장음표시 사용
671쪽
in natio atque distributio: in contintintione tria observanda sunt, incrementum, detorsio et celeritas vocis. Incremcntum a Clamore mediocri incipcro debet : vox torquenda est iu fine , ut nures seri ut , quum adici sarius urgetur: celeritas Cum clamore verba conficiet. ut vim volubilem orationis vociferatio consequi possit. In distributione membra sunt et incisa: quare intervalla liabet rara et tirovia, voci rationem acrem, quain hic vocat
exclamationem clarissimam ab imis saucibus. Iuchoatur igitur , et simul absolvitur in distri hutione clamor. In amylificationibus Partes amplificutionis etiam duae sunt, cohortatio et conquestio: illa saevi linin ivdicis, haec misericordiam habet propo itum. In cohortatione quinque observanda sunt: Primum, ut sit vox altenuatissima, quac fit saucibus contractis: deinde clamor lenis, noti obstreporus: deinde sonus aequabilis, id est, sui similis, non subsul intis : de itide commutationcs crebrae, quae fiunt sermone graviore in remissionem et contra: postremo celeritas; neque enim npla est nil iracundiam larditas. In conquestione totidem obseruntida sunt, ut utamur vove d pressa , inclinato fouo crebris intervallἰs, longis spatiis,' magnis commutationibus, ut tu illo pro Milone: Vialoant, inquit, valeant esse es mei, sint incolumes , sint forentes, sint beati. Si thaec urbs Praeclara, mihique Patria carissima quoquo modo merita de me crit. Ego cedam atque abibo : si mihi rei'. bona frui non licuerit, at carebo malia. Mouent hoc in loco quidain, liaee pronunciandi genera non semper simplicia inveniri , sed multa ex his nonnula quam inter se misceri. Deinde illa octo , quamvis quibusdam partibus orationis , exordio, narratione etc. nvcnire videatitur, tamen non ibi solum adhibenda sunt, sed in quacumque orationis parte inveniuntur , aut sermonis , auteontontionis, aut amplificationis sente utiae, eaedem in illa parto adhibebuntur.
672쪽
ulus est Οροι, definitio motus corporis: in qua consideranda sunt genus, di iterentia, et sectum. Genus duplex est, gestus et moderatio, quia motus etiam duplex est: vel enim est concitatus et conspicuus: ut quum Caput, humeri, brachia, digiti, pedes moventur ; vel est quietior, minusque conspicuus: ut motus, qui in vultu est, qui pars corporis praecipua est κατ' ἐζο .f. qui multarum rerum significationem habet. Debet autem is motus pronuncianti convenire, ut ab histrionum, nutoperariorum motu differat. in vultu igitur primum verecundia esse debet, ne in benevolentiac st δὴ iii: peccet. Omnis enim impudentia odiosa est, ct offendit iudicem. Deinde acrimonia , ut pudor non sit stolidus et illiberalis: sed virtutis, prudentiae, sapientiae, calliditatis significationem habeat, ut pungat et mordeat animum auditoris, et orator prudens, patriaeque studiosus esse videatur. Quod enim in aure lumen est, id est in vultu acri monia; quae in oculis consistit. In gestu vero corporis venustas conspicua esse debet, id est moderata, non nimia , qualis histrionum est; nec illiberalis, aut servilis, ut est operariorum, quam hic turpitudinem vocat. Motus igitur corporis liberalis, et venustas probabiliora reddit ea , quae pronunciuntur, propter imita
tionem veritatis. Ad easdem igitur Partes Demonstravit, quae partium vocis pronunciatio sit: nunc etiam corporis motum ad easdem accommmodat. Debet autem corporis motus ἀ, i or tis, id est vocis inflexionem respicere: ut, quocumque inclinat vox, eodem quoque motus inclinetur corporis. Quum igitur sermo erit in dignitate, in qua est auctoritas, status oratoris erectus erit, ut non modo vultus, sed cor pus etiam totum conspiciatvr : deindo non sinistrae, quod est malae educationis indicium, sed dextrae motu loqui oportebit; sed ut absit gesticulatio: ideo hunc motum sive lenein, sive levem , id ost tranquillum, esse oportebit: potest enim utrumque legi. Tertio, vultus ad sermonis sententias accommodandus erit, quae vel sunt hilares, vel tristes, vel mediae. Sin erit in demonstratione sermo, cervices ad auditorem inclinandae sunt. Rationem rcddit: quia est a natura datum ,
673쪽
nt quam proxime vultum admoveamus ad auditorem , si quM rein doc re eos, et vehemon ter ῖnfligere velimus. Est enim de monstratio, oratio aliquid docens, ne firmiter vehmenterque
Probans, ac concludens. lii narratione idem motus est formandus, qui in dignitate, ni varietati rerum ac ommodetur. In iocatione , in qua risus est, qui hilaritatis est index, nulla debet esse gestus Commutatio, quae histrionibus est concessa: quoniam eorum imitantur vitam atque mores, qui multa indecore saciunt. Si conteudemus , id est, si ipsa pronunciatio habebit contenti nem per continuationem, primum utemur brachio celeri, ut motus par sit mombris Et incisis: deinde vultu mobili, quia eum ipso brachio moveri vultus debet: tertio , acri aspectu squoniam est coulentio : id autem fit, quando vel curam et soLIicitudinem , vel saevitiam ostendemus. Per distributionem vero si contentio fiet, utemur primum celeri porrectione brachii, ut in continuatione: deinde inambulatione, erant enim longa 6eatorum subsellia, in quibus modo sedebant, modo inambula-hant: id autem illis licebat in distinctione rerum, quoties memintirum unum distribuebatur: tertio, pedis dextri rara supplosioner frequens enim et nitentionem impediret, et inquietum ac
stultum animum ostenderet: Postremo adspectu acri et defixo vel in iudicem, vel in adversarium. In ampli sicando, quum ut mur Cohortatione, primum gestus Hebet esse tardior, ut appareat aliqua prudentiae gravitas , cui celcritas est contraria: deinde etiam consideratior, ut nullum videam membrum movere sinae causa: tertio ulemur brachio celeri, mobili vultu, adspectu aeri, non secus ne in continuatione. Quum vero utemur conquestione, primam semineo plangore, moesto et conturbato vultu uti oportebit, quoniam conquestio finem habet misericordiam. Sed, quia in conquestione etiam lucommodorum est Commemoratio, ideo nonnunquam sedato et stanti gestu, nonnunquam capitis
ictu uti conveniet, quo significamus indignationem. Fit autem illa capitis concussio vel inclinatione , vel declinatione. Duiligoo by Corale
674쪽
IJ Lmoria utrum habeat ete. Postrema ossicii oratorii pnrs
est Memoria, de qua nunc agit, ut nihil Rhetoricae praecepti num omisisse videatur. Est enim Memoria omnis eloquentiae , sapientiaeque thesaurus; quia fideliter ea omnia, quae vel ipsi uobiscum meditamur atque legimus, vel ab aliis audimus ae Percipimus, custodit. Hanc ob causam et Sapientiam usus et memoriae filiam esse poetae dixerunt: sine hac enim quidquid in
artibus, quidquid in rep. quidquid in tota hominis vita praeciperetur, frustra omnino praeciperetur. Quamobrem, quum natura non modo tu aliis rebus, sed in hac etiam animae facultate non parum ab arte adiuvetur, recte et am huius artificium Herennium postremo loco docuit. Non enim aliarum mido partium officii oratorii, sed pronunciationis etiam custos memoria esse debeti Eius organum est posterior cerebri ventriculus: quare, obliti alicuius, scalpimus caput, qua parte sunt nervi, a cella memoriae Protensi, uude refricatur vis memorativa. Obiecta eius sunt species et intentiones, vel imagines. Duplex eius est ossicium : sacile apprehendere, et firmiter retinore. Memoramus autem praeterita, cognoscimus praesentia, praevidemus sutura. Sunt igitur Dividit nunc memoriam in partes duas in naturalem , et in artificiosam. Naturalis est ea, quae nostris animis insita est, et simul cum cogitatione nata. Huius causae duae sunt: natura, quae aliis prope stupendam , aliis mcdiocrem, aliis fere nullam dedit: et ars aliena, ut est dialecticorum, quorum praecepta plurimum iuvare solent, propter ordiuem, cuius dia lectica mater est. Deinde medicorum, qui de victus ratione pra cipiunt : adiuvatur enim memoria cibis, potionibus, exercit mentis, quiete, somno et similibus. Exercitatione maxime con-Fervatur, sine qua sere laudabilis esse non potest. Plura de hae Diodici scripsere. Artificiosa est Memoria artificiosa est ea. quam confirmat inductio quaedam, et ratio praeceptio uis. Inductio illa , et Praeceptio, est locorum et imaginum, quibus haec memoria urtis Constat. De hac arte, praeter hune auctorem, etiam alii
675쪽
lectu, praesertim ubi fidelis deest praeceptor, suadeo, ut mem ria , qua lucumque hominibus contingui, aliis rationibus exer
Constat igitur artificiosa memorin Craeci huic arti tribuere plurimum : Homani minus excrcucrunt, quiu u agis laboriosa est, quam utilis. Primum autem in hoc loco artificiosae memoriae Purtes ostendit, easdemque explicat: deinde de locis agit. Partes igitur huius artis sunt Loci et Imagines. Licet enim , ut sibi fingat unusquisque regionem , aut ucdificium tale , quale voluerit, in quo locos suos collocet. Imagines sunt simulacra
earum rerum, quae meminisse volumus.
duemadmodum igitur Probat similitudine iχους Possct
in his locis, quae audiverunt, collocare, et ex his memoriter Pronunciare. Ratio est, quia loci cerae, aut chartae similes sunt, imagines literis, quae cerae, chartaeve inscribuntur: dispositio et collocatio imaginum scripturae, pronunciatio lectioni.
ortet igitur Decem praecepta dat de locis. Primum est,
ut multos nobis locos comparemus, ut multorum meminisse POS- simus et in quibus cavendum est, Ne nimis minutim extendamus.
Item putamus Secundum praeceptum, de ordine locorum enumerum reliquit liberum cuiusvis arbitrio: alius enim plures, alius pauciores habere potest. Sed, quia multitudo consusionem parit, unde etiam imagines Iocis impositae confunderentur , ideo opus est ordine, ut tu collocandis imaginibus non impediamur.
676쪽
I1ι locos Tettium est, de locorum exercitio: quia enim Ioci .iit cera remanere dcbent, imagines vero, tibi nillil illis utimur. sicut literae delentur: egregie commeditari, ant, ut niti legunt, conrnm it re notare oportebit, ut perpetuo nobis liae rere possint. Sunt euim loci Perpetui, imagines vero temporariae. Et, ne sorte Quartum est, ut quintum seni per locum insigui aliqua re uotcinus, similiter etiam decimum.
Item commodius Quintum est, de regione locorum, quam
desertum esse, noli celebrem oportet: quoniam hominum frequentia i mnginum notas Anubat, solitudo vero intcgras conservat.
Praeterea dissimiles Sextum eqt, ut comparentur dissimiles forma ct natura, ut Hielius distingui queant. Similitudo enim perturbationem parit. Et magnistidive Septimum est, do magnitudine, ut sint mediocres, nct aut nimis magni ampli vagas imagines reddant, aut Dimis ungusti imnginum collocationem capero non possinti Tum uec octavum est de locorum qualitate , r.e vel nimis illustres, vel ni inis obscuri sumuntur. II i enim imagi ucs tengbris obcaecant, illi vero nimium splendidus esiciunt. Into Palla Νonum est de intervallis, quae etiam medioeria essa debent, sive modi ea , ut nit Quinctilianus. Sed . quamquam facile est Postreinum est. lieero euilibet et resionem et locos, loeoru inqne ordinem pro suo arbitrio
677쪽
VιιOniam ergo rerum similes imagines De imaginibus iam BSH, quarum receptacula Loci sunt. Primum illas dividit, deinde easdem explicat, tertio quae eligendae sint ostendit, postremo concludiL Duplices inquit esse imagines, sive similitudines: unas
Terum, alteras verborum. Rerum est, quum summatim ipsorum negotiorum similitudines comparamus, ut aut nota, aut pluribus res tota comprehendatur. Verborum similitudines constituuntur, quum uniuscuiusque nominis et vocabuli memoria imagine notatur. In his dissicilio e ratio est , quam in illis : facilius enim rerum, quam verborum, meminimus. Est autem omnis imago out similis, aut dissimilis, aut inedia. Similes imagines maxime memoriam renovant; ut, si Quinctilianus sit tenendus, reseramus ad illum Cunctatore in etc. Dissimiles locantur, aut translatione , aut gestu, aut scriptura, aut consuetudine. Media vero imago, quam ex Parte similem vocat, quatuor similiter rebusessicitur: additione, subtractione, tran positione, mutatione. Dei totius Nunc exemplis declarat utramque speciem: deinde monet, hanc imaginum conformationem tum valere, si natura Iem memoriam hac notatione exsuscitaverimus. Utraque enim separata minus sirina est; ita tamen, ut plus in doctrina atque arte sit praesidii, quum in uatura.
IIoeti igitur Ostendit, exemplo rerum naturae, quid in imaginibus eligendis fieri debeat. Vult enim artem imitari naturam, et sequi, quod haec ostendit. Imagines igitur Concludit hunc de Imaginibus locum, eas eligendas esse , quae diutissime maneant in memoria. Ostetidit id accidere. si quam maxime notas similitudines constituerimus te. Est enim utendum imaginibus aliquid agentibus , acribus , iusignitis, quae occurrere, celeriterque Percutere auimum PQ- Diqiii eo by Cooste
678쪽
xint. Sint Ig tur imagines, quae aut risum moveant, aut misericordiam, aut iram, aut admirationem. Facile enim huiusmodi figurae inveniuntur, quae animum movent assectu. Deinde simile per simile, aut per contrarium, aut per proprietatem figurabimus. Praeterea a teneris anuis imaginum locationi assuesca mus. Postremo, quoniam valde prodest repetitio, omni quinario rerum Signandarum , quaecumque signata sunt, a principio
ocio plerosque Graecos Austritis, pars tertia, in qua primum vituperat Graecorum rationem, qui, de memoria scribentes, in verborum imaginibus nimium suere curiosi. Deinde de verborum memoria suam dicit sententiam, ne aut nituis difficilem. aut parum utilem Herennius arbitretur. Sed, quum omnia si utici hoc loco facilia, nos, omisisa eorum explicatione, Quinctiliani de hac re sententiam adscribemus. Libro enim xl de Memoria ita inquit: Quo magis miror, quo modo Intro rus in duo-
Eecim signis, per quiae Sol meat, trecenos et oexagenos in Oenerit locos. Vanitas nimirum fuit atque iactatio circa memoriam uam Potius arte, quam niatura, gloriantis. Equidem haec ad V edam Prodesse non negarerim, ut si rerum nomina multu per Ordinem audita reddenda sint. Namque in iis, quae didicerunt , locis reρonunt res illa et monsam , ut hoc utar, in --atibulo , in atrio μuloinum , et sic caetera : deinde relegentesinoeniunt, ubi posuerint. Et forsitan in hoc stini adiuti, qui auctione dimissa , quid cuique Mendidissent, testibus argentariorum tab dis reddiderum: quod Praestitisse Hortensium dicunt. Minus idem proderit in ediscendis, quae Orationis Per 'cluae
erunt. Nam et sensus non eamdem imaginem, quam et res ,
habent, quum alterum singendum sit, et horum tamen utrumque eommonet. Sed sermonis alicuius habiti Merborum contextus eadem arte quomodo comprehendetur ' Mitto, quod quaedam nullis simulacris signis ari Possunt, ut certe coniunctiones: habeamus enim sane, ut qui notis scribunt, certas imagines omnium, et loca scilicet infinita, yer quae Uerba, quae sunt in quinque contra Verrem secundae actionis libris, e licentur, tit me)ni-ncrimus etiam Omnium quasi dero immum : nonne impediri quia
679쪽
ccrem eorum, quae dicit, decumum , necesse rest duolici memorina cum ' Nam , quomodo Poterunt myulata fluure , si PDUter sin stilia Derba ad singiuas formas remissendum erit ' Quiam et Carneades, et M sius qtio modo uidni Metrodorus, unos CD cero dicit usos sicic exercitatione, sibi habeam stia, nos simyliciora tradamus. Si longior com lectenda memoria fuerit O ιὶ, yroderit Per partes ediscere : laborat enim maxime onera et hae Partes non sint Perexiguae: alioqui nimis multae erunt, eleam distinguent atque concident. Nec utique certum iv era crimmodum, sed maxime ut quisque finietur locus : nisi forte tam sit numerosus, ut isso quoque dividi debeat. Dandi stiui certiqnidam tormini, iat contextum rerborum qui est disseillimus continiaci crobra meditatis , Partes dein Ps sas re enitis ordo eoniungat. Non est inutile, quo facilius haereant, aliquas amo.
nere notas , quarum recordatis Commoneat, et quasi excitet memoriam. Nemo enim fere tam infelix, ut, quoia cuique loco signum destinaoerit, ne,ciat: tit, at erit tardus ad hoc, eo quo-ςuu adhuc remedio utatus', ut ipsae excitone notae. Hinc rest exitia arte non inutile , attin re sιgna ad cos , qtii excid runt, senstix : anchoram ut supra Posui si de naoc dicendum esseta, victolum, si de proelio. Multum enim signa faciunt, et ex aliam orici venit alia : tit, quum translatus anulus, Dei alligatus, commoricat nos, cur tu socerimus. Et paullo post sublutigit tIll ut neminem uon m abit, iisdem , quibus so serit, coris ediacere. Sequitur enim orat iis quibusdam mmoriam , et Polue oculi, initietur uon Paginas modo, sed Mersus P Peimsos, quitum dicit, similis legenti. Iam oero , si litura, aut adiectio, aulmutatio aliqua in torreniat, signa sunt quaedam, quae inlucntcs, Cream non possumus. l Haec ratio, ut est illi, de qua Primum D ttis sum, arti non dissimilis, ita , si quid me experimenta docuerunt , et ex editior et Potentior. Hactenus Quinctiliatius , Cuius non parva apud studiosos nuctori tus esse debet.
t Hare ratio - olentior Haec Quintiliani verba praestosila erant loco paulo inseritis ad lueto: miscere turite ete. Nos, recepta Spal lingi i lectione, recliux sore μutavimus. si illa disiungeremus et hue transpoueremuli, Leu- leutia et loco aptiori. I cI. Iaur.
680쪽
O . - Ied quum in omni discιρli Προτοιπη. pars Postrema, in qua Herennium ad diligentem horum praeceptorum eis itationem cohortatur. Habet προτιοπὸ ista Primum mil θουλου πρες το μρος. artis praeceptionem , cum in omni dixeiplina sine summa assiduitate exercitationis infirmam esse; tum vero in Mnemonicis minimum valere doctrinam , nisi industria, studio, labore, diligentia comprobetur. Deinde, επαυάλη is, repetitionem generalem superiorum, de locis et imaginibus: locos quam plurimos, et quam maxime ad praecepta accommodatos, esse comparandos: in imaginibus vero collocandis quotidie exerceri oportere. Tertio ponit ἐπίλογου, qui Coustat αροαρεσει
causarum, Cur non pluribus eum ad exercendam memoriam adhortetur. Postremo vin ' xtio ad. qui utam ossicii oratorii partem accedit. Aunc pauca de exercenda memoria ex Quinctiliano et aliis ita eorum gratiam colligemus , qui haec prae cepta non possunt apprehendere. Dico itaque plurimum memoriae vim iuvari arte dialecticorum. Qui enim ordinum novit, hoc est, qui scit recte desintro, dividere atque argumentari, is Deile apprehendit res Et continet: quoniam novit antecedentia, consequentia, media. ordo igitur in primis memoriam adiuvat,
post rationem victus, in quo sobrietas maxime consideranda est: quoniam ebrietas et Crapula non modo memoriam , sed ingenium omne obruunt: de qua re consulendi sunt mcdici. Ad ordinem , earum rerum intelligeritia, quae memorandae sunt, et cura et exercitatio accedere debent. Impedit memoriam curarum varietas , negotiorum turba , tumultuaria diversorum voluminum lectio, immodicus pudOP, auditorum novitas: quae duo vincuntur assuetudine. Ediisere tacite 'i nana id quoque est quaesitum erat πtimum , si non subirent Mettit Otiostim animiam Plerumque aliae cogitiationes, P Pter quas secitandus est voce, ut duρlici motu iuretur memoria, dicendi et audiem T. Sed haec Mox sit modica , et magis murmur. Qui autem te gente alio ediscit, in Parte lardatur , quod acrior est octi&rum , quam aurium aenaus. In Parte iuWari Potest, quod , quum semel aut bis audierit, continuo illi memoriam suam experiri liceri, et cum legento contendore. Nam et alioqtii id maxime faciendum est , vi nos subinde lentemus : qtita continuu
i Quintil. XI, a. 33, cuius etiam supeliora cum lias couiuscuda.