장음표시 사용
801쪽
736 DE RERUM VARIETATE, latur ex F in G, cpIim aus ei iam iaci Pris Hi: notin ex F. in vi descendunt . ex G in altitudo uaἰli ob stat: D cI E pax A
li qui paululum sol ilm deprimi pos lint, Urori in quod e
tiatur aut trahitur. Re Jὸ ergo ut rotae A. figi axem H C, necesso est: quoniam DB in M, E C in N, nitur. Si istisar HC rediret ex G na F, necesse esset B D O E C seprimi: at noen possunt, quia Μ er Usuperstant est aequi si lunGgitur L res dire non potest:nec Κ rudentem dicto Mi. In uniuersinn ei plures bini rinodi, omnes ad uno reducunmr: ut quod priore motu breuiui aut angustius fit, contrario longius, aut se stitu evadat aut ob casum mortar inrercipiat In Referana etiam,in O b ora regisne, ultra Dbium fluumen, in immenta esse qua in modum taburram si ni epulafant. Et quamluis tota illa bis Soria de Obio tamine o Eu, rea Aia tua fusa sinibi ominus res ipse non soli idii, lis, sed etiami factu facilis: quemadmodum iri Belgisa, Gullia, per rotas illas a me descriptassuperiins, molae agitanetur: ita tympana pulsari, trifari tubae, ta nonsolumi consdita uoce resonare, sed etiam concentu miro possent. Atis
id perpetuo, uelut organis per folles inflatis. No est ut ars scribam modum, uuo dictu intellectu facili sit, faciuuero non adeo :nam follium loco ac digitori , folsu m: latitudo sola satisfaciet: 'itilae Eero ad modulum compsfatae erunt eleuationes autem alternatim. In Gallia etiam in
plano fieri possent, ob uentorasm assiduitatem: in Italia es, nisi in mout twm uerticibus, aut inter rupes Sed tubae parua arte indigent, cum aer collectus lato canali cogitur per tesnuem tutam in canales an eos ut ingredi: poterant etias c cum concentu, sed aequali esse. teuocauit haec narratio memoriam eius quod BruYdalii in Belgica vidi. Nola plurimae in circuitu posissupertrari,
802쪽
LIBER Xi I. 73 turri,ut fieri solet, vocum musicarum foris proportionem obtinet:adeantgnari artis, o tangentes fmgulas pro norit descripsis cantilenam pulsant, admiratione potius digna, quam iacim am auditu. nam notae non retinent uocem, sed cum ictu statis de init. Idem Louanii, Antuevia s fit. Duferri etiam potest ad urceo alias uasa. Si ricas, qujs usus harum notarum Vt tota diuitas audiat musica: quod commodum non est exiguum E 'genere mirabilium artificiorum, fiunt q&ae tenuissia Quae opi H caelantur. Omniu uero lapides, a quanto 2uriores, uee me celatur. lut surdomus o achates nam dκriffisi gratiani amittgi, cum magnitudo sola raros efficiat, celatura uero splendoarem auferat.Post aurum, inde lapides molliores, deinde in gna ultimo ferme locoenam ferrum,aes, argeti , medium
inter ligna,lapides, molles lorum obtinent. E' lignis nulliubura qxoi sciam)aptius est, quod durum sit a aequale ac
quasi continuum,adeo ut uiderim ornamenta organi,e buctra tum subtiliter elaborata ut usi fallerent. Μirabile dictu est, quod a Boethio recitatur: inquit edi statua quEnim, Cum Chennetus rex Cruthlint wm Fenellae filium oc, regem occicidisset,lum etiam Mulcolmum Dasuum Regem edi uni, dit. nem Fenellae,illesia tua mira artesurricari iussit, in cuius manu pomm aureum gemmis nobilioribus refertum erat,
quod cum quisquam tetigisset. qui tangebat, statim multis iaculis confossus,interitum sibi accerseret. Eb igitur dolo Regem ni is pisantem inuitatum in Hiircari, oppido occidit. mep paratis equis ad portum primum, inde in Hiis berniam se transtuli euasit p. per intellexi quendum urem machina coepisse dum loculas expilare conareturmam machina uinculis irmioribu uesti iuncta erat. Μensae quae Non contemnenda est constructio mense, quoe a me μα duplicatura
803쪽
DE RERUM VARIETATE, pluris Belgica,maxime Gundaui,visa est. Sumatur quasdrata margo a tuor veluti cubitis longa, mi idem. durpaulo minus lata AB, in Cmedio huius sit Ρcun, Ttam transeuers CD, Linina. tabula lata dodrat eas o Q is fixa clauis margini ais * lin eade duo foramina, o Z
ue firmari coluna quattuor in capitibus margi '
nis, e iuxta illas qua, liuor foramina, friuta Asingulis non e regione liinterseposita in lateri, bus logitudinis, sed tan i to intervallo ut repetu i mrtia , la non be mutuo impe, i ldiant. satierὸβου
nauis ad margini sua ilia . I perfrie attingunt quasdrata et profundu ac la F Iissi
ra pro magnitu me exisere ratum repaguloruquae ipsi: inferuntur: nam omnia tunium profunda esse deis bent,quatum es altitudo minima repagulorum ,seu ut era
trema eorum quib&s inferuntur foraminibus ad unguem omni ex parte coueniant Sub liabula etiam C D tignum collocari Eebet,in quo incisura proscino q&atuor iuxta masgnitudinem repagulom qua purae latiora suat, latae etiam ed a
804쪽
eclmoLm eoru,ut ipsa recipere possint cum intruduntur. Est postmodu tabula E longa tatas ad unguem, quantum margo A B, duos habet paxillos, qui intruduntur C DIoram bus ita ut eleκari ac descendere possit, loco moueri
non possit ea, perpetuo super Iat margim nisi si quis uelit
allia ex causa eam auferre paxillos eleuando. Porro tabula C P super marginem insidet, eleuat sprosua crassitie E tabuam a margine, Mn repagula extenduntur. Demum fiaant duae tabulae F altitudine aequali exacte tabulae CD,tim inter, longitudine uerb ac Linudine tanta, ut ad guem compleam spacia circa C D ipsius marginis, adeo ut CD OF cI G, fimul iunctae aequentur E: bis repagula bina, o bina clauis, glutino frmissi mesub affigantur: rea pagulorum uerb longitudo ae realis fit AB longitudini, latitudo quanta cauitatim in margine quibus excipiuntur, alatituis etiam in extremitatibus aequalis ad unguem cauita tibus marginis, sed fenὴm ab utros extremo uersus mediro augetur, adeo ut altiat medium set extremis ad amussim, quant m est crassitiet C D cst E G tabularum, quas aequaales essesupposuimus: in medio quos eius maximae altitudianis duo utrinφ tubera prominent a lateribus. χιibus expo tis ostendo rem perfectam esse. Cum enim extrema remagulorum aduerso margini intraseris, medium eorum cauistati subiectae trabis inbdebit. Cum p F G conueniam spatiis circa C D,iwn excedent limbum, nec deficient: er quia altitudo F o G tanta es , quanta C D, fiet laua quasi tabula ex tribus composita CD, F, G tmius altitudinis, cui supera inducta Ε Diem quadratae tabulae referet atque solidae. tam uerb exeris repagula , quia latiora si ni uersus meadi: ,Heὁ excedent cauitates,sentitur elevabunt tabulam Ibi in ob paxillos patitnrse eleuari: no enim coniuncta est A A m cI
805쪽
7 DE RERUM VARIETATE, cum C D: π eo , elevabitur donee limbi interiores E S.
G cadent extra E t sic enim E cadetβιper C D, P F o G illi conuenierit'. retinebuntur autem propter tubera, ne amplius extraeiae rimam latiorem relinquant cum E. Necpoterunt decidere,quia repagi lorum extrema continemur a CD tabula, cum ad illius medium perueniant exacte, ut dem Gyratii est: nec altiores possunt esse quam Ε, aut humiliores, quia differentia medη repagulorum ab extremis, esis posta aequalis altitudrni C D rigitur repugxti elevabunt tubulas,quibus antra funisura marginem ad quantitatem a titudius CD cum igitur Esuperstet, C D erit ad libramen. tam E c F G,quod erat demonserandum. Manifestum est autem,quod cwm uolueris reducere rursus FaG sub E, quod oportet eleuare utrius capita E. Cum uerb quia xo. Ilo dus in- nitum esset singula recensere) uolueris mirabilia qu se arruente diar- tificia inuenire, Galeni uia progrediaris: nem igitur priatificiosa. mum tibi proponito, deinde proximiora fui excogitato. Et rursus quae sunt necessaria illis mediit, ais ita demum persages, donec ad primas causis o partes perueneris. Quod si cause ac partes mκtuo se impedierint, modis excogita Mifferentur,sicut oui una pars multiplici of cio funga tur:bores methodus es . Staina quae Memini me legisse, in sis aede fimrtlacrum daemoms solesemper fuisse,quod cie in quamcump partem Sol declinaret,uerarespieit, teretria nobis in quacuns statua imitari, non erit difficile,s ad horologi, rationem animaduerteris occultis uectibus ac mola, ut uocant: quod speeiaculum uidere iucundius, quam rationem consciendi scriptam legisse. Pelum pen Simili modo er in Dianae Ephe est templo literis manadens nullis dat wm inueni, cupidinis telu nullis retentura laqueispepens
stinculis. disse: quod si cui inaenium aemulari libuerit, facile id asse,
806쪽
retur: leui ferro harundine pro basia adiicito, lapidemi
hercule si cubiti magnitudine excavatim eximiae bonitatis
inferito testudis tepti, appositum spiculum perplura seα
Gila sponte pendere videbitumnes id magno miraculo. Si cui desiderium doscribendi orbis insphaera fuerit, id sphaera facilὲ ac bellissime ex Ptolemaei uerbis quinφ dierum labo da Geore cperficies. Sphaeram amea exad te rotundam primu sic phica. fabricabis:aeneumsemici, culufecundum qualitatem di metri confice a pharae omni ex parte applicato: si semper Endequas coni at, exadie rotunda est: ubi superexcesse, rit,tantundem detrahendum: ubi defecerit, adiiciendi . Cum uerb equi fite rotunda facta fuerit, utras parte copulito: orbiculis ita infigito,ut nes nimis molliter nec aspea re nimium cire uoluatu : post aequinoctialem circurum, ex auro tenuis uaequanter a polis dis ante swmma cwm diligentia describe , ais diuides per 36ο aequas portiones, ita ut unctuis parti punctus, omnibus aut quins partiburn erus per quinarium superadius ascribatur: sie edi semia circulim immobile sphaerae aequaliter cohaerente eivssessili ita aftiemus,ut persphaera motum immobilis maneat: utaque itu eum diuiti Aut ubi aequinoctialem ad perpendia clitum secat ab eo puncto Π Ο partes aequales distinguantur ister utrimi polum,ita ut totus semicirculus in 1 S O . parates t di us,pundiis Ogulis, numeris autem quibuslibet quinariis distributis, ita ut numeri ab aequinoctiali incipitates,is utrans partem ad nonaginta fectiones versus polor
terminentur. Ct m igitur loca inscribere uoluerismismerum
luitudinis in aequinoctiali quaerito,ac ipsum sphaera uota vendo meridiano subiicito, latitudine aut loci in imo mearisiano, siue citrasiue iatra per gradus,parte s eorum ma
807쪽
762 DE RERUM VARIETATE, ne tris ita in segulis perficies. Per omnes alite si impuradius sequinoctialis ad meridianum immobilem auue los meridianos a polo ad polum deduces, qui circuli XXX ri erui: eos aut praeacutastyli acie linea bis, fi liter o parullelos, o climatum initia ais files, in utras sphaera medietate ad meridiani gradwm firmiter adhaerente ac circumuoluta
sphaera,donec ad prima putarium redierit, abradentesibio
conscribes. His perudiis, ornnes circulos aureos ais exiles ad modum depin1es, climatum exceptis, qui non aque tes iores habebuntur: maria ae flumina cceruleo,ciuitates et
oppida rubeo,montes argenteo,colles fluae uiridisolum terrarum glauco distinguetur, nomina myro superadde.
Vnum autem animaduertere oportet, ut cunei, typiue loaxorum triplici hint magnitudine distincta, maximo metro, poles,medio ciuitates, minimo oppida designabuntur, quod bo principum dominia distinguere libeat,sto ambitum eius uiridi cinge: illud autem maxime in mente habendum
ebi,ut nouissire is ac castigatissimis cἴmeratariis utaris, ais decenti magnitudine ea autem est,ut maximus circulus, hominis longitudinem aequet.
Sphaera soli Similiter aenea sphaeram stellas omnes fixas continente,4 ς testis. planetas, Angulis 2iebus reuoluente, regium nempe infrumentum,aureoru decem impensa, decentis dieru labore fabricabis. Huius aut structurae modus hie erit: Primum qui, dem faciet semicirculos duos crassitudine grani frumcnti, latitudine vero digiti, quorum ambitu interio pharae sue perioris ambitu capiat: pars igitur intima partam latitudinis portione assumens, in acuta aciem paulatim decrescens ter metur, ita ut extrema pars siemicirculo ru, qua sphaera
808쪽
L I A R R XII. 7 3 nιοrgradu mu referent, omnes apister referamininiat Mem tota deductus tantamodo gradati tineis,stac duportionem aut latitudines quartam portiuncutietanearim minuta is intercipient tu, locabis numeros ab unonis adiso in ambobus semicirculis, inter lineas latitudianem tota capientes, eo Mia modo eos in capitibus Drmas bisvibi libeat mutuis coplexibus inhaerentes,aequaliter cirsculum sine ulla addition perficiant: his peratas, sphaeram rotandam pro ambitu femicirculorurn interiore perficito, ita ut ex praecedentis do ina nihil omnino debi ad Gaaciam rotunditat4deinde superpcnes quomodolibet se circulorum altersi in cuius extremis lanabis duo puncta, qui erant poli mundi:post haec interius atramento illitis circus lis firmabis utruηφ semicirculorum super polos, ita ut ciraculum unum perficiat iterum etiam amoris eisdem denuosque illitis, applicabis extrema eorum ad polos,ita ut perseanum faciunt circulum, ferent, priorem in ins polis ferὲ ad ungidos rectos post haec diuides quatuorsemicirculor per aequalia, formabis. aequinoctialem, quem scalpello fagurabis auro decorabis deinde in uno meridianorum dea scriptorum,atφ in eius opposto applicatis femicirculis, sua per ipsos coeuntibus secundum extremasuper aequinoctas lem describessio pundia opposta, difflantia ab aequinoacti dii gradibus as . er minutis so, uel gradibus a spoli baee remouebis semicirculos , amboss ita super rea quinoctialem atramento illitos statues, at ipsis coeuntibus transtus eorum sit super ambo pundia gnata , eriis ciraculus de nutus linea ecliptica ommibus sphaeris injeruia res demum aptabissemicirculi imitum super punctum nutxime declimationis, tran re facies super potum ei proxis opem, punci quonis eius in altero extremo erit ma
809쪽
Ut eclipticae, o similiter reliquum polum eclipticae νεαbis:pose haec per locum Lunae, locum unius spellae in longi tudine experieris cu ara caruni instrumeto, disserentiam longitudinis1ἰellae in tempore tuo, a togitud ne eiusdem in tempore Ptolemaei longitudini cuiuslibet stellae fixasuper, eddes, est habebis loca stellarum tuo tempore tam in longitudine quam in latitudine certa, nam latitudo no uariatur:
poli haec figes se circulu m polo eclipticae a parte ubi est
signat wm 18 o aliud uero extremum facies caderesuper e
clipticam, pones stylum distantem octogradibus ab Hiptica cum femicirculo, o flante fixo eius extremo in polo eclipticae circumduces semicirculum, similiter ab aduerasa parte,describes igniferim habentem latitudinemgraduum duodecim, cuius extremae lineae aequidistant octo gradibus ab ecliptica,pose hac initio facto ab laterfectione atitera, quavis eclipticae cum aequinoctiali, divides aequinos Aiale Cr eclipticam in 3 so partes per punctu, o quibusliabet qum p partibus lineam tenuem adhcies, Us ad augmeatum 3 6 o gradu m, numeros per ordinem assignando, earit, mitium o finis utriuis numeri in eodem puncto: tunc igitur quaere longitudinem cuiuslibet,stellae in numeris eclipticae e m parte gradus fecundum ex imationem, thesemicirculum in puncto longitudinis, edi extremum eius m polo eclipticae, ex quaeres in eo circulo latitudinem flesia ab ecliptica ibidem Des y llam cum cuneo aurei coaloris: erum autem cunei numero sex,diuersarι- magnituidinum, ac ualde distinctarum, ut sola uisu dignosci posset:post haec deduces lineas aureas, figuras ambientes coeabstes, o nomina in eis impones, ac nomen in medio earum ex aTento superaddes cuneo autem prinae magnituditus
meris ad designandas stellasprimae magnitudinis, hae quin
810쪽
LIBER X I I. 74 sdecim fiunt pia Meniae uocantur, Ae er fecundo in Ie ratis,atque ita de reliquis : post haec , charadieres duodecim ignorum fignifero inscribes, initium sumendo ab Ariete, in loco ubi ecliptica secans aequinoetialem exordium numennin inchoat, lineis φ totum etodiacum diuidentibus pertransuersum ductis, triginta gradus cuilibet assignabis f. Ino: demum ita polis mundi axes figes ,sphaeras supers
dile fixa, ab uno latere rotas adiicitd, ut cis ponderibus velati in horologio tota reuoluatur hingulo die cum uno gradu ultra. Ita ut singulo die gradas 3 si ascendant,quo peraesto,solem ac cateros sex planetas rotuda forma,crafrfitudinev ni mih es cies rubeo colore, ac cum chara Eeribvssuis, ita tamen ut protria eruent magnitudines: num Solem ciceris magmtud, Murabis, ac radiis citari quaque fulgentem: post Linnam corraculata fronte
poli Iouem qui dimidium orbis Solis impleat, istatuemus: in qua magnitudine, stellae fixae clariores etiam describenadasunt,sed stellae haerentsphaer Iuppiter ta planetae caesieri in inim absoluti sunt a sphaera, siene pie iura ton,
tum confiunt aurea, planetae rubenti metallo corporeos,
pel radhs constari planetae rotundi ais fine radm, prασter folim: igitur planetas fingulo die in meridie locis ex eapbemeride Mumptis tum in longitudine; quam in latitudine per semicirculum, modo quo stellas fixas in sphaera collo,
casti, sphaerae annectes cum alba caerae modicor totum ueis r , cali ambitum eceruleo colore ex lapide cyaneo, praetepea quae aurea sunt, decorabis, ut sic sereni caei speciem re, ferat: post haec circuluis totam sph. ram ambientem, ac fecundum lateriorem superficiem sphaeram ita complecten, te, ut ab ea undequas per quantitatem ciceris abscedat, Mobsphaerae reuolutionem planetas a locis suis amoueat,