Institutiones pathologiae medicinalis (Editio Tertia)

61쪽

D CAUs A MORBI. 33 principia vocari Ut quorum Utta Conjunctione morborum causae hique ipsi demum constituuntur; ad duo summa capita referri , quorum alterum Seminia morborum comprehendat, alterum Potentias nocent OS.

s. Semini a voco dispositiones quascunque corpori insitas, quae morborum generationi faVent, sicubi potentia nocens analoga accesierit Praedis ponentia alias, aut προηγουαενα, dictantur 39. 76. Potentiae nocente S sunt res quaelibet ea praeditae facultate, ut OrbOS

producere possint in corpore per seminium T s. apto, i. e. praedis posito. His προ ταρκrim dicta conveniunt 9.).77. Utrisque opus est concurrenti bus , ut causa morbi isque ipse nascatur. Neque enim potentia esticax es , nisi in corpus inciderit impressioni ejus recipiendae aptum; nec diathesis seminalis in morbum erumpit, nisi vi quadam ap

62쪽

a DE CAUSA MORBI.juncti in eundem esseclum conspirent, nec alterum alteri osticiat. Non quaelibet potentia cuivis seminio evolvendo par est. Nec praedispositio datur universalis ad omne morborum genus Ut nec perfecti Tima sanitas aequa vi sese ab omnibus msingulis in alubribus tuetur. Hinc eadem diathesis alias favet, alias obstat, pro diversa potentiae nocenti Sindole, versa vice quod uni morbum infert, non item infert aliis; ie illi quidem alio tempore, si dipthesis mutata est 79. Patet igitur non usiacere superficiariam istorum principiorum notitiam; sed requiri cognitam cujusque cum seminit, tum potentiae , naturam; Ut U- tuus eorundem consenstis, eptagnantia,

quidque invicem agere ac pati possint, perspiciat Ur. So Atque sic demum methodo synthetica pervenitur ad cognit ionem causae

morbi, quam illa 79. junctim constituunt. Quin Meadem opera, a priori, quod jurat, eruitur natura morbi 67); ut instituta collatione, eadem per me -

63쪽

probari, Ut error in alterutro argumentandi genere commisius detegi ac corrigi possit. Ceterum si quis considerat physicas effectuum quorum Vis corporeorum causas, in universum nunquam aliter, quam concursione duplici generis principiorum, quae propositi 7 79), existere prout e mechanicis, hemicis, c. intelligentibus abunde liquet; idemque praecipue in seminibus plantarum Visque animantium nemini non esie manifestissimum 'is non mirabitur genericis principiorum nominibus vulgo usitatis nova me substitui si expressiora; nec improbabit, quod momentosae illius

doctrinae fines in Pathologia speciali Q lito amplius dilatare sustinuerim. ')

De Symplomate.

64쪽

autem morbus, Una cum causa Messectibus suis, inter res accidentes referri possit multam Systematicis litigandi materiem dedit, Practicis tamen super hac quaestione non aeque inter se dissentientibus. Facilius plerumque est rem praesentem discernere, quam verbis exacte definire. 82 Quacunque latitudine veteres hoc vocabulum sitirparint, certum est hodie symptoma tantum de homine aegro praedicari de sano nunquam. Ponit ergo praesentem morbum, adeoque xhujus causam sed & aliquid, quod praeter naturam accidit, quomodocunque cum his ipsis cohaeret dum interim ut distinctum ab iis concipitur. NeqUaquam igitur pro omni eo, quod homini praeter

naturam Uenit, aut pro levioribus as festionibus, quae nomen morbi non me rentur, sium potest.

83. In aegro variae astatu sano alienationes 38. senstibus sese manifestant; sive actiones spectes, seu eorum,quae sors prCdetant, molem, indolem, aut corpori ctiam sensibiles qualitates. 8

65쪽

D SYΜΠΥΟΜ ATT. 37S . Haec phaenomena 83. cum percipit aeger, animadvertit Medicus, uterque concludit morbum adeste, certus ex sanitate non oriri. Desinunt homine in integrum restituto. 81. Male tamen illa quis morbum ipsium dixerit gi.), quia cum hoc cohaerent , nasciantur , Urant , abeunt. ΝΟ is, nisi rarissime, in sensus incidit ): plerumque ratiocinio tantum detegitur, nec aegro prius, quam Medico, innotestit. Quum nihilominus praeter naturam sint, atque in morbo radicata, recte vocantur sympto mata, Ut quae Una cum morbo incidant. 86. Symploma proinde notat quamcunque sensibilem a statu naturali alienationem, quae homini ob praesentem morbum ita nascitur, ut tamen ab hoc

ipse hujusque causia distingui possit, nec

ultra morbum duret. 87. Tria nimirum in se aeger habet, quae praeter naturam sunt morbum, hujus causam symptoma. Mutuus inter haec nexus datur. Ut morbus non

a sine

66쪽

38 DE SYMPT ΟΜΑΥΕ. sine causa, ita nec sine sympto male esse potest nec hoc vicistim in illis. In omni morbo apparens aliqua vel actionum, Vel CXcretorum,Vel qualitatum sensibilium mutatio a stitu sano evenit 38. . Nec sumpto majorro dicendum , quod suo morbo superstes est, sed morbus. 88. Ita symptomata illam praecipue satus morbosi partem efficiunt, quae in sensius sive aegri, sive Medici, incurrit,spertissimam , dubiis hinc minime ob noxiam , quaeque Observanti siponte patet nec signis adeo aut artificiosa conjectura eget, Ut detegatur. 89. Quoniam Vero non omnia, qtJ2O in aegro praeter naturam e Veniunt phae nomena, eandem ad morbum habent

relationem, nec eadem semper origine nascuntur utique ne cellum est alia ab aliis probe distinguere, prout ex diversis sontibus pro manant. 9o. Alia nimirum statum morbosum praesentem directe pro sita causa habent,c quo ut totidem effectus suunt, hinc

nexu physico indiliolubili cum illo co

67쪽

haerent. Et haec quidem genuina fiunt symptomata, atque pro triplici genere rerum, Uae praeter nat Uram in aegro insunt 87.), trifariam distinguuntur in symptomata morbi, causae, symptomatis. 9i Morbi symptoma dicitur effectus sensibilis vi praesentis morbi proximo productus Rus ergo similis os relatio ad morbum, ut hujus ad suam causam 46.). Et cum ex plurium conditionum confluxu morbus nascit tar 6 y multorum quoque id genus symptomatum syndrome stipatus si sistet. 92. Horum 9 I.)itaque utilissima estvi maxime necessaria inquisitio Testantur enim morbi praesentiam non modo, sed naturam quoque )ETestus certe in entiam suae causae declarat. At causa morbi causa etiam est hujus symptomat Um.

93. Quod si vero origo symptomatis propius ex causa morbi derivari possit causae symptoma audit; voce causae minus proprio sensu accepta 6 I.). Id contingit, quoties illius rei, quae Orbiam

68쪽

esscit, vires ita multiplices sunt, ut aliqua modo pars earum ad morbum producendum concurrat, hinc propria hujus causa fiat pars altera vero occasione nati morbi quoque, Ocytas, serius, inaclum deducta, slectus prodat divorsbs, morbo supervenientes quidem , non tamen ita nexos, quin hic sine illis esse potui siet Symplomata causae igitur ut intelligantur,ad potestates causiae morbi accesibrias adtendendum est. Exemplo sit vulnus telo venenato inflichim, cujus si

causiam telum dicas, Vulnusque morbum, vi teli mechanica natum, UaecUnqUC EX viro in vulnus una illato excitantur mala symptomata causae blent vocari.

94. Quare liquet, si haec sympto ma-ta 93. perdurante morbo tolli nonnunquam posse eodem ablato stipe esse, aliquando longe plus periculi inserre, quam morbus, quem comitantur; imo cindicare alias morbum morbo superadditum, quorum alter, quia aut tempore prior est, aut manifestior, aut magis urget, tantum pro morbo habetur, lib

69쪽

D SYΜ ΡΥΟΜΑΥΕ. Ιaltero non Vere in se ipsb, sed in effectibus modo suis spectato, aut prorsius praeter vii. Unde cum princeps morbus desinit, symptomate causae remanente, hujus dea Vanestit, morbusque latens, a quo pendet, se demum prodit. Quae qui dein rite perpensa ostendunt, distinctionem istam , sano sensu acceptam, nec paradoXam este, nec supervacuam, utilissimam potius in facienda cum diagno si tum prognos morborum,

maxime complicatorum.

9s. Utrumque porro sympto ma 9 i. 93. si a vi aliam ursiis produxerit affectionem sensibilem, haec sympto a symptomatis Vocatur. Quo nomine etiam veniunt reliqui omnes, qui longa saepe serie alii ex aliis deinceps profluunt, effectus morbosi modo syinpto in aliquod anterius pro sua causa ha beant, nec hoc stublato persistant 86.).

mam suam originem in morbo hujusve causa, inde cognoscuntur his remotis tolluntur 4 licet plurium sorte aliorum

70쪽

DR SYMPTO II ATE. interventu cum iis fit tem cohaereant, legitima tamen analysi ad cognoscendam morbi aut causiae ejus naturam essicaciam quoque facere possiunt. Nec plena his neglectis exsurgit morbi historia. 97. Notandum Vero, dari non infrequenter in aegris effectus sensibiles, quos si in ortu suo spectes, omnino ad aliquam

trium sipecierum 9 I. 93 93 reseras

at qui tam tenaciter corporis partibus impressi sunt, ut ultra morbum perdurent. Unde non symptomata adeo, sed morbi potius secundari audiunt, eoque magis conssiderari merentur , quod singularem sibi curam reposcant. EX Vomitu symptomatico nascens aliquando hernia non

sympto in symptomatis dicitur, sed morbus 86 87.)98. Aliud insuper phaenomenae genus in morbis occurrit, quae cum aegris eveniant , S a sanitatis norma desectant Sa), generali quidem symptomatum titulo comprehendi possunt; at longe diversam a prioribus originem habent, adeoque cum iis confundi minime debent. 99-