장음표시 사용
181쪽
LIBER SECvNDvs. 394Hoe seruauit Hieronymus Vidas hymno in D.
Homobonum. Rur tamensis gloria Horum datori munerum, Qui trinus AEnus,omnia RQ t Deus per secula.
Et Sannaetarius in diuum Gaudiosum.
Quem fides seeripudiosa eranum Credit oe senum. Et Muretus omnes hymnos suos ita concludit.
Simplex at heres nummis snνωου, Qua distincta eadem ess, seras trinitaν, Erernis cogeatsemper honoribus,
Es e r simul lue polo. Idem hymnum in D.Sylvestrem Pont. Max. festi-DE admodum inchoauit ab apostrophe ad urbem Romam.Scimus autem hoc esse insigne orationis ornamentum apud Rhetores: immo enim vero etiam apud poetas. Priscos Roma duces desine laussibus
Praeterea hymnus in diem Epiphaniae, est colloquium elegans ct pium inter poetam ct Magos.Interrogat poeta, quae ipsos caussa ἡ patrio solo hue adduxerit, quem quaesitum Venerint, cui munera demum apportent. Respondent illi ad singula. Tum rursus percontatur, quid singula dona sibi velint: id Magi explicant. Hymnus ita distinctus sequitur.
182쪽
Poeta. Qua seos caussa Meti,d cito,perpulis E se is iter hue carperesinibus ZEuem tanto sudio quam sanxi, 3 Quo ue hae munera periment e Magi. Nos stelia influa luminis huc trahis, Et dux certa se am perpetuo praeis, Turia populis qua evrent/bu Rege lanificet datum. Poeta. Aura i aesta enim qui Ut pondera, Myrrha mrrificus qui Πν Quis odore , Aue qua cum popul-sacra Deo facis Aris thura solent darι Z tMagi. Rex auro colitur,thura deum decent, siri myrrha homιnei poH obιtum tinunt. Huic ergo hae parrirer munera congruunt, ι ea Remect homo, cs Deus.
Antequam colophonem addam, Vniim monebo. Est autem hoc .Caueamus ομοιοτέλα τα in dimetris iambicis, quae in Ecclesiasticis hymnis perpetuoselent,anxieque seruari. Nec mirum,quando eum leporem similiter quaesitum studiose videmus in. aliis plurimis, quae leguntur Scanuntur in tem plis. Si inciderint cum aliqua festiuitate, non erutreiicienda, tanquam absolutἡ semperque vitiosa. In uestiganda autem , ct continenter usurpanda
aV A N D o Ecclesia Catholica honoribus augustissimis Mariam virginem Dissium
183쪽
LIBER SECUN Dus. si atq; hominum Reginam prosequitur,eam P mundus uniuersus suppliciter merito veneratur,putaui etiam in hoc libro , atq; adeo in ista hymnorum disputatione aliquem tam sacro lanctae atq; diuinae matri, ct qualemcunque honorem prae caeteris caelitibus e sse tribuendum. Cuius virtutes commendatione si cum omnes paene omnium libros expleuerint, deesse materia hymnographis nunquam possit. Mihi tamen rem totam animo complectenti, Dei parat hymni in duo genera videntur posse distribui mempe ut alij uniuersi,seu vagi sint, alij proprij seu certi. Id est, ut quidam eas laudes
comprehendant, quae in Virginem quouis tempore possint conuenire : quales sunt,quod nata in familia Dauidis, quod semper virgo,quod pudica, Verecuda, demissi animi, prudens, tabernacu Ium diuini spiritus, genitrix Dei, quod historiis tam multis iam olim adumbrata squar censeri poterut)quod a prophetis praenuntiata, quod humani generis amantissima,ctc. Alij pertineant ad dies sol-Iennes, illi ab Ecclesia dicatos, ad Conceptionis, Natalis, Annuntiationis, Visitationis, Expiationis. Assumptionis: visint,inquam,horum dierum peculiares ac proprij. In Coceptione ergo praedicabimus, ct suspiciemus admirabilem praerogatiuam, quod in solam hanc macula illa foedissima originis non ceciderit: addemus caussas --υ ς MMνομίας breuissime. In Natalibus gratulabimur orbi terrarum divinissimae huius puellae ortum, quam Deus pater placidissimis oculis, ut unigeniti sui futuram parentem aspexerit,cui totum caelum arriserit,& ap- Κ 4 plau
184쪽
isi POETICA R. INSTITu T. plauserit. Valebit hic una& altera dulcis comparatio anitidioribus flosculis, aut rosis exorientibus petita. Item ab aurora, a sole, a stella surgentibus: harum quippe rerum spectacula gratissima sunt.& insignis est earudem pulchritudo. Ad gaudiu praeterea S. tripudia mortales excitare oportebit. In Annuntiatione fatis fuerit rem gestam cum stupore describere. In Visitatione matrum sibi occurrentium laetissimos complexus, ct pa uult prophetae intra Vierum maternum exilientis, ac praesentem Deum gestu, non Voce salutantis officium. In expiatione Simeonem senem vinis sustinentem infantulum, cuius nec aspectu eXoleri nec osculis satiari queat. In Assumptione magnificentissimum virginis triumphu attingemus,
ct maiestate quam adepta apud filium sit. De hae assumptione, quid D. Bernardus suo more, dulci videlicet eloquio scribat, accipiant, ct sibi pro ar-
sumento usurpent poetices alumni. Euod amul.
necdum nata anima υquefactam, sol Maria locuta in equidputamus quaenam Hrafuerat caelestium exultario, eum
G vocem aurire,ois ore faciem, ta beata e us ιρ fenilis merueruti ae G H d quis cui are su ciet, quam gloriose hodie mundi reginaproce erat. Γ quanto deuotionis assectu totam tam occursum calesimum legionum prodierit multitudo Z qu/bm ad thronum gloria canneissit δε- t quam piae G svultu,qua erena facie, quam Humsaeis lexibisse cepta a bo, cssuper omnem exaltata crea
resedentu m dextrapatris hodie m beata alutatione δευ-
185쪽
lscepit, eum ascenderet ad thronum Noria, epithalamiώ υ-nens dicens . Osculetur me osculo orissuricio genera tionem, cs Maria assumpt/onem quis enarrabit 2 Quantum enim gratia in terris adepta eLI pra cateris, tantum νπ
ealis obtinergloria singularis. Nihil etiam impedit quominus in hymnis istis seu propriis, seu vagis seruentur ea quae superiore capite praescripta fuerui. Vnum restat, quod tacendum non est: oportere in his hymnis inesse aptam verborum djgnitatem atque pondus, quantum versiculi breues quibus potissimum hymnos scribimus)patiuntur,& sustinere queunt. Nihil nec vulgare, nec vulgariter dicendum de Matre Dei, in qua omnia magna,diuina, caelestia sunt.
SI hoc in negotio priscorum exempla conside
remus, minime ambiguum est , hexametro hymnos contexi solere. Homerus enim,& il Io maior natu Orpheus, ct Callimachus in deos deasque permultos longis versibus condiderunt, qui ad citharam canebantur. Quos feliciter imitati sunt Ioannes Picus Mirandulanus, ct nosterVida, Scaliger in tres personas Trinitatis, in Virginem genitricem, Apostolos, Stephanum, Laurentium aliosque caelicolas. Praeterea Vida, sicut ante cum Iovianus Pontanus,elesiacum carmen adhi-
186쪽
i; POETICA R. INSTITVT.huit, eum in Christum e cruce pendentem hymnum faceret.In hymnis Ecclesiasticis ferme lyrica tantum metra frequentantur, ct ex horum generibus ut plurimum iambica dimetra a catalecta, item p Sapphica. Nos rem cuilibet integram re Iinquimus, ct hymnos lyrico metro factos potissiamum probamus. Hymni qui hexametris versibus fiunt, ut pIurimum sunt Iongissimi, dc potius libri seu volumiana, ut videre est apud eos, quos paulo ante nominaui. Aliorum generum plerunm contracti sunt.&non ita multorum carminum. Quanquam Aureis Ilus Prudentius pame semper conficiat Iongissimos. Certa mensura constitui non potest. Illud scio,quemadmodum me, sic alios multos scita αOrnata breuitate mirum in modum delectari. Ex
una strophe s sic quippe libet appellare qualiumcunque versuum quaternionemὶ non fit lyricum, nec hymnus. Ex duabus apud Horatium legimus
Sapphica. o Venin Regina Cniri, lib. r. Ode 3 o. Et, Persicos ot puer auaratus, eiusdem lib. Ode viti
Eodem modo hymnus ex duabus minimum fieri potest. Et haec de hymnis pro tenuitate nostra. Quae si
nimium pauca, minust accurata videbuntur, hoc responsum esto,non habui ste me sut neq; in funebri poesi, quae tractatio infra, disciplina epigrammataria sequetur) cuius vestigiis ingrederer: propterea scilicet, quod haec pars poeseos nobis qui dem Christianis&Catholicis perfamiliaris, de perquam usitata est: at non veteribus, aut certe aliter
187쪽
LiBER SECUN DV s. veteribus, quam nobis, ut ex dictis planum fieri potuit. Porro quamuis ecclesiasticorum hymno rum ingens extet numerus, tame quod fateri necesse est in non ea diligentia, eo* ingenio contexti, elaboratim sunt, ut inde artem aliquam plenam colligere queas: magis Q ilsorum auctorum sancti mores admirandi,quam ipsi scribendo magnopere imitandi sunt, iuxta illud, quod E Grammatico haud contemnendo, cuius praeceptionibus puer instituebar, etiam hodie memini.
D. Qiuendo bonos incrabendo sequare peritos.
FAc vii Azos e sse iambos ante comoediam,
quae ex illis postea profluxerit, quomodo ex heroica poesi tragoedia, auctor est Aristote-Ies. Nam similiter ut materies grauium, honestarum', rerum, quae carmen heroicum efficiebat, a disicta forma dramaticae imitationis tragoediam procreauit: sic ridicula, ioci, conuitia, cauillationes,quae iambico tractabantur, dramate adhibito ipsam comoediam genuerunt. Ergo iam tum illis temporibus res humiliores maledicta, iocationes materiam dabant iambographis: qui poetae versi deinde sunt in Comicos, manente eadem materia, forma verbῶς Ῥώμη ως commutata. Constat igi-rur, quam sit antiqua haec poesis: nempe aequalis
seu aequaeua ipsi heroicae. Cum porro prisci mor-
188쪽
is 6 POETICA R. INsTITVT. tales iambicis plerunq; numeris mutuum rodere, : ct lacerare consueuissent.& hi se inter maledicendum obiurgandum', frequentes offerrent quo
etiam παροτο Ἀμcιζειν, conuitiari, probra iacere nominatum hunc versum contendit Aristotelesine uenit ut qui postea versibus corruptos ct improbos aliorum mores, vita mi insectarentur, hosce numeros sequerentur, tanquam instituto accommodatissimos: siquidem 6: Strabo ait: αδε' ιαμco
cusaret poetae iambici, solutos', hominum mores liberius & acrius reprehenderent, permissum id illis fuit, siue peccatorum, siue peccantium odio: tant6que magis permissum, quod istuc negotium
ad corrigendas vitae rationes, ct emendandos animos non parum valere animaduersum est : cum
quis p id studio haberet, ut in istam aciem. hoc est
in poetarum vituperationem , reprehensionem, maledicentiam ne incurreret. Cognosci iam potest,ut existimo,in quibus qualibusue argumentis potissimum exerceatur hoc genus poeseos. in obiurgationibus,reprehensionibus, vituperationibus, detestationibus, quorum omnium materia sunt vitia, scelera, flagitia, mali mores deni*.Item quaecunt non decent aut aliena sunt virtutis, grauitatis, honestatis. Non ergoi adhibendum hoc genus carminum neque ad probos, ct innocentes vulnerandos, nem ad nocentesct improbos commendandos: quandoquide quomodo in hos non cadit virtus,quam solam laudari par est: sic in illos non cadit turpitudo, quae aut sola,aut maximo vituperatur. Haud iniuria fatuite, hoc
189쪽
LI BIR SECUNDUS. Η hoe stimulo Catullus in Susianum . Egnatium,
Strumam, Vatinium, Mamurram, Caesarem. Horatius quanquam epodis in in Maenam libertum Pompeij, in Maevium poetam , homines ineptos, arrogantes, superbos, honore indignissimos, luxurimos,inuidos, impudicos. Ex his duobus solis discere possumus rationem modum i huius car minis rectε componendi: in aliis vix eiusmodi iambos inuenias, ut de imitatione admodum eo gitandum sit. Ac Horatius quidem apud Latinos primum se esse gloriatur,qui hoc carmen dederit: in quo ab illa Archilochia acerbitate & verbis.quet Lycamben ad laqueum compulerunt, abstinuerit: eius tamen poetae vim ct spiritum retinuerit.
Parios ego primus iambos Ostendi Larao,numeros an mos& secutus Archilochi,non res ta agentia Uerba Lycamben.
Significat ergo Flaccus se moderatiorem extitisse. Catullum antiquiorem quin boni harum rerum restimatores omnibus iambographis Latinis praeferant, nihil dubito. Vsurpant nihilominus iambum, etiamsi id minus propriὲ, in laudatione,ingratulationibus Catullus, ct Flaccus. Ille Phaselum suam praedicat, de peninsulam Sirmionem:
hic vitam rustica. Beatust quιprocul, cse. praeterea
Canidiam venefica irridet.Docet Aristoteles conuenire iambicis verba transsata , ct cum maximi imitetur locutionem quotidianam seu vulgarem, ea nomina,quibuscunque in sermonibus uteretur aliquis: cuiusmodi sunt, inquit, propria & transsata,& ornamentum. Qua voce putant Aristotelem
190쪽
ris 3 POETICA R. INSTITu T. significare voluisse, hoc poema maximὁ excoli, de ornari debere. Illud ad extremum nosse te velim, nomine iambi siue iamborum intelligere, ct accipere frequenter doctiores non pedem siquidem de pedibus non disputamus sed ipsum versum: sic
enim cum pes,tum versus,eadem scilicet voce st- penumero appellatur. Hac eadem voce squomodo etiam cum dico, iambicum siue iambeum in intelligo nihilominus illud genus senarij, quod vitimum pedem spodeum postulat loco iambi: quem
tamen spondeum praecedat iambus. Quod idcirco fieri oportet, ut versus nimia tarditate ne lansueseat. Quanquam Graeci, quibus est nihil nega-aum, & Seuerinus Boetius lib. de consolat. philosophiae spondeum quinta sede collocare non verentur.Huiusmodi versus scazontes seu choliambi,quasi dicas claudicantes seu claudi, aut mutilati iambi vocantur spriores enim, qui iambo fini- .untur,recti dicuntur) quibus persaepe utitur Martialis. Etenim cum versus iambicus ad male diacendum reperiatur aptissimus , tum nescio quo pacto in hoc uno negotio supra caeteros isti scazontes excellunt. De viro p Ouid.
Liber in aduersos hostes frangatur iambus, Seu celer, extremum seu trahat νει pedem.