Hieronymi Cardani ... De rerum varietate, libri XVII

601쪽

si 8 DE RERUM VARIETATE, L ius ob anhilitum,qu sorio excipiunt. Pili praecisa

radice crescunt, non pennae, nes alae insector-:perfrigearatis quouis modo,rasemo, tabe,m rbs,euam morte,prii,

ungues crescimt,d ores leuadunt. Homini cilia sint in utras palpebra, in anteriore parte corporis, cita caeteris animalibus solum m superiore palpebra cilia sinto pilii in dorso magis,quomam dorsum quadrupedibus inaturi a casibus magis obnoxium esst. Sic est cilia magis sua periori palpebrae conueniunt,quoniam prona sunt. Gemelli sti amna o musculussa filmul edantur,rarosuperuiMunt

ueriora 1e- ambo, quoniam natura ambobus uix potesἐsatisfacere. Sixuu cur de- superuiuant,sunt debiles, utpote auitiato principio progea hiacs. niti no quia ante tempus unu uel pop alter necessario orti sint. Nam constat, mares aliquos tarde nascι o robustor, o firmellas celeriter. Item causa incrementi in masculis,

absolutionis mutero, est calor: ais id recte ab Aristoteledictum: incrementi informinas h midum tenuius, o ob id

celerius extenditur.

SENSUS, CAPUT XLI.

LapI in ΕNsUS esse,ommbus notum est quot uesica quo sint, causam quod totidem in in librit modo di, de Subtilitare declarauimus. At uerbuia

no catur . res illorum part se, partim autem non.

Quis enim fessustae iubebetior inhormne. Et tamen lapidem in uectica cathetera deprehendimur. Nam δε illum tangamus digitis apprehendentes cathetera, sentimus lapidem non sectis ac si tangeremus, amodo, pis dici pare tamen licet. Quinimo ex quantitatem percipimus, deducentes catheteram. Percipitur suras causam alias diximus.Sonui enim transfertur per in

602쪽

enonDium , sed etiam persolidum M aut sensus, sensus

potentra quaedam in corpore animato cognoscens, certam

habenssedem. Quod uero potentia q&aedamsolum fit,nec sictu quicquam, indicat id quod homo, si ubi sonus nullat exaudiri postet, educaretur, quid esset auditus, non sciretro eur nobis ePδ lum. rararetur. Potentia uerb quasdrifariam di iur. aut urri Dino aut tit ada ρ- eratur: ipsa est rermn sub aliquo genere. Eurnitatis Eaut ut praeparatio quaedam ueluti mollities ad recipiendueaut aliquid melius praeparation ut fessus emim audiatus aliquid, o si non audiat: non tamen aliquis fessus, myper sentiendi actum. Esse autem aliquid am sensum praeater praeparatione, indicat id, quod in inprumentis senstium videmus: quonia sensus certat habet sentiendi proprias rationes, etiam de proprhs obiectitis iudicat. Est autem duaplex, interior, ac exterior. Disserunt, quo mam exterior non conseruat species rerum, ideo non fit absente obiecto: interior conferreat, i ideo fit etiam absente obiecto. o etiant

in somno. Tactus aute seruare uidetur imagine calidi ac friguissed non ut sensus umbri ut pars sensu uncta. idetur

etiam corporum. In usu autem ais auditu non seruatur species, sed commune quippiam, ut fulgor in oculo, est ' is Cur aliquidor is aure. OG igitur in aliquibus eoubuctio fuerit, qua uideat, aut reseruet boh atue contingit natura omne potestatem uiso, audiant qd let, plente uelut albas dictu est de Engorisythis fit ei non est praetiam sensus absente obiecto Manifestin es' aute, qu bd non sens. in omnibus nes semper, nec eodem modo: sed in quibusda Cur quida

plus aut nianus, quandos . Immutant autem corpora mi, sola iuc si dirum in modum externi, o magis interni, omnium autem tale uiuant.

KL 4 maxime

603쪽

θro DE RERUM VARIETA ΤΕ, maxime mens. Adeo ut quidam sola contemplatione diκ. tius uixerint, opimum, habiti seruauerant. Sanguis quoque inuenis bonus ac purus euadat. Dum aliquid speramus reiuuenescimus, γ corpora alioqum morbosa fana degunt. Oportet autem spem esse bonorum,non solum

utilium, sed simpliciter.

Cisse estnim ιε Mentis enim opus,non fine animi totius agitatione fit, a haec cum spirituum motu, unde corpus perturbatur. Deseruntur functiones, uires minuuntur. corpus ex contenta in eo,in ashenam qualitatem mutantur. Indicio 1bnt perturbationes, ut metus,dolo ac ira. Sed ut res si manifestior, a corporis dolore initium ducamus, quem conflat persep integris exanimare hominem. Inde transeamus ad metum ac tristiarum: post adstem, quae gaudio oe metu conflat. P0 ad

contraria transeamus,laetitiam ac fidem, quae omnibus meabor est, ut ostendemus, Sensus uero interiores omma hae faciunt εἰ ais ob id causa sunt persaepe uitae ac necis. Sed ut

in somno, qui profundus non est, hominem quasi afigit, in Quatuor Sunt uerbsensu- disserentiae quatuor:optimi, qui bo,

sensuu dif- na proborus, mala pro malis habent : contrariy, mala proseεentiae. bonit,bona pro malis habent his pessimi.Inlorim medio sunt,qiu uel utras probant, at s hi optimis proximi sed ad praecauen i, inutiliores his qui omnia damnant. Secun sis o quartus modus , in 'ris est, ut primus ac tertius in Iunis. Falluntur ergo sensius uel initio proprio, uel natura

rei, uel arte. De proprio uitio iam nune diximus. Natura,

604쪽

atep in bis duobus generibus, nee utile: nee pulchrum falli. Arte uerb falli, pulchrum quidem artifici, iucundum auatem sensibus. Eram iuxta Briaram Galliae,iter gens per 'laeux uel lucum illi proximum is uerbaltiore a dextra loco promis flumen ubi nenr opaca fronde coeli aspectum prohibebat eum uerb ut non sit, ui dixi locus esset elatior, pars coeli,quae humilior frondenta deatur. moris erat, quod candidior uideretur,necfuperior pars ob frondes, nee inferior ob terram inspici pose speciem lacus autβι mis praeabebat. Vt autem

id dem remus, fit pars coeli, q uir deri poterat CDE ad perpedicul

terrae plano in i, siensimilis eleuaurus B Κ, ut ocular g t , fit m Ar erit igitur C G brevis in comparatione ail AC, o FD in eomparatione ad D A. Igitur oculus exipimabit DEF, C in G, quia C E opaca non es r. Angultis etiam C A E, minor est B CE: cum uero B C er B E mriis exten. duntur, magis difflant: quamobrem oculo posito in A, C Euidebitur coelum. Et pobito in o lactis, aut fumen,tanto latius, quento A punctus humilior fuerit. Sed s prospectus a frondibus non auferatur, C E uidebitur calum, propter continuitatem cum CH. Ex hoc igitur patet,quomodo sensu decepto, erecta uidentur plana. Contraria ratione, plana erigi uidetur in solida umbra. Vt picturarum causa di Creb magis si pluteus accedat. Vt in loco,qui icta Ei- templo beati Ioannas I risini ad acet:fendisa enim adeo deatur. intra murum videbatur, ut depicta cum esset, pro uera b

605쪽

DI RERUM VARIETATE,

beri posset. Sit igitur gratia ex empli, solidum B C D F, anne

xum parieti, erunt lineae A B, cst A D referiores, o magis mon irae inaeis A C, a A E cum iigitur depinxerimus solidwm, ea ratione oculo in A posito uideabitur B C D Ε, solidum uerum quoniam non iuxta ratione pia, ni id est, lineas B C E masscr. Si ergo plana superficies D E F G adtmbretur, D F uia debitur ren.otior multo E G, quia per umbram totam: igi

lar E G uidebitur solidi extrema superior linea. Explicat α itur sunt duae rationes in libris de Si btilitate, propositaeς

Cur remot, reliquae enim sunt rnan fellae. Similis error in coloribus ac ciba uide- cidit. Ex Doura,cuae in Britannia est, Ictim in Gallia ab , antur. Hi autem millia passutis triginta conspicitur candore es,tiis. Primum quidem ob terrae naturam, quae ut dixi)canaeli. albasb id uel lucem multum, quaespatij mairitui

anne intercipitur: demum quod cum mare caruiet fit, coeCur unus m uerb cyaneum, intermedim quicquid Serit, modo al. tanta tapor bidius sit, comparatione album existimatur. iuc Edus a- Dubitabit autem aliquis, cur solvi unus; apor iucuna Ilorum sen- dus silicet gulcis Indicat autem excellentia omnium alio sua, plures rum ingrata. Multi autem odores iucundi. Tum colores odi retiae. symphoniae. Cumsolussapor,futuris gratia sit, a qualitare Cur solus quae tactusentitur, iucundu soli m quod temperatum esso dorat' no illi, dico autem an uti, erit. Temperatum clitem linum. delectatur Cateri sensius cum gratia uoluptatis sint , uoluptas autem se sibilibus in uarietate, plura sen ilia iucunda es conuenit. At cur

citatas. gyisius o uisus multis sensibili ι- digeranti s mixtis inuis

606쪽

LIBER VIII. r3cem deliciantur , cuti auditiis, odor Is cmsem non Amara plu- νοniam bie sensus in nobis italde hebes est. Vnti cum ra mixta in

qua sem--r , onfiderare poris sed qualiter inuicem quam cum conti a se Uamia sint. Namre bus, perse optime dulcibus. oleircumsis Me aut ρω- Minime. Absinthium cum ru, rha, alijs amaras herbilia Uias caseo,uem oliuae cgm

608쪽

Authoris proprietastes quatuor

610쪽

LIBER VIII.

corporea. Neque enim memini me, cum iam quinquagestuma secundum annum ex geram, una die tota integra Maaluisse,sed semper aliquias tibi loco chili. Queis imo tune latus sum , cum aliquid dolitat , tristis cum nihil: ais hoc perpetuo mihi contigit. Adscribendum quos impulsus,

non allectus:somni,s, occasionibus, patientia successibus, impedimentis aliorum negociorum, denis desperationeas liar m rerum: alioquin naturasupra modum luxui, ludis dedit ut, nec ab ambitione. lucris cupiditate alienus. Cona suseisine autem ita obdurui, ut nunc diuitias parum, bouriores nihili faciam. Illud pro miraculo duco ferme, quod in absoluenssis rebus neque unquam tempus defuit , neque superfuit: sed contingit ad unguem absoluere, quae capes

ram, quando amplius non poteram disterre. Ita v negoacta, reliqreae aditones, finem cum Occasone femper acce perunt. In assequendis autem occasionibus scribendi, fuifalicissimus, in cateris infallix. Tot uidi mira, tot Iccasio nibus usus , tot rebus interfui memoria dignar,ut unus bre, ut tempore uigerim, quae forsan multa poli me fecula no uia debMnt. Adeo ut timeam ne quisquam ex sim et me uannm

fuisse. Sed M alij forsan relicta ccipiditate tanta habendi,

mente adhiberent nouis rebus, licet non nouum opus in hoc genere egregium, tamen forsan adere possent. Natus sum faetulo raro , quo totus orbis innotuit, quo typographica ars, a multa alia, quae antiquos latuere,inuenta sunt. Fui diligens cupidus sciendi, contemptor diuitiarum, o honos rum, Mesa ins cum eruditi nullius disciplinae, quae ad ue ram scientiam pariendum ignarus: spretii uoluptates miscitias , o Prmcipum maxime: alienus ascribendis episto,

iii, a salutationibus, in erubus scrib dis pleris uiri egregi no strae