Illustris viri D. Ioannis de Roias Commentariorum in Astrolabium quod planisphaerium vocant libri sex nunc primum in lucem editi

61쪽

ὶ Hisbra Gnomonis in m diebus. Gnomon uero erit partium so .

ci uae e

ae mae iam . G

aeae

mia i

tard

s is

62쪽

IN PLANIS PH. LIB. I. 37

que Gnomonum etiam tim-brae continentur, pro Ptole

maei Pelusienseas utque lexandrini, recentiorumq; sententi upputata.

α a L

Meroen.

Mercur appellatur

Per Rhodon

pis Boristhenis ostia. Is

63쪽

Supplementum tubula.

lj l

64쪽

Supplementum tubulae.

m re

Isi pὸν medium Britann. maror.

per fera insultim

per sothicus gentes C

ssi siniis is

65쪽

4 D. IOAN. DE RO . COM. ρylementum tubula. l l Suhylementum tabula.

II CO

2 Creto

84 s

423 III O

66쪽

ILLUSTRIS VIRI D. IOANNIS DE ROIAS COMMENTARIORV MIN ASTROLABIVM, QUOD PLANIS PHAERIUM VOCANT, L DBER SECUNDUS.

Praefatio. NIV E R S A mundi aera, atque His iupartes diuisio, singulariUmquepartium ordo, atque nomectatura, inuita me Caesar, quae quas emina futuri prouentussunt, in hunc modumst habent. Nunc uero in hocstu obis elaboran dum erit, utpraeteriti labori ruritas colligamus. Et ut optimi agricolae, 'post exantiatos stercorationis, arationis,

inationisque labore ad messem maturam iam metiendam alacres tandem,atque impigre accetanti ita m nos iupraesentia ab θs, quae huc que fundamenta iacia jsent,

uberrimam tande rugem, ope pretiumque laboris ex pectabimus,atque collaemus Sed ne in his te diutius moremur,ad hos imospartium u=s exponendos accedamus.

Verus Solis locus quis sit, atque qua ratione deprehendatur: quod annorum ratio pubinde mutetur quodque dierum initia diuersis ratione a diuersi; gentibus fuerint obseruata mibsque Ouidi, locus expositus. Cap. I.

VERUS Solis locus nihil aliud est, quam Iediaci gnu,

67쪽

η1 D. IOAN. DE ROI. COM . sentem illius mensis diem. Quo habito, diei inuenti lineae ea dioptraepartem applica,quam uulgos ducia lineam uocant, eam quam nos dioptrae dimetientem partem appellabimus. Statἱmque haec ipsa insuperiori signorum orbe quaesitum ostendet. Quod ita uel caecutienti facillimum en anuentu,ut

omnis vervacaneum uideatur , hoc idem exemplo demo rare. Igud tamen admonemus, nullum fere tam exaritum inueniri posse mathematicum instrumentum ,per quod ue rus Solis locus inueniatur, licet proxime ueritati accedas. Cuius rei causa est, quὸ annorum ratio una eademq;I-- per nonsit. Nanque annus Romanus quem G Ecclesiam

obseruare uide selari anno,in quo Sol integrum I diacum absoluit, persex horassere minor est. Id quod fuit

in causa,ut menses qui hyemefuerant, modo in autumna-Zi p Ie,modo in aestiuale tempus incideret. Quod primum C. Iumlius Caesar cupiens emendare Singene ut Plinius resert ladhoc adhibito, sanciuit, ut quarto quoque anno, diesper uniuersum intercalaretur, quem bisextum ea ipsa ratione uo-M by . Cauerunt. Hinc Ouidius de eodem Caesare loquens:

sit e moras Solis, quibus influasi a rediret,.. Traditur exa lis distosivisse notis.

- Ιs decies senis ter centum m quinque diebus - Iungit, e pleno tempora quinta die. Est autem intercalare diem, addere diem unum posseum quisextus est Calendarum Mariij, eo modo ut duo

ijsimvlpro uno tantum habeantur, quo olim conuocato

populo, olenniterquesiebat. Sed cum posti Iulium hic intercalandi mos obliterari coepisset, Diuus etiam Augustus δε- o illum iussit obseruari. Caeterum licet haec anni silputatio

68쪽

retur rogredientibus tamen annis non il habere erroris, experrentia mathemata aque ratione compertum est. ob id

scilicet, quὸd quarta illa diei, quae singuus addebatur annis plus temporis ad anni plenitudine, quam satis est, haberet. A bovis itaque Hispaniarum rex, Iulio atqtie R Uuffoconserenias,atque no Dorum atauorum aetate diligentissimust derum obseruatorero quarta ista diei quinque diἔtaxat horas, cum 49.fere manulis, quae a Graecis λαῶα uel uicem nominantur, parum ab AlbatCn ententia differen credidit singulis esse annis addendas, ea ration ut singulis quartis annis circiter minuta 44. sua intercaletur, quae in annis centum m triginta,unumsere diem conficiunt naturalem: quod, oe parua haec,acpene insensibi, lis uideatur diserentia, temporis tamen aternitatehensibilis atque manifestissima redderetur. Quamobremsebiecta tabellam hoc loci depingendam curauimus, ut per fa, quod tu cognoscendo uero Solis loco defectus erit, facissime corri

gatur.

69쪽

D. IO AN DE ROI. COM

Tubula aequationis loci Solis pro motu calculato ad

annum Is I Z.

it a i

III1 96

70쪽

IN PLANIS PH. LIB. II. Ratio autem huius tabessae talis est:Litera a uel f ostendunt minuta quaestequuntur ab inuento uisuperam docui mus Der instrumentum loco Solis uel subtrahenda uel addenda esse a enim addenda es fuero; ubtrahenda significabit. Fingamus igitur,pro exemplo, quod perplanmae

rium quo diximus modo, inuenimus, primo die Februar anno domini 1146, Solem esse in ΣΟ gradu Aquar . Si exacti me uerum locum Solis habere cupis,inpradicia tabula quaere eundem Christi annum,hoc est annum 13 6. θ' quia hunc annorum numerum sequitur inuentae graduu per planistb aerium rationisubtrahe unum minutu Dicem usq;

uerum locum Solis primo die februari, anno domini is F. fuisse in vigesimo gradu Aquarij, minus mo minuto . Sed nec illudpraetereundum erat,duas dierum disserentias inue

niri unam, quam naturalem uocant, alteram, quam artisi

cialem: de quasso loco dicemus . Naturalis autem dies es cin. ista temporis mora,quam Sol raptu primi mobilis an unica hvim tantaxat terrestris obi circuitione consumit. Hanc autem in quatuor m uiginti aequali astutia ueteres uti iam dixi mus diuisere, quae horas nominare placuit. Sed ut in diei per horas partitione nulla fuit per miuersum Mentis , sic de eius initio apud diuersos diues uerunt sententiae. Baseloni, enim suti Varro resert ponἱ eos multi Graecorum, naturalem diem ab ortu solis supra orientalem boriron . rem,ad eiusdem exortum numerabant: eamscilicet u e rentes rationem, quod totius diei naturalis illa sit quasi no bib mapars. Athenienses uero, atque ante hos Hebraei, a solis occisu diem inchoabant , ob id quod cum naturalem