장음표시 사용
481쪽
bile pro arduo,& difficili:& in hoc aliud magis est alio,prout est facilitati vicinius, sicut expeditum, & promptum: vitres,& quatuor,& Quot quisque voluerit gradus, possit statuere. Ex iis quae aliunde Veniunt, quaedam sunt contra naturam formae violentia quadam externa inuecta:vt calor in
aquam. Sunt quae cogi & verti non possunt, ut ignem hoe naturae cursu frigefacere. Quae contra naturam fiunt, sic cognoscuntur: Effectus iniae co- velut inuitus extorq mr :&ipsa quum primum licet, sen-tra natusim se in conditionen uam restituunt. Idcirco eiusmodi ram. actiones postquam impetum cogentis euaserunt, debiliores sunt, quam antea est enim aliquis in violentia terminus, quo transacto lentescit, &faccessit actio. Verum nec uniuersa vis cogetis repente se explicat, sed paulatim inualescit, donec colamatur amplitudo Potentiar. QSocirca lapis sursum iactus minimu habet viriti uno digito a manu, ad medium fere plurimum,in fine perquam parum. Contra in descensu plus habet virili iuxta terra,quam in medio aere. Hic est naturalis motus: unde apertu fit ex nihilo omnia haec inter quae versamur, esse a Deo condita, & tanquam ab ipso vi
quadam iacta aliquo usq; ferri:tum sensim eadem reduci ad
nihilum etia maiore im retu ac nisu, quam ascenderat, nempe ad natura suam. Q uod si haec est conditio singulorii, etiam undi ipsius esse credi conuenit, quantum quidem ad viresistas motuum ortus & occasus pertinet. Efficies sicut priuia quam agat, fine aliquem sibi destinat, ita fine proposito instrumenta, seu media prouidet ad finem perungendum. Instrumentum est, quo quis vel extra se, vel certe alio a Instru se ad aliquid vel agendum vel patiendum utitur. Ferrum in- mentum.
strumentum est hominis, itidem manus: ratio vero instrumentum animi, quae facultas quaedam intelligitur esse animi in tanquam eius Pars: quae quavis essentia non differat, differt vel facultate sua ac potentia, vel certe nostra intelligentia, quod ad sic definiendum nobis sufficit. Et quoniam
instrumenta omnia adaptatione materiae applicatur, aptatio materiae opus est instrumentorum : quod vero ex apta iam materia existit opus, artificis dicitur: ut serrae findere, asciae dolare,arca vero huius operarii, quatenus talis: nam hominis per se non est, neque Socratis. Exem
In hunc locu venit etiam exemplar, quod Juis in agendo plar.
482쪽
contemplatur, ut simile essingat: quod genus sunt apud pictores plurima. Platonis ideae, quae nullae sunt apud Deum, extra illum quidem, aut aliud ab illo : nam maior & pollentior est illa sapientia, quam ut externis adiumentis indigeat: nimisque Diuina illa magnitudo ad angustias nostrae mentis a sapientissimo philosopho contrahitur. Instrumento rum alia sunt animata, alia inanimata: ex animatis hoc rationis copos,iIlud impos . Tum alia libera, alia serua: quorum exempla sunt amici, clientes, assiciae, serui, filii, opes,arma, authoritas, potentia. Instrumen in si se contra naturae suae rationem accommodat agenti, inuitum est, dcco aciunt:
vi lapidem ferri sursum,& auem occidere:aut moueri ascia, α fieri mensam. sin secus, naturale est: ut lapidem demissi imab aliquo serire eum, qui est subtus . iniae fecundum naturam uniuscuiusque instrumenti facimus , nullis egent viribus,ut lapidem demitti:quae contra naturam egent, naturalia sunt, ut in medicina. Iis quae manibus exercentur .adbibetur vis, unde dissicultas, & ex hac labor, de ex labore lassitudo. Spectantur in dissicultate instrumentum,& qua agendum,& in quid: ut scribere penna plumbea,& per charta asperam : aut grauem gladium per aduersum flumen trahere ad scindendum nodum ligni. Vires enim requirit instrumentu: tum alias per se medium,& alias id, in quod operatur, prout actioni ipsi repugnarivet actioni, quae hoc instrumento exercetumvelut securi rubiginosa lignum scindi. Omnia inuare quum vires naturales uniuscuiusq: rei nihil sint sunt Deo aliud, quam quas Deus in eo ingenuit, neque enim quicquanaturalia sibi secit vires, necesse est, ut omnia se praebeant Deo ad agendum naturaliter:& tam ignem frigefacere sit Deo secundum
naturam, quum vult, quam nunc contra naturam . quum no
vult, id est,contra it sum eundem. Neque est aliud in uno, quoque natura,quam quod ipse vult, quodq; ipse dat. Ergo quemadmodum Lunae lumen Solis est lumen, quia ab ipso venit, & conseruatur:aut quod ex calybe soli opposito in parietem reflectitur: ita vires naturales Dei vires sunt, & adhuc propitis, ac verius, quam haec ipsa: & eis ille utitur ad agendum minime nece uariis.Non enim qui per alium facit, continuo per seipsum non posset: vi magister quum iubet discipulum a condiscipulo cardi. inaumq; ille omnia condiderit e nihilo,egit certe aliquando solus, quae nuc per cau-
483쪽
sas naturae,viliominem gigni, vel herbam ex semine. Quod si sit huius agentis naturalis opere ac vi , eam vero vim totam largitus est ille, prosecto eundem ipse essectum potuit solus edere, qui praebet, quicquid agens facultatis possidet,& potentiae ad agendum illud imo vero si quis naturales causas consideret, quae se Deo ad aliquid efficiendum, administras exhibent, inueniet nihil in eis ex se esse virium ad id vel perficiendum: vel quadan tenus adiuuandum, sed esse omnia voluntatis Dei: quod in se idem satis ostendit, quum luto
is caeci .Oio aperuit oculos caeci . a d lutum ad aperiendos oculos conferebat ZImo potius ad obturandos videbatur valiturum. Caeteriim demonstrare voluit, se ad hunc istum modum uti secundis caulis ex voluntate sua, non ex necessitate. Quocirca quum omnia Deo utenti naturalia sint,agit Deuq sine labore, sine molestia,sine resistentia. Nam si quid resistentiae esset contra naturam operaretur: siquidem eli resistentia ex appetitu sui conseruandi. ideo resistit ei qui corruptionem intentat,aliquid contra nutum naturae suae agendo, Nec conuenit potentiae Dei, quicquam illi posse resistere. Nam quae tandeposset esse proportio inter vires Dei condentis,& rei conditae, ut vel momentum temporis valeat subsistere inuito illo 3 Quare quum voluntas eius sit natura cuiusque, voluntate sola operatur, nempe i ndita naturam am si velit lapidem ascendere eam faciet esse eius naturam mecaliter tum ascendat. quam nunc in hac eius voluntate descendit. r. Ex causis si actio spectetur, aliae sunt certae, quae semper ita , . a sit,ut ignem calfacere: aliae incertae: quae no semper adeu 'uiuo dem moda, ut lapidem iactu aue ferire. Sunt sine quibus non fit aliquid etsi eniciundi hoc quidem natura nullam habet:vt luce no illustrare cubiculsi, nisi aperiatur senestra: quae latis si me patent.Na ex eis nonnullς sunt quietae penitus ac torpidae & ut Cicero vocat stolidae: quae nihil prorsus in eo quod subiectu est, ipsae exequuntur: ut pecunia iurgii,& latrocinii aliae quaedam per se adsertit adiumenta ut aspectus & collocutio beneuolentiae. Sunt qui in genere hoc ferramenta& instrumenta omnia concludant. Ad idem genus pertinent, quae remotione sua inducunt e flactum ei contrarium
quod admotione sua solent: ut abscessu solis terram frigefieri,quae calfit accessu. Sin escius spectetur&in eo locus,ves tempus. Sunt in loco & temPore proximae, ut ignis, calo
484쪽
caloris in manu admota: sunt remotae, ut ignis caloris in manu . quae incaluit tactu aquae seruefactet :& in his aliat licet aliis remotiores dicere. Est enim ordo in caulis, ut hae sint primae, secundae illς, tum tertiae, & quartae. Sed neque in infinitum tamen recta disceditur, nec in causis re ipsa existentibus eodem tempore, nec in iis quarum aliae aliis tem- rore succedunt. Quippe infinitae non sunt res, nec tempus fuit infinitum. Sed quae numero distat, vel ordine non protinus loco distant aut tempore, auctione .Sol lunam illuminat, luna speculum,l peculum ci olle: simul existunt haec omnia eodem puncto temporis. Reseruntur quoque causae ad cognitionem nostram, ut aliae sint cognitae,aliae incognitae:in aduentu plerς que omnes sunt ignotae, in recessu mul
Finis est cuius causa aliquid fit.Is mouet vim de potentiam ad agendum, quare ea est potissimum causa: nam Scaula ponitur in eius diffinitione: & principium omnis actionis ab eo exordimur: & in eo tota conquiescit actio: inque illo est ratio quaedam etiam efficientis,itaq; dicimus sanitas deambulationes has tacit,& potentiam laborum, qui suscipi utur propter eam .Finis omnis a cupiditate nascitur, vel ut adiit aliquid, quod abest:vel ut maneat: quod adest. Sic in negati uis,ut abiit quod adest,uel auertatur quod aderit. In praeteritum non est finis,neque in praesens, semper in futurum:illhuc enim actiones,& destinata diriguntur,quo spes. Scupiditates. lam vero finis est semper cuique, quod ipii videtur prolaturum: ideo quicquid obtinet locum finis, semper est lpecie quadam boni contectum,etiam si honu re vera no sit, certe tale esse existimatur. Nec potest pro sine proponi, de quo quis desperat: nam alioqui nunquam destinaret sibi, quod assequi lenon posse haberet compertum. Media sunt ceu instrumenta quaedam, quis finem licebit consequi Finem oportet esse omnium pretiosissimum: media viliora sunt .QSppe sinis, quod ultimus est, quo appetitus tendit, per se amatur, amoris huius nulla est me sura: ipse alia omnia metitur: ut Unumquodque ex mediis tanti a nobis fiat, quantum est ad nanciscendum finem idoneum.Nemo quod pluris aestimat pretium vilioris facit: nam etia qui aureo homo piscatur,ut est in prouerbio, chariorem habet vel oblectationem suam vel ostentationem , quam aurum
485쪽
Ipsu .no quidem piscem, quam aurum, sed aliud, quod ipse
facit finem piscationis: nec qui tonsor nouacula argentea radit barbam , num ulum,quem mercedis loco accipit, finem
statum argenti: sed aliud, nem pe ditescere, quum a pluribus,& plus quam alii collecturus sit. Et sicut uniuersus nutus voluntatis ad potiendum fine propendet, ita vehementius sertur in ea media sine quibus consequi illum nullo modo posset, quam cum quibus posset quidum,sed non perinde ex sententi ut cum illis. Qu ropterea solares finem sibi praestituit, quae voluntatis& iditatis est compos: caetera quae sunt harum expertia, ex eo pendent,quod habet velle: quodque cum voluntate illis praeest atque eo vergut, quo ille iubet: vires brutae a Deo:& ii nutus sunt illis naturales quaedam cupiditates. Nec aliquid est quod agat sine fine: nam is semper excitat vires ad agendum, uti modo dicebamus.Non
quod omnis ex actione effectus destinatus sit illi, sed quod nihil agit, nisi quod sibi destinarit. Neque enim aliter eligerentur ad certas acti ones certa instrumenta: sed ad quascunque sine discretione arriperentur quet libet, essemque actiones omnes vagae& incerta . Atqui contra experimur in omnibus venire usu,& hominem parata habere instrumenta varia,& Deum rebus dedisse diuersa ingenia ac facultates, v si his utantur: si ant haec: sin illis,illa. Et alienis instrumentis nunquam ad exitus veniri proprios, & eisdem instrumentis eosdem euentus sequi: magnum hoc argumentum est aliquid esse in agendo praestitutum ac praefixum , pro rationc cuius deligantur instrumenta. Q uod si instrumenta finem arguunt, quid causae est, quin intelligentia hominis, vis mutuae charriatis,& religio lac Dei cultus ob oculos nobis Ionant,cui fini lumus conditi. Neque enim tantis & taliaus instrumentis erat opus ad edendum, bibendum, vestrendum, habitandum .Praeter hac multum abest temeritas ara
tione quae temeritas in Deo profectis esset,& in homine, si i qmςx 'in sua actione nullum scopum prospicerent, sed expecta- 'rent casum. Nam quid dicitur fieri temere, nisi quod sine cosilio, sine iudicio,sine ratione, quae omnia scopum semper prospiciunt,euentui creditur incerto Quapropter homini non sola tributa est voluntas,ut quid velit agere, sed mens &ratio quae consultant agendum ne sit,& quomodo quod cupit , consequetur. Similiter Deo attribuimus sapientem , Myrouid ,
486쪽
prouidam voluntatem , quae sunt propter finii. quippe pro uidentia finem spectat, adeo ut quam quisque sit prouiden tissinius, tam intueatur fines logiores. lam In homine Ic re bus omnibus conditis duntaxat quae inter nos versantur, noest actio sine dissicultate & labore , nempe conatu perueniendi ad finem. Atqui nemo laborem suscipit nullo fine Propolito , quum dulcius & pretiosius sit quiescere ,&m Iestia vacare. Medium vero nunquam est eo preciosius,propter quod suscipi tuta nec solum lic o inperimus in volun- tate hominis & ratione, sed an ut 'untatibus naturalibus. Nec homo persisteret in actione , sed simul cum esset detestasus ad aliud trantiret quod pueri & leues homines factitant, quos non multum tenet desiderium finis , quanto teneret minus , si nullum omnino defixissent Iam voluntas semel
quiescens nunquam moueretur : nam a se non mouetur,
nunquam enim desineret moueri: Ie si quid eam impelleret ac moueret, ut ad se ferretur, is eius esset sinis. Nec videremus eam conquiescere finem assecutam, nem pe ubi peruenit, quo volebat : cessat enim motus Iublata causa. Nec semel mota Vnquam quiesceret, quum eadem sem peresset motus causa, quς prius: nempe semper nulla, sed casus& temeritas. Quod si omnia instrumenta sunt illi principi opifiei,& ab ipίo reguntur, ac mouentur omnia,nihil mouetur sine caula,& fine, quum casus & temeritas lonsissime ablint ab illa infinita prouidentia: neque enim fas est de Deo dicere , quod de sapiente viro esset, nefas ipsum quidem agere, cur vero agat, nescire. Et si in regno mundi maiora sunt ordinata, finem habent aliquem. etsi nullum minus agitur nisi per maiora,& haec minora fine uticue non carent. Nec est sapientiae eius non videre quid post actionem sequetur, nec consilii si videt, non magis in aliquem certum scopum dirigere, quam temere iacere,&si omnia condit, quia vult erit temeraria voluntas cius, quae sine causa impelletur: quod est fu-Finem ei rio luna atque impium cogitare :& fines illius ad nos refe- ad nos reruntur, non ad illum, id est, ad nostra bona, non ad bo- seruntur. na ipsius. Ille enim omni bono,quod expeti potest cumulatus est nam ni ita esset, peiore esset conditione quam nos:
ruibus si qua delint bona, ab ipso possunt desumi: illi quae
clorent, a nullonia semper quo careret, requireret, nec posset adipisci. Nam quid tandem maius aut melius esset
487쪽
illo,quod ei de bono suo impartiretur Zquum bona omnia a Deo & alia quaecunq; tanquam ex perenni quoddam sonte continenter di manent, nec aliunde pol sint. Quod si s uia ficiens sibi est Deus, non creauit res sibi, sed resus: si bonus, non creauit malo, sed bono. itaque videmus in his naturis quae quantum possunt, parentem omnium imitantur, Ut priore ς ac generantes non laborent agendo sibi, sed operi tuo ac sequenti naturae. At quod in mysticis literis scribitur, omnia propter ametipsum creavit Dominus, impia quoque ad diem mala si ostendit cui fini omnia sint parata, nempe quae rationem sortita non sunt propter hominem ratione praeditum: hic veris ad Deum rcfertur, ut cum eo sit beatus ed ex hominibus qui a Deo abscesserint,liis calami totus manet dies. Non est autem homo propter angelum coditus sicut est equus propter hominem: icilicet homine angelus non indiget,utique nec ulla re corporea. Homo est qui allis indiget ac utitur elam angelo ad ductum caecitatis suae, de custodiam infirmitatis niti illi unus Deus velit esse pro o-annibus. Quocirca melior est homo cunctis rebus corporis videlicet finis quam media potior. Propter etiam ad cilicientem causam nonnunquam pertinet, ut Dominus mundum
hunc non produxerit Propter aliquem, quod aliquis hoc meruerit, sed propter te quod sit ipse optimus. At vero finis, ut dixi, proposito primus est, executione postremus. Sunt alii fines propter alios, ut scribere propter opes , hae propter iucundam vitam. Ideo finis in hoc medius, est in
illo extremus: ut nauem perficere, finis est fabro, nautae medium huic in portum deducere post nauigationem negotiatori medium , finis quaestus. Saepe etiam in eodem, ut finis huius hominis fabri mensam efficere, patrisfamilias
uti, egena pecunia mutare. Proprius cuiusque operantis finis est is . quem ubi assequutus est, desinit sic operari, aut quatenus talis: quum nauigat nauta hoc agit, ut nauta, quum bibit. aut comedit, ut animali quum pecuniam recipit, ut auarus, vel usurus. Q uum Appclles pingit tabulam, agit ut pictor,&picta tabula quiescit pictor. quum de pretio, agit ut negotiator, ubi couenit de pretio. quiescit negotiator, redit ad alia. Haec sunt propria dc per se: quii aliis applicantur per aliud dicuntur: ut pictor noeotiatur: de finis
suius hominis tabulam perficere. Ergo quo finis poste-
488쪽
rior est,hὁc magis resipit naturam finis. Et tanto est pristi .ec antiquior proposito,adde etiam maior, & potior. Tum quo quisque prudentio r,hoc magis postremos fines cogitatione spectat: nam in ultimum illud intendit aciem mentis,& eo dirigit sua omnia. Contra pecora id solum intuentur, quod adest,quodque praesens est, & huc modo tendunt. In finib' Sed in finibus ab uno ad alium in infinitum non tendi-
Non ten- tur in rectum, neque in reflexum : ut alii sint aliorum fines
ditur in numero interminabili. Nam si essem; innumerabiles, quo- infinitu. modo finis gratia quicquam fieret, uod ab agente infinitis abesset gradibus Neq; vero finem huiusmodi vel incitatio-
ne mentis possemus consequi:media enim distinctione infinita non est in tempore finito a definita celeritate pertransire.Nec aliquid esset sinis extremus, quoniam in innumeris nihil est vicimu:at quum de fine extremo censeantur reli- Optim v. qua, nulla restaret interiectorum finium censura, neq: pre- tium: ideo nec optimum quicquam: siquidem optimum est, cuius gratia reliqua omnia facimus. Hanc ergo inutilitatem S cofusionem finium merito natura abhorruit, quae quum ordinatissima est, tum semper ad utilitatem aliquam relata: itaque singula rerum natural tu metam aliquam habere certam videmus , quam cuique fixit coditor prouidentissimus, in qua sisteret, inque ea videmus sistere. nec mens nostra inis finita separata simul capit, idcirco ad innumerabilia se non extendit: qua uis sertur nonnunquam in unum aliquid, quod est infinitum continuum, ut est appetitus infiniti qualis fuit in iis, qui aequalitatem Dei expetiuerunt. Sed fortassis in hominibus non est ille unus appetitus cuncti immensi, sed per partes: ut hoc assecutus ad illud transeat inde in aliud,ex quo rursum in aliud, nec uspiana sistat. At vero in reflexum
aut circulare infinitorum est noster appetitus non unus,verum ut dicebam modis, multi: quemadmodum si velit quis opes ob honorem, hunc propter famam, at famam rursum propter opes, ut non singularia videantur sumi, sed formae ct rationes:nec tamen miserius est quicquam quam aliud ex alio fieri finem, nec unquam sistere, semper pendere. Idcirco nihil miserius hac vita,in qua nulla quies est, sed vana o- Vanum. mnia. Vanum enim est quod intus nihil habet utile, quod proserat, sicut vanae bullae,& vanis elusit a uenis, & homines
vani vel de inani mente,vel de verbis, quae quum videantur plena,
489쪽
plena, vacua sunt. Sic actio rerum contemptibilium vana, velut in puerili lusu. Vanum est ecia quod finem nunquam assequitur: vel quod assequitur quidem, sed minor est,& re- ipsa vilior nauata opera: aut ex eo est genere in quo non acquiescuntis, sed alium expetimus ex alio: quod arguit leuitatem & vilitatem exitus, ut in se no detineat, sed tanquam nihil sit actum, ad alia excitet protinus , tanquam priorum semper, pCe niteat. Quo tensu Paulus dicit vanitati creatural3a omnem esse sub in. Quandoquid in nulla videtur este postrema actionum meta in qua acquiescat, sed ex aliis in alios irrequiete transitur : aut utique vilis est ac despicabilis,ut operae in eo cursu positae nos pigeat: cuius generis sunt curae omnes in vita dempta virtute. In causis tam efficietibus, quam finalibus coenoscendis, Causam vehementer aberramus ignorantia, & tenebris, & infirmi- cognitio tale nostri ingenii. Iam author omnium Plurimarum notitiam sibi reseruauit uni,vt ne angelis quidem,& beatis illis
mentibus communicarit. Sunt omnia quidem exposita, sed mentes no tantum adserunt lucis, utieruideantinec tantum capacitatis , ut pol sint complecti. Nos vero quoniam experimentis sensuum omnia collegimus, experimenta vero sunt enectus & actionis, sit,ut hinc ad caulas peruenerimus: tum vicissim retro a caulis ad effectus commeamus. Excalore intelleximus ignem calfacere: iam ubi ignem vademus, calfacturum eum lcimus. Q vhd hominem aliquem leo deuorarit, animaduertimus eam cssse in eo naturam: ita Quequum leonem conspeximus, leuoraturuisi quem sit nactus, non ambigimus, atque ea de causa metuimus , ac fugimus. Pluere laepenumero a meridie comperimus, quum in ortu solis rubicundum sumus canum intuiti: iam xbi rubet caelum, pluviam praenuntiamus. in quo ramen frequenter sallimur : putamus enim aliquam esse caulam , quia solet euenire, ut si quis decies aut duodecies ineat viam plenilunio, putet torsan aliquis plenilunium esse illius itineris causam. lam quum duo sint pariter oculis exposita, multi utram alterius dicant esse caulam, ambigunti ut clim Romuli excellii
Lot deiecit:alii desectum syderis caulam dicunt suilia mortis
regis, alii contra: quum non raro neutra sit alterius caula,vr
in hoc exemplo. Fines quoque ignoratissimi sunt, propterea quod nec nos eade ingredimur in cognoscendo, qua
490쪽
natura in operando, nec tam procul progredimur, idcirco eodem non pertingimus: itaque vel citra consistimus, vel, abimus in diuersum. Quicquid causa est prioris, existimatur etiam esse causa posterioris:vt persualio voluntatis, voluntas operis,ergo & persuasio operis: sic author & consultor causa operis,& principiti eius de caput. Ergo Deus causa est prima,origo, sons, principium, caput omnium causarum. Et ut nihil gignit se, sed saepe simile, ita nihil est causa sui ipsius, sed similis : ut calor moti r& motus caloris: non eiusdem tamen caloris, sed alterius nempe aucti, aut dimia nuti : ut edacitas morbi,& morbus edacitatis, non idem ve-r5 morbus, aut eiusdem edacitatis.Consulatum expeto propter honorem, & honorem propter consulatum, non eundem tamen consulatum, sed in speciem. Iam ergo & emcientem causam habemus instructam facultate, de finem qui ad se mouet, sequitur ut sit, quando & ubi fiat actio: neq; enim sine loco & tempore exercentur nostrae actiones, nec earum rerum omnium quae mole constant. Nam quicquid sub aliquem sensum venit,extensum est, & in quocunque est ea simianti ue extensio ,siue quantitas, est moles, quae materiem illa pri-ras. mam & effectionem complectitur, eaque si secetur, prodit numerus. Ita numerus potestate in extensione includitur. Extensio vel spectatur per exteriora molis,vel per intima: in exterioribus lunt longum, δc latum: in intimis altum, quod idem profundum. Geometra extentiones has separat a mole, id est a corporibus materiae ad tradenda artis suae praecepta: Punctu. ut quod nulla expansione cosideratur, sit punc: um: velut sol in caelo,terra in mundo. Quod una tantum alicunde aliquo, longum vocat, non latum, neque imum, lineam scilicet: veLinea. quas sol suo cursu describit lineas imaginantur duci lapsu
notae: ut sole eo ficiente ambitus illos suos. uod vero duas habet extensiones in eodem plano, nem pe in rectu, & trania Superfi- uersum, superficiem volunt esse, quassi superiorem faciem: etes. eamque diri di imaginantur ex transuerso fluxu linear. iod vero in profundum descendit, corpus est: quod considerant fieri,si sidat superficies. Quod una tantum produ- ductione spectatur, id longum est, siue in rectu ante nos iaceat, siue in obliquit,ut linea:quod duabus,ex iis altera nempe maior, longitudo est, minor, latitudo. Sin aequales sint, quod in rectum, est lonaum: quod in transuersum, latum. quare