Ioannis Ludouici Viuis Valentini, De disciplinis libri 20. in tres tomos distincti, quorum ordinem versa pagella iudicabit. Cum indice copiosissimo

291쪽

a. d.

tistei.

arissimos astrictu quodam vestit contagione, dum nihil sustinent illis refragari. Mutantur gustu voluptatum mutantur denique quod corpus semper in animum incumbit, atque eum pondere suo deprimit, nisi magnis praeceptorum,& rectae exercitationis tibicinibus fulciatur. inia de causa dictum est a Solomone,incertum esse cursum adolescentis. In academiis publicis ipsa aetas ad vitia procliuis impellitur vel a sodalibus&amicis perditis,vel praua quapiam animi libidine:atque ubi semel perit ruere, quicquid fit obuium, protrudunt,ac secum trahantur deuoluere. Si praeceptores habeata ut pςdagogos acres,ac in officio sedulos de vigilates obdurant ad verba:& verbera quae iam ex consuetudine ducunt pro nihilo :ad quae perserenda vel stimulantur a sodalibus, vel a dulcedine voluptatis. Hinc odium paedagogitanquam obicis votorum: Zc ubi se paulo solutiorem conspicit,asperum se praebet monitoribus, ut inquit Horatius. Tenetur non in ossicio,sed in officii quadam simulatione: in qua manere eum cogit metus pessimus ossicii custos: qui ubi in animo inualuit, reddit illum mancipium nequam: nam pulchritudine virtutis adductus nihil agit aut quod secundum est , licet non proximum, spe laudis. E rgo non ponit operam in literis , nec id quod agere videtur, agit : sed . Praesente corpore animus ad desideria sua peregrinatur: qui etiam corpus secum eodem rapit, si paulum modo metus abscedat Nec secus quam nouus pullus perpetuo conatur excutere & frenum, & stratum , de sessorem. QIod si qua ratione paedagogum aut institutorem queat a se dimouisse, praeclaram videtur sibi nactus victoriam,&libe ratus graui seruitute: quod gaudium ipsius Zquae gratulationes, & applausus sodalium perditorum Tum vagatur,tum errat solutus in licetia omnium flagitiorum:& impingit ad omnes scopulos voluptatum, non aliter ac nauis in summa fluctuum tempestate fracto clauo & gubernatore summerso . Grandiusculi adolescentes non cohibentur in academiis a preceptoribus,& magistris laudorum: scilicet non audent hi, ne mutent gymnasium,& alii, transferant vilem quaestum:quanto minus si sint diuites Praedam enim suam . plerique doctorum spectant, non institutionem discipuli. intibus ex rebus praeter corruptum adolescentis anima, dc mancipatum flagitiis,quod est grande ac praecipuum malorum

292쪽

as L DE TRADENDIS DisCI P.

rum, haec etiam sequuntur non exigua. Iactura rei famili Vris pauperis patris, & cui fortasse alii sunt sudore suo liberi nutriendi. In hunc enim de sua tenuitate largus est pater, quem alit blande,ac fouet laquam uenectutis suae baculum,& familiae totius columen & magno olim cum kenore co- pensatum iri fratribus ab isto sperat, quod in praesens illis detrahat, ad faciendum huic uni otium studiorum: ita longo post tempore,& consumptis pecuniis, apparet ratio, ac spes omnis senis parentis inanis&cassa. Iacturae num orum accedit iactura temporis irrepararis:elabuntur optimi vitae anni,& institutioni aptissimi sine fructu.Crescit ipse.& cum eo ignorantia, atque odium discendi. Nec qui aliquando fuit scholasticus, id est dominus,& liber,demitti te patitur ad artem aliquam sellulariam, aut quae manuum opera constet. Redit domum agrestis sera atque incondita, stipatus inscitia , arrogantia , inciuilitate, ineducatione, sordibus, animo ad libidines dc flagitia proiectissimo, interim quoque ex vita illa in obscoenitatem omnem solutissima morbis consectus. Excusserat prius quam e schola egrederetur, pudorem omnem ac verecundiam praeceptorum primum, mox parentum, & necessariorum , & patriae totius,

tum propter diutinum usum peccandi, qui ex pectore sibi

addicto omnem virtutis respectum eiicit, tum quod ex patria a i uis omnibus amantis simas ac reuerentissimas saepe. literas accepit, quae ad eum tanquam ad virum praestantem eruditione scribebantur. O uod si admoneantur meliorum, reluctantur,& spernunt alios tanquam rudes atque imperitos, nec serui se ab his moneri, qui te toties sint falsi inferiores ipso rerum peritia, ac prudentia. Et quo solutius agant

nyss ubdiu ,emunt gradum aliquem honoris scholastici, id

est,effrenem ac liberam arrogantiam, saepe applaudente &l to patre. qui quid agatur videt, quorsum pertineat ignarus. Ibi vero suis omnibus numeris perficitur insolentia fugiunt patriam:& parentes quos quia sui dedecoris conscios metuunt, oderunt quoque. Inimici sunt doctis , quibus vident se adaequatos aut praelatos etiam dignitate , non doctrina

Sistorum lux illorum tenebras manifestat clarius, & qua si coarguit. Est pessimum hominum genus, quia indoctu &superbum. In patria omnia sunt meliore conditione in patria, salubrius nutriun

293쪽

triuntur tenera corpora,& ad valetudinem,ac nascentes vi- meliore res co firmandas utilius. Educantur liberalius,ac purius in- sunt o ter senes,& prudentes: praeter haec etiam minoris. Q uot1- mnia codi ana cum parentibus consuetudo non patietur pietatem ditione. er a illos exolescere . facile enim conseruabit pater, ac tuebitur sui reuerentiam in filio, quem quotidie vadet,cui aliquid ruotidie pro patria potestate imperat. Renouatur singulis iebus ius illud velut usurpatione possessionis. Augetur etiacharitas,si vel filius sit ' in rabonus vel in parente signa ali- Qua conspicit probitati,in sapientiae. Pietas eadem ex parentibus in eos se diffundit,qui cum illis iuncti sunt sanguine. st malum est ingenium, metu est opus : Quis maior arentum,& propinquorum,haustus cia lacte,& aeta-rmatus 3 Sin generosum est ingenium , amore ducetur .Quis maior quam aduersus parentes & cousan uineos

o uid quod plerique non alia de causa ad ne agensim adducuntur, quam parentum respectu, ut aliquod illis de legaudium praebeant ξ sicut de Martio Coriolano scribit liutarchus. Et horum recordatio etiam in remotissimis regionibus maximum est multis incitamentum,ut se ex illorum gerant sententia. .

Poterit pueri ingenium a propinquis & neceti Di ςx' A propinplorati,cui sit rei potissimum idoneu:& ipse quoxidyς puςx quis pue-

multa sui aedet signa: Si literis non sit aptus, nec ludeti in lu- ii inge-do rem, & quod re est pretiosius, tempus: transieretur mam nium ex . ture ad id cui iudicabitur appositus,in quo cum inFΠxi ira ploradu.ctu versabitur:&erit ex illis, quos quasi absolute edoctos

Σπαδεμαθ&r consueuerunt Graeci nominare: occurretur pullulantibus ac teneris etiamnum vitiis, tum flectilis animus ad recta formabitur. Reuerentiam illorum in praeceptores facile in patria parentes,consan vinei,& paterni amici authoritate sua conteruant. Aequales minus habet ad corrumpendum virium: nam& ille& sodalesipii si quo eant incidet passim in eos, quibus sint curet,&a quibus retrahatur prius, quam ruant .Quod si labi coeperint,iniiciet eis blandam nianum amor suorum: hic si non sufficiat, reuerentia & metus succurrent, quem de prima infantia imbibitum usus con nrmarit,& a quo spes non sit solui ut possint, sae pe ne volutas quidem. Ita enim naturae impulsu ac lege addictus est lilius patri,ut amet,& revereatur: nec sat esse existimet cupere,nor reuera

294쪽

reuereri .Quae si sant,disciplinae virga perpetuo ante oculos pueri,& circum dorsum versabitur: quod praecipum it lius aetatis bonu, atque imprimis salutare a Sofomone sapiete ponitur. Simul ex vitet consuetudine flagrantius in illius corde re parentum & patriae pietas ardebit,cui ut rei incundi Isima: acchar simae optime cupiet consultum,eique qua

cunque dabitur benefaciet. Quribus de causis & rationibus Ludu, in i/ςJ'siondum censeo. quaq; ei h C00ixitu tur in quaque ciuitat audiis literarius, eo asciuitate eo *nxur pr*ceptores Viri eae plorata tabctrina,probitate, prusit uedues. ἈηΠ ri Urςpra: ntetur eis de publico. Pueri atque

adolet centes ab his addiscant eas artes, quas poterunt pro aetate atq; ingenio capere: mores verd patrios,& totam educationem vitae ciuilis a prudelibus senibus, quemadmodum olim Romae'.Antiquitas enim,ut a Plutarcho in problematis traditur, honorificum existimauit propinquos & am eos erudire. ii propter acumen ingenii & bonitatem aptierunt literis, hi post flexum aetatis,confirmato iam & rectis opinionibus de rebus parato &munito animo imittatur bonis auibus ad academiam. QSodsi quis antea mittitur, quia conu non putatur posse commode doceri,eat cum ps daWogo, quem ille revereatur ut patrem: paedagogus vicissim' &Venerabilem sese praestet prudentia ac dexteritate,& bonitate amabilent .caveatque imprimis, quantum efficere poterit,

ne te in odium alumni adducat. Sed iam de institutione ipsa Wrgamus dicere. usum deducetur ad scholas puer, sciat pater, quem ladem. ex rati mare debet fructum laboris studiosi: videlicet non honorem,aut pecuniam, sed animi culturam, rem eximii atque Incomparabilis pretii,ut doctior fiat iuuenis, & per sana in doctrinam virtute melior. Itaque etiam si viliorem illa cogitationem ad scholam adierebat, ita persuasus reuertatur ut altiora iam & ampliora de filio suo speret. Suscapietur ea Iege puer,ut eius capiatur experimentum ad aliquot menses

Quod eum fiat de asseclis,& famulis lances aut scutellas me illaturis quam absurdum est de illo non fieri. qui tanto maiore & suo,& aliorum dispendio,euadere posset doctus In unoquoque ad tradendam ei eruditionem , spectandum eli ingenium:cuius contemplatio ad inquisitionem pertinet

de animam os ill hinc nonnulla praesenti instituto delibaui

295쪽

mus.Ingenii partes sunt acies ad intuendum , capacitas ad De ingς- comprenendendum,collatio ad iudicium. In enio nihil est nio. similius quam oculus: hic est corporis lux , illud animi, in

oculo vis est ea contuendi omnia. quae colore sunt obducta, Caque acies nuncupatur. Sunt tamen qui in singulis separatis diductisque cerne dis valent plurimum, multa pariter no capiunt: aut si capiunt ad breue quoddam punctum, non tamen cotinent. Saepe etiam qui intuentur, qui capiunt δε co-tinent, non conserunt illa inter se: nec quale quicque sit ex aliorum comparatio ii dicant. Eundem in modum res se habet in ingeniis. Nam quidam acuti sunt,& perspicaciter singula intuentur,coniuncta vero vel non capiunt, vel non tenent: quorum captus est angustus,aut memoria breui si ac fluxa. Alii capiunt, non tamen cogitationem reflectunt ad ea quae sunt intuiti,ut cuius rationis ac modi quicque sit censeant, ac diiudicent. Et sicut sunt oculi vel caeci,vel vitiis recurrentibus assecti,ita ingenia partim stupescunt dementia& torpore perpetuo, partim interuallis quibusdam male sana sunt: nisi quod cet citatem & vitiu oculorum qui patitur agnoscit, ingenii morbos aegrotus nec intelligit, nec ii ostendantur,credit: quonia in morbo corporis mens quae de illo iudicatura est, non ςgrotat:in morbo mentis ipsa eadem male affecta censere de te ipsa non potest. lngenium non est vel malis rebus,vel paruis ac puerilibus explorandum. Sed de oculus non continuo acute cernit, quod aliqua ad serum, vel in tenebris acute cernit. Ita nec ingenium habendum est pro acuto,quod in rebus paruis aut leuibus multa pollet:veru quod in luce in magnis rebus. Neque enim dubitandum est,minus nos nunc valere inSenio, quam ante primum illud scelus.At nunc astutiores tumus in flagitiis in sicut Dominus inquit, filii huius seculi filiis lucis sapientiores in generatione sua sunt. Itaq; egregia ingenia nihil sunt plerunq; in nugis,ut oculi perspicaces in tenebris,& in lusionib' viri prudeles. In ingenio spectabutur actio & materia, tum separatim,tum coluncta .Hinc affectus, siue mores. In Actio in actione sunt duo, i metio in exiesio, id est, quam magna aut genii. parua, quam breuis aut diuturna,cita aut lenta. Sunt qui in res intente contuentur,ac sedulo, quique se alligari gaudent operi: sunt qui remisse ac velut aliud agentes, nec astringi

volunt soluti ac liberi: ut Ouidius de Lucillius teste Hora-

296쪽

arc DE TRADENDIS DISCI P.

tio .Hi sunt aereae constitutionis,aut qui calore immodico resoluuntur, quive oppressi carne &graui sarcina corporis laborem attentionis refugiunt, aut non serunt. Obscurius cernunt alii, alii perspicacius: itaque hi penetrant, unde acu men dicitu milli in summa rerum iacie subsistunt,unde hebetudo,ac retulitas. Sunt qui primos ingressus habent faciles,

mox confunduntur: quibus in labore offunditur mentis aspectui quaedam velut caligo, quae quum recentes δc noui ad opus accederent, non erat: alii urget s ac valentes persistunt

felicissimi: quidam ea quae videi , coniuncta sumunt: nonnulli separant,& diminuunt ad scrutationem singulo Subtili- rum,quae nominatur subtilitas .in tempore sunt qui intuituras. suo velut puncturi seriunt permulta volitantes, nec usquam conquiescunt:alii sistunt,&quasi figunt vestigia. Soluti ac liberi sunt, qui celeriter quae volunt assequuntur: ut homines bonae contemperationis:quorum aliqui eo vigore ingeniorum sunt praediti,ut omnia quae opus est, uno velut cone tuitu dispiciant, Ic tanquam ad manum habeant parata: de quo senere Vinicius ille fuisse memoratur, quem Augustinus dixit in numerato habere ingenium: quique extempo rati facultate plurimum praestant,interdum plus quam scribendo, & a cura : sicut Cassius Seuerus, & b uleitius Galba. iod contingere hominibus non tam studiolis, quam ingeniosis Cicero & Seneca testantur: multa enim ante oculos subiicit ingenium calore excitatum,quae Idem ipsum refrigeratum abscondit. Sunt qui tarde ac lente vadunt, sed perueniunt tamen quo destinarunt:& de his nonnulli lento suo gradu pervadat longius, quam priores illi cursu. Actionis duratio in aliis perbrevis est, quibus est conquiescenda statim: ut calidis & ex siccis, quales sunt Aegyptii & Persae:in

aliis idiuturnior,ac pertinacior,velut in pictore illo, qui nesciebat manum de tabula:& in Didymo grammatico, qui cognominatus est Sunt quorum vices Otii & negotii sunt breues, sed crebrae. Sunt quorum lon re, ac vehementes: quemadmodum de Latrone Portio scrAu Seneca: qui & accensi ardent pertinaciter, ut ignis in viscosa mat

Mutatio rix restricti auten diu frigent. Recipi ut haec mutationes vel ne, moe cmbras & quotidianas ex cibo & potione, ex habitu caeli &niorum. loci ex affectionibus corporum. Illum qui sui semper esset similis,vocarunt olim virum omnium horarum. Recipiunt

etiam

297쪽

etiam ex varietate naturae uniuscuiusque: quod ea est corporis constitutio&temperatura, ut modo magni ia acuti sint, modo sui disti miles. Sunt & aliae mutationes longae nempe ex aetatibus. Qundam enim meliores redduntur annis , ut Scipio & Polaemon,& illi quorum Valerius meminit peiores alii, ut Hcrmogenes rhetor temporibus Antonini Augusti, qui ex puero iacundissimo inrantii simus iactus est iuuenis. Mutantur in deterius praecocia ingenia, in quo si pueritia fuit moderatus ciar, postmodum si vel crapula vel co pulentia obruitur, ob rape cunt: sin vero acuitur & augetur ζraesertim circum cerebrum insaniunt. In melius vero quius est de principio teruor immodicus isque sensim tempe-

Tatur, ac tepescit aut quibus corpus nimiis ac noxiis humoribus redundans mox purgatur. Ea pedit iis, qui tenuissimos habent ac lucidissimos spiritus incrassari : ut ingeniis

Praeacutis, ne quo no oportet euoleat nec contineri in prae-ῖenti possint opere: quam suisse causam autumo, cur Plato crassum academia aerem delegerit ingeniis Atticis subtilibus ac leuibus conducibilem : scilicet iniiciendae illis erant vel ut compedes. Non mutantur qua bus constitutio corporis lingulis aetatis partibus congruit. Iam ex materia, quidam in rebus quae obeuntur inani Materiabus, quas Graeci M levstimas nominant, valde probantur: ingenii. quos vadcas pueros semper pingere, extruere, texere, & haec omnia decenter , & cum tanta gratia , ut diu ea didicisse credas. Alii rebus sublimioribus iudicii, ac rationis sunt dediti, maiore atq. altiore mentis impulsu incitati, qui a pueris manuaria illa inepte faciunt, assequuntur tamen, quae dicantur, promptissime & acriter ratione colligunt: perpauci in utraque re sunt boni: quantiis qui sint eiusmodi, non desunt. Appositi sunt quidam ad certum aliquod disciplinae genus,ut Poetae soluta oratione impeditissimi. Vidi qui se-stiuii si me narraret , absurde ratiocinaretur. Ex rara quadam nota sunt, qui in omni pariter ingenii materia, non illa quidem chirurgica , sed ea quae mentis a tatione constant ac indagine probari possint: quale Plutarchus Ciceronis ingenium fuisse perhibet. Spectantur rursum ingenia in materia atq: actione. Ali- Materia qui in nugis & rebus paruis sunt mari captiosi,cauillatores, Sactio.

Tutuli: in magnis,& solidis nihil efficiunt: ut qui in iocis

298쪽

DE TRADENDIS DISCl P.

dicaculi sunt,& promptae dexteritatis,in seriis alios iam esse dicas: quod genus sunt poetae quidam epigrammatarii, Ascurriles homines: de quibus vetus fertur dictum, facilius scurram futurum diuitem, quam bonum patrem familiae. De hoc numero sunt, quorum ingenium volat per summa rerum ,& minutias quasdam dispicit, quae alios effugiunt:

ad intima vero&tanquam rei nucleum non penetrat. Sunt

acuti quidem, sed illorum acies acui est persimilis, quae capillum unu latum in quatuor aut Minque fibras discrimi-Met, non ut acies gladii, quae solicii rem & duram discindat. Gladii vero sunt similes, qui in iocis & leviculis rebus nihil praestant, in seriis & solidis magni, vel ut Demosthenes. Cicero in utroque genere fuit a)mirabilis. Sunt qui

Perserre non queunt res graues, non adeo ex natura, uti ex

desiliis: sicut Miletii, & Sybaritae. Sic in artibus ac di ipli- nis ad alias facti sunt quidam , & appositi, ad alias minimc idonei. Sequuntur quidam docentem expedite, ut ingeniosi, de modeste de se sentientes. Alii praecurrunt, de ex his inepte nonnulli, tanquam qui coiecturis ducuntur futilibus, quas ipsi habent pro firmi isimis monnulli dextere ac seliciter, ut coniecto res optimi: qualem fuisse serunt Chrysippum, quia praeceptore nihil requirebat aliud, quam dogmata, inuenturum te aiebat rationes quibus illa fulciret. Alienis inuentis bene utuntur quidam, ipsi nihil pariunt: quales sunt dediti imitationi, quae vitiosa est, quum ibi sistit: quanquam in pueris ingenii signum est,si QSintiliano credamus, utique

quum bona exprimunt. Aliqui melius inueniunt sua, quam Utuntur alienis: vi acuti quidem homines, caeterum qui intelligendis atque scrutandis alienis nolunt animum adiungere. Non desunt, qui utrunque suum est opus efficiunt, quos in primo bonoru genere Hesiodus poeta collocat. Hi sunt acuti homines, quique aliena studiose animaduertunt. In plerisque horum exempla possumus ad intelligendum ex oculorum intuitu sumere. Nam quemadmodum initio admonui , nihil est quod perinde ingenii rationem ac xim repraesentet nobis,ut oculus.

Mores ad Mores quoq; variant ingenia multum enim in vim men- ingena u. tis constitutiones corporis efficiunt, ex quibus assectus nascuntur. Sed morum duplex est ratio, nam vel a natura accinuntur corporis, vel a consuetudine. Assectiones animo

299쪽

xiam alii habent iritabiles, alii magis sedatas: & in his omnes

quali per vices dominantur, ac saeuiunt, in iliis aliquae tantum : in quibusdam ad bonum proclives , in quibusdam ad malum. Sunt, in quibus affectus aliqui uniuersi animi regnum usque eo occupant, ut ad se pertraham, quicquid in animum lubit: sicut stomachus vitiatus quaecunque inger in noxium humorem conuertit: ita isti vel ad luperbiam,

atque arrogantiam, aisue ostentationem detorquent, quoae

sub arbitris pudet dilam. Sapienter Bion elationem alcbat esse impedimentum ad res magnas: vel reflectunt ad libidines & obscoenam cupidinem , vel ad suspiciones prauas, Asinistras interpretationes. Nonnulli rectum habent ingenium aliquatenus , scd derepente consurgit ex transuerso affect iis, qui illi velut manum iniiciat. & cogat de instituta via flectere. Sunt quidam simplices, integri, recti: lunt vafri, obliqui : sunt qui perpetuo se occulunt: sunt qui obiecta

materia continuo se te produnt. Apud quaedam metus soluc proficit, apud alia beneuolentia. Sunt sana,sbbria tempera- ea. Sunt in sana,furiosa,& haec vel habitu perpetuo,vel inter uallis: sunt mitia, sunt acria & vehementia, nonnulla etiam impotentis naturae. Aliqua magnis & iustis de causis sulcipiunt animorum motus, qui nominantur viriles: sunt quae exiguis aut nullis, sed tenui aurula mutantur, pueriles nomines ac leves. O admirandum authorem tantae varietatis

Tu qui solus haae finxisti . solus nosti casus. Sunt quidem

aliae ingeniorum differentiae. Sed haec in praesens sufficiunt. Puero adhibenda est materia,ut se ingenium motu, atque Quom actione proserat. Nihil enim cuiusmodi sit naturae, iudica- do inge-xi quiescens potest. Arithmeticam obiiciebat Pythagoras, nivpr

quae acumen exploraret. Nihil aeque mentis aciem patefa- seret se. Cit,ut expedita computandi ratio : & ingenii tarditas, tarditate computatiqnis arguitur, ut in nostris fatuis videmus:&socordissimam Scvtharum gente supra quatuor numerum reflectere,Aristoteles est author,ut nos supra decem. Idcirco inter Graecos sapientiae sectatores fuere, qui hominem ea causa vocatum esse λorικον μον existimarunt, quod solus sciret computare. Nam vi apud Latinos , sic in Graeco se mone hero' & ratio est,& computatio. Memo-

Memoriam signit ingenii QSintilianus ponit: quae dua- ria ange bus constat partibus, facile percipere,& fideliter continere; nil sanu,

300쪽

ico ' DE TRADENDIS DISCI P.

prius indubitatum est acuminis indicium, alterum capacitatis: sequetur postea paulatim iudicium,itaq; iubebitur ediscere tum imitari, de quo supra dixi. Exercebuntur lusionibus id etiam acumen retegit, & mores naturae, potissimum inter aequales & sui similes, ubi nihil finget, sed omnia exibat naturalia: quippe cocertatio omnis ingeniti educit, ac ostendit haud secus quam ex calfactio herbae, aut radicis, aut fructus odorem,vel vim naturae. Mandabit ei per lusum munus regendi, ac imperandi. Magistin f, ut inquit Bias,uira ostendet. Hispani haud absurde dignitatem & lusum coticulas esse animorum prouerbio dicunt. Alternis mensibus, aut tertio quoque congregati magistri de suorum ingeniis deliberent,ac decernant, paterno affectu,&seuero iudieio: MVuumquemque eo mittant , ad quod aptus videbitur. Incredibilis per totum hominum genus utilitas sequetur,si . id fiat.Nihil tum tractabitur prave ac sinistre a coactis,M repugnantibus, de quibus consilium est prudentis poetae: Tu nihil in uita dices,taciesve Minerva. Omnia vero optime,& admirabili felicitate exequuntur ii, qui ad ea nati lunt ac appositi. Nam quia ad opera minime

congruentia inuita ingenia detrudimus, sinistra ac detorta videmus exire pleraque omnia. Non oportet oculum ad frequentiam scholarum adiicere: quanto praestat parum habere

1alis sapidi, quam multum insulti Quot philosophi contenti fuerunt exiguo auditorio & apud noc de magnis&praeclarissimis rebus acutissime ac sapientissime dissereoant. Dominus noster quum Dei sapienti m& salutem mundo traderet,duodecim virorum cohorti acquievit. Sed nimirutolle superbiam & quaestum, quantumcunque auditori u sufficiet doctori.Nonneso quin ad dicendum frequentia incitetur animus, sed aliud est dicere, quam docere: & in dice do nescio quibus nos a gloria video itimulis pungi. Verum de ingenio dubio,aut etiam malo non est illico desperandum,

nec nimis tamen fidendum bono. Mutationis ingeniorum ac morum multa sunt exempla & in ciuitate&in schola: led vitio volutatis nostrae crebriores sunt in deterius. Nec idem

est ingenium non esse satis aptum. &esse deploratum. Sunt etiam nonnulla ingenia, quae reiecta ad frugem aliquando post se recipiunt. Principio ex multis filiis destinet literis patar non Vnum quemlibet,ut ouum captum de cumulo ad ai-