομή.

sudore & anxietate. J Verti ἀπορiαν anxietatem. Est aue proprie ἀπορία consilii,aut propositi inopia, incertitudo, ex qua quis nescit,quid potissimum acturus sit. Ruellius uettiea rορια, languorem. Carnis praescisio J Graece erat τὸ μεν περο κὰειν. quasi dicas circa carnem sectio,vel circuscriptio. nam interim carnem amputare scalpello conuenit.

IN I LII. CAPUT.LAta manu morsum serito.J Hac locutione Celsus etiam

utitur. Si manus,inquiens,uulneri imponitur,superq; id duobus digitis uerberatur. Ad servidos autem iam morsus. J Graeca sonant ος ι ἐκδου πεπιρωμένα τῶν δμηματων,hoc est ad morsus quos inflamatio iam feruida inuasit. ι ι

IN V. CAPUT.ET lac ficulneu. J Hoc est, liquot ficulneus sic lac papaueris lac laseris aliorumq; cosimiliu pro liquore, aut lachryma. IN UI. CAPUT SEd leniter rubidus. J Graece habet ς μἐν υπέρυθροliquod est,sed mediocriter quidem subrubens. Dioscorides impressus habet pro ὐπερυvος,υπερ ρος, hoc est humidus,atq, ita uertit Ruellius.Marcellus autemύπέρυθρος,quaqua supra Paulus dixerat. ενερλθες uide utra placeat lectio. Et uiridiu cupressi solio ru. J Mutilus est codex graecus. Nadesiderat dictio φυλλων legedumq; uenit δερῶν κυπαρισσω αυλψων κ σαυρέων. Id Oroscius no aduertit nec Gemustus,

IN VIII. CAPUT.P Articula intenditur.J Hic intelligo particula penem ip

sum. Sic etiam apud graecos το πορίον accipitur. Dioscorides ἐρα τριχιαι huius loco habet, quod est piloru erectione. IN IX. CAPUT.ATtolliturq;.J Pauli Codex Graecus habet επαίρετm,hoc est attollitur,Dioscorides unde haec transcripsit, τε cr- τε πω hoc est computrescit, legit. Item Paulus dis γῆ ponit pro is tam,hoc est ἡ ι ορον .IN XII. CAPUT.ALbum ulcus apparet,J hoc est ulcus depascens,quod graecis appellatur. Frigidi madoris 3 hoc est corpus stigido sudore persundio tur,madm

882쪽

tur,mador initium stidotis est.Hs ς graece dicitur. IN XIIII. CAPUT.DE amphisbena. J Hoc animal biceps est,autore Galeno,

S utraq; parte ingreditur,unde nomen illi est inditum.

IN.XU. CAPUT. inus Juide Galenu de Theriaca dictus est a Peuciquod

in quercuum radicibus uiuat. Tornones.J Graeca dictio est τροφοι qui proprie tormina Iunt circa umbilicum,omneq; id lpactu quod in anteriore parte ab ore stomachi ad umbili ei partes oescendit hominem torquens. IN XUI. CAPUT. Vt haemorrhoi ictum. J Haemorrhus & haemorrho: sipsorum nominibus similem hominibus perniciem adferunt quippe percussi ab eis, sanguine per os, nares, totoq; corpore essus intereunt. Redduntar corpora.J Graecus codex habet αρωίματα, hoc est raritatis.Dioscorides que Paulus sequii, σώματα eoq; sic uertendum duxi, quod Oroscius & castigator Basiliensis praeterierint. Et si cicatrix toto corpore.J Sic quoq; legit Aetius,quan- qua Marcellus Virgilius aliter legedum Dioscoride sentiat. Quem euomentes.J pauli codex impressus ε alibi απου,τεις pro habet. Diolcoridem secutus sum unde paulus haec transtripsit: licet sententia non multum uariet.orOscius non dignatus est annotare. Adversus seram praesidia. J Graeca sonant πρὸ το 2κρAri Oroscius dum nimis exacte loqui studet, in aliis corrigendis, maxime sallitur. Paulo superius damnauit quendam quod bestiam uertisset,semper eam dictione pro uipera accispi affrmans. Cuius hic contrarium uides.

IN XUII. CAPUT.

Nr A tricis morsiu uulnus s. m. J Natrix primum in terra uiuit,& Chersydios appellatur.deinde in aqua, unde hydros dicitur.Similis est pusillae aspide,praeterquam s ceruice latam non habeat ut aspides.

Asturcium. J Diostorides legit καραμουμον hoe est eardamomum no quod est nasturcium, sequere utramalis lectionem.

roscius. mpori Oroscius. Natrix. Hydros Dioscoti des de Paulus uariti.

883쪽

COMMENTARIvs

IN XIX. CAPUT.REginam Cleopatram. J Vide Galeni commentarium de

Theriaca, ubi historia ampliter comprehendit, species': Oroseivi. asipidum enumerat. Oroscius putat in fine capitis aliqua ex Dioscoride apponedabat ego breuitatis ea omissa existimo.

IN XXoII. CAPUT DRachmis duabus J In Aldino exemplari erat Cyatho

. IN XXVIII. CAPUT.Historia Mithrida.

Ex Mithridates J Galenus ea commemorat lib.dς The riaca ad Pisbnem,unde Paulus transcripsit . IN XXXII. CAPUT.FIcus bridae, item.J Transposita& peruersa uidetur lectio in Pauli codice impresto Nam Dioscorides unde omnia haec sumpsit,aliter habet. Fac itaque in hunc modum συκM

si ficus aridas sumant,earumci; decoctum cum uino aut lacte bibant,aut mulso,ac pirorum omne genus comedant, & lac muliebre assumant,ubi periculum lenius si & declinat,confert, si glandes thebaicas detritas cum uino edant.

IN XXXIII. CAPUT.

Ens impeditur. J Graeca habent.λαλιας ἐμποδισμός,hoc. - est loquelae impedimetu. At Dioscorides unde haec sum . pta sunt cRα ι/oἱας ε μ ro μος , id est mentio seu intellectus impedimentu habet. Ita quoq; Aetius lib. 33.scribit, Quibus

authoribus

884쪽

Lectio pri

ca emendatur.

Orosesus. Cassisat. νBasilusis. Instaura tur Pauli lectio ex Dioscor des.

,uthoribus mutadam lectionem putaui, siduo alioru iudicio.'. Et resolutione urget. J Hic quoq; uicium exemplaris gret ci est habet enim κα ἐλκυσεως pro ε κλυσερα, nec hoc anno tauit Oroscius.

IN XLII. CAPUT.CVm oleo & palio. J Variat lectio Dioscoridis a paulo im-

presso habetin ν ε λω καὶ 'UM ,hoc est cu oleo S pasiso,ubi Paulus σὐν οῖνψ κω γλυκμ,quod est cum uino S palIO, Aetius tantum ex uino dulci habet, sequere quecunq; ualet.

IN XL VI. CAPUT 'D R sertim in exurgendo. J Hoc est cum e lectulo leuare se

conantur,ut ait Largus Graeca sonant, is τί de iactera. opobalsami drachma cum uino. J Dioscorides habet cu Nota melle aut lacte. In primo libro etiam opobalsamum ualere contra aconitum tradit, uide an malis cum Dioicoride legere. Ego exemplar sium secutus.

IN XLV III. CAPUT

Otum corpus prurire facit.J Gaarce est κνMσμός καθ' o λον λ το σωμα. Dioscorides etiam in hunc modum habet. Largus autem cuius mentionem Galenus subinde facit, pro compus,habet os in hune modum. Ephemerum potum protinus Largus. quidem os prurire facit,uelut scilla tactum postea etiam adunt, quasi pipere manducato.Haec te,lector,latere nolui. Nota.

IN L III. CAPUT. D Haricum dictum. J Multi scriptores dubitant, simplex

λ ne sit an compositum. Largus ex compluribus compo ni affirmat. Nardum sylvestrem.J In codice pauli Crsco deerat αγρία. Tu ex Dioscoride restituito Basiliensis castigator omisit.

885쪽

textu, oiae XI T uinum dulce cum rosaceo.J Deprauatus est Codex eis, y grqcus imprestus,habet enim γλυκυν es, pro γλυκῆνοιγον. Omisit Gemuisus 'IN LV. CAPUT.ATrametum sutorium.J Hic quoq; uiciatus est codex graecus, halest enim Afος hoc est,flos arris pro χαλκων θον, ut sit atramentum sutorium . Ex Dioscoride cauigatum: Basiliensis castigator hoc etiam non aduertit. Largus habet aeris flos, sed male opinor

ex piar 'C. Entes tincti. J Graecus codexdmpressus habeto rct ρε graecu cor hoc est dentes erosi. Dioscorides co igitu*- βου μ; εμ quod est Dentes tincti. At Aetius legit gingiuae corrosae.Secutus sium Dioscoridem.praeteriit Gemuisus.

IN LVII. CA PUT.LAc potum quod subito ac confarctim sit intus congelatum. J Sic interpretatus sum γάλα cui ramaiam ineoi P. Nasi prius coagulatum est quam fuerit assumptum,non opus haMarces, bet,ut rursus congeletur: Longe distentio a Marcello cui εμ- ius. πιτυιχθεν intendum censet,cui coagulum sit admixtum,cupaulus coagulum superbibi cu aceto praecipiat. Sed ε πιτυ intelligo intus,hoc est in corpore congelatum Ibi enim aliquando coit in grumos, S densatur, ut respirationem im , pediat. Ubi igitur lac assumptum repente, ac cumulatim, in corpore coierit,remedia adserenda sunt. E cine te lixiva J Turpiter hic Ruellius Marcellus, alii κονια m- interpretes lapsi sunt,qui κονια, πιλοποσηκοῦ, uerterint,nunc λοποιικῆ. lutum excolatu,nunc lixivi genus aliquod. Nihil enim aliud est quam a cinere lixivium, quo & pilo tarii, & alii altisces πωρ πι- utuntur. Sicut apud Galenum ζιρωρ λοποιητικον,quod Lar-λοποιικοα gus in eodem medicamelo dixerat,d cinere lixivium,ut alias

annotauimus.

IN LXII. CAPUT.

FINIS LIBRI QUINTI

COMMENTARIO I M .

886쪽

IN PAVLVM AEGIN.

LIBER SEX TVL

V M humor oculis. J Liber hie sextus curationem tradit, quae ferrame tis & manu administratur. Certe dis scilis existit,tum ' nemo haec eo Ordine tractarit,tum ij unde trascripsit,non extant. Curabo tamen pro mea side,ut nihil quod lectorem remorari pollit, inducusium relinquat. Ferra metis nuclei modo roludis.Jκα-κρας πυγνοει ς.Graece dicuntur mei, extrema specillorum siue acuta,siue caua,siue rotunda. Hoc autem loco,m tunda ut uitio commodius administretur,aliqui nuclearia uocant instrumenta Celsius tenuibus, retusisq; serramentis ait lib. 7.de oculorum humoribus reprimendis sermone faciens.

At in elephantias.J Paulus hoc tib Φiam docuerat, nem pe multos qui ne in tota infinabiles fierentiex capitis ustio

ne seruatos.

IN IIL CAPUT

TY4 drocephalon. J Celsus lib. . Inuenitur genus quod longum potest esse,ubi humor cutem inflat eaq; intumestit, S prementi di*ito cedit μοκέφαλον Graeci appellant.. In ociosam inutilemq; mutato substantia.J Oroscius omnia grammaticora Lexica introspexit ut me in dictione Graeca ore γῆν, tanquam male eam interpretatum reprehenderet, ac tandem Budsum nostrum in commentariis in Gr ca lin suam consulensiaeci , inuenit significare,contrariu ei quod elabora

Sextus ii her omnia dissicillu

ramenta.

Vstio capitis Hydroceaphalon. Oroscius 4

887쪽

elaboratum,consectum,concoctumq; est,eoq; exponendum C dR hic censuit αροκι crudam,non attendes,quo modo in re me dica crudum dicatur. Nam sanguis nunquam dicitur, post absolutam sanguificationis terminum crudus fieri, scd mordax, acris,crudum uero aut semicoctum flaccum, sangninem mutar aut sanguinem minus elaboratum, ac crudu adhuc in persectum degenerari. Gai .enim lib.de sanitate tuenda quarto co - coctionem ponit crudorum,uel etiam semicoctorum humorum eductionem acrium. Ar sanguis non consistit citra concoctionis terminum. Et si adhuc in uenis etia illis capitis se micoctus ac crudus existeret,iamen non diceretur extra uasa elapsus,in crudam mutari substatiam,sed putridam potius ac peregrinam Qui enim extra instrumenta sua elapsus est, n5poteli non corrumpi.Crudus autem fieri,non hem. Quare Oroscius hunc laborem castigandi,non alio quam calumniae studio sumpsisse uidetur,ipse maxime corripiendus. ,σκυρτω - Puluino sublimi J ως Ol οι κε erωμένος, hoc est, In sublime eleuatus,quemadmodum puluini in supersicie tument, oinu ε gibbero extante.

Et quia paucis particulis subiectus J Oroscius coniungit hic sequentia cum prioribus Glarca sic habent. G ολιγου σω

sula haec posterior κανἀπώεπε cris segreganda est a priori, connectenda m sequentibus,in hunc modum, κοπα. πλω επε

ra 'ri i . Duabus utemur lineis. J Hoc est duas diuisiones molie- mur. Celsus ubiq; loquitur eodem modo,ut lib. 7 Reperti in . Graecia sunt qui nouem lineis cutem eapitis inciderent. Ite Reperti sunt qui a capite recte eas lineas ad tempora diducerent. Graece est δυσ1 MM-μεθα

AVt etiam acutus J Fluxiones in oculos nunc longae,nune breueS eueniunt,pro humorum in illos decumbentium. ratione particula ti in Graeco codice male pro si posita est,

. - . nec Oroscio,nec Gemuiso aduertente.

Aut etiam ceruix deligata sit.J V t scilicet magis conspiciai tur. Nam Celsus lib. 7.de eadem re tractans,frequens curatiol est,uenas in temporibus adurere: quae sere quidem in elusimor . di malo

888쪽

IN PAVLVM AEGIN. g; .

di malo tument,sed tamen ut instentur,magisq; se ostendat, ceruix ante modice deliganda est.. Membranam detrahemus. J Codex Graecus uiciatus cst,ut qui υιν i. habeat pro μεια omisit Oroscius,aliiq; castigatores In fine capitis αδουλωνικοις uertit crustam inducentibus, cum dicendum esset,cicatricem inducentibus.

-- posipati simus itaq; tribus fit se per fionte diuisionibus post latiore specillo quod spatonulam uocant, per corpora quae rateriacent,transmissis. Exilem spatam.J Hoc est gladiola modo latam Graeco uocat Paulus ύπορ ωαπκρα. Paulo post σπίγιον, quasi dicas spatulam. Hac autem dictione usius sium non quidem latina, sed medicis cognita. - Panniculumq; implicitum JGraeci πτ μα&πτυγμά vis appellant. Galenus in costamentariis de Chirurgia .

IN VII. CA PUT. Eriscyphismus.J Citatus se pra Graecus author,memo igprodit periscyphisimus est, cum transiuersis lineis coronae modo frons secatur. Penicillis J Sic reddidi σ-AἘ-t', quae linamenta dicuntur cunei modo intorta. Undc quidam reddunt cuneolos ex linamentis. Ηνpospa otismus qua, si spatae transntis. sis.

IN VII I. CAPUT. . 'DE sututa J. Titulus capitis habet περὶ quae di

ctio derivata est a & λα Sicut inferius caput facit . de καταρρα hoc est de sutura linserioris palpebrae a κασω κατα α

- Graeci appellant Go. τιν. Celsius eleganter tib hane dictionem interpretatur,Modo sub ordine naturali pilorum alius ordo subcrescit.Quo authore ego quoq; uerti, cum ira i ii turali piloru ordini, alii praeter naturam pili succrescui, nihil tamen ex Pauli seia commutaui.Graece sonae in huius modii

Interim in phalangos.J Phalangosis est cu pilorum subnascentium duplex, triplexue acies uel in superiore,uel in inse- riore palpebra prouenit. . Cuspide

889쪽

πυρην. Cuspide specilli. J Graece est meKM σμἀλ- . At intelligen- μηλης, dum uenit apud Graecos πυρ-να nunc pro cuspide accipi, nucpro extremo qnidem capi,sed cauo,unde aliquid infundi pota I te rotudo,nucleoq; specilli.Hic igitur specilii cuspide palpebr a ia rugas, plicasq, aut sinum coacta quod κολπώσασες u-at,inuertitur. Dixi autem in rugas coacta, pro inuoluta cuspident.' croceno diar hodon .J Sic appellat collyrion apud Patr- si υ. r. b.quod ex rosis inscribit,adiecto croco in Graeco codice trabetur pro κροκυνῶ . Neglexit Oroscius. Et ueluti lacte insu.J Grsce est ως γαλακτι εy. . Oro scius uoluit initillato dici,quasi uero non etiam insundi dicatur in oculum medicameta. Cels Quicquid inspergitur, uerso specillo insundi debet. IN IX. CAPUT Oroso0 - .m Rina pueri impubisJ Oroscius diligens alioru iudex. Upuberi, ' ei ου uulta me exponi,venerens non experti.At ego Plinium secutus dixi impubis.Ante pubertatem enim uenerem exercere nequeunt pueri.Hermolaus aliiq; docti uiri eo quo Oroscius. ego modo sunt interpretari.Simili calumnia in sequente capite utitur,reprehendens ικαιὴν uerti amplam notanda ma- gnam sussicientemidicendum autem putans. idoneam contra Grammaticorum suoru quibus adli rei pertinaciteriopinio

oscius, nem. item in Aldino exemplari habebatur,ου γὰρ,ubi ipse iug/x ' relative legendu censet,at ego ex Ruellii exemplari S sen su sine οἱ in hunc modum corrigendum codicem dico δει γάρα ην-- ν,&c. Ino .cap.pro μυχιαν, facito μιχιαί

IN XII. CAPUT DE ectropio.JInserioris palpebrς uitium est,quod parum

sirisum attollitur,sed pendet & hiat ne ii potest cum superiore committi,ut ait Celsus. repta. Ectropion oboritur.J Uide librum septimum Aetii. Inuertuntur palpebrς nonnunquam exulceratione prscedente aecariae ipsarum adaucta: nonnnnquam ex duriore cicatrice. Auersum specillum. Ita exposui autoribus Celso S Scribonio,ut etia antea annotauerim. At Crsci τιον κυοίσκον τους εο λους uidentur *pe co-dere.Nunc pro cauo,& ad fundendum apto specilli extremo,nunc pro acuto & in cuspide abcessus, eunte accipitur,ut hoc in loco.Celsus etiam lib. s.Quicquid,' . inquit,

890쪽

IN PAVLVM AEGIN. '

inquit, inspergitur,auerso specillo infundi debet. Item libro

septimo,nam quod paruulum est,ssi per inguem in aluum uel digito,uel auerso specillo repellendum est. Iterum uulnus digriis,uel aduerso specillo diducendia est,ut torquentibus exitus detur: issque effusis tu diutius pura urina descendat. Scri-onius compolitione 227. Ac quarto die auristalpio auerso, qu/m partem κυα -ο, graeci uocant sensim tentare, mouere abalienatu oportet,quo celerius excidant haemorrhoides.

IN XIII. CAPUT.A Nabrochisimum graece dictu. J Nulla est apud latinos di-Gio,quae anabrochismum significat.Deriuaturq; a N ν , quas illaq; ationem dicas. pili autem ansulis ex filo fa ctis comprenensi evelluntur,ut non sit quod Oroscius damnet,pilorum euulsione a me dicta, quae per filii administratur. . AIiisalpio.J Grare est. μἰλωτις, quod deductu est a- ι- τις. c eii specillum,& ους,ωτις, auris proprie enim auribus destinatom est. Dicitur etiam μηλωτρος Specillum quod utroque extremo in cuspidem. I alein codice Graeco babetur διαπι elidis pro δι πυρκνον. Quod instru- . mentum est duplici cuspide praeditum . Nam πιμνα extre- naum,ac summam cuspidem,seu nucleum, seu capitulum ex-POnunt. Oroscius reliquit codicem deprauatum, sicut etiam

Basiliensis Castigator. IN XI III. CAPUT J3 6 pς ae cuti praeter naturam. J Codex deprauatus grae-

υδατι νος, hoc est congregantes aliquo modo hydatidem intra digitor .

. . IN XVIII. CAPUT D rigion. J Celsius libro septimo ita scriptum reliquit.

Vnguis uero quod πτέρυγιον graece uocant, est membranula neruosa oriens ab angulo, quae nonnunquam ad pupillam quoque perueniet,eique officit Sc. Hunc ego imitatus, dixit unguem oculorum. Hamulo modice inflexo. J Graece est,ayMQNμ οκα ora. Celsus eleganter dixit hamulum paulum mucrone intus re- ruato,alibi,hamulos intus recuruato .

SEARCH

MENU NAVIGATION