장음표시 사용
701쪽
mutatur, sub metaphora comprehendit. Duo sunt genera tran lationis : unum necessitatis, alterum voluptatis r illud quasi mutuatio est, cuius causa est inopia et angustia verborum, quum, quod non habes, aliunde suimis : ut quum gemmare vites, et luetas atque sitientes segetes agricolae dixerunt. Hoc vero g
Dus , quod non inopiam indicat , sed orationi splendoris aliquid
nocersit, audacius est: quia delectatione frequentatum est. Vt igitur causae et geuera duo sunt translationis: ita etiam usus duplex est: unus necessarius, ultor delectutionis ac iucunditatis, qui est laudabilis, quum translationes propriis sunt venustiores, sive claritate, sive significatione, sive brevitate. Omnis autem sum ρὰ fit in verbis propriis, quae aliquam cum iis, ad quae transferuntur, habent similitudinem. Plura de translationis modis, virtutibus, vitiis, vide apud Ciceronem in In da Orat. Aristotelem in III ad Theodecten, et Quinctilianum iu li I. Atque hactenus de verbis singulis, in quibus egregium atque mirabile aliquid praestat orator, si translatis viatur is
quenter, interdum factis, raro autem pervetustis. Sequitur verborum continuatio, M υλὲ κη, in qua primum consecutio, deinde Numerus, Postremo habitus quasi quidam est spectandus. Consecutio, sive collocatio, quae a Graecis in tactime dicitur, est verborum compositio, qua et Latini sermonis puritas conservatur , et efiingitur eoncinnitas, et aurium comparatur oblectatio. Concinnitatis est, componere et struere verba sic, ut sit oratio iuncta , cohaerens, lenis , aeqtiabiliter fluens. Id assequimur, si verba extrema cum consequentibus primis ita ivngimus, ut neve aspere concurrant, neve latius diducantur, neve generibus, numeris, temporibus, personis, casibus, in quibus Latini sarmonis puritas consistit, perturbetur oratio. Hac de re supra etiam dictum est in Partibus elegantiae. Numerus oratorius, qui a Graecis ρυθ Ae dicitur, ex verborum quodam modo atque forma nascitur. Habet Eni in unumquodque verbum modum suum atque cantum , qui constat ex acuto et gravi, medioque
vocis sonor habet etiam numerum , ut dicere - οὐ Paltidae - fagi - - Deus o o, etc. Forma verhorum conclusio a Crasso a inpellatur, qua sententia modis illigata atque vincta, immutatione ordinis relaxatur, ne quasi certa n liqua lege versus esse videatur. Ex his igitur duobus, modo atque forma, numerus constat Oratorius, qui non pedes. sed tempora metitur. Huius exercitatione essicitur, ut oratio neque fluat, ueque vagetur, neque
insistat tulerius, neque cxcurrat longius: sed ut membris diis
702쪽
stinguatur, et conclusiones verborum, hoc est periodos habeat. Consideratur igitur numerus oratorius in incisis, in membris, in periodis, et in ipsis potissimum clausulis. De his vide Aristot. Ciceronem in III do orat. Sequitur habitus oratio uis, Et quasi color qui datu venustatis, non suco illitus, sed sanguine di
fusus, qui verborum ac sente utiarum constat cotisormatione, quam hic auctor exornationem vocat, Graeci σχF. , quae nihil est aliud, quam ευσχημοτυυη του λογου. Exornatio cui in a Graecis πηααυσμος dicitur : quos secutus Cicero, conformationem a
pellavit, qua oratio quasi lumiuibus sententiarum ae verborum distinguitur, atque frequentatur. Eius enim haec duo genera
Aristoteles appellat, et sententiarum, τῆ --coularmationem hoc interest, ut Fabius indicat, quod verborum exornatio tot litur, si verba mutaris: sente utiarum permanet, quibuscumque verbis uti velis. Verborum autem exornationes rursus bipartilao sunt, aut enim verborum potestatem ostendunt, aut ad eorum tractationem reseruntur. Potestatem ostendunt verborum urtieet xumsai, ut Hermogenes appellat, Aristoteles μ αρορM. Quinctil. et alii αρο- e vocanti Ad tractationem v reseruntur eae, quae delectum habent, ut vel ponas verba, ut in repetitione et conversione; vel omittas, ut in dissoluto et reticentia; vel transponas et immutes, ut in traductione et aliis; vel continues atque comprehendas, ut tu incisis, membris ac periodis etc. idem enim in caetcris etiam observari potest. Sed hoc ita 'loco auctor si*ιrae appellatione, qua generaliter , non proprie utitur, etiam ποθους comprehendit, quos tamen in a a verborum exornationibus videtur distinguere. Itepetitio est Dignitatem divisit in exornationes verborum
et sententiarum: nunc, easdem tractaturus, principium sumit a repetitione, quae Est non modo venustissima, sed omnibus etiam dicendi generibus conveniens. Coniungit autem quatuor eiusdem generis figuras, nepetitionem, Conversionem, Complexi nem, Traductionem et quamvis multo plures sint repetendi verba species. In singulis figuris tria sunt spectanda: primum, quid sint: deinde earum ἐργασία postremo usus. Primum et ultimum in singulis prope figuris iudicat: ἐργασία, vult ab exemplis intelligi. Est igitur Repetitio αυα ορα, ἡ επιβοώa. πρώτης ἐπαυὰλη primi Merbi resumtio et quae sit συυερος, continenter, id est, absque seniscitiarum interpositione. Hanc ostendit auctoria rebus similibus et diversis. sieri: sed multo plures sunt eius Dissilirco by Gooste
703쪽
IN IIII ET. AD II ERENN. LIII. Iv
divisiones, ut in exemplis perspicitur. Omnis enim repetitio vesest v rhorum, vel est rerum. Rerum est aut continens, aut
habet intervalla, ut res εογασία , quae fit vel in eodem loco, vel Post rem ante tractatam. De hac nillil in hoc loco dicit, sed 3nfra inter sententiarum ornamenta tractabit. Verborum repetitio varia est: primum enim sit vel in similibus rebus, ut ita Congerie, et ει-εμονῆ, quum immoramur, aut res unius generis tractamus: ut in primo exemplo, et in illo Horatii: Non , Torquate , genus, non te facundia, non tenestituet pictas, etc. Vel sit in diversis robus, ut in secundo exemplo. Deinde R petitio vel est simplex, vel coniuncta : simplex est, quum unum tantum verbum repetitur, ut in duobus prioribus exemplis. Coniuncta est, quum plura repetuntur verba, ut in tertio exemplo: est enim quadripartita repetitio. Tertio, omnis repetitio vel sit eodem manente verbo, ut in his tribus exemplis : vel
fit aut verbi inflexione, ut in illo Virgilii r
uis no us lac nostris successit sedibus hospes pQuam sos a e ferens , quam forti Pectore , et armis fAnt κατ' ἐ-y xi taxu , ut apud Demosthenem, quemadmodum Rutilius transtulit: Dolui, Athenienses, uti illum clandextintim hostem imρune intra muriam Midi Pagari: aegre tuli, quod omnium Destrum facilitatem unius fallacia tontatam intollexi : commouit me , quoa in accipienda iniuria Plerosque laetitiam ostentantes cognoυi. Quarto, omnis repetitio vel est pura, vel mixta : pura est , quae cum aliis schematibus non est coniuncta e ut in prioribus duobus exemplis huius auctoris. Mixta est, quae cum aliis ς ornationibus coniuncta et permixta ost; ut in tertio exemplo, cui est interrogatio addita, quas aerimoniam habet. Haec exornatio ostendit iam dupli m huius figuraci usum: vel enim adhibenda est ad Ornatum , vel ad αυξησιυ. ad nugen Ham oratiouem. Causas tres pracposuit: quod habeat multum venustatis, multum gravitatis, Et plurimum nerimoniae. Quas ad Tos adlii Matur, Hermogenes in methodo gravitatis his vecbis in
uomero et aliis assert, quae prudens omisi, quoniam satis est notasse loco m. In hac exornatione multum venustatis, gravitatis atque acrimoniac ost, eaque Demostheni et Ciceroni fami-
704쪽
liaris, et insignis ad illustrandam atque exornandam orationem, praesertim quum vehementi quadam incitatione orator inflammatur: atque hoc maxime fit in contentione, ubi amplificationibus, quae inducunt, aut ad misericordiam trahunt auditoris unimum, et quasi gravioribus argumentis tractanda quaeque re' Pst. Conoersio est Conversio a quibusdam Επι ορα, a Rufiniano Επι ορ , ab Aquila Asri Ouii dicitur: εροὶ, επιρορῶ, οταγ το ευα- v ρῆμα αγαπέρεται. quando Postremum re etitur. Similis est priori: nam et hic idem verbum continenter repetitur. Dissert tamen ab illa multis modis. Primum enitu contrariam habet colloca tionem ; quoniam invertitur: unde dicitur. Deinde haec minus habet virium, quam illa. Τertio repetitio naturalis est, quod etiam in sermone quotidiano usurpatur: haeC vero non est naturalis, sed est tamen usurpanda varietatis gratia. Cicero Pro Fonteio: Frumenti maximus numerus e Gallici , pediscitias amplissimae coρiae e Gallia.
Hoc modo γ Εργασία. Primum conversio vel est iu similibus rhuius exemplum nullum ponit, nisi quod tertium quamdam videtur habere iminorationem: mihi tum aliud non succurrit. et est in diversis: ut in primis duobus exemplis. Deinde vel est Pura, ut in prioribus duobus exemplis: vel est mixta cum aliis figuris, ut in duobus postremis exemplis: utrumque enim eSt
Apud It utilium constat ex antithesi, ut: Ad bellum impulit nos Philinus, in ψso belli periculo deseruit nos Philinus. Tertio, vel in longius effertur: ut pro M. Marcello:
De nobis , quos in rePub. sal os esse Doluisti, gusties cogitabis,
toties de tuis maximis beneficiis, toties de incredibili liberalitate , toties de singulari sulentia cogitabis. Vel verbum omnibus membris redditur, ut si ita dixisset Ciceror De nobis, quos in rePub. saloos esse Moluisti , quoties cogitabis, toties de tuism imis beneficiis cogitabis , toties de incredibili liberalitiate cogitabis , toties de singulari sayientia cogitabis. Haec sestivitatem habet puerilem : illa gravior est et iucuudior. Possunt fortasse
etiam huius figurae plures inveniri in exemplis divisiones : quae in Cicerone lector diligens observabit.
705쪽
Complexio est Complexionem Z in κη, vocant GraeCi , et Κοευο ηυ. quia utramque Superiorem complectitur: nain et primum verbum , et Postremum repetit: unde quidam illam etiam Κύκλου appellant, sed non recte. Est enim complexio non idem, quod Κυκλο:, sed cum eo similitudinem habet. Disserunt autem inter se, quod complexio diversa verba, Κυκλος eadem repetit, ut: Multa super Priamo rogi ans, su er Hectore multa. In Il Ide oratore adiunctionem vocat. Deinde, quod in primo statim sententia; illa vero in secundo demum membis, ut etiam repetitio, animadvertitur. Recte igitur poterat etiam circulum cum his figuris coniungere. Hoc modo Ε γασία Est et huius figurae non una sorma. Nam aut plura verba in principio repetuntur, quam in fine: ut is Primo exemplo tria, Qui sunt, qui: aut unum tantum in utroque loco repetitur, ut in secundo exemplo. Ita contra nullum: Quis
legem tulit Z nullus. Quis maiorem populi Partem stisagiis Pri- ναςit ' litiuus. Quis comitiis praefuit ' idem nullus. Deinde, vel pura est complexio, vel mixta. Haec figuras alias et sere
semper interrogationem habet admixtam, propter acrimoniam: υt in his exemplis. Pura nulli est permixta figurae, ut: Quem senatus damnarit, quem PoPulus Rom. damnarit, quem omnium existimatio damnarit, eum seos sententiis vestris non abmiseriis. Sed haec minus habet virium , quam si adiunctam habeat interrogationem. Tertio, vel fit complexio iisdem verbis, ut insuperioribus exemplis, vel κατ' ἐμωυα iiα, . idem significantibus: ut illud in II Philipp. Doletis tres exercitus Pvuli nom. λω fectos: interfecti Antonius. Desideratis clarissimos cires: stos quoque re uti Mobis Antonius. Auctoritas huius ordinis amictα est: assilit Antonius. Sed haec minus habet virium, quam si adiunctam habeat interrogationem: tametsi quidam interrogationi hic locum osse putant. Quidam enim Complexionem esse volunt: at nisi ἰσοδυυαὐα esset in principio, non complexio, sed conversio tautum esset : quamquam quidam coutandunt has figuras, dum hanc eandem esse cum praecedenti proxima volunt. Traductio est Hanc Μνωγωγηv, Sive Πο, moras . Vocant, quaerat, ὀ v η αύν λιζες πρὸς λ' rerτα μεταγεται : quando idem rectum
706쪽
ad loca diuersa traducitur: quamvis traductionis Vox magis πtοβάτ6, respondet. Appellatur etiam aliis nominibus, sed est tamen inter illa diversitas. Nunc de huius figurae varietate ac tractatione. Primum omnis traductio vel est simplex, vel Cou iuncta. Simplex est, quae uno verbo, una senteutia ne periodo absolvitur: ut in primo exemplo. Coniuncta est, quae sit, quum vel pluribus verbis et sententiis, diversisque periodis perficitur: ut in secundo exemplo, quod verbis duobus, scilicet hominis et inimici, ut cliam sententiis ac periodis geminis absolvitur. Iluius elegans est exemplum pro Quinctio, ubi Et verba plura in sententiis ae periodis pluribus traducuntur: Tu id semper facis . quia semρer Potes r ego in hac causa faciam, Propterea quod in hac Dideor Posse facere. Quod tibi natura dat, ut se cryossis, id mihi causa dat, ut hodie Possim: traducuntur enim urie: facis , faciam, facere, Potes, Posse, Possis, Possim, dat. Vel in eadem sententia ac periodo geminata, non Separati in , scd coniunctim verba traducuntur: ut in tertio exemplo, Miritis et dioitiae. Deinde verbum idem traductione vel in eadem po- Nitur re, manente significatione, ut in prioribus tribus exemplis r vel in re altera, id est, significatione mutata, ut in exemplis
Postremis , et in illis Virgilii versibus :
a salus inclis , nullam Ferare salutem. Item :E ae illo Coodon, Cor on est te ore nobis. Videtur haec traductionis species idem esse eum παοο-αασία rverum hic auctor traductionem esse mal Uit, quam παρηπγὲσlv. ut Hermogenes appellat: quoniam haec sit, quum vel mutantur syllabae, ut, Inceptio est amantium haud amentium t vel adduntur, ut, In hac fama, tanquam perniciosa flamma: velauseruntur, ut, 1lanc flammam tanquam perniciosam famam. Traductio vero et easdem syllabas. et cande in servat quantitatem, ut in his exemplis. Haec Species etiam καὶ διάροοα
707쪽
Contentio est Quinctili us Contentionem vocat contrapositam,
et αυτιθετου , aliis AHiμtταθεσiς, ἡ Asri θεσις dicitur, id est, contrariorum oppositio. Intelliguntur autem hoc in loco ταάντα τα αυτε -κtitatuet , adve a, Privantia, rutativa. Duae sunt contentionis spe- cics: una dialecticorum est, et Aonis: irim, quae inter urgumenta numeratur: nitem σχχα-σμωὶ , quae Ornaturi habet rhaec rursus aut verborum est, aut sententiarum. Hoc in
loco de ea loquitur, quae est verborum; alteram enim infra tractabit: est enim copiosa admodum. Primum igitur in omni contentione verba vel sunt similia , vel sunt diversa. Similitudo in syllabis est, ut amicis, inimicis, Placabilem, inexorabilem, in secundo exemplo. Implacabilem non dixit, propter nimiam eoncinnitaium: sed usus est idem significante. Diversitas est in ipsis verbis r ut in primo exemplo , in quo duo duobus opponuntur : Primum relativa, Princiρia et exitus t delude adversa, ita mucia et amara. Deinde omnis contentio vel sit in iisdem verbis, vel in diversis :in iisdem verbis fit, quum binis absolvitur, quod sit transpositione
eorumdem; ut in tertio exemplo, tumultu et otio. In diversis fit, quum plura opponuntur, ut in primo et secundo exemplo. Tertio, omnis contentio, quae sit in verbis binis, nut repetit eadem, ut in tertio exemplo, aut ponit ἐ-λωα Γντα, ut in quarto exemplo , pro calidissima dicit Iementissima, verbo συυωωυ , Quarto, omnis contentio, quae in binis fit Per ἐτολυαμουωτα .vel fit in verbo altero dumtaxat, ut in exemplo quarto: vel sit in verbo utroque, ut in quinto exemplo. Sunt enim συν-,υμα. taces, obmutescis, clamas, loqueris. Quinto, vel fit contentio in oppositis, αυτ εατα ασzi, Commutatione verborum eorum de me ut in exemplo quarto, Tacito qtium opus est etc. item in quinto. Vel in adiunctis κωr' ἰσοδυωαμ ἰαυ, ut: In Pace bellum quaeritas, in bella pacem desideras. Vel in utroque, ut in postremo exemplo: nam et opposita, concio atque Proelium : et adiuncta, Dirtus scilicet et ignaoia, imδυυαμούυτα sunt. Videtur eadem esse eum πιτi μεταγλη, sed inter se disserunt, quod haec sere est αιτεολογικἡ . adiunctam habens rationem , sive carisam, uir Ui-Pis ut Perdas: Predis ut ori 'ias. Contentio voro oppositio rem habet simplicem, absque adiuncta rationet uii Dctilinnus tamen
708쪽
eontentionem Ptiam κxet' -τιραυνοὶ 1, fieri sentit, apud quom adhue aliae sunt huius figurae divisiones. Nam aut singula singulis opponuntur, ut: Vicit Pudorem libido, timorem audacia: aut bina binis, ut: Non nostri ingenii, Destri iudicii est. Item contentio sit vel simplici sententiarum oppositione, ut: Dominetur in concionibus, iaceat in iudiciis: vel distinctione rerum,
ut: Odit popluus Priaruam luxuriam , publicam magnificentiam diligit. Item contentio sit in differentibus, vol ut singula oppo- Nantur singulis: ut illud ita Miloniana, Est igitur, iudices , non
scripta, sed revia lex: vel ut de singulis rebus propositis reseratur ad singula, ut in eodem Ioco: Quam non didicimus, -- cmimus , legimus, oenum ex natura ψω are uimus, hausimus, e re simus. Item contentio sit aut in similiter desinentilius, uir D sine inoidia cu*a Plectatur, et sine cupa inoidia punia-
mr r aut in diversis casibus. Item omnis contentio vel est pura, et est υποθετικη , quum propria nomina ex diverso collocantur, ut: Si cousul Antonius, Brutus hostis: si cons intur repub. Brutus, hostis Antoni x. Sed haeo ad sententiarum potius ex o nationem mihi videtur esse reserenda. Disseri contentio a contrario : hoc euim ἐωθυμηματι- est, quia probat et concludit; illa Vero πηλατισμ- est, absque Conclusione. Facit hoc σχΝ. orationem non solum ornatam, sed quadam etiam concinnitate numerosum: unde mira m tetiκου dicitur. Amant enim sophistae
hac figura plurimum Isocrates et Gorgias, nonnihil Cicero ,
Exclamatio est Exclamatio, i νίωα me a Graecis dicitur, et uci indicat nostrum, vel movet ulteri assectum; sive ut amet, sive ut doleat. sive ut indignetur. Tribus modis hanc figuram fieri docet, aut hominis, aut Iosi, aut rei cuiuspiam compellatione. Differt ab apostrophe : haec enim est ἀπάθη e, et vel lucis Causa, vel laudis, aut vituperationis gratia adhibetur. o Persidiose Eογαουία. omnis exclamatio vel est pura, quae sententiam et assectum habet apertum , ut in primo exemplo,
o curas hominum, o quantum est in rebus inane IVel est mixta, quac aut iam,si is habet, ut: O noster misericors'qvid facis p in Pisonem: aut ἐρ-rami informata est, quae vehemens est, ut hoc in loco , in postremo exemplo. Altera divisio: Omnis exclamatio vel est κοιχη, quae aut laetitiam ostendit, ut in
709쪽
illo ad Q. Fratrem: Hoc, o dii, nihil unquam honorificentiva
nobis accidit, aut laudem, ut de harusp. responsis: O 'Post hominum memoriam fortissimi atque optimi consules et aut umorem cum laude coniunctum, ut in primo exemplo. Vel est, quae aut doloris, aut odii, aut indignationis, aut que-Tel ac significationem conficit, ut: Alter, o dii boni t quam te ter incedebat, pro Sextio. Tertia: Omnis exclamatio vel habet Particulam exclamandi o , ut in sccundo exemplo: vel particula illa Carct: ut in primo et tertio exemplo. Quartia et omnis ex clamatio fit aut in principio, ut apud poetas, Praecipue vero Satyricos, ut: Ο curas hominum, o etc. tu prima Persii; aut sit post rem sive narratam , sive confirmatam, ut oratores Solent: est enim et contra decorum et ingratum auribus, in Prima stati in cogitatione exclamare , quod etiam Persius indicat :Quis leget haec' sed poetis id conceditur, maxime Satyricis, Propter finem eorum: oratoribus non item, qui aliud habent propositum. Sexta: Omnis exclamatio vel est finita, quae fit vel ad personam, aut finitam , ut in primo exemplo, aut iiiii nitam , ut in tertio: vel ad locum nliquem, ut in secundo Exemplo, vel ad rem aliquam , ut in Verrem: O consuetudo peccandi :vel est tota infinita, ut, O multa intolerabilia locis omnibus. Septima: omnis exclamatio vel est simplex, quae una sententia Absolvitur, ut, o rem totam odiosam, ad Atticum; vel est coniuncta . quae sententiis constat pluribus, sive in una perio do , ut: Ο ρerturbatam rationem , o libidinem refrenandam , O consilia dissoluta atque Perdita; tale est exemplum secundum :sive in duobus, ut tu primo exemplo.
Interrogatio non omnis etc. Interrogationem ἐρῶ μα, καὶ ἐσεύ- mi vocant Graeci: eam Theon formam esse responsionum,
et ah Addubitatione disse re dicit: quod addubitans, quem μα
dubitet; Interrogatio vero, aut assensionem, aut infitiationem postulat. liabet enim interrogatio gravis et concinna, Primum
enumerationem τωυ ἐπιχειρημά s, quae Obstant causae adversariorum : deinde asseverationem ac conclusiouem eius, quod volumus intendere ἰ ετι γαρ rages. ενθυμηματικον.
Quum igitur Vnico exemplo tractationem ostendit, quod figuratum est οαοιοτελευτω. Vt enim interrogationis iteratio ad gravitatem atque vcrimoniam pertinet, sic concinnitatiS cauSa optot τί .aυτου Est adiunctum. Variae huius figurae species sunt, quarum hoc in loco non meminit. Primum igitur, omnis interroga-
710쪽
tio vel est απηαατιτος, quae simpliciter rogat, noscendi causa, ut: Sed vos qui tandem ' quibus aut venistis ab oris 'Vel est σγηροσισμευη, figurata , quae vim et aerimoniam habet. Deinde omnis interrogatio σχηματισαε υη, vel est sim Plex et Pura, quite nulli figurae est coniuncta ; vel est coniuncta , cuius hoci
in loco ponit hoc exemplum. Τertio, omnis interrogatio simplex vel fit in eo, quod negari non potest, ut pro Cluentio: Dixitne tandem causam Fidiculanius Falcular vel quum respondendidissicilis est ratio, ut in vulgaribus: Quo modo Z qui scri Potrat 'vel invidiae gratia, ut, Quas peti terras iubes' inquit Medea apud Senecam. Vel miserationis, sive vera sit, sive lictu: qualis illa Sinonis :Heu, quae me tellus, inquit, quae me aequora POS3unt Acc ere pVel instandi et auferendae dissimulationis causa, ut Asinius: Audisne ' furiosum , inquam, non inescissum t tamen
Et quisquam numen Iunonis adoret 'Vel admirationis :Auri sacra Iames, quid non mortalia cogis Pectora pVel acrius imperandi, ut illud ex IV Aeneid. rNon arma e odient y totaque cx urbe sequentur pVel ipsi nos rogamus: Quid igitur faciam p eamne 8 ne nunc quidem 'Quarto, interrogatio mixta vel habet iterationem Cum apostr phe : Quid enim tuus ille , Tubero , districtus in acie Pharsalica gladius agebat' Item illud in Catilinam: Quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra Z etc. Vel habet apostrophem, iterationem et dilemma , quae plurimum habet vehementiae. Huius exemplum in loco posuit, simplicis atque purae non posuit. Habet interrogatio mixta usum post rerum plurium tractationem : quod tametsi hoc in loco auctor non indicat, tumen