Quaestiones theologicae selectae ad totam summam D. Thomae Aquinatis ex praelectionibus P. Ioannis Morawski Soc. Jesu, Poloni ad primam partem et ad 1. 2dae

221쪽

δ tr vatione rectitudivis assione praesenti. Unde etiam ipsa potenti, Droxima peccandi est de linea Etitis physici, cum nihil aliud sit quam potentia volitiva, coinini io indifferens,, simulta qua sunt physica ..1 ei de in aliquibus allatas exemplis non venitur negatio seu exclusio alternis, sed tantum i raecisio nec enim sensitivum iu sic ne in sat res iionalitatem, sed ab ea praescindit, stat Dcum illa in homine, nec Grammatica excludit Rheto1icam sed cum ea stare potest ut patet. Iam in aliis exemplis, forma exclusa est si id em praeporulerans tuo contrario positivo,.secutidum se considerato , non tamen relate ad Libjectum, prout hic tunc consideratum It ita certitudo est melior cognitione proba Pili, secundum se sumpta, non tamen relate agintellectum prout hic tunc informatum solis ni clivis probabilibus, cui prout sic specta . eo, non est bona, sed potius chymerica es,ceristi cudo, cum ex praemissis probabilibus implicet sequi conclusionem certam. Eodem modo intellectui quandoq; melius est habere cogni tionem particularem affirmativam, quam oppositam universalem negativam, plua celitis dicere, homo est iactus, quam dicere, i si is homo est doctus: Haec enim secunda propositio est falsa, ac proinde mala intellectui, cujus finis est Veritas. Item homini prout subest tali concursui causarum secundarum, melius est esse turpem, quam pulchrum quia in talibus circumstantiis pulchritudo est contra exigentiam causa

rum secundarum. Similiter materia pro Ut ta ilibus dispositionibus affectae, melius est habe in refuse

222쪽

de privatione recti udinis. et

At vero, peccatum ita excludit rectitudinem, moralem, ut nunquam a nullo appetitu recto etiam Divino sit voli bile: Ergo specialis est ratio Cur peccatum consistat formaliter in ne-

Forte Urgentius aliquis sic opponere pos

. et contra probationem nostram. Qtiando ali qua praedicata rei miscentur per identitatem, illud potius praedicatum,. rem formaliter X parte actus constituit, quod primo ratione nostra eam discernit ab omnibus aliis, quod , ex modo nostro concipiendi est radix reliquorum praedicatorum rei . Qua de causa non risibile, sed rationale constituit formaliter hominem. Atqui peccatum actuale Commissionis, primo iratione nostra discernit ab alii.6-mnibus illa positiva tendentia in objectum Contra rationem, α haec tendentia positiva ex modo vostro concipiendi est radix exclusa rectitudinis moralis et Ergo aec potius tendentia positiva formaliter ex parte actus consti--α peccatum actuale Commissionis, non auonem exclusio rectitudinis.

Restondeo, majorem esse veram ad summum in denominationibus positivis , illis negati vis, in quibus praedicatum primo discrotivum, radi reliquorum, non habet se ita, uenon sit eligibile unquam secundum rectam rationem, nec perinde se habet ac si esset pura negatio 3 secus autem accidit in denominatuo ne peccati Commissionis, ubi tendentia illadi na rationi in objectum est perinde ac si esset pura negatio, ac proinde concipitur per ordinem ad hanc puram negationem, seu aff

os instar

223쪽

instar ipsi iis coneeptu negativo, ita ut onmnῖs quae est in hac tendentia possitivitas contemna tur ab intella Ctii, recte apprehendente , sicuti revera contemptibilis est ab omni appetit ire. Oe eligente.

Ultia haec, probari potest breviter, χxpedite nostra assertio hoc modo. Omnis imperfectio ut imperfectio est, formatissime consistit intcgatione perfectionisci atqui malum praesertim morale, ut malum est, est imperfectio qua inperfecti, Ergo malum mora Ie qua malum est, consistit formaliter in negatione alicujus perfectionis Major patet Tum quia, ipsum nomen imperfectionis exprimiti ei gationem perfectionis: Tum quia conceptus formatis imperfectionis salvatur in mor-t: , caecitate, aliis quae juxt i ad verilarios sun purae negationes . expertes omnis positi vita iis, idq; ideo quia tales denominationes negant persectiorem aliquam, quod signum ess

Conceptum formalem imperfectionis consistere in negatione perfectionis Minor etiam patet: tim quia malum morale qua tale, ut: qia subjectum, cui inest, denominat formaliter Ird Persectum, ac proinde est imperfectio. Tum quia falsum est, quod malum lora Ie sit perfe-

isto moralis, falsum etiam est quod sit indifferens ad periecta Onem moralem ad imper, e-etionem moralem Ergo verum est,quod ma-Ιum morale qua tale, sit imperfectio moralis: nam omnis actus humanus liber, cui soli identificatur malum morale actuale, ve est perfectus moraIiter, vel impertactus moraliter, vel ad utrumq; indisserens, ic inter haec medium excogitari potes . Ex his

224쪽

his ergo habetur, malitiam moralem peccaminosi non consistere λrmaliter-- parte actus in positivo, non consistere etiam rinalites in negatione a parte rei antecel. ςnte, vel consequente actum malum, sed posius consistere realiter objective in positiva entitate actus mali, formaliter autem in nega tione honestatis identificata a partore eideminuisaalo.

inridetur ad argumenta, Quaestionis proposita

Ainimum Patet ex dictis, long aliter cludi actum bomim per malum, quam e ' ludatur actus in lus peractum bonum qui .ctus malus excludi bonit . ut pra ponde-Tantem sibi, respectu cuiuscunq, subjectio in quibuslibet circumstantiis , ac instipe actus .isalus excludens perinde sis habo, ac si esset pura negatio, in orasiam amor impruden i

tem hoc autem modo actu bonus non ex

cludit malum, ut patet Eadem di φaritas procedii ex in i moedine exinidente albedis aiem , dc de errore excludente notulam qua, 'Iemcunq; veritatis: Unde haec possiunt aliquando considerari sim conceptu positivo. P. Quanquam 3 niWinem, citatus Aristoteles,ocat aliquando priyationem albedinis, Her- . . Orem, privationem veritatis, quando videli. eet pectantur si ratione mali, wimpeia

225쪽

num D malum opponi contrarie, o illitur in sensia

realiaeso ei vo in quo fensu sorinos i id positivum, nόn,inem insidii te actus; nam in hoc sincidi est alibi

asterum eontrariorum ripatis dici, nempe qua

tenus est malum .imperfectum. Ad illud quod dicitur, etiamsi actus odiis 6st ach amoris Dei, neq; huius mitratibnem di . .

ret, adhuc hominem delio ininaret formalit 'r,

malum moraliter, dico, talom supposicionem chimericam tollere seipsanai, ac proinde m ilhi utramq; partem contradictioni sequi, adeoq; nihil sequi, ita sicut sequeretur utrumq, contradictori in nihil, si lux staret cum ete' bris, vita cui morie. M tali eventi, chimerico, homo ponendo odium Dei, nota conformaret se legi aeterlaae vetanti odium, de sic essetis aliishoralitera simulq, non essed

ius moialite . iaciuile odium Dei nisi,

excluderet consormitatem cum lege Dei ea tante odium , sic in tali suppositione miscerentur termini non solum identice, sed etiam

ωrmaliter repugnantes, qualis suppositio tu sit scipsam. est ad illationem lauti l IS.. Adscundi m. Tam in odio, quam in Omis' sione praecepti amoris, tam Modiolitensi - L, qui remissioni ait in ita in tali, quam veniali privatio rectitudi liis est aequa, V Parin quorivat, quateluis hae q. minia peccata ivi in totaliter recti et tu sine i . ppi stat, nempe charitatis 2 - - qtialis est privatio rectitudinis in his. Diri in Moad vim verificandi propositio

226쪽

ne primatione rectitudinis. aiqllo utroq; sensit, privatio consistit in indivisi. Dili. Caeterii in his enumeratis peccatis privatio rectitii dinis est inaequalis, ex parte modi quo privat rectitudines, quatenus in uno peccato privatio magis impedit,4 magis dif-ncilem reddit, minus separabilem exiis istentiam rectitudinis, quam in altero is in hoc sensu privationes non consistunt in in diis iubili, nec quaelibet totaliter privat forma, qua privat, Praeterea istae privationes etiam ι hoc senseriunt inaequales, quamvis privent eadem tota rectitudine virtutis, quia nihilominus una privat conformitate cum lege gravius obligante, qualis est lex prohibens oditim, altera vero pri Vat conformitate cum legeramus graviter prohibente, qualis est lex prohibens omissionem amoris , seu actum alium incompossibilem cum amore. Quia velo denominatio mali sumitur ex singulis defectibus, quia in aliquo sensu privationes rectitudinis, in enumeratis peccatis constituentes formaliter malitiam ipsorum sunt inaequales, id circo, ipsa formalis malitia illorum absolutἡ est inaequalis ob eandem rationem, similiter extrema vitiosa virtutis moralis, puta avaritia prodigalitas, differunt specie in ratione formali malitiae, quia scilicet ita privant ea.dem virtute liberalitatis ut non eodem specie modo illa privent, insuper privant conformitate cum specie diversis legibus, quarum una prohibet avaritiam, altera prodigalia

Neq; dic ac hoc ipsum, qudesduo actus m Ii inaequali aut diverso modo privant Oppo

227쪽

sita virtute ea dein, provenit eci ortia praeridicato positivo, nempe ex inaequali, vel iis versa tendenti, libera in idem objectum, coninera dictamen Rationis: Ergo adhuc inaequaliis eas, diversitas malitiae moralis consimit inpositivo. Respondeo enim totum id esse, sum insensu reali objectivo, sed non in senis

sit brmali ex parte actus; quia scilic t hane ipsam inaequalitatem dc diversitatem modi privandi eadem virtute in peccatis, ipso i,

malitiam in aequile inin diversiam ipsorum,nae rit concipimus per Ordinem a connotata propria n sationis, ut probavimus.

- Ad tertium. Clim in no itra sententia non

detur pura Omissio, sed quaelibet omissio actus, sit identificata realiter cum aliquo positivo

impedimento actus, hinc est, quod hoc praeceptum non Anaberis, exigit negationem farti,

indistinctam realiter ab aliquo positivo impedimento furti, quidem tali, in quo praeva- Ieat ratio positivi, nempe ratio honestatis, Unde ulterius sequitur, quod formalis oppositio cum hoc praecepe negativi, est quidem in re objective actus furti positivus sed quia hic actus, quatenus est transgressio praecepti. dicit simul negationem positivi impedi. naenti impedimiis iurium, quae negatio in ipso praevalet, ideo transgre illo hujus praecepti formaliter ex parte actus consiliit in nefativo. Sequitur deinde, quod transgressio dicti praecepti negativi non sit negatio rectitudi iis negativae, sed potius positivae s ac proinde sequitur, quod non sit negatio negationis, sed potius quod sit nebati potui vi impediιncntia

228쪽

de privatione rectitudinis. 23 impedientis furtum, me est aliquid negati-

Ad quotum Patet ab exemplis plurimis, quod iii qmbusdam denominationibus, i qua-1is est denominario unius, Disti licti, Imperfecti, negatio non se habeat arguitive ad ens

tale, puta ad ens quai us unum, distinctum ab alio, Imperfectum, sed potius formaliter. Patet item, quod ante hanc negationem Enspersuum esse .p6sitivum sit quidem determinatum reairter,in ex parte objecti, ad esse tale, nempe ad em unum,distinctum, imperfechum,

iron tamen formaliter ex parte actus. Talem vero nos dicimus denominationem esse malitiae moralis in actu peccaminoso Sicut ergo est perceptibile Logicis, quomodo en qua tenus unum, vel distinctum ab alio, in hae ipsti denominatione primo stantialiter complea. xur in sensu formali per negationem ita po- restita perceptibile intellectui, quomodo a ictus peccaminosus in ratione mali moralitei, compleatur primo essentialiter per negationem, idq; in sensu formali. Neq, eris in ta-1ibus negativis denominationibus, negatio enii positivo dat aliquod eme, cui immerito ima ginatur sibi arguens, sed potius dat formali, ter ex modo nostro concipiendi non esse, puruha non es divisum, non etaidem cum alios in subjecta materia, negatio, a tui malo dat

formaliter, non esse rectam moraliter: Hoc autem non debet esse imperceptibile. Ad quintum egatio rectitudini s. identv licata reariter actui malo, non affert quiclem

aliquid distinctum realiter' objective, prae- heresis

229쪽

ter esse positivum actus mali essemamens quid plus formaliter ex parte actus, id est affert conceptum clariorem, expressivum actst, mali per ordinem ad con notata propria Tarentiarum, seu exproflavum actus ad instar negationii 3 ideo non trustra dicitur esse constitutiva formaliter actus mali in ratione malu Exempla hujus habentur plurima: nam etiam ianum, Verum Borium, distin istum, imperfectum, nihil reniterin obsective Feradinatuenti, sed soliam conceptum formalem expetensivum entis per ordinem ad alia Salia connoα. tata ideo non frustra constituunt aliasin alias formaliter denominationes entis. Sicut ergo Ens dum completur per Unum Vertim,

. Bonum, quod in re obje stive est ipsum Eos,

completur per seipsum, aliteris aliter cognitum, neq, in hoc est absurdum cita cum actus malus completur per negationem ab ipso indisseinctam realiterin objective, completur per seipsum aliter cognitum, sine ullo absurdo. Nempe actus v. g. odii Dei, & negatio hon statis oppositae in ipso sum quidem formalis ter idem ex parte objecti, immo etiam sunt, idem formaliter formalitate inferibilitatis,sed

non sunt idem formaliter formalitate expreGsonis ad eadem connotata, ut optime dicit Pamteri: para in Juaestione illa 4 de Virtutibus moralibus, eo tali modo quo ens unum non sunt idem formaliter Wideo non frustra istae fornialitates multiplicantur. Adsextum Arguinetito hoc bene probatux malitiam moralem non consistere in negatione a parte rei consequente ad actum malunta

230쪽

de privatione rectitu inis. 11squia talis negatio non esset libera in se, nee

ratione sui esset a Deo prohabita, nec esset moritus ab intrinseco. Sed contra nos nihil evincit nam propterea negationem honestatis' parte rei objective identificamus actu ima. lo, qui ratione sui est liber est motus ab intrinseco, ac deniq; ratione sui prohibiti: s: Unde etiam dicimus talem negationem esse objecctive ratione sui liberam, prohibitam a Deo, ac motum ab intrinseco, quod sussicit ad malitiam moralem.

Ad eptimum Patet ex dictis, malitiam moralem actus non consistere in pura negatione, distincta a parte rei ab entitate actus mali Pa. et similiter ex dictis, in quo sensu Sancti Patres peccatum vocent nihil. Cur autem Deus

non sit causa peccati concurrendo ad entita. . em actus mali, quamvis r ndistinctam a ne , satione honestatis oppositae, constituent for maliter peccatum, ratio a nobis data in prim

cipiis Philosophicis is a quaest: q. ad ult

quia scilicet cus concurrit ad entitatem actus mali, ad negationem honestatis, non tali modo, a quo modo concurrendi denominatur aliquis causa per se peccati ad est ccncurrit non determinans speciem,in exercitium actus, nec ad hoc ex se determinatus, sicut e contra concurrit Voluntas creata, quae proinde sola

est causa per se peccati. Ad rationem Perea, nego bonum transcendentale esse id, quod est Prudenter amabiles hoc enim convenit soli, hono honesto, jam vero bonum transcende iaceat se extendit etiam ad bona utilia is dele Oabilia, quae praescindunt ab hoc, an pruden-