장음표시 사용
131쪽
s; DErgvs Io NIs PI DEIIa in approbatus,tales artes exercere permittitur Neque enim hominum vitam perdere ludus .m in diuis est. animas aurem interficere, idque agere,
Iccio. Vt homineS Vira priuentur eterna,quanto deterius sit,quis exprimat ξ quod ij certe faciut. qui cum facim Theologiae numquam op ram dederint,se tamen pro summis Theol gis venditant. Id cum hodie nemo non audear, quamuis omnis generis litterarum imperitus ac fatuus, opinionum contra rectam fidem inter Christianos tanta diuersitas nata est,ut& pauci reperiantur,qui veram fidem, ex qua vita salusque animarum pendet, in tanta sectarum confusione discernant Sc agnoscant, & nonnulli ad desperatione quamdam adducti, dum quae sit optima lex, iudia cari non posse cis videtur, omnibus semel renunciant.
plisimistim Omnis autem tanti mali caussa hoc mise ma ρηκη μη rabili tempore ex eo sonte manat S profluit,
Ita quod multi seipsos non aspiciunt, neq. suam imperitiam agnoscunt, sed impudentia si
gulari, te omni genere quaestionis,quantumuis sublimis ac mysticς,tametsi ei disciplinae. in qua qua bonis cardo vertitur, nullam aut certe perexiguam operam dederunt, temere iudicant atque pronunciant. Huc accedit ii ordinatus affectus quo sere omnibus insitum cst, ut opinione ac sententia sua diligant, camiluc
132쪽
CAPUT IIII. v ieam que aliorum opinionibus anteponi v lint, & reliquam partem orbis,ut aliis omnibus reiectis ac damnatis suam sententiam amplectantur,cogere gestiant. Haec φιλαυτία ubi hominum pectora occupauit, actum est, inec quidquam aliud restat, nisi Cimmeriar tenebrae summaque confusio. Quot enim impita tot sententiae; S ira comparatum est, ut singuli suam sententiam non minoris, qua cuiusuis alterius aestimet: ita omnes omnium magistri esse conantur. Quod cum in theol gia fit, qua scientia, ex qua salus animarum' pendet, continetur & constat, fieri non potest quin in Christiana religione miserabilis '
memoria vidimus. Cui sane complurium ιρε ιια hominum syculi nostri, qui ingenij si ii viri δ' bus nitebantur,confidentia,& insolens audacia ianuam aperuit. qui cum in politioribus litteris, ac stacularibus disciplinis nonnihil profecissent,sibi alia omnia peruia esse existi- mauerui;& quoniam in Latinis litteris aut in iure ciuili aliquantulia promouerant,in fac theologiae adytu illotis manibus ac pedibus ,
irruperui.idq. tata cofidontia, ut tam qua pe- ' 'ritissimi magistri,de omni theologica ccitro uersia iudicare,scntetiam q. ferre audeat,nec
minus sibi tribuat,qua si diuinis litteris opera dates,in eo studio annos Nestoreos co triuisset G Huiusce
133쪽
mrM-um Huiuscemodi hominum arrogantia quantum orbi Christiano nostra memoria nocu
rit, quantum ipsam religionem labefacti rit, quot animabus exitio fuerit, dici non potest. Illud autem toto lacrymaru fonte plangendum,quibus verbis,quo animi doIore cx-
primam, quod vinea Domini a quibusdam, bipedibus asellis , qui se quoque summos Domiai theologos haberi volunt, depasci videmus 'et ast . sunt homines saeculi artibus dediti, qui ni hil litterarum attigerunt , disciplinis nullis
Vmquam operam dederunt, δί tamen de sacrae theologiae obscuris quaestionibus ac controuersiis, incredibili audacia, non secus ac primi sententiam ferunt, seque illas non mi nus acute, quam quosvis ecclesiae magistros& antiquos doctores, quorum id unum erat studium, intelligere, tenere, perspicere pra dicant. Ita sacra theologia ab istis Arcadicis pecudibus inter phialas, lances,pocula mis ciet laeeia-re laceratur atque discerpitur. Quod certe non fieret,si diuinae Theologiae, in qua excellere, summique iudicis ossicium exercere difficillimum est, celsia sublimitas ac veneranda
maiestas conspicua istis esset. Nam, quod de iuris ciuilis scientia Domitius Vlpianus ait, de iuris diuini sapientia melius &dici de accipi potest. Non solum, inquit Vlpianus,sam ctissima, sed grauissima res est, nostra haec ciuilis
134쪽
C A p v T III I 99 uilis sapientia, nec tam facilis aut parabilis, quam inexperti quidam putant; nec bon rum quidem litterarum,quq maximum ali qui praestant adiumentum , callentissimis. Hoc inquam de sacrosancta Theologia sapientiaque diuina, quae sane non tam facilis ac parabilis est, quam inexperti quidam putat, melius dicitur. Quemadmodum enim scire imi λleges sui ait Iubentius Celsius) non est solum cois
legis verba tenere, id est sensum grammaticum intelligere, sed etia legis scire virtutem axq. ratione, id est usum,effectum, iudicium recte interpretando, docedo,consuledo,quid agendum,quid fugiendu sit: hoc demum est
recte respondere ac iudicare de iure. Ita scire legem diuinam, non est solam Latinorum, Graecorum,Hebr orum Verborum innifica-rmis s.;-tionem nosse,sed praeterea res ipsas,quae ver- i Musu bis significantur tenere, cur hoc aut illud' verbum ita positum sit intelligere,videre mtionem ac circumstantias,sensum perspicere, ad dissoluendum omne genus quaestionum, quae de iure diuino obiicientur, exercitatum
ac perspicax habere iudicium. Quae sane facultas non ita facile comparari potest,proin- de absolutus theologus admodum rara avis
est. Tanta est enim, ut de seipso loquens ait
Augustinus , Christianorum prosunditas lita ' t Mum, ut in eis quotidie proficerem, si ea, ''' G a solas
135쪽
1oo DEFENSIONIS FI DEr, solas ab ineunte pueritia usque ad decrepitam senectutem maximo otio. summo si dio, meliore ingenio conarer addiscere . non -T ' quo ad ea,quae necessaria sunt saluti, tanta in profane ira eis perueniatur dissicultate, sed cum quisque pMI ' tenuerit, sine qua pie recteque non Vivitur tam multa, tamque multiplicibus 'mysteriorum Vmbraculis opaca, intelligenda proficientibus restant; tantaque non solum in verbis, quibus ista dicta sunt, verum etiam in rebus, quae intelligendae sunt, latet altitudo sapientiar, ut annosissimis ,acutissimis, grantissimisque cupiditate discendi hoc contingat quod eadem diuina scriptura testatur: Cum consummauerit homo, tunc incipiet. Haeccst Augustini stimini Theologi descripturarum diuinarum dissicultate sententia,ex qua intelligimus,quanta desiderentur ut in absolutum Theologum quis euadat; & qua istorum, qui sacram scripturam usque a-ceo facilem ac perviam omnibus esse mentiuntur,ut quiuis non solum eam intelligere, verum etiam explicare possit, impudentiam
Quae sane vana sententia non modo cum ipsius scripturae veritate, sed etiam cum ipsa cxperientia,patrum testimoniis,totaque antiquitate pugnat. Nam cum Petrus Aposto
lorum coryphaeus, in beriti Paulli Epistolis
136쪽
quaedam dissicilia intellectu esse pronunciet, quae indocti de instabiles deprauant, sicut &
ceteras scripturas ad, suam ipsorum perdi- I ssientiationem , nonne istorum impudentissimam , -- frontem retundit ac reprimiti Et audebunt isti deinceps os illud impurum aperire, Ut scripturam adeo facilem intellectu, ut quiuiscam capere possit, esse dicant ; cum Petrus Apostolorum princeps eorum Vanitate tam aperte redarguat
Quae cum ita sint, non est dubium quin omnes fideles Apostolo Petro potius quam
cuiuis bestiae, Bezam dicere volebam , tient. Qui ceεte Beza in prouinciali concilio Possiacensi , in prima oratione, quam tunc illic habuit, hunc de scripturae sacrae facilit te contra Apostoli Petri auctoritatem,desendit errorem. ad quem tamen cofirmandum, nullum aut scripturae locum, aut antiquo rum patrum testimoni2m, Vmquam prot lit. Ita ille scripturae cicrae maximus praediticator & thra , qui de Dei verbo tantopere
gloriari solet,qui nihil aliud nisi quod ad verbum diuinis litteris continetur,rccipiendum aut credendum esse iactat ac praedicat: ut co-tra ipsius scripturae auctoritat m, Omnemque experientiam, sibi absq. vlla probatione aut ratione simpliciter asseueranti credamuS, Ciusque volaticum verbum Dei verbo p f G 3 ramus,
137쪽
ro1 DEFENs Io NIs FIDEI ramuS, monet, ac tantum non cogit. Nam Auψti , Augustini testimonium e sexto capite secundi libri de Doctrina Christiana false & contra ipsius auctoris mentem produxit. initio siquidem dicti capitis diserte docet Augusti
nus,in sacris scripturis magnas esse obscuriatates ac dissicultates. per totum autem caput, cur scriptura certis in locis facilis, in aliis autem dissicillima sit, caussam ostendit. cum Augustinum in eodem capite asseuer Te BeZa contendit, nihil in scripturis sanctis obscurius positum , quod non alibi ipsa scriptura explanet atque explicet, manifesta in ipsum Augustinum calumniaeest. neque nim summus ille vir generatim, sed speciatim hoc dixit his verbis: Magnifice igitur δίsalubriter Spiritus sanctus ita scripturas m dificauit, ut locis apertioribus fami occurreret, obscurioribus autem fastidia detergeret. nihil enim fere de stis obscuritatibus eruitur , quod non planissime dictum alibi reperiatur. Haec est Augustini sententia , quam festah. H. Beza corrup t. Primum enim illud verbum, em Aur '-sere, sustulit, atque ita in uniuersum negauit - α quidquam Omnino obscurius positum, quod rarit. non alibi explicatum esset. Augustinus autem non simpliciter dixit nihil , sed, sere nihil. deinde non dixit, scripturae locum alia
quem exponi per at ium,sed nihil fere de illis
138쪽
Ibscuritatibus eruitur. Quo genere sermonis ostendit, non sine labore ex illis scripturarcbscuritatibus sententiam erui: quo facto idem alibi aperte dictum est,non dixit expo- .stum aut explicatum est, sicut Bera citauit. Tertio Augustinum contra ipsius Augustini sententiam initio supradicti capitis aperte caepositam allegauit. Sed ut intelligatur, quam callide actiose Bega Veritatem oppugnet, ea sUpradici e ο uacapitis initio ipsius Augustini verba ponsu ρμ' -- mus , quibus ad eundem fere modum, quo scripserat Volusiano sicut paullo ante de
monstrauimus scripturam sacram tantis o scuritatibus inuolutam esse confirmat,Vt c
teris in locis vel quid falso homines suspic
tur non habeant. immo vero alibi consit tur, quaedam scripturae loca usque adeo obscura esse, ut ea omnino intelligere nequeat. Quale est illud de peccato in spiritum san b. t -ctum, quod non remittetur, neque in hocs,culo neque in futuro. Sed ad ipsius Augustini verba veniamus, quae supradicti capitis, quod Beza produxit , initio habentur hoc modo : Sed multis & multiplicibus obscuritatibus ambiguitatibus decipiuntur qui temere legunt,aliud pro alio sentientes. qui- busdam autem locis vel quid falso suspicen- tur non inueniunt. Ita obscure quaedam di-
139쪽
Ioψ DEFENSIONI s FIDEIcta densissimam caliginem obducunt. quoltotum diuinitiis prouisum esse non dubito, i .ad edomandam labore superbiam,& intclita ctum a fastidio reuocandum, cui facile inu stigata plerumque vilescunt. hactenus A gustinus. Ex quibus peripicuum est, quari falso, S contra ipsius mentem atque senteariani,cum in congregatione Possiacensi in Colloquio argumentoque maximi ponderis, BeZa produxerit. Et existimabitis etiamnum istum hominem spiritu veritatis impulsum fuisse, qui ut eam opprimeret, quid dicerer, quid faceret, quantum mentiretur ac falleret, minime laborabat, modo id quod sibi proposuerat, adolescentulo regi nostro, r sinae ceterisque principibus, qui tum aderat, persuaderet ξ ego vero cum primum hanc iulius orationem legi, ubi ad hunc locum ventum est, obstupui, istamque sententiam ita citatam expendens, diu haesiti; cum hinc be tum Augustinum ita scriptum reliquisse nullo modo credere possem ; inde vero Be-2 phuic Iam optimum virum adeo impudentem fu ita ut in tam praeclaro summortim hominum principumque conuentu mentiri, fati sumn adulteratum testimonium pro vero adferre non dubitaret, incredibile videretur. Tadem ut me hoc stupore animi liberarem,
consilium fuit ad ipsum Augustini librum,
140쪽
CAPUT IIII. Iostamquam ad fontem, recurrere. quo inspe-- cto cum intellexissem quain impie Beza tan-xum ecclesiae magistrum repugnantem crinibus traheret, ut eiusdem cum illo esse sententiae videretur; tum demum vehementius Obstupescens, in hanc querulam Vocem Crupi: Quousque tandem Domine Deus populum tuum quondam Christianissimum, in Gallia ab istis pseudoprophetis circumueniri seducique patieris' Quam multi autem in ico conuentu homines fuerunt,qui BCZς a-- ,
ueranti beatum Augustinum in negotiocilitatis sacrae scripturae siuae esse sententia '' 'crediderunt,ab eoque persuasi discesserunt ρHic igitur veterator callidus pseudoapostolus, cum illud suum de scripturae faciliatate paradoxii, pro suae nouae religionis fumdamento , absque ullo scripturae testimonio, immo vero contra ipsam scripturam a se esse con fictum inrelligeret, totamque antiquitatem suo errori reluctantem videret; Augustini auctoritatem in sciatentiae suae confirmationem allegare costituit,quamquam illum,' si tamen eius scripta umquam attigit, in hoc negotio cum ceteris ecclesiae docto bus co- sentire non ignorabat. Quod eo animo ab
illo factum esse non dubium est, ut homines nimis croduli, qui illius auctoris neque Opcra legerunt, neque libros habent, quibus in-