장음표시 사용
791쪽
as DE RERVM VARIETATE, destitisse a pugna, abise,ut parim a machinis igneis nostris differre uideretur. Folio ree- Ποπιορκητὴ, quoque machina fuit a subrueneis urbibueto, maehi diecta acta fuit aduersus Rhodios, altitudinis pedum cen, ua. tum uigintiquinque, latituasinis sexaginta, pondo tercen, tu eviginta millium . ita bene compaginata, ut tuta esset aduersus inire: ex lapidem pondo C C CLx balistaesustineret Ex quo quanta uis esset alteri ad emittendum, altr
ri adfu βinmdi , facile dignosci potest. Constat testudia
ne, coris, uiminibusφ superaspersa terrarentesit, adtignem arced ais bac tutelae Irasia: rotis ac funibus butmietis ira uehitur iuxta muros: CI Ariete, qui no minuet muros machi, uae stru- mr nostris igneis euerti sed difficilius admouernn Consta: a. bat geminis trabibus, ambabus per longum dire iis, alte, ra sub altera collocata : quae inferior erat, funiburaeferreis orbibus a superiore pendebat.fisi eisdepaxilli, tuabus aliae fines annexae erant, traheb is inferiorem tra, Fem:quae quanto magis retrahebatur, eo mulse impetu redibat. Frons ferrea ad tutelam erat, ne igni,ns absumere,pt: π ut muros perfoderet. Duos habebat incinor, ut arietis capur referret: nam nes acuta admodum erat in M. mitat ut magis ingeret: o nes aequalis, ut muri laterad j cerent ur: cornua non recta,ut dum retrabitis, .ma in lapides fecum trahens quibus implieatur, dilaceraret Meriter muros. Is Aries qui tesstumibus inferitur erat tri, spis,ne in reditu, At cornua haberet, implicaretur lateri, bus tectudinis,aut lapides in tesἐudinis bauem traheret. So. Iebat autem malleolis obnoxius esse. Erant autem mulleoli in modum sagittarum acuto ferro, inter tubum e bastile materia erat bitumine, rema, sulphure, lupa, oleo, incretario consior, sua accensa , emittebatur a machina m
792쪽
L I B I R X I I. 727 maximo impetu, ne accensa materia extingueretur. ubi adab. erat infixo ferro,aqua ignis non ex guebatur,sed terra sol . Erant qui seruise medullam aHi cerent. Afini haud commodi ad emittendum, quod ut dixi rectu non
emitterent: tu etiam vi tanta,ut fulmen imitarentur. Poraro testudines,ofio rotis insistebant,maiores etiam pluribus qRe in unamquanque partem uersatiles essent. Id fers aixis in axe rursus contineatur. Velati rotae A B, vertanturrirca axem C D, machina axi messideat per EF fixam trabem: sed trochlea siit in F, m qua ueratatur quoties machinam uertices portuerit. Ita enim directis alio rotis ac temone, qui ad perpenadicuum in stat axi, uertetur machina quocunque libuerit. Sed de his satis super. , cum tiles ad ob cscribantur ad defensionem iustas. causas tuentis:ue, innes Pinrum si quis perperam utatur, poenas Deo exigente, dabit. t a. Itaque praestiterit potius rationem firmissimorum muroarum construendorum superius propobtam explicare. Fieabant igitur ex terra cretosa albiaa, seu rubra, purgata ab arena, fabulo, calculis, luto: inde non igne ,sed Sole, ad εαinquenniacm usque siccantur: Memo tempore ima
cente contrahantur e frangantur. Exadio biennio utiles
Se incipiunt, perfecti quinquennio. Antequam ducantur, diu macerandi, paleas immiscenda. Calx e uiuo lapide, a. rena autem qualis puluis. Puteolanus aut carbunculus, aaspera levi et m ignis exulis. His materiis,maxime δε etiam laterete pumicosa argilla fuerint muri fiunt aeterni. Quod parum dioerat cimexuum a lateribus ipsis, o intim cum AK 4. nim
793쪽
18 DE RERUM VARIETATE, uim ignis senserit,ae attenuatim fuerit, ad extremum usque in duritiem adamantinam transeat. Iuuat etiam uisub
aequinoctiis fiant adificia, rementuras sit haκd copiosis, lapides, bene quadrati, stri Aura. ad perpendiculum exsquisite erecta. Sed ad molliores inuentiones iam transeamus, fit sub camino instrumetum, quo uerusponte uertitrer minimo igne. Constat ea ratio, quamuis pertrita nam is ommbus maximum est quod additur.Etenim muros etiam nunc nos runt facere, sed ex excocto latere non secato,a arenain nigne torrefaci attenuatas : quo fit, ut nee aduersus Deumes,aut imbres, aut uentos pergent, nee durescant) Fera rea lamina lateribus camini muro virmque m itar: in easforamen,in quo cuspis flabelli ferrei uersatilis intrudi.
tur: labellum tenue est, in ab imo tympanum habet dentat m, cuius cuspis altera parum obarusa infigitur foramini superiori claui, o ipsa
in eo uersatilis. In eotidem clauo iuxta fora,
foramen a latere: cui m truditur cuspis alterius uirga ferreae, cui iuxta
uo,rota ferrea cum denticulis circumducta, flevi denticuli tympano im
794쪽
LIBER X I I. 72'iterfuiti, ut etiam ex aduersa parte qua includitur annualo: iuxta medium ligneum circumducitur tympanum exacallatim multis chrcutis, quorum cauit tibus catena ciraci actu ferrea rursus circumambiis circulum ferreum clasemdans veru: ut quot fuerint circulorum cauitates m tympano ligneo,tot etiam sint catenae, totidem uerua quibus
inferantur. Ita ergo fit, ut funis fabellum, quod quasielis in aequale redditur, ac quase inclinatam conuertatur, quo tympanum rotam circumagit, qua catenam ob inae, qualitatem secum trahens, conuertit rotam verv. Tanta
verbis aequili mo ad perpendiculum, stante fabello,
uertiturfacilitate,ut etiam fine igne, modo veru non ad ι etiam tympanum circumagat rotam sibi infertam, non obdiscura ratione. Nam sub camino aer inclusus, cum in aractum feratur, uim habet, ut alias de o utis Uendimur. Indicio boc est, aerem euasus ferri. Ais eo maxime contingit,cum letiis fuerit machina, a bene polιta,ex camini spatium circa bellum undequaque conclusum: ut misnimum respiret. Camini nomine, ut clarius intelligerer, quemadmodum alibi etiam licenter usus summon ignorans focum latin aut fumidum operculum rectius dici debereruitur flamma potius quam fumo , propter motum uehea
mentem: a pruna nequaquam. erua quos rotunda esse oaportet, ea parte qua infident macrotripodibus, angularia enim non facile uertuntur.
Erit quoque s illud forsan inter artificia mirabilia an, Lib. numerandum qu od Plinius de Obelisco in campo Martio Op. 1 o. eddiqit: sed uerba referam ea sunt: Et qui es in capo diuus Auristus addidit mirabilem usum ad deprehendendas Solis umbras, dierum ac noctium magnitudines, strato Iai
795쪽
7ῖo DE RERUM VARIETATE, rna confocto die horasexta, paulatimsper regular, sta sunt ex aere incluse, hingiuis diebus decresceret, ac rur, sin augesceret:digna cognitu res ingenio facundo. Hie Gnomon primum praestat scire, qLot common gnomon eficeret. quomodo Iubciemus ibi illatim illa recensuerimus. Primum qnia fiat. dem, in meridiem d est loram sextam dignoscamus: perapMub emm strue longa dies esset, sine breuis, tamdies quam nox, is XII aequar partes diuidebantur, quas horas nunc temporarius seu inaequales, ob id appellare solennis, quod fingi is diebus augeantur,atit Aecrescant: id ergo quod facillinium erat cognitu, Ornyidum primum praestabat, ii, neu deducita in Rhirato lupide ad septentrionem tendes,qitae nrinquam suu movem . Sol enim cum in il lam incide, rut umbram faciens ex aduerso extremumsextae hora, omedisin diem esse declarabat. In hac linea diuisitonet CLXXXII fiebant, quar: in extremafo tuta declara. bant: aptiuum quidem obelisco, proxima quae plurim aberat hyemale, intermediae singulae diem anm declarabat crescentem,aut decrescentem, uelut si aestiuum soli ritum incidissent re XXV diem It ij, xx IIII a XXVI. subpari umbra proxima diuisione collocabantur: tertio autem XXVII atque XXIII quaeratio paruaberrabat, nonia. men erat exadiissima: quoniam dies aequinoEi ,su hac ra, mone in eandem diuisionem incidere debent,non aequali namero dierwm aD litht istant: ascribebatur o longitudo diei singulis diui imbus, ut facile ex umbra diem amamitudinem, uel ex die umbram i magnitudinem uerari ceret Matim uero ex diebus no ter cognoscebantur. inia ratione igitur diuisionem hanc primam facere oporteat, elarius ex uerius quὰm a Vitruvio disce. Statuatur meri,
797쪽
732 DE RERUM VARIETATE erit aeqvmnct j punctus: υ fumantur hinc de partes uiginti tres cum dimidia, ut finat solstitiorum puneia E ex Fio manufessium, quδd ecce trisus circulus squamuis O fit altior N,duodecima parte semidiametri eccentrici Solis: tantis enim est disterentiae ab apogeo ad eius opposuim γ m um. bra nullam facit uariet tenet: nam seu Sol fit m O, seu si nihil refert: umbra enim est C M. cognita igitur aliqua umebra,puta C Κ,αἰm Soles in G, scies ex tabula declaratio, num quanta sit G B, o locum circuli aequinoctii, ta solsti,tiori ,etiamsi non haberes latitudinem regionis: deinde is parte circuli E R describer locum iuxta quantitatem dea
clarationi loci Solis, pro quibuslibet duobus diebur bibi
correspondentibus quibus peractis, pones regulam inpunariis descripti in portione circuli EF, exsuper centrum Dro ubi regula scindet lineam B C,li erit locus umbrae in meridie illorwm dierum: qissus inuentis, iuxta eundem proaportionem diuides linea meridiei tui gnomonis, ascribesepdierum nomen, Cy reliqua. His quatuor peradiis, superest ut ex umbra Solis per gnomonem hora diei temporaria ut Romanis mos erat, dignoscatur. Naem ex bae habebis bo, ram etiam aequalem, quoniam ascriptum es , diei quantur sit, ducendo horas quas habes inaequales, per horas quana titutis diei, a quod prouenit per XII diuidendo. Exem, plum, ex gnomone habeo horam diei quintum, cum dies shorarwm uoue π trium partium ex quin φ duco igitur no auem e tres quintat partes in qums fiunt x LVIII. d. xi is per XI I, exeunt quatuor: a ea hora aequalis exacta est. Uti itur eat nae sua les horas habeas, descripta linea meridi ei, I De iis D P, s D Q lneis capientibus anguloe m loes
res cum Sol est in ori conte insopitio aestiuo, quoniam ina' tantur ad meridie, describes eluidoru portiones i&xta
798쪽
sa ratione de . scribes in singu - - gulis portioniabus circulorum C . per sex lineas
expuntio D venientes horas aquales per TXIT proble, dia Monter*ῆ deprimo Mobili: militer o incrementum angulorum, quae addes conversa ratione, aut minue proboris temporalibus, ita signabis loca illa: deinde iuxta proportionem eandem,wmbrarum to a regnomone describeς Vnde manifes um esst, quaerelam illam Plinu quam ibi habet,processisse, quὸd false ab initio Derit. Error enim fuit potius quam mutatio, quavis etiam mutatione forsan auctusfuerit.Verum ut huius rei habeas aliquod exempl fit ut uelim horas solstitit aestitii inaequales Mediolani, ubi lutitudo est parti m XLVII cum tertia, Ex maxima dies est horarum XV cum tertia,cuius dimidium es horae v I Lim duae tertiae: inuenio igitur bora primam ante opost meri.
diem pari. 1o .min. ςo secunda,part. zz. min. 2Φ.tertiam, pari. 3s min. s s. quarta,part. ει in. s. quintam part 6 9. .as sextam pari. o. semper: septima pari. 11 o. min. 3 2 finem diei π initium pari. χχχ min. s. Diuiso igitur
799쪽
73 q. RERUM VARIETATE, min. 3 6 .per lineas S R ex S T inseribemus horas inaequales hoc modo:cdm enim dies tunc sat bor tam 1 ς. cum tertia, diuisis 1 ς-o .per et x. euenient, pro szalibet hora ma
equali hora aqualis una π min. 1τ. quae Most quarta perser trigesima Pro hora igitur aeluali dabimus part.1o .min. o. Opro ciliaria parte o trigo a secundae horae inaequalispartis .min. 1 6.ita statuemus fuem quintae horae dista:ritem alinea S D pari. 1 4..i n. s. tar tantum etiam distabit βnis septimae horae. relinquentur igitur ea fecuda hora aequali para. 8 .min. et s. quae funt pro min. .hora deserat igitur ad complendam horam inaequalem,min. 3 4. quaesunt dimidiwmo trigesima pars tertia bora aequalis, pro quilas suamemus pari. . mm. 29. ex Datis tertiae hora: habebimus
igitur finem quartae horae distantem almea SD pari. 29. mm. s 3 .er tantum distabit octauae harae finis ex altera parte. Et ua habebis horarism inaequatium spatia, inchoando
a puncto B orientis,ur portione circuli R S boc modo, ut Mides. Oportet aute pia, I Horae inaequales Part. Min. num totum ad re Hli. Pr a. z 3;brum statui, tam inerti Secunda. so 34diani ctrculi, quam ori, Tertia. 3V ; setonti Ohoc autem exii, inaria. 92 3 ibrameto deprehenditur. Q inta. ros Io Aliud in strumen, Sexta. 122 2sin a ratione dignum, Septima. 246 32 uod tamen parua indu Octaua. χ sv x syriast. Gabriel Arator Nona. 1το Sammaduertit fieri posse, Decima. '4 Estit pondera duplo celeri, Undecima. 22o 3 sui sursum traherentur, Duodecima. 244 εα
800쪽
cuius messiu D, et fimi D C appeyum poniuιs C. Et in D trochlea , in qua funis, erior inclina , appensa autem tm leae funis in A. Cum i itur trahetur,coebtea usque ad Em C fiet duplo breuior
quantitate: igitur cum D erit in A,erit Cetiam in A. Hoc autem contingit, quia
D C duplicatur ascendendo deseressen, do rigitur non conueniet, ni si cum D fuerit in medio A B,vel infra: hoc autem instrumentim maiore indiget vi, quam si simpliciter traheretur pondus. Q iatamen nationibus diciis haec attraditio al
leuiari potesΙ,fieri potest ut eisiam viri
bus ira m dimidio teporis trahatur: tantum I
s sic fit in tra, ibem B C, incia furae uelutgradus, qualis ii bro nono depicte ibat, rota Aseu aquae impetu, seu aliavi mser ,