장음표시 사용
771쪽
os DE RERUM VARIETATE, iurigere'Tot excogita IF commoda,malos, uel temerae anchoras, pyxidem: tot arma, toti rumenta. Sed non μου
itis fuit,ren s ex homi in auxilio potu be bu illuc s transtare, ueliss fecundo uento ferri, misi hoc etiam supra fidem excogitasset prob hominum ingenia a curum ) ut eodem
uento uideas certe quotidie naues in contraria ferri. Res
proxima miraculo,nisi iam adeo pertrita esset: ut fit proxis or uiamtati, elle referre quod nemo ignorat. Sed quam, vis hoc nemo ignoret quod fiat, o qusmodo at etiam plures sciant, uix ullus tamen cur fiat, nouit propterea operas pretium esse duco , eius quod quotidie i, causam reddere cursatio quod fieri possit, conuersa rerum uice edocere. t igitur naues A tendens ad G, o B tendens ad Huentus ex C recta feratur in
D rigitur nauta Α fere, tur ni E, S B in P. Et
sat angulus G Α Κ citems ne, aqxalis GAE, G HB L a natis ΗΒ F cum temone. Quia igitur nauis A iuxta uotum sertior in Ε, iuxta temonem in Κ,feretur redia in G, eadem ratione
B in I .Licet autem ex bis facile coniectari primo, quod in unoquos uento est quoddam quasi centrum, licet secun, dum latitudinem totam nauis ferri uideatur. Vt in vento AC B, centrum est secundum D C: rursas quod nauis cum earit in D, diocilius dirigetur ad locum destinatum, O quanto remotior a punctis D,uelocius facilius. Inde quod na, uis ut processerit per spatia, mutribu temonem perpetuo.
Tum uero etiam uela eadem ratione mutanda sensim . Deanum quod ct m in D naues tametsi laborent, tamen proces
dant uesis o temone, necessse est oblique ferri uelis,ac a reicia uia
772쪽
sa uia Iscedere, temonis causa uelorum, inti etiam re te ad locum des malum. Igitur tandem concluditur, quos eos uento quamuis e directo contrario, posse navim quo tendit ferri, quamuis tarde o magno csi labore e pleruns etiam non abfp periculo. Manifestum est autem, quod Mihil disert, seu per maxima interualla fiat reflexis , seu perexigua, quὁd tutius est. Nam periculum no adeo imminet,
ut commutetur uentus. Solum enum mutato centro Menti,
contigit no omnino posse progredi. Ob id, βι per magna materualla temo mutetur, mutato uento,peribit utilitas. Lonage igitκr tutius es , per magna interualla, non mutasse uela aut temonem sed mutasse, longe melius ac ferarius, ne fruosi eris.Μodo uero cum in arcto nauis fuerit a lepsinu, tunc nulla arte progredi poterit aduersante uento : ob id continagri, o etiam ob motus initium non tam De ii , ut mulis maiore labore naues, aduersante uento,progrediatur e portu, quam ut inchoatum iter peragant, tibi portum egressae synt. Pericula uero ratio navigandi sic habentur. Secuaritas enim, ni bil aliud est quam cautio a periculis. Periculo Perieul, , rara autem genera septemfunt:nes plura esse possunt. Aut uigantium; enim dehiscente aqua in gurgitibus nauis absorbetur, Galat olim in Charibdidi in mari autem, rara hac: in seminiansfrequentiora,ct motum circularem. Hic autem coIiae recto cum in imum fertur, ut etiam in lapidibus aquae ira a mersis. aut in scortos fertur naui si a frangitur: ibi enim montes plurimi ac colles : vi autem aquae ac uentorum disr Nitur, in illos incidens impetu maximo. Tale Disse Aialam referunt, ars ambas circa ciliam. Haec ambo peritia naucleri euitant. Facilius etia quasi in Oceano, quod copia aquarum uortices impkti, e scopuli sint absconditi. Sunt praterea Drter, o vada, in qua incidentes naues, tum
773쪽
o8 DE RERUM VARIETATE, etiam breuia aluduntur,i dispaluuntur,o mora perielligistumats haec emis quibusllam locis minus tamen periculos Ρ, quod arena, non lapide,aut solido cemento constent : a.
rena cum cedat,non frangit. Devitant hae etiam periti, bi aestu maris solet agglomerari. Hoc autem maxi- certum,cum mutent locumJed petentes profundas aqua euadunt. totum periculum est, ne rima obducta casu uel uetustathommno periclitetur nauis. Huic prudentes nautae
occurrere solent pupa,cotto,alhs, tomentis Simul consualere oporte ne nauis uetustas dignoscitvrsibi re, pice, ligniss eariosis. Ais pericula hac potius sum errantium, quam delinquentiwm. Aliud est periculum, cumgrauitate ipsa submergitur: id praecipue euenit, cum ob humili trat Diniarum aqua ingreditur. Contingit hoc maxime, onerata plusquam decet naui.Sed o ob impetum maris ualidum, is fit a contrario cliui uento, aut contrarῆs uentis. Praeter hae pericula, alia1lint quod euertatur: id uero maixini Mn, tam pugnantibus uentis concutitur: est qua parte maxime obnititur,obruitur. Duplieiter id contrait, uela lateribus,vel a capitibus: frequentius tamen a prora. Si ea
nim non oneratur in imo, facile magna exparte aquis prosminens euertitur. Si oneratur, nec Melissustineatur,oppria tur ab aquis o mergitur.Si uela tueantur,uentobmul et aqua ivruentibu euertitur Porro aduersus undas ingresdientes o obrutum iam molibus aquarum navim, umicium
praesidiis paratis οἱ nauis conclusam in medio facere, ut quod a pondere premitur, ab aere concluso sustineatur. Et tubae etiam ad euacuantam aquam ut dictum est)auaxilio sunt imo netessariae. Hae autem impetu undarum obartiatur,auxilio etiam uela sunt, quibus dum ante fertur erundis celerius,impetum illarum effugit. O flendamus a
774쪽
LIBER XI. 7 9 tum quonem pacto uis, quamuis uentis oeundis premas tu nihilo tamen minus tuta sit a submersone . Sit igitur pars sub aqua AEB, o E centrum grauitatis,C D sponda arum finesierit. C Aspatiis quo
supereminet, ut etiam B D1paatim autem E A tv EB, quo subest aquis. Vt igitur inclinetur BD infra,oportet B E uel descens dere,vel obniti aquis.Ne igitur
descendat, furit quicquid es Tmne,no solum supra A B ,sed
hoc demonstratum est: cum uerὸ nauis loco cedat, vixfieri potest ut cedat ponderi. χὸdbi rursus inclinari debeat oportet o centrum grauitatis mutari, quod d hicillinum est
propter pondus in Mo,ut m eo situ omnium nonpossit eo sistere vel meto, nict mutatis quae intussunt ponderibunea axiem sunt aqualia, i maxime iuxta spondas, ubigraaviora sunt ob inclinationem ponderae sea i totam aquam iuxta B E pelli necesse est. Hac autem te stit, quantum essi ius pondus, scilicet medietatis, quae in naui contineretur, ubi tanti m inclinari necesse sit, ut D submergatur: eum igitar nauis non consistat ex malo id fieri non potestim , redi. tus ab unda impediretur superiore ex AB parte, o funia ventus premeret uela inclinando navim, nee narus posset procederepropiar undas altiores, aut scopuli diffleuitat. boeutem tria uix simul contingere possunt. mamobrem
775쪽
Fio DA RERUM VARIETATE eontingit,ni errore aliquo ad IIb: sed in incognitus teraras transfertur. Perire autem solet, dum obniti pergit nauta, ne in inimicas oferas gentes incidat, uel ubi in breuia aut scopulos ut dictu es ἐ) ignotis locis impegerit, uel cumuenti contrarii Cr validi nauis munimenta dis hexerint, re, mos,anchoras, uel malvin, temonem, alia illius prae , dia. Hinc manufestim est, naues ima parte ut latiores furarint,eb facilius inclinari, sed dis cuius subsidere. Submoraguntur a ultimo non paucae naues a bellius , a hoc ferme non nisi certis maris partibus, ut iuxta uocatam Is nἀiam insulam, oe glaciale mare: o maxime ab eo physeterumgeanere, quod aquas fistula , quasi tuba, supra os posita, alιius eiaculatur Sed has tubis o bellicis tormentis aliisφ firmi, tibus terrent,dothi in aquam iniectis ludificant, belluis tu, Nauium dentibus eirca illas, ex castoreo sopiunt. Porro naui mensura sic habet: a puppi temo fecundum abitudinem toatam asummo ad imum extendituricum uero tenuior pars
fit navis, quoquo dirigitur, nauem sequi necesse est. Ita fit,
ut redia transversim φ feratur.Vt uerb tota comoduis ferri posset,ab imo adsupremunt extenditur: est uerb uersatillis, ut quacuns duciere possit navim. In eadem parte tenuissiamus est: e oti tabula imure constat ferme ad dimidium que altitudinis, duat ob causas: tum ut nauis inclinari
non possit in latera, ventorum vi: tum etiam quὸ duimur
velum praemens eleuat navim ἀ prora, quasi grauior esset a puppi,mergeretur. Nauis enim incessus est ueluti anima, lium, prora ueluti capite, quod elatum ferri necesse est. Ob id etiam tabula, sed non adeo profunda,a prora posita est. In medio palmus foltim tabula altitudine sub se itur, tum tit facilius aquas secet, it ut in sicco 'rebeia, sustineas urat que tubularum iactura. Ipsum corpas navis r altandum
776쪽
Lm plane esi: ut capacius sit, ut tutius Haesionibus, vi facilias aquas fZZet. A puppi, latius quam alibi, ut leo
vis reddaturmam ob latitudinem mergi non potest. Verasus proram finitur in angustum. Par enim est tenue esse, quod aquas dissecure debet. Praeit emin ea pars pleruns, tumet non seinper. Nihil adeo absonam quam praeire puppim, quod contingit aduersantibus uentis, o nauta pus1Pante pertinacius. Longitudo latitudini tripla, altitu, do luanta latitudo ubi in suismo, id est medio latior. Quo
fit, ut cum circi larissi ambitus nauis ubique, ut contineat ferme quatuor dimetientis quintas partest totius uero periapheriae, quoniam in altitudine computatur supposita tabuati,duas tertias partes . Crassitudo tabularum, non minor
palmo esse debet: lignwm solitam, leue, quale pino a mapresso: est autem id minime carios . Magnitudo minoarim, quae uelis tribus agantur, in longum habet pedes uia Inuiduos,seu quadragintaquatuor palmos, depicios a noubis. Hae naves duo tarsim tabent solaria in medio : nam nec prora,nec puppis superius teguntur. Maxima nostra temis pestate Ianuens es: quimp ha habent solaria. Vt maiores,eo tutiorest modo ne in brevia,uel scopulos, aut terram incia dant.mbi tres maxima in medio, ut Ianuensis, uix duo ho amines imis amplefiuntur: minima, a puppi, nam π quα duobus malis contenta sunt postrema carent: media,a prosra. Vela, magnitudine malis respondent. Triremes, humi. liores,ut mileuiores. Cum nauis axi triremis, seu quinque Nodus diri remis dirigenda fuerit , ex A gratia exempli in D , sit e, gudi Rς. .nim planum aqua AB CD :e ex A in B,o ex Din C si,
rus exoririue in Occidentem rex Ain D autem, π ex B m
777쪽
712 DE RERUM VARIETATE, is. Ducam navim ex A uersus C, donecβuxus durat, G peruemattis me ad Eigitur per refluxum,
elerrime ex E referetur in D: ta hoc praecipue obseruant nautae:
si ingem uni, maxime secum fluxu ac rectuxu aquae, uentus etiam misceatum non est tgmen remiss
ut alias diximus) seu aesus, victi in Oceano. Q si itersu per ignota maria,plurimis confert, ut dux via una naetiis praemittaturmamypericlitatur, ferularetur aliae : bifera Matur, alia non periclitantur: qui mos est epulus fumi. na transeuntibus. Omnes igitur tanto interuallo ingi a. tim alia post aliam ducem sequuntur,ut alligere quod nos a frequenter contingit non possint, o suppetias afferre queant. Confert ob id noctu, uisolum unim lumen in navisi: ars illud ira malo, ne multitudo errorem pariatinofila e rim i praesertim in mari, linima magis distare uidentur, quod maiora appareant. Proportio enim eorporum C Lactantiarum,seruari solet. Quod si lumen uideri non posset,machinarum strepitu uia signuficetur. His quinegligen,
terrem tractauerint exequanturvepana pecumaria, qua magis quam corporea torquentur viles homines propositast. Inertes, acoscitanter rem tractanter, nauium rectorei maxima iniuria commutare decet: ut qui praecipere assueti sunt parere cogantur: hoc enim metu fiunt uigilantiores. Tulib. praeceptis Lopex Suareet Meneseus Lusianus, clasfr regiae praefectus, seruauit elassem integram, redhis iis. tegro ni mero earum quas deduxerat: cum nemo ante ii,
iam uix dimidium cI is ferrare potuerit. Sed uir hi m etiam ex actis ab eo coniectari possimur, non folum
778쪽
L I 2 E R. X I. 733ρruiens, sed egregie bonus extitit. Hos lavde dignos exi, stimo, non ut eos bχ inferam, qui turrissi ambitioneque pleni, male parta fama, ob spem , aut metum,aut leue asti uod beneficium impellunt i quemadmodum nune fortent plerique scriptore qui suis mendacii illos ad deterio, ra audaciores faciunt: exemplum non magis philosopho quam Iristiano dignum. Liceat nobis uitam Arisistralis ac Platonis, incerto quant uis carpere: certe nullumba s arimentum,quod quempiam laude indignim,uel ob opes aut potentiam laudauerint,sed ob virtutem tanti trἰm : id φ etiam paria. Nostris uero temporibus, non l. Naues fianos Principes tolerabile enim forsan hoc)sed eorum irae ctae quomoprobissimos adulatores laudant. Sed haec mitramus , ad do restacite naualentip rem redeamus: in qua illud mirum praecipue. tur. quomodo in imo dufracta nam, malles, elauis , lappa,minis aquis per urinatores,audeant farcire damna. Verum nonse is exterius navis reparatur, sed nonnunquam initus. Deside inclinata naui, non sub aquis ipsis ,sed supra furis restauratur. od si neque tempus, neque locus Datiatur, perurmatores assulae clauis affiguntur, sepius e. vndo, rede do sonec a bellais periculi immnet, nam maximas naues uitant, mediocres ex nimores ob tormenta bellica procul absint a nauibus. insae aute se reparantur, o Pae mava clade arcepere, i quae plurimum eone se sunt, solet omnes ubi ad portum redierint, inseco rori. In Borealibus regionibus, naves fiunt eoriaeea,utillo, Naues res ad resistendum aquis. Latrones autem his maxime u, riaeeae sttuntur: quod facile quia humiles fini,his mercatorum naes eo moda. Migia perforent: nee credo quicquam obesse, nisi quod mismmdurent, quod sint tardae, quodque magnitudinem ea Na es absisPegiam non admittant. Conficiunt etiam naues ruruis que ferro
779쪽
714. RERUM VARII TA ΤΕ, Res dbΩ rm ferorum, o uiminibus compaginant, quod ferro mas zo- reant: illinunt autem multa pice, ex ligneis tu nitubtuas. Faciunt autem breuesta arctas , sed profundas, eo quod breues mi:unde spumosae, ob latentia saxa sub aquis. Inde non solum necessitati , sed utilitati consulitur: nauabus non fractis , sed impetui uelorum o maris, ob nesaias,non fecus ac coriaceis cedentibus t longo tempore obpicem copiosam iniuriae uentorum S aquarum Diunt. Sunt o longa naues, baapar dicta, eo periculo fores, quo rete res: breuiores autem scatha appellantur : longioaribus in mari non utuntur , nicti raro, sed in fimmibus mapidis , praesertim piscatores, vipericulim quam celerrim fugiant.
semianibusta, aeterna sub terra de aqua.
RCHITECTI munus discire, stire momodo facienda. iniae trifariam dii inguuntur et usu, firmitate, decore. Atque haec eo ordine seruanda, si quid omittere
necessest. Vsus est βnis a propter quem
fit frmitatis autem fimis, uitu: decorverb,Ornamenti fanis. omodo autem ut sciat facere o Eigere: facere, uel lut quomodo coquenda calx, quantism, quoniam pondearit pars tertia decedere debet. Eligere uerb, ut puluerem Puteolanum in sti ructuri arenae loco. Pacere Cy eligere, uelut in fundandit aedificus,seu terra, seu aqua. O litia liae gna eligere oportet, ad Jundandia aedificia, seu in terra, Jeu aracuq, pria caeteris , tibi opus fuerit: atque ea senues umb*rere: A urantur, fragilia exastini, ut carbones reli,
780쪽
LIBER XI. τι Fpi. si ornatum quaedam sunt, quae etiam Gim al2quem praeliant,uelut Andronici cirrhesiis. Tritonis imago uera
sutilis, qua uentorum fatus dignos ebantur, talia, eius.
modi. Contra uentorum iniuriam,maris halitum, imbrium, Cubicula damna,pice parietes, Carthaginensii more, illiniantur: quomodo non negligendi confitium, nes dubium, quamuis Plini, elegoeti a fiesuNeliores tamen sunt crustationes, quae inter delicias cia, ri debea ae. biculori etiam adnumerari possunt. Fiunt autem parua impense iucundissima,marmor ipsum aemuiantes ais diu, turnae, hoc modo: calcem candidissimam,aquam, macearatum subigito: eius uero spi am, qua crisae inducenta aptissima est, mortario marmoreo diu tundim,siluito,compingito,ut ferrum non detineat: tuc enim aptissima est: Guyum iniucito tam uirescit, planatorijs,bacillissiti dito uerberato φ,donec densetur: si rimas insuxerit , sparti aut ibisti manipulis uirgularwm fissuras castigato sc enim osptim constat experimento emendari posse: nam nec uesingium ull- manet siccata igitur, densatas crusta, c m. mastichem, pari pondere,adiecto, olei modico, colliquefacit 'ac illito, earbone, ignito expetui concalefacito, do, nec murus plene unguentum ipsam cobibat,sic enim splenidorem dabit speculi: marmora uincet cadore. quod si caesa,
cuilia ardoribus,crustam contingat inducere, rudentes utatustos minutissime concidito calath admisceto: Ac erum immunis alburis euadit quisa sesculptura aut gna, uerear ossa ueprominentia, parieri adiicere ibuerit, Millis ex gypso celeriter perficies: materia quidem cerea , cerusadensat aut calce aemum tingueto praed Hio illata, decorem Er. integritatemferues uni persecuta.