Institutiones pathologiae medicinalis (Editio Tertia)

311쪽

stura potest se ratio eorum, quae ebriosis accidere quotidie observantur. Cur natam ab hesterna crapula aegrimoniam nova pocula se luant Cur hic abusus ex diuturna consuetudine in necessitatem beat, ac sero aut nunquam dediscatur 4mo paullatim increscens a lenioribus ad sortissima tandem perveniat Quare Junioribus tanto, quam aetate provectis,

perniciosior sit 'Quamobrem primae digestionis ossicinam adeo labefactet ut, prostrata omni ciborum appetentia, bio tandem potu vivatur Quid humores, tanta spirituum copia jugiter nutritos, in vappam mutet 'Unde cach exii, macies, leucophlegmatia, hydrops, in ebriosis 3

Unde oculorum rubor, exanthemata fa

ciei Cur proni sint in morbos acutos, inflammatorios, hisque periculosissima decumbant Cur tremores, paralyses, apoplexiam, quae sunt alia sensuum motuumque vitia toties experiantur' An podragravi calculus huic quoque acri debeatur 2

69. Rusdem quidem originis , at na-

ue turae

312쪽

tura diversae est acre, as HELMON-πIo dictum, quod vigente sermentati ne vinosa nascens exspiransque assicere eos potest, qui magnam valde sermenta, bilium, aut re ipsa fermentantium,copiam subito in se ingurgitant. Acritas haec Violastica praegrandi stipata stimulo non

tantum, sed eXpanssione etiam nocet unde ructus creat, spasmos Ventriculi &intestinorum, inflationes, anxietate summas, Omittam, choleram, di arrhaeam.,

dysenteriam, leum , c. Haec tamen leviora modo sint, si plurima spectes exempla hominum, quos aeris si hac auraitis et usius subitaneae morti dedit. 47O. Dulciaria, saccharata, mellita, hisque similia, usu immodico, per OC-cuham acrimoniam dentibus inimicasum pro vi suasermentante, acidum in- generant,d quae e X hoc profluunt, malu 46 i); praeterea solvunt tenuantque humores 288); horum minuta densuate firmas partes relaxant non uno hinc nomine generi nervos infesta, infantibus, sexui sequiori, debilibus i hystericis

313쪽

ricis, hypochondriacis, obsunt. 71 Flat Ulentum, qUOd Olera,legia mina, radices, fructus varii esculenti similiaque , diu multumque , suae interpositis aliis, ingesta, fotu, actione menstruorum digestoriorum, fermentatione &c evolvunt sicubi vi valida coctrice non subigitur , ructus, fatus JOrborygmos, colicas creat, primarum Viarum fibras distrahendo enervat , irritando in spasmos ciet, ordinatos motus pervertit unde cruditas alimenti, diaphthori, varia chyli degeneratio, impedita defaecatio , paucum ac debile nutrimentum, virium lapsis, cacheXia c.

4 2. Principium terreum in ingestis exsuperans, sive acido insectum 46ay,

ssum fuerit, ni motu animali vincatur, potuque multo diluatur , oneri est primis

viis, dyspepsiam producit 436y, multi

tudine ac siccitate fecis ventrem in sarcit alium constipat haemorrhoides tumen tes , dolentes , fluentes , inseres, auctaque per chylum nimis terrestrem proportio

314쪽

ne hujus elementi in sanguine, ceteris humoribus, firmis etiam partibus, cohaesionem nimiam, quietem, inertiam

nes varias 32 O , obstructiones etc9n. 8 , quae hinc promanant, mala in numera efficit. 73. Polytropha, succositora, Urulenta, quum justo uberius nutriant, corporibus minus exercitatis illata plet hora

388 nocent; augento adipem non sine molestiis 39 ),ο quando ab animalium

partibus praecipue petuntur, ex multitudinis vitio tandem in cacochymiam acrem, putridam 3l3, 27 in rancidam

Tq. Damnosa prae primis est aquae invictu exsuperantia, quam calidae potoreSadmittunt, ab usu hodie nimis pervulgato. Inundata hoc potu viscera primae digestionis laxantur, infirmantur, menstruorum stilia nimis diluta enervantur, an Orcxia, pepsa nascitur musta insuper ir-

315쪽

oblinens, abstergetur; unde nudatarum sensilissima teneritudo, dolores, spasmi, intolerantia ingestorum, vita sine cibis,&c Chylus vero aquosior, in systema circulationis delatus, tenuitatem aqueam

et 87 per humores diffundit, pallorem sanguini 363), colluviem serosam universis corpori inducit 3 sq, 339) unde

nutritio prava, solidorum debilitas i 62 , carnis effeminatio, nervorum impotentia, vis vitalis I96 , senium, motuum, circulationis torpor, frigus, hydropum variae species ex restagnante quos lentore eodem vero ad emunctoria determinato, horum relaxatio, eXcretio atasta, maxime per renes, diabetes, fluor albus, sitis, desectus nutrimenti, virium lapsus, emaciatio, tenuatio corporiS, tabesin similia.

7s. Si, quae ingeruntur ceterum salubria, ultra modum igne servent, Vias, quas pertranseunt, fauces, laryngem, Oe-sophagum,o, in quem descendunt, Ventriculum, fervore nimio assici necesse est,

316쪽

amburi , crispari, inflammari, eXcoriari; hinc dolores, spasmos, siccitatem , indurationem, abscessum, ulcus, Ungum scirrhum, cancrum , in istis partibus nas .ci. Ex quo sonte multiplex deglutitionis, resipirationis, loquelae, concoctionis laesio praecipue autem tristissimae illae ex oesophagi angusti anginae, quae impedito alimenti in ventriculum descensu miseros, fame sitique exhaustos, fato vix eluctabili perimunt. An etiam vini adusti

abusius 467 huic malo favet 8 76. Oppositi excessus haud minores,

nec multum dispares sunt noxae Immodice frigentia cum partes internas, Calore nativo jugiter Otas, contingunt, si bras earum irritando, poros stringendo, vasa arciando, humores coag Ulando, dolores, spasmos, Obstructiones, inflammationes,Variaqtae circuitus, secretionis, excretionis, impedimenta tum in his ipsis, tum consensione etiam in aliis partibus, essiciunt unde toties ex hac causa anginae, pleuritides, ventriculi, diaphragmatis decinoris,oc inflammationes, dolo

317쪽

lores colici , hydrops, aliaque mala nas .cuntur; eoque fere certius, quo corpus paullo ante quovis demum modo magis incaluerit Liquet adeo, quam male sibi consulant, qui dum aere foco motu; ingluvie,Vinis, condimentis, aestuant, ibis potibusque glaciatis refrigerationem captare in deliciis habent noxas enim frigoris ubitaeque permutationis 428 sat graves etiam, quod glacies habet, acre lic mordax vehementer auget. 77. Qui prae voracitate cibos blidos, tenaciores, pritas quam deglutiant, commandere praetermittunt, ventriculo plus facesiunt negotii, quam natura imposuit. Minus expedita hinc menstruorum in offas non emollitas actio, pinguium siubactio nulla, dissicilior succi extractio, digestio tardior, tardior de ventriculo expulsio, plures reliquiae, quas mora longior diversimode corrumpit, nOVUm cibum vicissim corrupturas unde multiplex chyli vitium 323 ad 33 1), saburra

primarum viarum, nidus vermium, sex muli a tenacius cohaerens, aegre mobi-

318쪽

lis, adeoque diutius restagnans Haec tamen debilibus ac desidibus magis, quam robustis exercitatis, e Ueniunt. 78. Denique&in temporibus cibandi potandique peccari potest. His quidem indicandis non minus, quam moderandae quantitati, famem sitimque natura constituit. At multa sunt in vita civili, quae ab homine, non bli Ventri nato, determinatius aliquid&uniformius, quam stimuli naturales dare possint, postulant. Itaque ea est oeconomiae humanae facilitas, ut aliis atque aliis legibus sese adstringi patiatur, hisque semel receptis adsuescat, nec ideo tamen e Viores quasvis ab his recessiones aegre ferat. Intervallis ita quidem multum diversis bene vescimur. Nihilominus nocent sibi, quorum perpetuo in patinis aut poculis animus est ut semper pleno ventri nunquam induciae concedantur Etenim, si digestio felix est, quantitatis tamen vitium ingruit S) plerumque vero non interrupto opere lusiantur viseera; ut tarde ac male coquant unde varii generis

319쪽

argumenti capita, unde intelligere licet, quod in usitatiore victus ratione noxium inest. Plurima quidem praeterea ab hominibus nonnunquam, cibi potusUe caussa, ingeruntur singularia, insistita, cruda, inquinata, corrupta, 3rrida, venenata, non alibilia, Θαα, quae suis singula, longe diversis, modis obint. Eo alios compellit penuria, alios depravatus

ex graviditate aut morbo appetitus, luxus aut avaritia alios. Quandoque imprudens delectus, neglecta praeparatio, in congrua conservatio cassis, aut malorum hominum artes, minusve favens anni constitutio, alimentis ceterum selubribus vitium indunt, quo vim morbi seram, vel virulentam quoque consequantur. Haec tamen cum nimis multa spe .cialia sint, alienum institutis meis videtur, hoc loco exponere.

T De

320쪽

et o DE INTEMPESTIVO De Intempestivo remediorum usu.q8O MEDICAMENΥ quum aegris sanitatem restituant, morbosias corporis conditiones in sana mutandi virtute in-

tur ab si limentis disserunt, quae in naturam corporis mutari fas est , ut hoc nutriendo conservare Ueant. q81. Pertinent adeo remedia ad res sanis non necessarias; ut quos, quales sunt, conservari , non mutari oporteat. Proinde si pervacuus est eorum, quibussiani commode caremus, usius, dum ne detrimentosus ingesta enim , quod mutandum sit, non inveniunt inertia ergo per corpus transeunt i aut naturae robore subacta in alimentum con Vert Untur; a Ut

si pro suis agunt viribus, etiam pericU-Jum est, ne, quod sanum est, mutando morbum facesiant. 8a Nec obtentui est, quod varii dentur sanitatis gradus, quodque, quor Urnim perseditor sanitas est, cum veluti pro aegris haberi possint, ad valescendum