장음표시 사용
201쪽
sub nomine Angelyn no minatae , hinc inde in nemoribus conspiciuntur. V traque externa facie inter
se sibi similes; sed interna qualitate multum discre pantes, quae facile utique dignoscuntur quod alterius Cortex, lignum & fructus amarissimi instar Aloes;alte ra major nullius manifesti sit saporis, ex cujus fructibus F rae pinguescunt. Vtraque ligno est duro &ad aedes sabri
Ce Cinereo, foliis Lauri similibus, sed minoribus, oculis seu gemmis nigricantibus, CC I quae adspectu mirabilis, excelsa Seo patula, sane est haec arbor nam na, iisdem silvis mediterraneis, quibus Ca-lireiba conspicienda. Q uae superiori &inferiori trunci parte , ordinariae est crassitiei, sed in medio duplo plus obesa,
instar amphorae, adeoque tumida appa ret ut peregrinantem attonitum remo retur. Ex ramis pediculi emergunt longi, pentaphyllum quisque protrudens
ornate divisum & serratum, multis obliquis venis vestitum. Siliquas fert oblongas, pisa rubra Continentes. Totus trun cus substantia est intus alba, medullosa& plane suberosa exterius cinerei colo ris , validis & horridis spinis a pede adverticem usque obsessa. Ex turgidis spinis rasis & contu s,suc cus elicitur eximius, cujus vel exigua quantitas, inflammatis & involuntarie lacrymantibus oculis affrictus , mede tur; tum manifeste quoque visum acuit , atque robur illi addit. A N D I R A, Vulgo
202쪽
quibus plurimi flores fragrantes, copulati, purpureo & caeruleo colore insignes, pro
Fructum proseri ovi figura & magnitudine, primo saturate viridem, sed mox ni grescentem, qui uno latere quasi suturam monstrat. Fracto duro putamine, granum seu nucleus apparet, ex albo flaVescens, amaricaniatis SI ingrati saporis, Cum adstrictione quadam, cujus pulvis ventris lumbricos expugnat; ea tamen Cautione, ut infra scrupuli pondus exhibeatur, ne medicamentum in venenum abeat, quod quibusdam imperitis aliquando contigit, cum infantibus ilia lud incaute exhibuissent. T R E M A E . RuteX arborescens Trex mae Indigenis dicta , Cortice lecto griseo rugoso, ligno albo,medullam Continente , foliis triste viridibus, linguae fere figura, sine pediculis ramis adhaerentia, aspera, & nervis eminentibus conspicua, quae trita aromatici liint saporis. Foliorum paucitatem florum frequentia compensat. In eXtremit tibias enim ramorum sunt multae umbellae magnae, floribus cum purpureo lutescentibus, in quibus sta minuta flava Styracis odo rem exacte reserentia. Floribus pappi succedunt, in
quibus semen minimum nigrum mox apparet. Incolae soliis contusis contra Oculorum dolores& rubedinem utuntur aeque feliciter ac praecedentis arboris sicco . Mihi
balneorum artificialium propter aromaticam vim expetita, quod mundificandi & abstergendi facultate pollere expertus sim.
Diversae Species Gamari , O bust sive Myrti ea mericanae,
INtex tot varias Camara species, tres tantum medicinales mihi innotuerunt, e quo Vis selopassim emergentes. sicut insitis aromaticis qualitatibus ; ita & facie exmrna multum sibi similes, nisi quod aliquae magis vel minus fruticescant, floribusquc nonnihil varient. Duae enim gaudent floribus ex aureo rubris, quae Camara-tima, de Camara-Vmba dictae. Calidae & siccae habentur ad secundum gradum Camara Ginga in eximiam altitudinem exsurgit, ut caulibus, ita & soliis hirsutis & adtactum asperis, in ambitu serratis, foliis Vrticae similibus inaequalis magnitudinis. In
203쪽
extremitate ramorum , utS: ad exortum foliorum ad
positi, multos flosculos lia bentes rubros. Post flores sequitur uvata, baccis plena viridibus , magnitudine baccarum Sambuci. flos in signis odoris :&ipsa herba superat odore Mentham , dignaque sane quae inter se
ob usum. Hujus speciei tantatum Iconem , hic exhibeo. Caeterae enim e Cepta Colo rum diversitate huic similia limae sunt etiam internis qualitatibus. Camans Huba, Caule quo que es hirsuto inque multos expanditur ramos t fotalia habet serrata, Menthes crispae similia, sed magisi tendentia, aeni lairstitie praedita, & ad tactum molialia, bina sibi invicem op polita, quodlibet brevi pediculo insidens. In mire mitatibus ramorum ena
scuntur flores, floribus prae Cedentis Camarae haud distasimiles, egregie lutei, novem foliis constantes, δί in medio umbilico luteo, cui admixta staminula nigra. Camara flore albo, caule
est lignoso, duro, qluadrato, hispido ; in duorum aut trium pedum assurgit alti tudinem cum multis e ansis ramis, partim in terram procumbentibus. Folia rugosia, hirta dc ad tactum dura, in ambitu serrata , splendentia, saturate viridia, bina sibi opposita, excepto ramorum exortu: ibique umbellatim proveniunt flosculi parvi , coloris candidi seu lactei, suavis odoris, ut 3c tota planta , imprimis si fricetur. Balnea ex hisce nobilioribus Camarae speciebus optima confiCiuntur tam ad roborandum interne, loco Melissae 3c Menthastri : quam mundiscandum externe ; multos namque cutis affectus, ipsamque Scabiem abolent. Decoctum spissatum curat ulcera , vetera, dc lenit dolores capitis ex frigore ortos, si illo abluantur. Quarta denique Camara--radicta caeteris annumeratur, cubitum longa, Caule te nui δί lignoso, flore unico, exiguo, lutei coloris, qui quod mirandum) quovis anni tempore se aperit de die hora undecima, manetque expansus ad secundam pomeridianam, atque omnes simul tunc eadem hora clauduntur, usque in posterum diem: quod sicut verissimum, ita Sc raro oblectamento existit. Mihique per deserta peregrinanti horologii desectuna ex parte supplebat. Nec tamen praecedentium Camarae qualitatum expers etiamsi inferiori gradu habita.
204쪽
C A M B V Y, sive M Y R Τ V SAMERICANA SILVEsΤR1s. IN glebosis terris duae species is buicularum, Cambust dictae luxu riant, ligno utraque lento & Coriatice Cinereo. Qme ob fragrantiam, adstrictionem foliorum, florum &fructuum, Myrti silvestris nomen
merito obtinent. Prior Rrborescens, scujus hic Iconem addidi) la tisolia Cerasum nigram pex omnia
externa aemulatur, si ramos, folia, flores & fructus conlideres: caeterum interna qualitate eam superat, quod solia & flores optimi nonsbium odoris , sed fructus nigri admodum sint saporosi, grata RCcedento adstrictione , omnibus pariter Incolis expetiti, &in foro publico venaleS. Posterior autem MFrtus est rubra , quantumqUe magnitudine praedictae cedit, tantum dignitate
illam stiperat, ac proinde fructus inter delicias Pharmacopoeiae ha
Frutex hic est foliis solidis, laete
viridibus, oblongis, magis acum natis quam Pictor in hac icone expressit, utcumque alternatim sibi appositis, sed raro oppositis. Semel per annum, foret, Sole ad Scorpionem accedente, tam grato odore olfactum quam niveo quatuor soliolis constans. Fructus crocei baccarum sint magnitudine , raro solitarii, sed Cera rum more copulatim positi &pediculis suis innitentes rotundo umbilico papillari praedici qui si tempestive avellantur, succo turgent optimo, sed tandem fauces, si multum illis vescaris, Constringunt. Continent intus nucleum tenui cortici inclusum. Caeterum stomachum reficiunt, corroborant, aestumque sedant. Nullus est incolarum hujus districtus, qui non ad fructus & folia haec utilissima confugiat. & medicamentum sibi ipsis conficiat, sive interno sive externo malo conveniens. Succi & fomenta illorum, tibiarum imprimis ulceribus, atque aliis malis, adstringendo & mundificando medentur. Balnea integra, tam furibus alvi, quam uteri dicata, cum felicissimo sic cessit adhibentur. Omnia praeterea bona pollicetur haec Myrtus Americana agrestis, quae de Europaea Auctores passim testantur. Tertia quoque Myrti species hic reperitur, quae Myrtus alba appellatur, sed infrequentior est , neque a me hactenus in usus Medicinae applicata. C V 1 P o V N A. M Vlti multis & eximiis dotibus, excellere agrestem hanc arborem testantur. Cujus Icon injuria temporis mihi periit. Ego pauca, sed vera, & quae ipse sum expertus, de ea, quae floribus flavis decoratur, exhibeo. Succus e cortice rassi eYpressus & cum
aqua limpida mixtus, ulcera inveterata mundiscat & purulenta, eaque Carne replet. Praeterea ex eodem succo atramentum conveniens elicitur, quo etiam ad tingen dos pannos utuntur. Gluten quoque efficax exinde concinnatur in usus familiarcs receptum.
205쪽
HIST. NATURA L. & MEDIC. LIB. IV.
A Rborum pumit rum vix ulla laetius proVenit, quam quae Nuces catharticas pro
fert, quas LusitaniJmhones, Pharmacopoei Catapuliam majorem appellant. Hus ramuli ametitati omni anni tempore noVaS emittunt plantas, fructusque per totum fere annum ferunt. ΕY- crescit in Ficus altitudinem &f- MVNDVY-GVAVV CUM PINEI s. guram,ligno molli & fragili,laineo humore acri turgido. Foliis est laete virentibus glabris sLicco plenis, anterius acuminatis & quasi in tres angulos desinentibus. flosculis par vis racemosis si ibdulcis odoris, suc cedit fructus turbinatae s gurae seu instar Iuglandis, primo viridis mox flavus, ubi maturuerit niger. finditur in tres partes , quamvis sex Concamerationibus distinctus , in quolibet fructu sunt tres nuclei ma gnitudine & figura Pineis similes. Radice est crassa lignosa recta &profunde in terram descendente. Quod quidem raro admodum: fit in laisce regionibus. Pineae: quas ad vivum ea qua erant mole Cum corticibus depictas apposui) inte rius albescunt &stant pingues; cali dae ad tertium, siccae ad secundum gradum, Et quemadmodum pala
to lenocinantur, ita Ventriculo stant infensissimae, nam tres Vel quatuor nuclei manducati, crudos humores ilico provocatos per superiora &inferiora exturbant , tanta Vehementia, ut in Vitae discrimen, praecipue imbecilliores nonnumquam Conjiciant, atque alexipharmacis& optatis ruentes humor es seda re necesse fuerit. Sed ut legitimus earum usiis Constet, in diuturnis ob structionibus viscerum naturalium imprimis Conveniunt: quatuor aut quinque nuclei maturi,si a pel liculis interioribus aCexterioribus liberen tur , & mox leviter
rati e vino , additis Correctoriis Glii beantur. Vtut sit ,
206쪽
tione semper exhibendum esse hoc medicamentum, habendamque rationem aetatis de virium illorum quibus exhibetur. Porro ad rem familiarem, usumque domesticum haec arbuscula a multis expetitur ex nucleis enim oleum quod exprimitur, ellychniis affunditur, quod inventum Brasilii Lusitanis debet. Testatur Monardes cap. 1 v. de oleo Ricini, in Nova Hispania pro in
signi cathartico reservari, ejusque qualitates quas illi attribuit, hujus oleo Nucis quoque propriae sunt. Quamobrem nomine potius Monardes & Clusius a nobis discrepant, qui Curcas hunc fructum vocari testantur, idque sub Ricini syecie. N H A M A V G v A ς v , sive RICINUS AMERICANA.RIcinum duorum generum producit Brasilia, majorem quidem unam, minorem
autem alteram. Utraque est arborescens, speciosa facie, non silvestris solum, sed& hortensis & altilis in multos ramos expansa; Haec a Lusitanis Fluero d' Inferno vocatur. Folia fert in longis pediculis,in medio solii infixis, in octo aut novem lacinias acuminatas & profundas scissa, per ambitum dentatas nervo tendente e centro solii per Omnes lacinias. Inferius si int laete,superius saturate viridia, ad tactum mollia,tenera. In ramorum eXtremitatibus autem proveniunt singulares pediculi, in quibus alternata sexie &spicae forma in propriis petiolis, proveniunt virides laevesque globuli quinque aut sex juxta se positi, instar uvae, qui se aperientes exhibent flosculos subtiles, figura & odore ut in Sambuco, sed multo minores, ex albo subflavescentes. His succedunt corpora rotunda, Viridia, cinnabriis umbilicis notata, magnitudine Avellanae, in totum hispida, quinquaginta aut sexaginta in unum racemum congesta, qui stuctus, a Lusitanis Ca- rapatos ob similitudinem istius insecti dicti. M turi nigricant ac sponte dissiliunt intres capsulas, quarum quaelibet etiam se aperit & continet Nucem laevem, cinerei coloris& nigro eleganter maculati, figura-magnitudine Pistaceorum. Nux a cuticula libe
207쪽
His T. NATURA L. & MEDIC LIB. IV. 181
fata albissimum in se continet nucleum oleaginosum , eY quo oleum exprimitur,variis usibus dicatum : quippe Lychnis non solum affunditur; sed omnibus passim Incolis in usu est quotidiano, contra affectuS frigidos, tam internos quam externos. Calidum habetur ad tertium gradum. Nec potui animadvertere, hujus Americani Ricini qualitates & vires discrepare ab iis quas Galenus & Dioscorides olim illi attritabuerunt. Resbivit apostemata, & matricis Ventrisque tormina ac flatus illitum discutatii; prodest tinnitibus aurium ; restituit tensos conVulsosque nervos. Tres vel quatuor guttulae, ex conveniente liquore subinde per os vel anum exhibitae, sanant frigidos articulorum affectus&simul alvum laxant. Cutem quoque a psora, reliquisque externis corporis affectibus vindicat. Umbilico inunctum lumbricos puerorum expugnat. Semen illius catharticum est, & naulto validius quam oleum: humores enim crudos perihperiora & inferiora exturbat, ac proinde praeparatione indiget. Convenit in 'utu vini optimo , loco correctorii, macerare semina multa, & inde unciam circiter e cochleari exhiberi, ut venter benignius a crassis humoribus eVacuetur. i ipsa seminis grana in substantia accipere malis, minus tutum eXistimant incolae, si toparium numerum excedere, licet Dodonaeus id suadeat. Folia aqua vel aceto macerata Herpeti, aut hujus generis affectibus mederi, praeter Dioscoridem, testem habeo quotidianam e perientiam.
Iuripeta mas summina, Dabeba Tapirapecu.
N Omino Dripe a, duo ejusdem generis, sed non ejusdem sexus, frutices nascun
tur in arenosis Brasiliae locis. Vterque pulchris & umbrosis frondibus adolescit, uterque gramineos fert acinos, more racemorum copulatos & e brevi pediculo pendulos. I V R I P E B A.
208쪽
dit , foliaque habet minora, nec multum sinuosa, sed laciniata caulemque rarioribus spinis obsitum. In summitate ramorum fert flosculos umbellatim quasi congessos laetet coloris Cum caeruleo mixti, qui exacte quinquangularem stellam repraesentant Constantque imico solio in tot triangula emiato & quasi diviso, in medio autem quasi quinque staminula stant erecta, flor em boraginis e longinquo diceres. Posterior altior, spinosior, folia habet grandiora, inferius lanuginosa & spinosa ora
nate , laciniata & sature virentia; florem eundem Cum mare, sed nitidiorem. Vterque ob Medicinae usum quotidianum officinis notissimus. Folia enim & si iccus temperandis & mundi sicandis vulneribus & ulceribus adhic bentur, eisque egregie auxiliantur. Licet autem amarum quid sapiant folia Sc radices,
sicut Cichoreum & Fumaria, tamen inter calida utarecensentur. Omnium autem maxime radix Virtute & essicacia excellit, multoque amarior exi
stit, praecipue vero Maris, quae fartium adeo est tenuium. Quippe solum illius deco ctum, urinam cunctantem educit. Ad hepatis & parastatarum obstructiones tollenda; loco radicum aperientium, cum sucCessus,pe adhibetur. Vsque adeo invaluit ejus uti litas praestantia, ut a doctis paritct & indocta plebe eYpetatur & intcr sacra re
C Fquitur Daben praecedenti similis, si
medicos ustis respiciaS, est frutex eo dem modo Crescens quo Iur eba, simili
que ligno, sed solet altius assurgere. Caudex spinosus ac leni hirsutie praeditus quod pictor non probe satis expressit in hac Ico ne. Folia diversae figurae, pallide viridia,
oblonga, lanuginosa non ita laciniata ut
Flores itidem fert ut Drapeba, lacteos, quinquefoliis constantes, instar stellae expansbs, in medio cum staminibus luteis. Hinc fructus promanat rotundus instar Pomi splendens, primo saturate viridis ac brunna lanugine tectus, qui matures actus citrini fit coloris. Cortex fructus est frangibilis instar testae ovi,cum seminibus Lentibus similibus, pulpa flava succulenta dulcis & grata formicis, Caeterum non edulis. Radix plantae est amara & tenuium partium, atque inter remedia de- obstruentia in pretio habita, potissimum vero in renum viscositatibus abstergendis. Quia radix quibusdam nimis amara videtur ; decocta exinde parata saporis gratia temperantur cum liquiritia Americana. TA PIRA PECU , SONCHI LAEVIs SpecieS.
Mnes passim incolae advenae & indigenae inter se conveniunt de qualitatibus tam nobilis herbae: verum de nomine discrepant, quod vel eYsimilitudine vel ex ustu, hic aut ille rusticus Lusitanus pro arbitrio imponit, quibusdam, satis licet improprie Lingua di Ῥacca hoc est Bu glossa; aliis vero Erta do figari magis appropriare dicta, quia inter Iecorarias &Cichoraceas, me judice, merito censenda est haec Brau- lieni vim Tapirapecu; tum, quod eximie hepatis imprimis lienis oppilationibus medea' tur, tum quod facie & figura externa iis potissimum comparanda sit, licet pro soli hujus genio nonnihil ab Europaeis abludat sicut ex descriptione patebit, quia Ιcon Obitineris injurias mihi periit. In glebosa , potissimum terra sponte nascitur facie M usi nulli incognita planta quae
209쪽
eaule plerumque nititur Unico, supra tibiae altitudinem assurgente. Folia fert dentata oblonga , angusta, intus dilute Viridia lanuginosa, more Cichorei Circa caulem comta plicata, donec versus summitatem caulis foliis tenvissimis &flosculis albis ornate fi niatur. Qua postea breVi senescentes, in pappos evadunt, & levislsimo flatu discu
Herba cum radicibus integra quovis modo praeparata eximii esst usus, apoZemata enim do decocta familiaria exinde concinnantur: adeoque Celebris evasit, ut aeque Chi rurgis ac Medicis decantata sit, contra externa δί interna mala.
Mamaria Brasiliensibus dicta, frutex est trivialis arborescens, tibique obvius, quem Lusitanorum vulgus appellat. Flores fert multos pendulos & luteos; &post hos plurimas siliquas oblo gas copulatas, primum quidem Virides, sed mox nigras & putridas, Sc frequens semen
in illis contentum. M A M A N G Α Folia habet citriis haud dissimilia, paulo tamen lovgiora & molliora, & qualitate refrigerandi & abstergendi praedita. Praeter alias dotes, quibus excelliant, vulneribus atque Ulceribus opitulantur, par tesquevitiatas reparant. Cujus rei Chirurgi nostri non ignari, ea in quotidianum usum colligunt. Raro videas viatores iter suscipere, nisi probe hoc remedio instructos. Succus oleos is denique e siliquis expressus, ad maturanda apostemata reservatur, &applicatur cum prospero successu. Locis
210쪽
Locis umbrosis, maxime circa Aldeam T a Minca luxuriat Frutex arborescens Mana. ca, Cortice griseo, ligno duro quidem, sed fragili, folia Piri soliis similia; nunc inordinate sibi opposita, nunc in frondes quasi disp ta. Flores solitarie positi ex longo Calyce prodeunt in quinquefolia dissecti. In uno eodemque frutice caeruleo purpurei& lactescentes reperiuntur mense imprimis Ianuario, quod ut rarum visu ratione coloris ; ita non minus odore jucundum, cum integras silvas insigni fragrantia instar V1olarum Martiarum repleant.
Flori si iccedit fructus baccie Iuniperisimilis, sed inutilis , viridis , rotunduS, COrtice griseo tectus, qui superius quinque fissuras habet ut fructus per fissuras stellam quinquangularem repraesentet. Continet in se tria gramina, seminis magnitudine lentis , vel etiam majores , figurae ellipticae. Radicem habet magnam, solidam & albicantem, cujus medullosa substantia in pulverem redacta, magna in Medicina pollicetur & praestat.
Incolae pene omnes, tam Lus1tani quam Brasiliani, licet magni aestiment, tamen ob indomitas operationes hactenus in usiam admittere vix ausi suerunt. 'ippe pericul0 non vacat hoc genus medicamminis, quod nimis violenter corpus superne & in serne moveat. Quamobrem tantum hominibus robustissimis exhiberi sblet idque additis correctoriis, tum & justa observata dosi, quae Scammonet vel Esulae potius inferior quam silerior esse debet: ad illud enim validum medicamentiam proxime accedit haec radix: verum non ita insipida est, amarore enim & acore non plane destituitur. Eadem quo que Manaca in aquis macerata lavacra stippeditat quibus vagis articulo tum doloribus ex frigore potissimum natis, medentur. Inter vulneraria quoque apud indigenas usur
DVum generum in Brasilia reperitur. Vtramque Lusitani HerVado Achsia quotidiano usu nominant: quippe lippis & tonsbribus ob frequentiam nota est, quod