Legis Romanae Wisigothorum : fragmenta ex codice palimpsesto sanctae legionensis ecclesiae

362쪽

GAII INSTITUTIONUΜ LIBER I329is. qui testamentum facit, liberos facere voluerit, nulli penitus firma esse iubetur hoc ordine data libertas; sed omnes in Servili conditione . qui hoc ordine naanumissi sunt, permanebunt. Num et si ita in teStAmento Servorum manumissio adscripta fuerit, id Est, in circulo, ut qui prior, qui pOSterior nominatuS Sit, non Dossit agnosci, nulli ex his libertatem valere manifes Iulii est, si agnOSCi non PoteSt, qui prior, qui posterior fuerit manumissus. g 3. Nam si aliquis in aegritudine constitutus in fraudem huius legis lacere noluerit testa- in nium et Τ, epiStolis Aut quibus eumque aliis rebus servis suis pluribus, quam per testamentum lic t , coni dirrct voluerit libertates, et sub tempore mortis hoc fecerit, hi, qui prius manumissisu rint, usque ad numerum SuPerius Constitutum liberi orunt: qui vero post Statutum numerum manumissi fuerint, servi Sine dubio permanebunt. ς 4. Nam si incolumis quoscumque diverso temporρ nianumisit, inter eos, qui per teStamentum mEnumiSSi Sunt, nullatenuS computentur.

TIT. III. DE IURE PERSONARUM. Aliquae psersonae qui iuris sunt; aliquae alieno

iuri subiectae sunt. Itaque quiana osteraclitur, quae personae alieno iuri Aratii dictae Rint, tunc evidenter agnoscitUr, quare Sili liaris sint

k r. In potestato itaque dominorum sunt servi; quam potestatem omnes gentes habere cctrium Est: sed distringendi in servos dominis pro sua potestate permittitur; occidendi famen δNervos suos domini licentiam non hah bunt: nisi sorte servus, dum pro culpae modo caedi star, Casu forsitan a moriatur. Nam si servus dignum morte crimen admiserit, his iudicibus, ilibus publici officii potestas commissa est, tradendus est, ut pro Suo crimine Puniatur. st a. in potestate etiam patrum sunt filii ex legitimo matrimonio proci Cati TIT. IV. DE MATRIMONIIS . Legitimae sunt nuptiae, si Romanus Romanum nUP-tiis interveni Entihus vel consensu ducat uX r m. I. Sed non omnes personas uxoreR ducere liccti: quia nec Patri filiaria, nec filio matrern, n CC RUO neptem, nec nepoti aviam. Ouod non solum de Personis, quae nobis propinquitate coniunctae sunt, sod etiam vel adoptivis, hoc est affiliatis lassunt s est observari. Nam etsi por Sequitin textus 'ag. 33 I9

364쪽

GRII INSTITUTIONUM LIBER I

emancipationem adoptio diSSolvatur, nuΡtias tamesia inter has personas semper constat illicitas. g I. Inter irat rom quoqUC et sororem, sive eodem patre ac matre nati fuerint, Sive diversis matribus aut Patribu N, matrimonia eSSe non possunt Inter adoptivos etiam fratres illicita sunt coniugia, nisi forte ado Ptio emancipatione fuerit dissoluta: nam si stri ancipatio intervenerit, nuptiae inter huiusmodi fratrCS li ito Contrahuntur. a. Fratris quoque et Sororis filiam uxorem ducerct non liept. g 4. Sororem quoque patris ac matris UXores accipere non licCt.ς 5. Genero quoque SOCriam Suam, nec socero nurum uXorCm accipere licet, nee vitrico privignam, nec priVigno noverCAm. 6. Fratres enini amitinos vel consobrinos in matrimonium iungi nulla ratione permittitur. g 7. Sed ne G uni viro duas sorores uxoress habere, nec uni mulieri duobus fratribus iungi permittitur. φ 8 uod si quis incestas vel nefarias, id est, quae sunt superi S comprehenSRe, ni PtiaSinierit, nec uxorern habere Videtur, nez filios: nam hi, qui si huiusmodi conceptione nati fuerint, quamlibet in trem habere videantur, PAtrem vero nullatCnUS li Ahere cenSentUr, Et tῖnquam si de adulterio concepti merint, computantur; qui spurii appellantur, hoc est sinQ patre

p. Regula iuris hoc continet, ut, qui legitime concipiuntur, tempore conceptionis; Sintham sumant: Qui vero non de legitimo matrimonio concipiuntur, Statum Sumant eo tempore, qUO nascuntur. Ae proinde de legitima coniunctione conec plus, etiamSi maior et US statum mutet,

matrimonio concipitur, Si mater eius pncilla Θ, dum practgnans est, libera facta fuerit, liberna Acitur S. Si vero eL ingenua ancilla prae nanS facta fuerit, SE US nascitur 6, quia non legi

TIT. V. DE ADOPTIONIBUS. Adoptio naturae similitudo est, ut aliquis filium habere pOSSit, quem non gen merit.

g r. Sed 7 ipsa adoptio duobus modis sit: una, quae arrogatio dicitur: alia, Guae adoptio. Arrogatio est, quando aliquis patrem non habens adoptatur, cMquitur taxius in . 333

366쪽

GAII INSTITUΤIONUM LIBER I333 est ipse ses in poteStatem adoptivi patris dat. Et idoci arrogatio dicitur, quia et ille, qui adoptat, interrogatur, utrum illum, quem adoptat, filium habere velit: et ille, qui adoptatur, interrogatur, utrum id fieri Velit. Illa vero alia adoptatio x est, ubi quis patrem habens, ah alio patre adoptatur et ita ille, qui adoptatur, cles certi patris potesstates discedit, Et in adoptivi patris incipit esSe 9OtOStato. k 2 Nam et seminae adoptari possunt, ut loco filiarum adoptivis patribus habeantur: semi-

φ 3. SpadoneS autem, qui generare non possunt, adoptare possunt: et licet filios Rcnerare non possint, qUOS adoptaverint filios habere possunt. θ 4. Si quis vero filios hahens se dederit adoptandum, non solum ipsct in patris adoptivi potestat m redigatur, sed et filii eius; si tamen avum paternum non habuerint, in adoptivi

TIT VI. QUIBUS MODIS FILII EXEUNT DE POTESTATE PATRIS. Filii,

qui in potestate patri S Sunt, mortuo patre sui iuris fiunt. Sed si a filius, qui morte patris sui iuris effectus est, filios habeat, in eius post 6 patris sui obitum erunt filii potestate. Nam si

pater mori Atur, et aVUS PaternuS Viri at, nepos EX tilio sui iuris esse non potest: quia in avi re manet potesstate, qui AVO mortuo S i iuris efficitur. Item Ri moriatur pater, et relinquat filium 'mancipatum, et eX eodom filio emancipato nepotes, tunc nepotes liberi et Sui iuris erunt, et in patris emancipati potestatem non veniunt.

1. Item de potestate patris exeunt filii, si pater eorum in exsilium missus fuerit: quia non potest filium civem Romanum in potestate habere homo peregrinae Conditionis effectus. Item si filius, vivo patre, in exsilium mi SSus iis erit, in potestate patri S civis Romani esSe non potest, quia similiter peregrinae Conditionis effectus agnos itur. g I. Item si ab hosti hus pater Captus sit 3, in poteState, qUamdiu apud hostes fuerit, filios non habebit. Sed si clo captivitate evaserit, iure poStliminii Omnem, siCut in aliis rebus, ita et in filiis recipit potestatem. Si vpro pater, qui Sestititur textu 'ag. 3359

368쪽

silii sui iuris facti intelligimtur.

g 3. Item per emancipationem filii sui iuris esssici istatur. Sed filius masculus tribus emancipationibus de Patri S PoteState eXit, et sui iuris semcitur. E mancipatio autem, hoC est man a Straditio, quaedam Si in ilitudo Venditionis est: quia in erianticipationibus praeter illum, hoe QSt certum patrem, aliut, Pater adhibetur qui fidustiarius nominatur. Ergo iste naturalis pater filium suum sidaci Ario patri mancipat, hoc est manu tradit a quo fiduciario patre naturaliS Pater unum aut dUOS miminos quasi in similitudinem pretii accipit, et iterum evin acceptiS num-

tradit, et sic de potestate Patris exit. Ouaci tamen em in spatio solebat aute praesidem feri, modo ante curiam facienda est: ubi quinque testes cives Romani in praesenti erunt, et pro illo, qui libripens appellatur, id est stateram tenens, et qui antestatus appellatur, alii duo, Ut septem testium nume S impleatur. Tamen quum tertio mancipatus fuerit filius a patre natu inli fiduciario patri, hoc agere debet naturalis pater, ut Ct a fiduciario patri mancipemr 3, et a naturali patre manumittatur: ut, si filius illes mortuus fuerit, ei in hereditate naturalis pater, non siduciarius, suce 'clat. Femina' vel nepotes masculi ex silio una emancipation E de patris vel avi exeunt potestate et sui iuris efficiuntur. Et hi ipsi, quamlibet una mancipatione de Pa tris Vol avi potestate exeant, nisi a patre fiduciario remancipati fuerint et q a naturali patresina mimissi, Sum d re ei S naturalis pater non potest, nisi fiduciarius, a quo manumiSSi Sunt. Nam si remancipatos sibi naturalis pater vel avus manum tuerit, ipse eis in hereditate Succedit ouod si habeat quis filium et ex eo n potes, et voluerit filium emancipare 't nepotes in Sua potestate retinΘre, in arbitrio eius est aut si volu rit nepotes emancipare Θt filium in sua Potestate retinere, et hoc ei pro iuris ordine licere manifestum est. Ouod non solum de nepoti biis, Sequiti ν textus sag 3372

370쪽

GΑΙΙ ΙNSΤΙΤUTIONUM LIBER I337 sed et de pronepotibus Similiter facere potest. TIT. VII. DE TUTELIS. Tutores aut legitimi sunt aut testamentarii. δ r. Legitimi Sunt, qui Pupillo per virilem sexum propinquitate iunguntur et qui Proximior fuerit de agnatiS, ad ipsum legitima tutela pertinet: quia is, qui proximus suerit ad tutes

nepotibus d Elegaverint. Ouod si neC testamentarius tutor fuerit, nec legitimias, tune ex inquisitione iudicis pupillis tutores dantur ΤΙΤ. VIII. DE CURATIONE Peractis pupillaribus annis, quibuS tutores a solvuntur, ad curatores ratio minorum incipit Pertinerct Sub curatore sunt minores aetate, maiores evprsores, insan i. Hi, qui minoreS Sunt, HSque ad viginti et quinque annos impletos sub cur tore sunt. Oui vero eversoreA aut inSAni Sunt, omni tempore vit Θ suae Sub curatore esse iubentur: quia substantiam Suam rationabiliter gubern Are non POSSUnt.

EXPLICIT L BER PRIMUS 3. INCIPIT LIBER SECUNDUS

TITULUS I DE REBUS GESTIS A. Gaius superiore commentario de iure

Personarum aliqua disputavit. Nianc in hoc Commentario de rebus gestiS 5 iterum tractat. I. Omnes itaque res si aut nostri iuris sunt, aut divini, aut publici. Nostri iuris sunt, quae in Propriotate noAtra esse nos untur. Divini iuris sunt ecclesiae, id est, templa Dei, Vel ea PAtrimonia ae substantiae, quae ad Qeclesiastica iura pertinent. Publici iuris sunt nauri, sera, Portae, theatrZ, circus, arena, quae nntiqui sancta appellaVerunt, pro eo, quod exinde tolli aliquid aut contingi non liceret. 7 Haec omnia in nullius bonis sunt, ideo publici iuris esse di Cuntur. Sed et res hereditari aes, antes quam aliquis heres existat, id est, quando dubitatur, Utrum Scriptus an legitimus heres successsores debeat, in nullius bonis esse videntur. ς 2. Praeterea quaedam res corporales sunt: quaedam incorporaleS. CorporaleS Siant,

' In Palimpsesto, sicut in cunctis forma Breviarii textibus . non dicitur sulis lihi I, nec incipit libιν II Institutionum. Numeratio titulorum pergit nihilo Recius ad normam libri singularis. FIoc item videtur in plurimis QOdicibuA; Sunt enim pauci, licci vetustissimi, qui titulos huius libri II, nova numeratione portendant. PIRenel