Iacobi Pontani de Societate Iesu, Poeticarum institutionum libri 3

발행: 1597년

분량: 278페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

201쪽

LIBER TERTIvs. 369re docet,& duo summa epigrammatis genera,spectata eorum forma comprehendit, simplex nimirum , ct compolitum. AEneas dedicans clypeum Abantis,rem carmine signat, nempe hoc.

Aeneas hac de Danais isti origus arma.

Plura de se Virgilius illo disticho, quod sibimet

moriens fecit.

Mantua me genuis: Calabri rapuere: fener nune Parrhenope: cerim pascua, ruria, duces.

Indicat patriam,locum mortis, sepulturae, genera scriptorum suorum. Nec enim eo prima forma ab altera secernitur, quod Vnum aliquod tantummodo indicet: nec ob id vocatur simplex : sed quod nihil in ea nili indicatio, nulla compotatio: de qua compositione infra agemus. In priore videas pleram versari epitaphia. In quo quae eNprimuntur & indicantur, conuenienter antiquitati cuius praesertim anathematum, statuarum, monumentorum ac trophaeorum ηφα multae hsimpliciore filo minore 3 cura eNprimenda, ct indicanda sunt.

LIVS DE SIMPLICI COM-pstos Epigrammate, ct in extremo se unda diuisio. . . C A p V T L V. MANEAT igitur quod docuimus,esse quaedam simplicia epigrammata, quaeda concreta siue composita. SimpleN, in quo res

aliqua,persona seu factum exprimitur, nullaq; in

L s est

202쪽

363 POETICA R. ΙNsTITu T. ut eadem ista quam breuissina δ, quam argutissi-m ἡ,certὸ quam prudentissim h praestemus. Leuia remissE,m Alli term attingenda ridicula facetE, tristia seuere grauia grauiter. In opere longo fas dicit Horatius somnu poetis obrepere: in epigrammate quia breue est, intelligetia nostra simul omnia concirit, & oculi uno aspectu paruam picturam totam hauriunt. Vtrobique autem, quoniam ad animi iudicium statim tota referuntur, ct pusilla pictura, inquam , ct epigramma, facillim ε siquid peccatum est sentimus. In scriptione diffusa declinanti paulum a recto datur venia : in pamua & modica, etiam modica macula offensionem habet : ct qui non totum optimὶ fecerit, totum peccasse videbitur. Adde quod non omnibus eadem probari solent in epigrammate. Hic ducit acutum,ingeniosum, salsum, quod alter frigidum. plebeium, insulsum. Ita displicendi metus, acerrimus Iaboris hortator fiet. His S a Iiis de caussis. quod de toto genere Cicero, id nos de epigram

matariis seorsim affirmemus: m horum numeropeseraro exorari aliquem excesgenrem.

DEFINITIO EPIGRAMMATIS,

ei, prima diuisio.

CApuae III. EP 0R4M MA, Vt est proprium poetarum,

ect quoddam breue poema , cum simplici cur 'ram res, selpersona et tili indisam ne d aur ex propos υs al,quiddeducens. Haec definitio ex diuisione con

203쪽

LIBER TERΤIVS. 36 re docet,& duo summa epigrammatis genera, spectata eorum forma comprehendit, simplex nimirum , ct compositum. Eneas dedicans clypeum Abantis,rem carmine signat, nempe hoc.

Aeneas hae de Danais lactoribus arma.

Plura de se Virgilius illo disticho, quod sibimet

m oriens fecit.

Mantua me genuis: Calabri rapuerer tener nune Parrhenope: cecini pascua, ruria, duces.

Indicat patriam, locum mortis, sepulturae, genera scriptorum suorum. Nec enim eo prima forma ab altera secernitur, quod unum aliquod tantummodo indicet: nec ob id vocatur simplex : sed quod nihil in ea nisi indicatio, nulla compolitio: de qua compositione infra agemus. In priore videas pleram versari epitaphia. In quo quae eX primuntur & indicantur, conuenienter antiquitati cuius praesertim anathematum , statuarum, monumentorum ac trophaeorum multae hsimpliciore filo minore 3 cura eXprimenda, ct indicanda sunt.

O MPLIVS DE SIMPLICI COM-pstos Epigrammate, ct in extremo secunda durisio. C A p VT LV. MANEAT igitur quod docuimus,esse quaedam simplicia epigrammata, quaeda concreta siue composita. Simplex, in quo res

aliqua,persona seu factum exprimitur, nulla p in-

204쪽

i o POETICA R. INSTITVT. est comparatio. quemadmodum duobus superioribus exemplis est cognitum. Compositum, quod ex propositis aliud quiddam , idq; aut maius, aut minus, aut aequale,aut diuersum, aut contrarium deducit. In omnibus his collationes siue relationes perspicis, quibus ct tollitur simplicitas, ct gignitur comparatio, siue compositio. Exemplum ubi maius aliquid ex propositis deducitur,hoc sit. Nartia lib.I. de Carpophoro.

Sacula Carpophorum, Casurypri ea tulissent, Lam nustam in monstris orbesui υ νών. Non Marathon taurum, Nemeesiondos leone Arcas Maenatium non timuisset aprum.. Haec armara manus Hydrae mors se furor, , imne percussa foret rota Chime semel. Ignipedespospersine Colchris suincere rauros, Soluere'Hesione tus, ta Andromeden. Herculea laudis numereturgiona, plus essris denas pariter perdomuisse eras. Et lib. ii. laudatur Nerva Traianus.

Tanta tibi e Π recti reuerent a, ''aequi, uantis Numa fuerat, sed Num pauper eram. Ardua res haec eΠ, opibus non tradere mores, Et cum ror Craros staceris,esse Numam, ,e.

Quando minus. Tostanus to m. i. Collectaneorum ex illustribus poetis Italicis. De C. Iulio Caesare.

Spectat Alexandripicta cur cereamina Caesar: AA ego nondum aliquid ges , ait,νίtac mans.cui 78 Alexander Pectasser Caesaris acta tDixisses: Persas Vincere pigritia est.

Quando par aut simile. Leontij in Alexandrum Macedonem.

205쪽

αντηρε Δαμων πιυῶνεπε μένοις, αεαα 4C Αλεξάνοφ αναπώλετο. πατώδες συάνι αειν, ὐ παπρως ανθες αγιλλόμεθα. Hectoris ta Troiaefuit exitus sonus, ta ipsi Dardanidum sebois mox dedit .Ea manu Pelia ta Alexandri fato comes. mnc decu. ais E e siros patria, non patriam esse sviris . Catullus ad Quintium. cuin i si tibi sis oculos debere Carustum, Aut aliud, si quid charam ect o l. - . iii IEripere ei που multo quod charius ista Est oculis, si quid charius My oculis.

Martialis ii .de leone Caesaris,in cuius ore ludebant lepores illaesi.

Aethereus aquila puerum portante per aura m.

Quando dispar seu diuersum. Martial.de leone de lepore lib. s.

Rictibus his tauros non eripuere magistri, Per quos ρυ fugax es redits lepus. 'Euodi magis mirum; Velocior exit ab hoste,

Nec nihil a tanta nob/litate refert. Tutior in sola non est cum currat arenar Nec caueae tanta conditur iste si . Si tare canum morsu, lepus improbe, quam, Ad quae consuram, ora leonu habes.

Quando contrarium,seu repugnans. Catullus. Odi I amo, quare Moeram, fortasse requiris, Nesso, Ueri tio, es excrucior. . Martialis ad Dindymum, lib. 4. Insequeris, fugio, fugis, insequor, hae mihi mens esst

206쪽

In habentem varios mores lib. 34.

Di talis, facilis, iucundus, acerbus es sdem, Nonpossum tecum se uere, nec sine te.

Sunt qui tres tanquam claris epigrammatum constituere. Vnam eorum, quibus ad rerum inscriptiones utimur,unde nomen ipsum est natum, quaeque prima origo epigrammatis fuit. Alteram, quibus laudes alicuius aut vitia explicamus, siue quibus laudamus aut vituperamus. Tertiam,quibus fortuitum quippiam,vel notium, Vel admirabile quod acciderit arguid exponimus: vel ipsi aliquid excogitamus, ct comminiscimur. Primi generis paradigmata iam supra adduximus : alterius, ct postremi affatim hoc in libro adducentur. Et ne diu te suspensum teneam. Fortuiti ct rari, seu inopinati euentus est illud Carpyllidet in eum, qui piscaturus. reti caput naufragio mortui attraxit: quod cum manu scalpendo sepulcrum parans terrae mandaret, improuiso thesaurum inuenit. Conclusio est, iustos viros pietatis mercede haud

Frigore concretas pondere rume inruas.

207쪽

.: LIBER TERTIUS. 373

Admirabile seu magnum fit hoe, deimatre Lacaena : quanquam etiam fortuita saepe magna sunt,dc

, μοτριονα-ῆας ι εν γένγ έρρεπος αδ', esse Marullus sic latine.

: Mater Lacon cons caro m ubi in Rebcta inermem parmula. Progressa contra triaucit ferro liatus, peν ne tum his increpo di Abi hinc, morere, non digna me proles, MAEMentire patr/am, ta genus. .

Eorum quibus ipsi materiam inuentut poetae, Due ut iocentur, siue ut seria dicant numerus infinitus est. Propterea cum pleni sint libri, quid opus ex emplis in re clarissima troi

TE RTI VM D I V I D IT VR E P L. gramma, secundum tria genera poematis.

poematu

OTEsT non immerito videri epigramma pusilla quaedam pars seu reuocari posse parum ad tragoediam, partim ad comoediam, partim

208쪽

genera poeseos materia discrepent, epigrammatis item materia non erit una, sibi* similis: ideo nee ipsa epigrammata. Ex epopoeia su mit epigramma laudationes inprimis excellentium virorum mbium , fluuiorum, portuum, locorum, fontium, monumentorum,occ.Fabulosa quom haud aliunde sumuntur. Hinc igitur fit, ut in Epigrammate loquatur mira cum venustate deus, ut nympila, satyrus, ct c. quin aliquando amnis, fons, arbor,

statua, mons, Urbs, tumulus locus, animal cum aliis aut cum ipso met poeta. Tragoediae propria est rerum grauium illustrium p tractatio, quae multum doloris,ct commiserationis, multum pariane admirationis. Dolorem asserunt atrocia. Commiserationem eadem ipsa, si aut immereti eueniunt, aut accidunt inter consanguineos, inter parentes de liberos, inter fratres dc sorores. Fortuita commouent admirationem. unt autem admirabiliora, quando praeter opinionem aliud ex alio de pendet,ut in vita Oedipi, de quo habemus tragoediam Senecae. Haec omnia aptissima sunt conficiendis epigrammatis. Hinc tam multa praesertim apud Graecos, in heroas, Priamum, Hectorem, Achillem, Aiacem, Alex ndrum Salios. Apud Latinoὲ in Sequolam, Pompeium, Cetiarem,Cato n. m. Lucretiam, Porciam ct c. Ad tragoediam quom reiiciantur, quae in mortem interitumque alicuiusseribuntur: est enim per se res tragica mors.In comoedia prisca poetet homines impunδ,ac nominatim accusabant, irridebant, contemnebant. Quae materies,probrosa dc ridicula scilicet. conuenit etiam epigrammatis, quorum auctores aliena pecθ

209쪽

L1BER TERTIV g. 37seata muIto sale ac lepore patefaciunt, insectantur, ais irrident. Nec nominibus abstinent, quod re prehendit praefatione libr. 2. Martial quamuis ea saepius commutent,aut pro veris ficta supponant: rem enim ipsam intelligi ab omnibus nihil vetat, pudori autem & famae hominum consulendu est. fi consuli adhuc potest. Vetus quoq; comoedia Iasciuis vocibus,& sententiis abundabat, quae consuetudo in epigrammata irrepsit, quorum plurima potissimum Martialis,videmus esse plena turpitudinis & nequitiae, dc hanc epigrammatum esse linguam homulus ex luto ct argilla factus asserit. Ab epigrammatis eiusmodi temperare nos opor-aei. Ex comoedia item antiqua loci ct sales ad epigrammata profluxerunt. Illis quae habent sperri, metum,suspicionem, amorem, desiderium, dissu

anulationem, subitam laetitiam, ansperatum incommodum,misericordiam, fortunae commuta

tionem δε alia huius generis, nouam comoediam praebuisse materiam fit credibile.

causarum.

CApuae VI. 'io VT ciuilis eloquentia in tripartita cansiarum

varietate exerceturrisic epigramma non incommodὲ ad totidem . eademque genera fermὸ redigi potestatam ad iudicium reuocabuntur omnia, quibus aliorum vitia, scelera &mala

facinora accusamus, quibur OxpostuIamus eXprO- , bramus,

210쪽

3 6 POETICA R. INsΤITVT.bramus, minamur,insimulamus, inuehimur, &e. Ad deliberationem , quibus suademus, dissuademus, hortamur, dehortamur, petimus, deprecamur, inuitamus, consolamur. Ad exornationem pertinebunt quibus laudamus, vituperamus, siue homines, siue res alias quascunq;. ido siue in ipso homine, siue extra hominem. Item quibus commendamus , gratulamur, gratias agimus, aliquid dedicamus,& iocosa,quorum materia est turpitudo sine dolore,quq potius risum excitet,quam indignationem. Quanquam etiam in his, quae ab Α- ristotele 2. Rhetor. dicuntur Vt vulnera, aedes, fames, morbi, ct in his quae odium indignationem , meretur,ut fraudes,furta, adulteria Ecc. iocari ridere ; aculeum eXerere, ct quidem magis in posterioribus istis, mos est : quae proinde in iu- Uicialibus licebit numerare, quoties talia extite- in sinium Catullus de furto postulat. Nam secundum c cenam , quando conuiuae urbanitati induI-pere, O poculis capaciori s poscere consileuerunt, ipse mappas illorum , siue sudari surripiebat .vi apud Martialem Hermogenes. Et cum hoe valde facetum,& nimis lepidum putaret,eundem leporem in Catullum eXercuerat.

Marrucine manu sinistris dis lintea negogenuorum.

me salseum esse putas 2 fugit te inepte.

suamuissordida res ta Mnuenusis e F. Non credis mihi Z crede Postioni

atri, qui tua furta lal talento Mutari

SEARCH

MENU NAVIGATION