Hieronymi Cardani ... De rerum varietate, libri XVII

611쪽

DE R E R V M VARIETAT g, nostrae aetatis pita' una temporis attriuere. Denis tantxtamator ueritatis, ut faciliaus meipsura o gerim, quam uertitatem. Nam ipsum me odi centies, ueritatem nunquam.

Non defuit aetas tit dixi) quae praeter id, quod tam proueacta sit,ab octavo anno ad hanc us, diem, nunqua ita morabo detentus sim, ut uel horae patio impeditus fuerim a te, Videre in genti, scribendo p. paedam etiam fuere iuxta aetates:

nocte. nam pri a iuuenta, quod Er aliῖ dixi, P cum Tiberio Caesare commκne fuit, nuper experrectus, in maximis te,

nebris omnia lustrabam, ac ι dies clara esset: sed breui ta,

men uis illa mibi subtrahebatur Nunc etiam aliquid ui deo , sed tamen non discerno. Saufa est cerebri caliditat, spirituum tenuitas a ubstantiae oculi, est vir valita imauginantis uirtutis. Sed adprops ui redeo illud de ungitii, bus commune n hi es c sacerdote quodam primario. Ireum aegrotaret, uestigium ingens in medio digito mihi o, stendit, quod imul cum morbo evanuit: ut morbos decreato, a coelo haud obscuru fit, licet non omnibus uestigia apa pareant. Verum de hoc suo loco dicemus, ssum de nixo, mantia loquemur. At illud in eloim collubi de est, quod Avicenna non intelLAtus ab interprete, appellariit fieri parrablicum quando in libris de Animalibus, dixit quendam fuisse, quem Aserpentes momordissent, eribant, ipse autem Homines non laedebatur. Et quod quoties uellet febat paralyticus, in ec stasim id est, iacebat abs sensu, et secur mortuus. Liquet igitur,rrans cuntes quod illud, quod ei superueniebat, nobis, ta Restituto presbytero , . quod Turcie habent in usu, et xv mmi tadem, scilicet esu As. Et quod multi ath pobbent id facere,

si ammaduertam omnes autem,non existimo. In nobis hoc

contingit levius, ob quatuor cauor, quam in illis. Prim

612쪽

qui te in contrarium tramire. Secunda, quia non ita me

exercui, tit illimam hoc a puero nesciebam, o etiam dum essem iuuenis sunt enim in tantsi circiter antri decem, quod comui hoc me poste facere: eius initium fuit casu. απcuns autem magna hominibus euenirent,oportet,ut a puraritia illis assuescant. Tertia,quia hae uiressunt maiores Crminores in diuersis hominibus, ut memoria,auditus,tiis litadenda, ta reliqua: o in Turcis transiit perfltirper, c hoc

modo augetur mirum in mcdum. Q arta, quod ego non audeo multum intendere hanc vim, quae est nat Arae constraria, nefor tan aliquid mali inferret. dieque artem au gendi eam novi,quam ueri inule est illos longo usu, miatis iam feculis continuatam, edoctos habere. Et forsan quod etiam credo, cibi aliqui ab hoc conferunt. Animad uerti , si id agam apertis oculis, me nil prorsus uidere

uud est prodigiosum in nostra natηra, π est, quo emper

odorem aliquem percipio. QMandoque mihi cames proaprie bene olere uidentur, aliquando thur, aliquando male. Cum essem in Succens oppido, perpetuo ferme bien imo sulphur adeo olebunt, ut mihi π timerem, π esem ordiosus. Ad haud sentiebant. Sed hoc tempore multis acuarῆς periciulique calamitatibus sum conficitatus Poterat hoc pro quinto mirabili connumerari, sed causas habet manifestissimas subtillitatem sensus maximam,o cutis rarritatem, tenuitatems humora, ut perpetua fatexbalatio, uasentiatur. Nes ergo mirumas tot tantas strinimas: Omenim in nobis conuenerunt, quaesorsan fuerit diffricillimum alias inueniret: aetas loridissim diuturnafamatas, peritia mathematicarum vj p ab infantia, contemptur uiari; o honor , sensui subtilitariamor veritatis maximus, Odore abs

que causa inanifesta

613쪽

RERUM VARIETATE, a mus, oppsrtunitas oecolonum, ex auxilium a numine. SH ut ad rem reuertar, non solκm ex me, sed e m in aEa re odores uarios sentio. inandos aliam percipis iuena

dum tremorem foli: ais omnia bac ex sensus subtilitate. Forsan quibusdam uidebitur ridiculum, quod tot de mei, pso scribam: ath uerb tot miracula in hominibus esse haud existimabunt: alijs graue, quod minima quas attinga. Prisribus quidem iam satis responsum puto cum nos loco Suia tiarrum, v bonoris, studio δε fuerimus apientiae. Si quisppro illa inexplebili harum reru, tam cito interiturarum cuspiditate uolet inperiri solu, quae in se sentiet, δε non tot exaperietur saltem aliqua. De miraculis autem unaquas aetas Gigante Ἀ-regio sua habet mobiba. Stiperius recitau us,viganeur,d qu- res m Chicora regione adhuc esser olim aetas maiores tulit homines iundiis utriss causis tam ingentium uirorum ossa

inuenta sunt in Mexici sepulchris, ut partium ad totum ba, bita ratione, uiginti palmos excederent magnitudine, hoe est,triptum ius ae magnitudinis ferme hominum nostrare, onis aeui. At hoc confirmat sacra paginus s0ria do, cent, monsmenta declarant religitiarum. Nostra aetas uiadit Diegum gigantem stipatorem Bononia, ut alias dixi. mus. Constat iuxta fauces freti Magaliani in Boreali sit, tore ad quinquagintaduas partes altitudmis, esse Pata agones giganter octo palmis longiores, magnis profltatura pedibus: qui crudis carnibus ire, cuntur, piscibus uero alba, ris, pane erim carent. Vna buccea libras duas carnis aut piscium si unt: tantum aquae uno hausitu bibunt, ut duordecim hominibussufficere posset. Caeterum forma decenati sunt, membris pro altitudine commensuratis. Cursu uelocissimi, hilares fortes,robustissimi etiam supra magni. tudinis rationem. Partis mirum in modum deiecit Elia crus desci

614쪽

LIBER VIII. 7 seges tamen quod mirum est nsn sunt, nec his mercamevescuntur. Sagittas adeo profunde in gulam demittunt, ut in uentrictilum peruenire existimentur, quod ips pro egreagio speeiactito habent.Itas nostra aetas nihil non uidit mi rabile. Sed π nsa cum no semper magna referre possimus, tura tumen sed rara recitamus: nes enim minore miracuato in paruis natura ludit,quam ita magnis. Multa quos suapra dona euersunt: existimamus i egreghruiris qui se uia

disse testantur, fidem habenda esse. Gbd si quis nolit, maes

neat apud authorem. Quale illud beati Augustini aduerisus Academicos primo: fuisse uirum Carthagine, nomine A 'bigerium infamis uitae,et turpissimae libidinis notatum, qui omnia abdita nosset: adeo ut cum a discipulo Roman tiani, ad quem ipse Augustinus scribit, tentandi causa in, terrogaretur quid nam cogitaret 8 respondit ille: Virgilbcarmen. Cum rursus interrogaretur ab eodem, quod carimen illud recit ituit μααν-ιφΑ::α: e iis 3 es bilis iuris to de ves

arte,non natura, comparatur: uerumetiam ars in naturam

quandam transi Etenim nati ab his, quorum caput ab initis inter tabulus colligatum fuit, quibus is compressum statim ut nuri forent semilem formam contraxerunt. Constat igitur humanam formam vixit is modis tiariari, tum arte, M m tum Albigerii

diuinatoris historia mira. Homines absque ceguice.

615쪽

ue 6 DE RERUM VARIETATE, tum diuturna fucessione. Verum quicquid fit aduersus naturae decreta,naxum affert ulli tamen putat eos incolumiotires robustiores euadere. Sed obpietrix ad natura . sis, tu retrahere debetono absit rabere. Nes tamen abfp ceruia ce Omnino, sed exigua: ita enim tisus loquendi obtinuit Ioannis Plerump autem molira hac in extremis regiambus conparui ossa- tingunt,ut dictum est: nes in calidis Dium gigantes,sed ea tia in frigidis Recitat Hector Boethius, in templo Pettae, regionis Morauiae, qua pars est Scotiae, feruari adhuc ossa Iutiit ibon,id est parui Ioan s contrario enim moreprosearunt Scoti quam nos, ut etiam ludut sinistra incipientes : quae uidisse ise refert,etis ister cxtera, coxendiosos non breuius humano crure, quod surae cras itudine erat, o in quod totum brachiis inferuerat: ut coniectura assequerestur, hominem iliam quatuordecim pedi m altitudinem ha brusse: ideo per ironiam,paruus appellatus est Idem Boee

eursu uelo g mi, quas reserant e Fegrgantibus firmies:adeos curs Cis Simi- ueloces ut uenaticum canem seu leporem assequantur marum autem abesse cluero puto, clim de Corsico ilo cogio, qui uelacitati confisus, occis re monaum Gon gam faris praefectura tentaverat. Mos ouitas refert Sigis Moseo uita- mundus liber Caesaris apud eorum principem legatus,tetu. rum mira. ni3 tempore abstinere penitur a cibo diebus lunae mercurii, ueneris: alth pane tantum aqua his tribus diebus uescunatur: quida vi abbatii ta dominico cibum capiunt, festa a

616쪽

tita quinque diebus a cibo prorsu: abstinentes. Id forsan

suibusdam fabulosum uidebitur, sed non est. Concurrunt enim ob frigus parua resolutio aeris, consuetudo per plua res progenies propagata, a copia cibi quae his Leb. ussus

pia quιbus comeduri cruditates multas es cit,somni praesterea longi ob noctium prolixitatem, a quies, o ciborum natura. Aliquanto ma us ebi, nere inflare. tibias per hoαram,abfp attractione ceris per os: ipsum enim implent aes re postmodum canentes inflantes uetibias, acrem per nas res trahunt tantum potest consuetuis . Iidem cum patrio

more tubis canentes,mirum concentum aedunt. In eodem genere miraculorum humanae naturae, re a Flay scotim debet Haν Scoti tum filiorum incredibile robur: is enim incredibilecu duobusfilhs solum,quo nouo exercitusuperuementes, Tobur. Danos uictores uertit m fugam: quod p magis mireris,non claua,auigiadiosed aratro. Data sunt illi praedia, uillis, nobilitatiιs p in posterum , ut nunc etiam familia maneat: Ortam magnitudo, quae sex mi lia passιum longitudi. nem habet, latitudine quatuor, declarat quam in grae Dea itfactum horum rasitico . Atφ haec quidem uera. Cateatam quα de Merlino feruntur,quods Vterus rex Britanno Mellini 1irum in Gothloidis formam si mutatus genuerit φ eo adui. bri. terio Arthurum regem infignem, res est fabulosa, risu digna. Iutur talia uel ob barbarorum fimplicitatem,aut aeui disitan iam, aut rerum gestarum magna udinem, grex omnia forsan hac in fabula conuenere. V cum fit, extant adhue libri quidam huius fatuitatis o aptid illos intelligo a 4 quadam, qu bus dem, me reclamante adhibebant. Porro inter xvira recenseri debet diti turna uitamu ieris Sco, Mulier Ionisticae, vae Robertum Bructum iuuerua Masuri sub extre* gaeua. anm: Iacob: primum eius nominas Scorum regem,

617쪽

s 8 DE RERUM VARIETATE, inter quos centior ferm anni intercessierant, cum caeca lue Ioanna m bus,integra mente esset.Μaius uidetur de Dama,GaI puella. lica uirgine,quaesuprasexum forti supra aetatem prudes, supra corporis babitwm robusea docuit Gallos uincere Britarmos, uidiorbs alacres repulit, ac demum Galliam serui, tute liberauit. Digna res qua perpetuis mon-emis confercraretur, seu miraculi uice, seu me miraculo admiratione maiore digna fuerit. Hunc tamen cum incidisset in hostii si manu Dacium paucorum mensium,mentita praegnatione constat impetrasse: decrematam publico iudicio. iae fidiuino nomine adiutafuit, cur capta si non,quomodo tanata uirgo peregit ρ Denis si magicis artibtisfupra uires bu, manas potuit cur capta non eua is si abfφ, cur Armata Quamobrem non omnino fabulosum Cumilitia bistorium quis dicat. Nam er nuper in India mulier planes Hispanos

occidit,quam sepe Indorum uirorum integriae acies.sexus mu- Quod uerbreferunt de puellis in pueros mutatis, haud latio quo- fabulos- s,dicente Plinio: Ipse in Ahica uidi mutatummodo. in marem,nuptiarwm due,Luci m Officii , cidiem Tis, dritanum Imbne mirum, si quis recti e rem intelligat: nam uere continere omn)no impossibiles: iuxta autem homi,nwm opimionem, facillimum . Nascunturpxeri contractogensitati membro, obduecta, membrana quasi seu quod ,

atque nr ea foramine angusomb id puellam,qui non aureactaverin exictimant aliis cute ponte, tibi penis erigitur adolscentiae initio, fracta membrana penis erumpit: pluaribus in conatu uiri, dum ci M sponsarem baberest putat,dishucia membrana, attritu ereAo pene, masculus proadit maximo Imraculo, prorsus nulla: nam maius est, ano

618쪽

ucro de his qui sine cibo iliu uiuimi, ad melancho Homineatiumsurit reserenda: non enim exbumfrecrudo,in quidam ear diu si- exili:mant Scotus enim ille, qui tam diu fine cibo uiuebat, ne cibo ui- omnino erat melancholicus atqt stultus: qui cum quadra, uere pos-ginta aeiebus sine cibo clausus in tum Londinensi ieiunas sint. set,lac pro primo cibo ars potu assu st. Refert o Albertus,se uidisse melancholicum quendam, qui cum diebus pene quinquaginta a cibo abstinuisset , solo aquae potu intea

rim singulis aut alternis diebus contentus erat. Itas costat eum humorem tum diuturnae inaediae causam esse : sed non omnis humor eius generismeritin qui ex lentis a crassis humoribus gignitur , qui, in loco si opportuno, siquidem in

uentriculo et mese reis ais iecore,cuiusφ pars euinci queat: si hac conuenerint,vsus p o natura ad uerit,longa ieirmiet ferent necesse est autem o aliquid calum conferre. Inter miracula hominis magnum illud censeri debet, seintillae a

quod cuidam monacho Carmel tam ordinis, per annos tre crinib. homdecim perpetuos euenit: nam quoties capitium reducebat minis.

ad occiput scintillae ignis e capillis erumpebant. At φ ea de causa ad cotiitita frequenter vocabatur. Casu fiebat,quod etiam arte facere licet: in obscuro facilius, quoniam o sine igne multa splendorem ignis emittunt. Plutarchus dat bor est, in corpore filioru Pithonis Me In hominisibensi, bustae signum apparuisse, Spartanis conueniens: bus post quod post multorum seculorum cursura,renouatu est. tis multa seea maius qua quod retulit Ar toteles de muliere Sicula, qua laqua dompuella ex Aethiope alba cita genuisset,pronepos tame Aea similitu-thiopi similis natus est. Ais huius rei propemodum infinita do, do aestis texempla,sed non adeo clara atque atavranda ut illud gia roncita onis. Causas in Medicis disputationibus retulimus. uantur. Raecitat etia iam Ariptotelesfuisse hominem,qui μου a. 2Ieteo

619쪽

so DE RERUM VARIETATE, xon cap. . persuam imaginem ante se uelut inspeculo uideret.Id it.

Spectrum lenon finxit, ostentationis causa S leuitate Graeca, certe propriae i- ob solam usus imbecilllitatem accidere non potuit,sed ac, maginis cedente ad hanc etiam summa anterioris partis cerebri ea,

cur. liditate ,spirituues uicti ut tenuitate, efflati quoque uaporis crassitie,ut sic tanquam e speculo reflecteretur. seo peliani mirum quos est id quod Scopeliano,pontificis A aes

mirum. lis ais oratori accidit: nam dum in cunabulis esset a fulmi. ne occiso fratre, qui una cum illo natus erat, ipse euasito. mo lacolumis, uis per maximos labores ad extremam etiam peruenit sene tute. Sedsunt sui uruim uaria deae.

Hominum ta, multo certiora miracula . Referunt enim, in Lemnou fulmine rasuta,ubi infula cornu diuiditur,otiio messoressu, quercu P ercussoru, canantes,a fulmine percussos, ais exanimatos ma Jesu, mirum. ea specie qua discubuera ut unus comedere videretur, al. ter ori poculum manu admovere,alius bibere. Cum 3 nigri omnes essent, imaginem statuarum totidem repraebentu, bam.Tantum in his, fulmms uis potuit,tam purum in illo. Quida ob At haec licet magna sint,maιus tamen est quod Erasuernies Ger mi erodamus in Oratione qua pro laude Medicinae coscrimantea Iin- psit, recitat:nam uidissese ait uiri ,nomine Phliariu Dogua loque- tetanum, qui cum Italus esset,nec in Germanis uersutus unbatur, cum quam,pulchre tamen Germanoru lingua loquebatur quasi nunquam gamone detentus: quamobrem curabatur a Panaceo medieam didi- co celebritiis me amento exhibito,magnum uermunuacisset. merum eduxit, soluuis hominem morbo, linguae Germa Vari ira nicae usu alepscientia priuauit. Quaedam uerὁ pro racu, de homina lis bubentur, o nonfunt:uelut quod recitat Albertus, felli

natura. disse, quit, hominem anno octuagesimo, cui nascebantur dentes. Nes enim adeo mirum di cum supra uigintiolito illat omnibus comunis,quai rbam qui sapiuitis vocantur.

620쪽

L I B E R VIII. si trigesi m annis oriuntur. Similiter uit Ieserefert mulierem in Germania,cuius primogenatus ultimum

quadraginta annis superabat. Fieri potest, quandoquidem adflexage imum vis parere possit mulier. Puellam quosnsllem annorum, quae magnitudine unius anni uideretur

Gemini quoque adeo bibi inuicem similes,uoce,forma, fera mone,ut uix ignosci possent , ars hi mirum in modumst Aligebant. Mulier cum peperisse a partu septima die conacepit, genuit. filium ex toto priori similem, quamuis non eodem partu aedisset ambos Virginibus quos lac ut expriis

mitur a mammillis,non secus ac capris nam mammillae urotica uerberantur, quibus copressis exit sanguis primo, inde sumes post lac.Nulier quos m Vormatia, Vangionum urbe, fuit uirilibus mam si quae tame adeb prolifica erat, ut etiam quados uηo partu geminos aderet. Talia plura contingunt mira,fed tamen uera, a ratisne non aliena. Acciit saepe quod alias retulimus, etiam dormietes ita Mira de δε- dorna ire ut uigilare uideantur , ob id ambulant a veti mno M uiriunt ostia,ac repagula amouent,ueptes quos induut: qua gilia, ει carin re uisus est Aristoteles longe oculatior quam Galentis. e6tingant. Cum enim duplex sit sensus, interior ais exterior, coim tria somno exteriorem uinciri, interiorem non: quod plerantipsit,dum som a Midemus,cν rursus interiorem sopiri, exleariore non: cuius exemplum Aristoteles duiat alibi, dicente

Ac prima dormenti b. n nullis, accidit quoda modosentis resonsi, tumensaporem,ais etiam laetus sensu fingiti leuia ter tamen o quasi procul Habentur etia qui somno capti, leuiter suspiciebant, o lumen quod tum leuiter uiderant, ut putabant, idipsum experre est continuὁ uerim agnouearint. Nec desunt qui gallinaceum cantu a canum latratu