Demetrii Zeni Paraphrasis Batrachomyomachiae : vulgari graecorum sermone scripta : quam collatis superioribus editionibus recensuit, interpretatione latina instruxit et commentariis illustravit

41쪽

XXXVI l

condi ratione abludunt, ita cum nostrorum temporum plebejο sermone consentiunt. Quorum VoluIniua qu niam pariter admirandam eloquentiae vim os lemdunt et historiam religionis .christianae illustrant', digna Sunt, quae ab eruditionis cupidis diligenti sti dio terantur. Verum quemadmodum hi sine citorioris graecitatis cognitione penitus percipi nequeunt, ita multo etiam minus illi, qui Sanctorum vitas horrido plerumque et inculto stilo conscribillarunt. Denique in variis Europae hibliothecis ingens librorum numerus latet, qui medio aevo apud Graecos de pluribus artium doctrinarumque generibus, de musica, mathematica, medicina, bolanica arte, de historia naturali, de chemia aliisque compositi sunt. Qui quum abundent novitiae linguae dictionibus, partiin quia res, de quibus disseritur, veteribus ignotae fuerant, partim

quia talium opusculorum auctores genuinum antiquitatis colorem ob majorum Sermonis ignorantiam non Semper Servare poterant: evidens est, ad haec opera soras danda editorem requiri aeque harum disciplinarum atque graecitatis antiquae et recentioris scientia imstructum. Ne quis Vero contendat, indigna esse haec volumina, quae lucem aspiciant, utpote superstitionisci ineptiarum plenissima, locupletem citabo testem C. Bened. Ηasium, virum graece docti imum, humanissimum Omnique genere laudis cumulatissimum, qui inulto codicum bibliothecae Parisinae usu cdoctus in

his etiam libellis plurima dicit scitu digna tradi, quae ad singularum disciplinarum historiam illuminandam haud parum sacere videntur. Cs quae ab eo diSp

42쪽

ubi simul de linguae graecae recentioris in Conserendis codicibus manu exaratis utilitate disserit. Illis, suae ibi dicta sunt, hoc addo: quoniam veterum di lectorum diversitates aliqua eX parte e membranarum, inscriptionum ac titulorum scriptura pondent, de his quoque melius aliquando, quam adhuc factum est, a viris doctis judicatum iri, si pronuntiationem Reuctilia Dianam sequentes mera Scripturae menda pro dialectorum discriminibus habere desierint, in quem errorem, ut alios omittam, Sturgius incidit in libello de dialecto Macedonica et Alexandrina. - Venio nunc ad Lexica et Grammaticas linguae Graecae vulgaris. Lexicon hujus linguae philologorum usui accommodatum ea, qua par est, diligentia, sagacitate, eruditione qiii condiderit, neminem adhuc exstitisse vehementer dolemus. Atque ut de antiquioribus taceam Joh. Meum sit et Gerasimi lachi Glossariis Graecobarbaris, quorum illud saepius saeculo septimo decimo typis e cusum est, hoc Veneliis cum interpretatione Italica

et Latina anno 1658 prodiit, in quibus exiguus modo

Vocabulorum numerus exponitur: ne posteriora quidem lexica et glossaria cuiquam hodie satisfacere possunt. Nam Iui quadraginta per annos sub sinem septimi docinii saeculi in Graecia commoratus est Romanae ecclesiae sacerdos Λlexius Somavera, is licet multa vocabulorum millia in lexicoli suum congcSSerit, lamen ut antiquae Graecitatis expers ct orthographiae im- Peritus Verba, quae audiverat, De lue recte scribere

43쪽

scivit, neque accurate omnia interpretatus est. Quare noti magnae utilitatis ejus OpuS esse patet. Editus est ejus thesaurus linguae graecae vulgaris et italicae post mortem auctoris Lutetiae 1709 hoc duplici iu- Scriptus elogio: Θησαυρος ς 'Pωμα ι κῆς καὶ π ς Φρύο/κικης γλωσσας. Tesοrο della lingua Italiana o Greca-Volgare da Somavera. Pario. 1709. 2 Tom. d. Multo majoris pretii est: ἡCaroli Ducangit Glossarium ad scriptores mediae et infimae graecitatis, in

quo graeca vocabula novatae significationis aut usus rarioris, barbara, exotica, ecclesiastica, liturgica, ta-clica, nomica, iatrica, bolanica, chymica explicantur, eorumque notiones et originationes releguntur e libris

editis, ineditis veteribusque monumentis, Lugduni apud Auissonios anno 1688 V divulgatum. Sed quamvis vir laboriosissimus hoc ingenti opere immortale

apud posteros nomen conseculuS Sit, lamen, quia Parum cognitum habebat vulgarem Sermonem graecum,

tam saepe lapsus est, ut qui didicit eam linguam, in singulis paginis permulta, quae emendet, reperiat.

Neque enim solum plurima verba non intellexit, aruque ea, quam adjecit, interpretatione a vero eorum Sensu aberravit, sed etiam pleraque quibus litteris scribenda essent, nescivit. At tantum abest, ut contemnam hoc glossarium, ut quae ejus auctor ex ine-

ditis bibliothecae Parisinae glossariis, scholiastis aliisque monumentis hausit, ea bonae frugis plenissima judicem. Quodsi in iis, quae ab aliis non dilucidata ipse dilucidare tentavit, sic oti in pleruiiuiuo salii videmus, ut in ioculares errores labatur. venia danda est

44쪽

Viro egregio, qui quod potuit, praestitit perilis locli

ribus menda, quae in hoc immensum Opus SurrepS 1'imi, Corrigenda relinquens. Post Ducangiuin nihil fere memorabile tu hoc litterarum genere publicae luci expositum est praeter eam, quam Adamu illiu SCOraes secundo, quarto et quinto Μυ 'Ατάκτων tomo inseruit materiam e variis scriptoribus et lexicographis collectam, quae suturis lexicorum conditoribus proderit. Quattuor priores hujus operiS tomos e tremis vitae annis amicorum rogatu emisit, quintus post ejus obitum in lucem prolatus est. Verum hoc ultimum Corais doctrinae atque ingenii specimen non ita eXpolitum est, ut expolivisset vir eximius, nisi jam vires ad hoc senem defecissent. Pudet dicere

do Wolgotii et Schmidii libellis, e quibus plus salsi

quam veri discas. Neque vero silentio praetereum

dum puto parvum illud Delioquii lexi con recentis Graecorum linguae, quod cum explicatione gallica P risiis 1825 publicatum ost. Debequius etsi errandi tam parcus est, quam alii prodigi suerunt, lamen quoniam plurima vocabula et loquendi genera omisit, quae in

aliis lexicis non explanatitur vel male vertuntur, non magnum discentibus commodum altulit. Denique non prorsuS spernendum est lexicon, quod Zalicogius Parisiis 1809 imprimendum curavit. In quo Verba gallica verbis domesticae Graecorum linguae redduntur, sed illud praecipuo vituperandum videtur, quod B Cloi', quIudo Voces proprias nescivit, ineptis circumlocutionibus usus est. Sed salis de lexicis. Primus, quod sciam, qui Grammaticam POp

45쪽

Iaris linguae graecae composuit, fuit Simon Portius

Cretensis. Hanc, quae levis tantum momenti est, Ducangius Glossario suo praemisit. Ejusdem sere notae sunt posteriorum Grammaticorum commenlarii, qui praeter salsa, quae tradunt, obscuram modo limguae hujus imaginem praebent. Namque eorum ametores ex paucis, quos legerant, libris hoc vulgi Gra

eorum Sermone consectiS Grammaticam concinnare

ausi sunt Inde factum est, ut hi Iibelli obessent magis lectoribus, quam prodessent. Talia sunt illa Tribbochonii brevia linguae graecae vulgaris elementa Jenae 1705 typis descripta. Talis et Joh. Miesi. Langit Philologia Barbarograeca Noribergae et Altorsi a. 1707 et 1708, 2 lom. 4. edita. Langius ex Demetrii Zeni vulgari Batrachomyomachiae paraphrasi utcunque intellecta atque e translatione novi testamenti in vernaculam Graecorum linguam a Maximo Calliupolita facta, quae anno 1638 sumtibus ordinum Belgii laederali excusa est, grammaticam recentis linguae gra

cae componere non dubitavit. Qualis igitur ejus luber sit, haud difficile divinatu est. Nimirum mendis

omnis generis abundat. Fuerunt et sacerdotes Romani, qui in hujusmodi opusculis conscribendis vera rentur. In eorum numero est P. Mercasia, cujus Institutiones linguae Graecae vulgaris Romae 1732 lucem viderunt. Scriptor libellum suum Mariae DoLparae dedicavit. . Etenim superioribus saeculis multi ecclesiae Romanae sacerdotes in Graeciam subindeliroticiscebantur, ea mente, ut Graecos minis ac pollicitationibus sormulae Romanae se addicere atque in

46쪽

Pontificis sui verba iurare cogerent. IIis miseris destinatae suorunt miserae Mercudi Institutiones, quas, ut sanctitatis quandani speciem haberent, Mariae consecrandas censuit Vaserrimus auctor. Ejusdem saritiae Tlioniae monachi Grammatica est, quae Parisiis anno

1709 prodiit sic inscripta: si Nouvelle methode potirapprendre les principes de Ia Iangue grecque vulgaire.' IIanc incredibile dictu l) nostro saeculo Bo-berisonus in Britannicum sermonem convertit. Cujus liber hunc litulum gerit: -Α concise Grammar os themodem Greeli language by Roberison.' Londini 1318. Λb his, qui nemini placere possunt, ad meliores inlloc genere libros orationem converto. Commendabile utrumque est Iulii Davidis opusculum, quorum ali rum inscribitur: ,, Συνοπτικος παραλληλισμος τῆς ἐλ-λ ικῆς και τραι κικης η ἄπλοε ροικης γλωσσης s rQεὶς υπὸ Ioυλίου Δαβίδ. εν Παρισίοις, ια ω κ, alterum: Methodo pour eludier la Iangue grecque m deme par Jules David. Seconde oditiori. Paris 1827. Porro plerique omnes Graecorum grammatici de vulgari lingua libelli, qui hoc tempore prodierunt, aliqua ex parte laudem merentur, in iisque praecipue Da varis et Busiadae. Darvaris Grammaticam graece scriptam Vindobonne anno 1806 divulgavit, Rusiades gerinanice scriptum de nova graecitate opus anno 1834 in eadem urbe edidiL Sed omnium optime de grammatica linguae graecae recentioris meruit Λd manlius Coraes Commentario illo, quo Theodori Pt cliοpiradrouit poemata primo 'AMκ υ tomo inserta Ornavit. Quo quidem Commentario nihil melius ne-

47쪽

que a Graecis neque ab alienigenis de citeriore Graeci tale scriptum nostra tulit aetas, Sed magna pars rerum a Corae expositarum inchoata magis quam a

soluta es L Itaque hoc opere aliis scribendi lacuit lem non praeripuit, sed praebuit. Ex iis, quae de Iericorum grammaticorumque librorum indole dixi, consequi existimo, ut magnus in hac doctrinae parte labor etiam nunc doctis hominibus relictus sit. Verum, ut breviter dicam, quid fieri oporteat, Ducangit Glossarium sic iterum edendum puto, ut

excussis denuo quos auctor prae manibus habuit co . dicibus Parisinis, sublatis omnibus ejus mendis additisque vocabulis et loquendi generibus, quae nunc apud Graecos in usu sunt et quae apud auctores a Ducangio non lectos inveniuntur, thesaurus mediae et recentis Graecitalis in eruditorum hominum usum construatur. Quod negotium, ut docli Gallorum viri, quibus istorum codicum copia est, suscipiant, Veli menter optamus. Si quis vero Grammaticam phil Iogiae statui, qualis nostro tempore QSt, aptam COImscribere volet, ei non Solum quotquot Supersunt Sch liastae, grammatici, lexicographi veteres eo consilio pervolutandi sunt, ut quae illi de sermonis vitiis et de vulgari loquendi consuetudine dicunt inde excer-liat, sed etiam inscriptiones antiquae et maxima antia qui talis ac medii aevi scriptorum pars intente Ic-genda PSt. E Iuidem, ex quo vulgaris Sermonis graeci PraeStantium cognovi, et quanto ille antiquarum litte- rarum studiosis piraesidio et commodo sit perspexi,

48쪽

XLIV

edendae lalis, qualem descripsi, grammaticae consilium cepi. At quando liic multorum annorum labor est, milii vero parum otii contigit, vix dimidium ejus usque adlluc absolvi. Interia Demetrii Zeui Paraphrasin Batracho-ntyoniachiae vulgari sermone scriptam sic edere statui, ut quum constet carminis hujus textum mendosissime ab aliis prius emissum esse, nullo mendo relicto eruditis Ostenderem, nie studiis atque vigiliis, quibus diuturna loquendi et scribendi exercitatio a cesSit, id consecutum esse, ut quid recte dicatur in hac recentiore lingua, quid minus recte, probe intellugam. Quodsi hanc meam operam, quam litterarum graecarum studio deditis dicavi, idoneis talium rerum iudicibus placuisse eosque cupere intellexero, ut alia quoque hujus generis scripta in lucem proferam, v luntati eorum facilem me praebebo. Restat, ut priumum agam de Demetrio Zeno ej usque opere, tum desuperioribus ejus carminis editionibus, denique do consilio, quod in adornanda hac editione Sec

lus Sum.

De Demetrio Zeno pauca tantummodo memoriae prodita repperi. Patria ejus Zacynthus insula su t, ut testatur auctor Dialogi, qui Paraphrasin B tractio myomachiae praecedit. Quo anno natus et quo mortuus sit, et quod ei vitae genus fuerit, ignoramus. Ducangius Gloss. T. II in Indic. Auctor p. 47 eum circa antium 1530 floruisse existimal, inductus, ni sallor, ut hoc statueret, verbis Martini Crusii, quae flatiui allegabo. Praeter hanc Batrachomyomachiae paraphrasin aliud quoque Zeui poema Crustus memora

49쪽

in Turcograeciae libr. VI pag. 372 Basiloao 1581

his verbis utens: si Demetrii hujus Zoni opera et de teritate excusus est Veneliis Ἀλεξανδρος ὁ Μακεδὼν

liber de Alexandri M. rebus gestis, Versibus politucis anno 1529, quom mihi 10 Maji 1564 Palavio 'birigam M. Engelbertus Milander misiLV Ηujus

de Alexandro Macedone libri exemplum, quod Crustus possederat, in Academica IIalensium bibliotheca a servari, certiores nos faciunt M. Joh. Tribbechorius in Elem. ling. gr. Vulg. Dissert. prael. l 24 et Iesi. Mi est. Langius in Inlroductione ad poesin barbar graecam, quae exstat in Philolog. Barbarograeci parLaltera p. 23. Uterque addit, hoc exemplum perpetuis Crusti adnotationibus ornatum esse. Quod ad paraphrasin Batrachomyomachiae attinet, quae versibus politia eis iisque homoeoteleutis composita est, non a cedo Clarissimo Thierschio in praeclara de podsi

recentiorum Graecorum dissertatione pag. 16 aD sirmanti, hunc Zenum primum esse inter recentiores Graecos, qui versus similiter cadentes seceriL Nam saeculo quinio decimo jam Emmanuel Georgillas sin Iem concentum versibus adjeeerat. Vide Carais Πρω

Versus, quibus constat hoc poema, a Graecis appellai tur πολιτικοι sive δημοτικοὶ i. e. populares Vel Vulg res. Nempe jam in veterum Scriptis πολιτικος proconSucto et aPud Populum usitato poni ostendit Sa lenius in Commenlario ad Τerentianum Maurum P. 19s.

Quocum conferri potest usus adjectivi publicus apud Ovidium libro III de arte amandi v. 480:

50쪽

XLVI

Munda, sod e medio, eonsuetaque verba puellae Seribite, sermonis publica forma i l:ieiit;

ubi publica sermonis serina est quae alias Popularis vocatui'. Nomen hoc versuum illud genus, de quo loquor, accepit, quod in iis syllabarum quantitas, quam

solam antiqui poetae in vcrsibus pangendis sequuntur, non ObServatur, ac Valde probabile est, omni aevo plebem graecam ignorasse prosodiam. Etenim non Solum diversa poetarum genera liac in re inter se disserre, sed aliis etiam temporibus alias mutati nes legum prosodiacarum exstitisse, ac singulos etiam poetas multa habere peculiaria neminem, quem fugiat esse arbitror. Quis vero latebem talia doctam fuisse putet, ut quae opud Singulos poetas Singularum v cum quantitas sit, scivisse dicat Τ Ιmmo indoctum vulgus sic carmina sua finxisse videtur, ut non syllabarum quanti talem, Sed accentum normam Sequeretur, cui opinioni versiculi quidam apud Athenaeum

aliosque suMagantur. Ex quo enim muSica ars apud Graecos multorum ingeniis exculta ad persectionis quoddain fastigium adducta est, certiores in carminibus prosodiae leges esse coeperunt, quae Cum neglecta hac arte postero tempore rurSuS evanuerurit.

Sexti forsitan post Chr. n. saeculi Sunt versus hexametri a Montesalconio Palaeograph. l. 3. p. 220 citati, in quibus posthabita syllabarum quantitate accentus rhythmi landamentum est. Eorum autem, qui popularibus hujuscemodi versibus iambicis poemata scripserunt, antiquissimus habetur Psalles, qui circa amnum 1050 post Clu . n. Cantici canticorum para-