Legis Romanae Wisigothorum : fragmenta ex codice palimpsesto sanctae legionensis ecclesiae

372쪽

GALI INSTITUTIONUM LIBER II 330 quae manibus tangi POSSUnt: Velut ager, mancipium, Vestes, aurum, argentum, et his similia. Incorporales sunt, quae tangi non POSSUnt: qualia sunt ea, quae non in corpore, sed in iure consistunt: sicut eSt hereditaS, et obligationes de diversis contractibus scriptae. Et licet hereditus vel emtio aut di VerSi contractus res corporales in se habeant; ius tamen ipsius heredit iis vel emtionis aliorumque contractuum incorporale est. k s. In corporalia etiam sunt iura praediorum Urbanorum vel rusticorum. Praediorum urbanorum υctro iura Sunt stilli idia, senestrae, cloacae, altius erigenda domUS aut non erigen-

rusticorum iura Sunt via, vel iter, pesr quod pecuS Aut animalia debeant ambulare, vel ad aquam duci, et aquaeductus; quaes similiter incorporalia Sunt. Haec iura tam riasticorum quam uis norum a praediorum AerVitutes appellantur. st 4. Item regulariter Constitutum est, ut superposita inferioribus cedant: id est ut, si quis in solo nostro, Sine nostro permissu, domum aedificaVerit, ad eum, cuius terra est, domus

que posuerit, similiter superficies solo cedat: vel si meSSem in Campo seminaverit, omnia haec, quae in terra aliena laetantur, domino terrae adquirantur. Uuod S de chartis vel pergamenis,

tae aut pergamena suerint Ouod et de tabula, hoc est, si aliquis in tabula mea picturans se Cctrit, observatur quia statutum est, Ut tabulae pietura Cedat k 5. Octod si quis ex uvis meis vinum, aut ex spicis se una entum, aut ex olivis oleum fecerit, Cius Vinum, vel triticum vel oleum est cuius spicae aut uvae, aut olivae fuerint. Si quis etiam eX ta initis alienis navem aut armarium aut quodcumque ad usum pertinens secerit, simili ratione

lino alieno vestimentum ' secerit, eius erunt vestimenta, cuius lana aut δ*linum fuisse proba itur. 6. Sod in his omnibus Sequituν textus pag. 3 I

374쪽

GAII INSTITUΥIONUΜ LIBER II 3 Isuperius comprehensi S quicumquct in terra aliena aliquid posuerit aut aedificaverit aut horum, quae dicta sunt, aliquid feceris Φ, illis, qui aliena praesumserint, hoc competit, ut eXPensas vel impendia. quae in hiS secerint, a dominis, qui rem factam vindicant, recipere poSSint. g 7. Acquiritur RUtem nobi S non soluin per nosmet ipsos, sed et per eos, qui in potestate nostra sunt: sicut filii vel Servi: quia quicquid his a qualibet persona donatum vel venditum suestit, aut heredes fuerint instituti, id patrihus et dominis sine aliqua dubitatione conquiritur:

praeter eos filios, quibuS per testes ut Castrense peculium habere permissum CSt. Hi vero se vi, qui in usu fructu nostro et in proprietate alterius sunt, hoc tantum ustifructuario acquirere possunt, quod CPerct aut Titanibus suis secerint, aut do mercedibus operis sui a Ceperint. Nam

si eis Z, hereditas aut legatum dimittatur aut donationis aliquid conseratur, hoc proprietario

domino, non uSUDUCtMario acquiritur.

ΤΙΤ. ΙΙ M A. DE TESTAMENTIS. Per universitatem, hoc est, omnia Simul bona,

acquiri inus hereditate, emtione, adoptione: quia iS, quem adoptaverimus, Si Sine patre est, iam omnibus bonis quis ad nos transit g I. Id quoque statutum est, quod non omnibus liceat facere testamentum: sicut sunt hi s, qui sui iuris non sunt, et si alieno iuri subiecti sunt, hoc est filii, tam ex nobis nati, quam adoptiVi k 2. Item testamentiam faeere non possunt impuheres, id e Si minores annorum quatuorde cim, aut puellae duodecim. ς 3 Item Ct hi, qui furiosi, id est in 7 mente insani suerint, non possunt iacere test menta. Sed hi, qui insani sunt, ) per intervalla, quibus sani sunt, Possunt facere testa

TIT. III XD 9. DE EXHEREDATIONE LIBERORUM Ιs, qui filium in potestate

habCt, Chirnm gerctrae debet, ut testamentum faciens masculum filium aut nominatim heredem in Stituat aut nominatim exheredet. Nam si mas ulum filium in kς testamento praeterierit, non valebit testamentum.

g T. Si vero filiam praseterierit, non rumpit testamentum silia praetermissa sed inter fratres SuOS, imitimo stante testamento, suam, sicut alii fratres, consequitur Portionem si vero teStamento miranei heredes scripti fuerint, stante testamento, lilia medietatem hereditatis acquirit. Nam si facto testamento, in quo filius masculuS praeternatSSUS eSt, even Orit, ut, ViVentCadhue patre, filius, qui praetermissus est, moriatur, sic quoque, quamlibet filius Me mortuus fuerit, seriamentum, quod factum est, non et Iebst λδ.

Palim p. ona. aliquid fecerit.

Haec postrema vetha in Palimpsesto desunt, sicut et gg ejusdem tituli I, 3, 4, 5 et 6, totus titulus IV cujus rubri Cana su Dra suppleri rus atque tres prioreS εο tit. V.

376쪽

. . Eu ef sufer legatum vindicationis et Eamnationis ista similitudo, quod fer legorum et tu dieationis sise damnationis, si conmuctim, id ras duobus aus 'taribus una res in Lehaco dimissastierit omnibus, tu remoque Druso simul ab omnibus praesumatur. g Inter testatum vindicationis et damnationis illa distantia est, ut, si disiunctim, id eAt, sino talis est quACCumque rCS per legatum damnationis relicta su rit, singulis integra debeatur; id est, ut unus rena ipsam accipiat, et alius aestimationem rei ipsius in pretio ab herede porcipiat. g 6. Sinendi modo haec legati verba sunt: die hesres mesus, resin illam illum PermittC Prae-

leeatum relinquere poteSt. In quo legato hunc S non quidem heres legatario rem, quae relicta est, iubetur tradere, sed Vindicanti legatario non permitti Air prohibere. 7. Praeceptionis vero testatum non nisi uni ex heredibus dari potest, ut aliquid ei exhereditate praecipuum relinquatur, et si aut coniunctim, id est, multis, aut disiunctim singulis relinqOntur. OmnibuS UnR reS tyntum, qu Me nominata est, deb'tur non uni res et alii a stimatio, sicut in i regato damnationis est constitutum. TIT. VI DE LEGE FALCIDI A. Lege Falcidia constitutum est, ut S, qui-

ditatem suam legatis exinani erit, hoc statutum est, ut Falcidiam sibi de imminutione legato ruin hctr A restineat, conStante nihilominus testamento. TIΤ. VII XV β. DK FIDEI COMYISSIS . Potest aliquis recto iure heredem in ii illere et rogare Cuna, ut heredit item suam aut onvictim aut CX parte alii per fidei commissum reddat. Nam si heredem directo iure non instituerit, ii de commissarius non potest ad alium acceptam hereditatem transmittere Sed in hae quoque re observandum est, quod de Falcidia Supra iam dictum est, ut ii ros institutus, etiamsi omnem hereditatem alii restituere scriptus 9 sit, ita heredi ratesm alii restituat, ut quartam sibi ex ipsa hereditate retineat β I. Et Sin uiae quaecumque res per sdeicommissum dimitti possunt, hoc est, aut iundus aut domus aut mancipiunt aut argentum aut aurit m k Q. k a. Ab ipso fideicommissario ni 1 Eri sideicommissum dimitti potest. g a. Et a lex atario, lic t i gatum dimitti non possit, ii dei commiSSum potest g q. Et non soliun propriae res a testatore per sdeicommissu πι dimitti possunt, sed etiam ipsius heredis aut legatarii aut cuiuslibet extranei. g 5. Ne togatarius, Sequitur se rius pag. 3 5

378쪽

GAII INSTITIITIONUΜ LIBER II 3 5eta: per teStamentum parum dimiSSum est, plus alii pes r fidei commissum . quam id y quod con sequitur, reddere it hcta Lur. g 6. Quum autem Aliena res fer eicommisstim relinquitur, necesse est her di v l legatario rem illam, quae Per fidei commissum est relictet η aut redimere et 3 fido leommissario dare, aut pretium et US rei, Uantum aeStimata fuerit, fidei commissario num rarρ, et sicut in damnationis legato fieri diximus

k 7. LibertateS etiam servis per fideicommissum dari possunt, ut heres vel legatarius ea mancipia manumittant, quae teStator ab iis ut manumitteret speravit. Nec interost, utrum hoc tessiator de suis Arrvis aut de ipsius heredis vel 5 togatarii aut de alienis heri iubeat. Quod si se alienis secerit, similiter cogitur heres emere ipsum servum est manumittere. Sed st si illum dominus suus noluerit Venderct, perit per sdeicommissum data libertas: quia in hac re heres aestimationem in pretio dare non cogitur. Sed quum per fidei commissum libertas datur, is, qui manumiggus fuerit, non te Statoris, Sed heredis libertus est. ζ 8 Praeterea inter si ei commissa et legata sunt quaedam distantiae. Fidei commissum ad eum, cu i aliquid dimissum est, herede mortuo poterit 7 pervenire, si talis fuerit conditio tes tamen ti: nam legatum ita rolinqui non potest. Item legatum per codicillum relictum non valet, nisi eodicilli testamento fuerint confirmati: per β fidei commissum vero, etiamsi codicilli tCsta mento non fuerint confirmati, nihilominus debetur. Item per legatarium legatiam alteri rElin qui non Dotest, sed si dei commissum potest. Item fer te afum 9 servo alieno directa libertas dari non potest; per fideicommissum potest. Item Per codicillum nomo heres institui potest, quamvis testamento Confirmatum sit; sed is, qui testamento hereS fuerit inAtitutus, poteSt per codicillum rogari ut hereditatem quae ei data est . alii eam totam vel Pro Partes restituat quod validum est, etiamsi codicilli testamento non fuerint ponfirmati. Item, quamViS Don POSSi-mUS POSt mortena eius, qu ni hctredem instituimus, alium ei substituere, tamen per fideicom mi SSUm rogare eum possumuS, ut qNUm moriatur, alii eam hereditatem Vest totam vel pro parte restituat. Et quia, sicut superius dicitura est, etiam post mortem heredis fideicommi sum ei Q,

380쪽

GAII INSTITUI IONUM LIBER II 3 7 cui relictum eSt, dari Oportet ' Idem et 'irere fossumus quod hoc ordine fit, ut testator Scribat

Praeterea 3 in hoc alia fidCicommissorum et legatorum conditio Est, quia fidei ommi SSa, Si tarduis, quam Scri Ptum CSt, Soluta fuerint, usurae et fructus dehentur; legatorum VorO Usurae non debentur, sed eX mora Sol Utionis, Si per damnationem relicta fuerint, duplicantur.

ΤΙΤ. VIII XVIJ DE INTESTATORUM HEREDITATIBUS. Intestatorum he

res litates primum ad SUOS heredes pertinent. Sui autem heredes appellantur filius, filia, nepos vel nepti S, Pron OS Pronepti S CX nepote: quia omnes per virilem seXum deScendenteS Suivocantur NaturaleS Sunt ii Re Porsonae. ac adoptivae. Adoptivorum enim s comparatione legi timi naturales appollantur. Sed ita nepos vel neptis ex silio avo sui heredes sunt, Si pater eorum de potestate PntriS RUt morte aut emancipatione discesserit: nam si eo tempor C, quo aliquis moritur, filium in Potestate habeat, et ex eo nepores, illi Vivo patre Suo et in potQState

avi constituto, sui heredes RVO CSSe non poSSUnt

g 1. Similiter posthumi, qui, si vivo patre nati fuissent, in potestate eius futuri erunt, Sui

heredes Scint.

g a. Si quando aliquis moriatur, et reliquerit filium aut filiam et ex alio filio mortuo nespo tos neptesve, filii Vel nopotes eae filio defuncto patre Vel avo hac ratione succedunt, ut fit his ac lilia suas Partes accipiant et nepotes CX filio portionem, quam pater eorum erat habituruS, accipiant: quia regial Ariter Constitias iam est, ut intCr Suos proximior longiore gradu positum non excludat: et non in capita, sed in stirpem dividatur hereditas. It m si quis naoriens filium non relinquat, sed eX duobus maSeuli S filiis dimittat nepotes, hoc est, ex uno silio tintim vel duos nepoteA, altero irCS aut qUatuor, Similiter. Sicut Superius dictum est, in stirpem, non in capi in her clitas dividatur, hoc modo, ut illi duo nepotCA EX uno filio medietatem percipiant, et illi quatuor eY alio tilio aliam medietatem, hoc e St, Ut tales accipiunt portiones, quales patres eorum, Ri vixissent, hahituri erant. g 3. Sed si si defuserint sui heredes, tunc hereditas cle sancti pertinet ad agnatos. Agnati enim stant per virilem Sexum deincto pros inquitate coniuncti, id est, consanguinei fratres, hoc est, de uno patre nati. Nec disputari potest, Si de diversis matribus nascantur, qui de 7 uno patre geni ti sunt. Item Patruus, id est, frater patris, fratri S Sui tilio agnatus Est. Ipso modo Sunt fratres patrueles, hoc est, qui de Singulis germanis nati sunt . . t Sequitur textas tot 3 0J

Hic Halimpsesti scriptor specialem libri II titulorum numerationem reponit, gen Alem deserens, ideoque numero VIII signat lume titultam, qui est XVI in Ordinc generali.

hitari pol est, uti scriptor Uulimpsesti errori K auctor suiSSet, aut qui Cocli Coria ex quo Palimpsestus fuit uosumptu κ, scripsit. Sod omni casu, librarius noster erravit OmittunS Sigium h. d. in loco quo illa verba deerant, videlicet ad calcem g S. lit. VII A. XV).