장음표시 사용
81쪽
D. IOAMDE:R O I. C O M. get,aut in austrum. Si borealis erit, altitudinem auferentibus a declinatione,aut e contrariis,angulus hori ontis, atque aequino hau hoc est, elauatio aequinoctialissispra hori rontem relinquetur.Huncques a 'Oseubtraxerimus,qua
sitam regionis latitudinem residuum cotinebit. Quod ellae declinatio australis esse tum declinationis, altitudinys gradms in unum coponere oportebit.Integraque pumma hor ontis aequinoctials que nobis anguis comonstrabat. Hanc si a so dempseris, quaesitasimiliter regionis latitudo relin quetur . Caetersis ella ita polo puerit uicina, ut eius declinatio in maxima etiam sua altitudine septentrionalis sit, tunc ei declinationem auferentibus ab altitudine ei defessael terrion 2 maximapoli similiter altitudo prodibit.
Pep sitissimulohaeraestestas eundem etiam regionis latitudianem indagare. CV. 13.
SI duoestae earum quae in θbaer uniper integram ca-li quartam mutuo distabunt, oe eam alteram in orbe me dio consticiemus,alteram in ipso horironte orientata, occiduoue conseicere necessario nobis continget. Experitandum igitur nobis tantister erit, donec sit istarum altera in orbe
medioManc cum aerae Impano sub horae duodecimae ii ne quaestu, armissasu senseria deformatur, ad amussim
confiituemus. Umpano tunc temporis immoto Dioptram
Abstellae alterius in horirente constectae centris transfere mus. nota te vin limbissperioris circulo hora ad minutias Us quoadsieri poterit diligentissime, horironte mobile in 'haerae facie eo usis mouebimus, donec horarsi lineis, stellae horae t mani restondentem inpunitis exacte contingat od ereri Posituras erit mobilis horico ad eleuatiou . Quod
82쪽
caoda duabin etiamsthae stellis quarum altera in orbe medio, altera m quacunque caeli purie conmesa γ,in latitudinis
regionis cognitionem perueniemus. Cup. 14.
S I ex duabus stellis alteram in orbe medio, altera ubiq;
caeli locorum esse contigerit, diuersa licet ratione , ab assis ta men regionis latitudinem eliciemus, hoc modo. Quae in orbe medio consistrastella, eam cum Impano,prouisuperius δε- cuimus,ad horae duodecimae linea constituemus. Ad alterius deinde centriου Dioptram transferetes, eius hora no dissimili ratione captabimus. Tunc eiusdemsehia altitudinem acceptam in quarta mobili altitudinum numerabimu ac quartam eo usique in horizente mouebim , donec'lia altitudo in quarta numeratasupra eis em telia ram in t Nano prius inuetum in horarum linei ad Zellae tamen parallelam computatam, exacte cadat Quo furiis horionte mobilem ad eleuationem consituram constitiemus.
Qianam ratione per quamlibet etiam ignoram HAZam,polo tumen ita propinquam ut nunquam occidat,regionispossit latitudo indagari. Cap. Is
Q UAE intra arriticum circum cotinentur'lti, nec omium, nec occasum nosse, sediolano te constimas cir polum uersari Aximus ix tu igitur sui ad re ueniamu una ebriemus . ain primum minimam altitudinem, dein maximam etiam accipieministranque addemussimul. Huiusqueseummae dimidium poti erit ipsius altitudo Si uerosub ea O liparte essemus comtuti,utpraedi laru sellam maxima
altitudo meridionalis esset quod eripoteris adeo essemus
solo uicini ut inter utraque nostri uertices incidissent ab ludo maxima tunc teporis asemicirculo esset flubtrahenda,
83쪽
J, D. IOAN. DE ROI CO M. hoc e La gradibus instemicirculo contentis residuo minima
addatur altitudo toti que huiusseummis dimidii; erit similiter poli altitudo. Caetem quia harum stellarum utraq; at titudo difficil nisi in bruma in eade simul nodis,in qua longissim unt, accipipotest, nec hoc etia in omni caeis inclinatione,dmersis anni teporib. quod mode feri poterit , praedictasstellarum altitudines examinare necessarium erit. Quὸ a qualibet etiam ignotastella eandem regionis Llitudi
S T E L L AE cuiuissis distantia a polo nota 1 de minima seu matur altitudo: Altitudini distantia addatu raedi- D. Vtraque ensensim uiregionis nobis o lendet latitudine. Quam etiam ab eade fessa hae ratione colligemus. Suma tur 'stae altitudo maxima. Quae quide si apuncto uerticis borealis fuerit, ab abitudine inuenta di tantia eiu ubtrahemus militerque eade nobis relinquetur altitudo. Caeterus in ea mussi inclinatione conlituti essemus, ut nos Di uerticis Pun tu interstest ipsemquepolum incideret quodμ- perius etiam monuimus 'Le altitudinem cum eius apolori fiantia componemus: colle lumque numerum Hemicirculo auferentes, residuum quaesita erit regionis latitudo
Alatitudine regionis oe loco Solis cognito, Solis altitudinem meridianam quotidie inuenire. Cup. IT.
COLLOCETUR ad latitudinem horico mobilis, ab oppositaque eius parte in circulo meridiano numeretur gradus ad Solis usique parallelum,in quo per id temporis co ii
terit,eaque erit altitudo meridiana Solis.
Solis altitudine meridiana eiussemque declinatione cognita in latitudinis cognitionem alite quam expositum est, peruenire. Cap. 18.
84쪽
IN PLANIS PH. LIB. II. 9 POSSUMUSeu regionis latitudinem diuersa, quam qua superius docuimus, ratione deprehendere: quae ὰ Solis
meridiana altitudinciri tamque declinatione ia nota, tota pendet, quae talis e F. Sole in meridieipuncto exi fete, aut in septetrionem umbrae,aut in au rum iaciutur,uel in neutra etiam partem. Quod iis qui Solem habuerint in uerticeler id temporu euenire necesse e L Si igitur in neutram umbrae
partem uergerin hoc est,si inpudis meridiei nulla prosus fuerit umbra,nullamque in Sole deprehederimus declina tionem, ub aequinoeshali linea cosistere compertum erit, tibi est omnino nulla latitudo Sedsi adhuc nulla habentes um bram,aliquam in Sole deprehendemus declinatione ea ipsi
declinatio illius regionis erit latitudo. Si ero in alterutra orbis partem umbra recesserit,aut Solis per id temporis de clinatio australis erit,aut borealis, aut nulla. Si australis, umbraeque ut in austrum tetenderint, uel in boreamsi mul. Aut si declinatio nulla fuerit, altitudo Solis auferatura so. residuo Solis addatur declinatio, habebituri; regionis latitudo. Si uero Solis fuerit declinatio septentrionati, umbraeque in austrum vergerint,aut econtrario, tunc Solis δε- clinatio eius altitudini meridianae addatur: ex iis compo tum aufer a so. residuu illius erat regionis latitudo. Sin autem numerus ex Solis declinatione, et sque altitudine com positu maior erit 9O. apraeditiis numero auferentibus 9 . eadempraecise relinquetur altitudo.
siue declinatione,retion que latitudinem nota, Solis quotidie
altitudinem meridianam elicere. CV. U.
LATITUDO primum regionis a so seubtrahatur: a residuos Solis declinatio, si australis; uel addatu in borea-
85쪽
6o D IO AN DE ROI CO M. lis erit Hy; demumseumma altitudinem Solis meridianam nobis ostendet.
A regionis latitudine, Solisque altitudine merissiana, udeclinationem colligere. Cap. a.
PRIM V M regionis latitudinem auferemus a Vo. resi,duumque ab altitudine Solis meridiana fieri poterit, μb- trabemus:reliquumque nobis Soliue declinationem ostendet. Si uero residuum illud Solis meridiana altitudine maius fit, meridiana eiu altitudine cotrario modo a residuosiustrahentes, Solu decimatione habebimus austrina Quodsi rem duum cum Solis declinatione meridiana parfuerit, eo mcdo, ut alterum ne: in minuto quidem altem excesserit, nullam tunc tempor9 Solem habere declinationem, praeciseeyue esse in aequino lio cognoscemus.
A cumsiusi regionis latitudine,pollue altitudine iam που in quo constituti simus climare, atquegeographico parallelo facillime deprehendere. Cap. 2I.
QVID Climata,atque quid seniparalleli,in id sque
supputanta, quantae,quamque uariae authorum sinistententiae,seleriore libro copios arg exposivimus. Cum igitur cli mala, atque paralleli terrestrem globum in partes ab aequino hali circulo uersm utrunque polorum dividant, aseola potari eleuatione, region ue latitudine, sub quo simus es mare atque parallelo constituti, no obseura ratione collige-
mn Tam tardum enim, aut harum rerum tam amperitum
noui neminem,ut illud ignorarepo Festerem, habitantibus 'hoersub aequinoctialiperpetuὰ futurum esse aequinoctiu. bdies, duodecim habere bonas de die, totidemque de nodis.
86쪽
Augetur enim aut minuitur dierum quantitas secundi; Solis ab aequinomali uel digressionem uel regressionem . Fin gumus igitur apud Mou n ulteristris Histoniae nos esse,ubi in praestentia commoramur quod nunc oppidum Marctionide Po patri meo paret hoc Artacam olim HAZum,neficio an uere, nonnulli affirmant θ ubi per i. cum dimidio fere, gradus polus eleuatur. Ad hanc igitur poli eleuatione hori-xontalem regulam primum constituo. Dein ad que haec ipsa horarum gradum Cancri circulum qui ultimus parasse rum Solis uersus nostrum polum est intersere diligeter obseruo. Id autem erit fere gradus ante quinta. Ex quo sta' tim maximam diem apud Attacam i . fere horarum esse uideo, sive reque diem aequinoctialem potres horassere. Quod si hanc temporis disserentiam per horae quarta3 partiaris, cuilibet horae larallelos uti iam docuimus a pribens, manifestissimum relinquetur, in decimotentiopa Lleto,qui quinto climati restondet, Attacam sitam esse. Ptolemaei enim Pelusiensis in hoc ne quis me indiligetiae laxet sententiamstequor, quippe qui primum parasserum ab ipsa met aequinoctiali, primumque clima one quarti paralleli
quo Moria nomen acceperit,mquod duli lihoraham disserentia,temporatis naturalis eiusque inquirendi ratio δε die. Cup. 2.2.
H O R AE AE ptiis,sicuti a Macrobio accepimus, ab Horo,quo nomine Apollinem appellabant, quippe qui idem
etiam . Sol est,nomen imposuere. A Solis enim circa mun dum cursu horae,uti videmus, omputantur. Caeterum ut m
87쪽
dierum ratione duplicem is Dduimus differentiam, arti- cialem scilicet m naturalem ,sic etiam hora in naturales diuidemus, atque temporales, quas Planetarum etiam diacimus , de quibuspostea loquemur. Nuturaliue autem hora
est , illud temporis statium, in quo Sol raptu primi mobilis
quindecim praecise aequatoris gradus circa mundiVertransit. Hanc igitur diei boream si ex Planisthaerio uoluerimus
deprehendere, non obsecura ratione consequemur, qua talis est Vero Solis loco, eiusdemque altitudine ex praecedentibus primum notis, constitutaque horirontali regula ad poli et uationem, Solis altitudinemsupra nostrum hori ontem in uetam,m mobili quarta altitudinum a primo eiusdem gra du incipientes Vmerabimus . Notatoque in eo eleuationis Solis gradu, tam diu quarta usum deorsumque trahe mus,donec notatum altitudinis Solis gradum in Solis etiam
parallelum uerum sicilicet eiusdem per id temporis locum Jexari sime cadat: Tuncque obseruata horarum linea, quae in eundem pia tum uel cadit, uel accedit proxime: σω floripto horarum numero non difficile diurnam naturalem horam antemeridianam colligemus : postmeridianamque ex numeris ex opposto restondentibus, qui iuxta Capr corni circulum describuntur. Sit igitur pro exemplo. Quod anno 1s 6. Louanti,ubi altitudo poli est quinquaginta unius graduum fere, exta die Aprilis ante meridiem, hora Hurna naturale inquiram . Erit itaq;per id temporis uerus Solis focus in uiges senograta fere Arietis. Solis aute altitudo supra Lovaniensiem hori rentem 38. feregraduu. Hos igitur Solis eleuationis gradin in quarta altitudinum numerans, eandemque quaeri ursum cui duxi ais deorsum mouenς
88쪽
numeratum eleuationis gradum supra uerum Solis locum in ejusparallelis constituo, hoc est, ra vigesimumsextum Arietis gradum. Clauiculoque quarta altitudinum, uti immius haerea fixa,inuenio praedicto Solis altitudinis gradui lineam horae decimae restondere. Ex quo hora esse decimam antemeridianam facile deprehendo. Si ueropost meridiem esset,ex oppositis numeris horam essesecundam.
Vua ratione noctu horas naturales persellus Obseruabimin. Cap. 23.
HORAS δε no te inquirendi ratio, licet diuers nobis prima fonte uideatur, a seperiore ratione no admota ua riat. Illud lum dissert, quod expedis , quod a Sole propter eius absentiam no possumus, licere cogann, Cu tamen non absellis, sted a uero Solis loco nocturnam etiam horum inquiramus. Quodproculdubio'. aliqua nobis apparen tium stellarum cognitam primum habeamus, puta uel 1
ram, uel Leonis coriaut Scorpis,m ut uno uerbo iam,
ram unam,quae in plansthaerio depinguntur. Cognata igi tur istiussed ιpra nostrum hori ontem eleuatione Idque non alia ratione, quam in Sole diximus'eandem in quarta altitudinum numerabimus. Horizentalique regula ad poli altitudinem confituta, quartam demum altitudinώ huc O illuc trahemus , quo que fessae eleuatio in quarta numerata , cum eiusdem festaeparallelo, qui in Sphaerae facie deformatur,ad amusim quadret. I .ncque quarta altitudinum'a, quae nam horarum linea ad eundem gradum quartae,quod exariis cum stella nasielo iam quiadna con currat, uel accedat propior uidendum est, numerumque illi
lineae restondente veriusfilicet praedici est cuius
89쪽
σ4 D. IO AN. DE ROI. CO M. accepimus altitudinem, meridianam nondum transierat lineam : oppositum uero quod in Sole etiam diximus si ad occasum iam vergeri obseruabimus . Ab hoc enim 'stae ut ita dicam horam iam inuenimus. Sed ut Solis, ad cuius motum horoscopia deformantur, naturalem horam inueniamus crusum erit faciendum. Stellae cuius superius horam inuenisti , in posterioreplanaes hae parte ilenuo erit inquirenda. Inueniamque ilia eo modo constituo, uti Dioptra per eiusdem centrum transiens praedi iam stellae horam plerius iam inuentam in horarum circo ad unguem indiacet. Tampano tunc temporis immoto, trabes Dioptram ad
mensis diem, uel ad uerum Solis locum, quod feres idem: fatim haec ipsa i praedi is horarum circulo ueram nobis naturalem horam,quasi digito mon babit. Sed ut clarius pateat, fingamus Louani, in quo polus frfere gradibus eleuatur,sexto die Aprilis, anno 1s s. altitudinem cor Leonis de nocte nosper Droptram obstruare. Inueniamus igitur eam esse 47 .graduum uersus occasium: nam per id temporis iam lineam meridianam transgressa es . Hanc igitur flessae altitudinem in quarta altitudinum numerans,quam tam huc atque istuc ducens notatum in ea graduum num rum praecise cum L,Leparallelo quadrare facio. Tuncque latim uideo horam circitersecundam pomeridianam re stondere. Habita demum Helia horae,adpo seriorems haerae partem me conuerto, componoque Dioptram eo modo, ut per praedi Le flesiae centrum transiens, eande ereperitatam nobis horam in circulo indicet horarum . Tunc de mum immoto Impano, ad uerum Solis locum uel mensis diem Dioptram trahens, inuenio eandem mihi in hora-
90쪽
IN PLANIS PH.LIB. . II. 6 rum circulo quaesitam decimam ,scilicet naturalem horam demonstrari.
Horum ortus, octo que Solis dierumque praeteγω,atque noelium quantitates in qualibet urbe, cuius lutitudo no- his nota sit deprehendere. Cup. 24.
SI alicuius urbis,quantumuis ab illa distemus, latitudo, poli eleuatio nobis innotuerit, facile erit ex hau bis horam ortus singulis diebus occasusique Solis deprehendere.
Ex quo σprae ctae urbis dierum , atque noctium quantitate acilius etiam eliciemus. Primo igitur ad urbis eleuationem horizontali regula constituta, ueroque Solis loco in Solis parallelis accurate notato, punctuman quo hori on talis regula cum Solis parallelo concurrit, diligenter obserua. Dein illud etiam erat aduertedum, uti horarum lineam quae ad eundem etiam notatumpunctum decurrit, consticiamus Naque ilia nobisstatim ex suprasiripto numero horam ortus,o casusique Solis commonstrabit. Ortus uidelicet in numeriS, qui uersus nostrumporum: occaseus qui uersus antartacum desicribuntur Exempli gratia, ApudMinoam Cretae urbem mmigeographi Strabonis ortu claram,no uim inper triginta quinque graduK β prahori 'ntem po lum elevari. Igitu exto die Maiy anno 11 3. a radictam poli altitudinem hori ontalem constituo regulam. Iamque prius noueram, hac ipsi die in vigesimo quinto gradu decimo quarto minuto Tauri uer m Solis locum esse. Obseruato igiturpuncto,in quo horirontalis reguli praedictu que
Solis parallelus ad inuicem concurrunt quae 'nam etiam ho rarum linea ad eundem etiam decurrat punctum, illi que lineae numerum ammaduerto,inuenioqueNinoae Solem ii