장음표시 사용
171쪽
obsolutas , quas habet Paler , quia stendem cum Patre naturam habet. ΤertiuS iterum Personas cum natura confundit. Facile esset ostendere, ipsa adversariorum argumenta in regulas legitimi ratiocinii peccare. Sed isd-det diutius in vanis ejusmodi et captiosis argutiis immo Tari. Id unum philosophum Christianum decet ut de
Deγ ea sentiat , quae majestate ejus digna sunt; ut eum facere posse non dubitet, quae ratio nostra noo assequitur , neque illius naturam aut potentiam suae mentis modulo metiatur. . . 33 Incredulitas, ut bene Chrysost. nil
Hom. VlII in Epist. ad Rom.), exigui et infirmi animiis argumentum est, qui nihil magni, nihil excelsi de ro
m summa, seu de natura Dei Sentiat: quasi Deus nec sam cere, nec esse POSSit, quod mens es Pere nequit. M . . . Vera sapientia est in rebus altioribus rationi , humanae non fidere, credere autem Summae rationi quae omnia scrutatur etiam profunda Dei. ..is Cui magis de Deo, m quam Deo credam 2 ait Ambros. Et Fulgent. de Trim nitate Ioquens Lib. II ad Trasim. . . . Sic excedit m omne quod cogitarea cissumus, sicut superat omne quod
, An moenia peteris Testamentite eradunturi
I. Deum in essentia unum esse, praecipuum Iudaeorum dogma est, quod omnis vetus Scriptura
172쪽
clamat. Verum negant hodierni Iudaei, Personarum Trinitatem in lege fuisse revelatam. Cum Iudaeis sentiunt Sociniani; nec mirum , qudd viri, qui testimoniis N. L. tam claris et numerosis non commoventur, in V. T. nihil videant..Alia omnino veterum Patrum, et maximorum Theologorum sententia est. Ii passim consentiunt, Trinitatis mysterium jam in V. L. revelatum fuisse, ejusque vestigia in multis Seripturae locis inveniri. Porro, quae in verbis Scripturae ex prudenti oeconomia involute saepe et obscura continentur,. ea, dicunt, clariora facta fuisse per Traditionem, inter viros justos et religiosos sedulo conservatam. Non video quid movere nos debeat, ut tanta in deseramus auctoritatem, Blque tanquam inutile, aut nullius momenti habeamus argumentum quod praeclarissima ingenia tum primorum, tum sequentium saeculorum minime negligendum putarunt. An gloriam quaeremus modernae erudi
tionisΤ Sed quaenam est haec tam excellens sapientiis, sapere velle, plus quam oportet sapere, neque videre, quae alii quam pluri ini viderunt doctissimi et perspi- eacis imi Theologi r Hi sanctorum Patrum lectioni, et Scripturarum meditationi innutriti omnem diligentiam in eo posuerunt, ut Christianorum dogmatum vestigia in Veteri Lege prosequerentur cum magno Religionis et pietatis sensu. An nos Protestantium libris toto die incubantes melius aliquid Ginveniemus' An satius arbitramur sacrae eruditionis speciem sectari, quam rem, et dum novi ora dici. mus , re ipsa deteriora sequi
u. Patres et qui eos secuti sunt Theologi, Iu,
173쪽
daeos qui ante Messiae terapora vixerunt, in tres elasses distinguunt. I.' Prophetas continet, et Iustos a reliquae Legis. u.' Vulgus Iudaeorum complectitur.3.' Legis peritos. Omnes fatentur vulgus Iudaeorum valde confusam, nut forsan nullam Trinitalis corignitionem habuisse. Non ita Patriarchae, Prophetae assiique pietate insignes viris quibus Patres passim clariorem hujus mysterii notitiam attribuunt. Vid. timet. de Trinit. pag. 26. Inter alios S. 'φhanius Lib. I ad vers. haereses, haeresi V ait . . . D Unais Trinitas semper in illa singulari divinitate nun-M tiata , creditaque ab illis est, qui caeteris anteis celluerunt, cujusmodi Prophetae, atque eximia is sanctitate praediti viri fuerunt. B. . . Idem non obisscure ex Evang. colligitur. Matth. , XIlI ait Christus ...utilli Pro hetae et Iusti euPierunt uidere, quae Moso laetis . . . et Joan. VIII 56. . . Abraham Pater vester exultauit, ut uideret diem meum, vidit et ga- Nisus est . . . Iam tertia classis, quae legis peritos complectitur, medium aliquod tenuisse videtur inter vulgus, et Prophetas, ae melius quidem vulgo sensisse , ad sublimiorem Butem Prophetarum sauctorumque virorum cognJlionem non pervenisse.
III. Quod Scripturae V. T. obscurius de Personarum Trinitate loquantur, id utique sapientissime a Deo fuit is inulum. Patres hujus oeconomiae plures asserunt rationes. I.' Est, ut hujus mysterii aperta declaratio reservaretur Filio , per quem et nosse Patrem, et Bd Patrem venire debebamus. 2.
Ut major esset Novi Testamenti prae Velevi excellentia. 3.' Ut omne amoveretur idolatriae pericu-
174쪽
ssum . . . v Sapientissimus Deus, ait Teodoret. . t Lib. de euratione graecarum assetionum, Se .
M IJ, nequaquam illis Iudaeis J manifeste omnia
is Trinitatis mysteria tradidit, ne ex ea multitudiniam Deorum occasionem sumerent, ab impietatem. - .Egyptiorum Propendentes. v . . . . inde Procul
dubio contigit, ut post exilium Babylonicum, cum Iudaei jam a dulsorum numinum cultu abhorrerent, multa de divinis Personis clarius, uberiusque dietasuerint in eorum ilhris tum sacris, tum pro sanis. 4.' Est quam S. August. altulit Q. Q. Meteris Test.
Cv. 86. quia hominum imbecillitas sensim naveluti per gradus ad altissimarum rerum' cognitio- .nem Perducenda erat. Haec ratio non potest non. valde arridere saeculo nostro, quod de progressu continuo hum Anarum eo gnitionum tam libenter, et qua data porta loquitur. Sed eontingit et hic, quod sere semper, ut cum veris, multa salsa et absona Permisceat; ita quidem, ut cum absona dicit, nova
quidem dicat, et sua; quae autem vera habet, omnia, iam a Patribus, et priorum saeculorum viris dicta reperiantur.
sterium Trinitatis in Veteri Lege saltem obscure . fuisse cognitum, dubitari non PoteSt. .
PaonAT. Veteris Testamenti auctoritate. I.' Lndi. - .eatur Pluralita . IIulti argumen um sumunt ex voce
175쪽
Elohim, quae unum est ex Dei nominibus. Observant autem, hoc Dei nomen, quamvis singularem numerum habeat, fere semper in plurali sumi, ita tamen, ut verbum in singulari positum, et alia adjuncta ejus significationem ad singularem reducant. . Verum quidquid . sit de significatione vocis. Elohina, discrepant enim optimorum Interpretum sententiae in prosecto magna vis est in istis formis
loquendi Genes. I 26. .. . Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram ... Et v. 27. . . .
Creavit mohina hominem ad imaginem suam ; ad imaginem Elohina creauit illum . . . Simile quid Cap. III ua. legitur . . . Ecce Adam quasi unus eae nobis factus est... Quae verba si plures Personas non indicant , ridicula sunt , et hune sensum reserunt penitus ineptum : Eecs Adam quasi unus ex me sactus est is Itis addi debent, quae Genes. XI leg tur, ubi postquam dictum fuit vers. . s. - Descendit Dominus Iehova); Rdditur V. 7. . i. 4Venita descendamias , eo confundamus linguam
II. Non tantum generatim Personarum mulli-plicitas designatur; sed determinatur Personarum numerus. Sic Genes. XVIII, ubi v. I. Iehoua dicitur apparuisse Abrahae in convalle Mambre, v. v. statim ditur . . . Ciamque eleνasset oculos, amaruerunt ei tres viri, stantes Prope eum . . . Quos cum Vidisset, adoravit in terram et dixit . . . Domine, si inveni gratiam in oculis tuis etc. . . . In hunc locum ait Ambros. Lib. I de Cain. et Abel. . . . Tres vidit,
τι unum adoravit . . . Ibidem S. AugusL habet Libo
176쪽
II de Τrinit. Ex Psalmis et Prophelis tot pro serii
possent testimonia, ut dissicile sit ea enumerare. Huc pertinet illud PsaLXXXII. . . . Verbo Domini coeli firmati sunt , et Θiritu oris ejus omnis Dirtus eorum . . . Item Psal. LXV. . . Benedicat nos Deus , Deus noster , benedicat nos Deus ... Et Trisagion
Isai. VI . . . Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus Deus exercituum . . . Quem locum Patres , Pene omnes contra Haereticos proserunt. Et illud ejus
dem Prophelae CXLVIII , ubi Deus redemptor
Israel loquens inducitur, qui V. I 6. Rit . . . Et nunc Dominus Deus misit me et Diritus ejus .... IlI. Etsi ea, quae attulimus, testimonia non ita perspicua sint, Ut si 'sola essent, rem conficerent: tamen non sunt eum contemptu repudianda , pertinent enim ad sacram eruditionem, et simul sumpta, Bique cum illis conjuncta V. T. locis, in quiabus vel de Verbo Dei, vel de Spiritu S.' tanquam' distinctis personis agitur, pondus essiciunt non exiguum probationum. Haec testimonia iterum pene innumera sunt. Quaedam, quae videntur majoria es Se momenti, a nobis pro serentur, cum de Filii, et Spiritus Sancti divinitate speei'tim agetur.
Probatur ex ueteris Synagogae εententia. Praeter Scripturae veteris testimonia, multa alia sunt, quae persuadent Trinitatem Personarum tem
poribus Christi, et ante Christum non fuisse prorsus incognitam. Christus et Apostoli de divinis Personis ita locuti sunt, ut manifestum sit, eos nihil pro-
177쪽
3 8 . . . tulisse, quod omnino novum et inauditum suisses. Iam si ea adduntur, quae ex scriptis Philonis, ex Paraphraste Chaldeo , ex Cabalistarum sententiis,
et veterum Rabbinorum libris citantur a viris non 'magnae tantum, sed accuratae et castigatae eruditionis; non videtur dubio locum manere. Unde merito'
temeritatis accusantur aut ignorantiae, quamvis se doctiores forsan et acutiores existiment, qui volunt
nihil de Trinitate fuisse ante Christum proditum.
ARGUM. I. Haec verba: Faciamus hominem etc., quae Genes. I leguntur, et illa, Cap. XI: Venite descendamus etc. non Probant Personarum pluralitatem: vel enim
Deus Angelos alloquitur a vel ad agendum se se excitat in morem artificis; vel Regum et Principum more plurali numero loquitur honoris causa. Ergo elc. RESPOND. NEG. ANT. Ad I. Ahsurda est faec explica lio, quamvis apud Judaeos communior: nam I .v Creatio ubique soli Deo tribuitur: Sic Isai. XLIV 2 . . . Ego sum Dominus, faeens omnia , extendens coelos solus, stabiliens terram , et nullus mecum. u.' Deus ait: Faciamus hominem ad imaginem nocinam . . . An homo ad imaginem Angelorum creatus est y Sed et v. I. R expresse dioitur. . . Creaνit Deus hominem ad imaginem sciam, ad
imaginem Dei creadit illum AD II. Nugatorium est quod dicitur : quasi Deo illa
Eacilatione Opus esset, aut divinam majestatem deceret ista animi commolio. Hinc S. Basilius observat in Hexae meron, amentis esse se ipsum consulere, et invitare ad Mendum. . . . in Quis faber, ait, inter iustrumenta artis sulus sedenti nemini ipsi cooperante, dicet ipse sibi: Fa-
178쪽
m ciamus gladium 3- . . Deinde locus illo ex Cap. III. . . Eece Adam quasi unus ex nobis Detus est. . . Au 1 oriecti Dei se se ad agendum provocantispΑD III. Non minus ineptum est , quod tertio loco adducitur : nam etsi in nostro sermone Principibus sa miliare sit plurali numero Ioqui, illud tamen omnino insolitum fuit apud Hebraeos. nec ullum exemplum Occurrit personae singularis , quae de se ita loquitur : Sed nee Deus hanc formam adhibuit, quando quam maxime commeti danda suisset ejus majestas; ut cum legem dedit in monte Sinai. ARGUM. II. Si ita res se haberet, uti in propositione dicitur; ergo aute Christi Revelationem Mysterium Trinitatis jam suisset cognitum. Falsum conseq. Ergo et . RESP. D. MAI. Fuisset cognitum a quibusdam, et quidem obscure et quasi per i Uulas . cone ', suisset distincte cognitum , nego. Dogma Trinitatis tam remolum est ab omni nostra intelligentia , ut illud ne suspicari quidem mens humana potuisset , nisi fuisset revelatum. Unde certum nobis est , antiquis Patribus jam aliquam huius mysterii factam esse manifestationem, sed nebulis involutam , et talem, ut magis Suspicari potuerint aliquid , quam Scire, et aliquam quasi praeseusionem habere illius verilalis, quae iv Nova Lege distincte revelata est: quod
optime explicat Bellarminus sm Christo Lib. II Cap. VIArgum. 5.) . . . re Notandum Ost cum Theodoreto, ait, Deum in Testamento veteri noluisse proponere mysterium
Trini latis expresse, quia Iudaei incapaces erant, et quia recens exierant de mgypto, ubi colebantur multi Dii , et intraturi erant in terram Chanaan , ubi etiam mulli habebantur Dii , ne videlicet putarent , si hi eliam tres Deos proponi colendos: voluisse lamen Deum adumbrara hoc m3sterium , idque multis modis, ut cum in Testamento novo praedicaretur, non videretur omnino novum, Di siligod by Corale
179쪽
et repugnans Testamento veleri - . . Porro iam dicium eSt, a communi populi massa, et ab ipsa doctorum turba prope distinguendos esse Patriarchas , Prophetas, alios. que homines justos , qui jam tum spiritu ambulabant , et regulam Messiae spirituale expectabant. De his valet id, quod de se ipso nil Psalmista . . . Ecce enim oenitatem dilexisti, incerta et occulta sa sentim tum manifestastioihi. Ps. L.
Si quaerituri cur ergo Christianis ta quam praecipuum Religionis dogma proponatur , quod ad sidem minime pertinebat in Veteri Lege y ratio in Promptia est. Tunc et
ilia salutis nostrae mysteria, quae ad supertia luralem clispensationem pertinerit, noratii si obscure Praenuntiata fuerant. At cum venit Pleui ludo temporum, et complenda essent oracula et figurae V. Τ., et mani fastari in carne magnum Pietatis sacramentum; cum Redemptionis opus omni hus jam innotescere deberet, et spiritus Dei effundi Su Per omnem carnem: tunc certe necesse suit , ut illud mysterium, quod caeterorum sundamentum est, in ela riore luce collocaretur. - Legi in hanc materiam merentur Grotius de vera Relig. Lib. V Cap. XXI et XXII melius Quaest. Aliae . Lib. II Cap. III - stalmetus in
der heil. Schrist. N. R XX etc. - mocke Tona. II pag. 8so et seq. - Ilem Critiei sacri Munsterus Fabius . Drusius, Critica sacra Nom. I etc.
180쪽
Argumenta ex nouo Testamen O d non tia.
Eae nouo Testamento Probatur, tres esse in Deo personas reuiuer distinctas. Paos. I. Ex iis locis, quae trium personarum in Deo expressam mentionem faciunt. I.' Textus Matth. VIII. . . Eunter docete omnes gentes, b tizantes eos in nomine Patris , et Filii, et Θiritus Sancti. .. tam clare dogma Catholicum eontinet, ut vel unus rem totam conficeret: tres personae aperte distinguuntur, cuilibet articulus σου praefigitur, et una ab alia expresse per interjectam particulam et discriminatur. Auctoritas quoque et Divinitas una et indivisa satis per haec verba indicatur: in nomine. Prout postea sustus ostendetur. 2.9 Expressa trium Personarum in una et eadem divina substantia mentio habetur in celebri versu I Joan. V . . . Treo
sunt , qui testimonium dant in coelo , Pater, Verbum , et Diritus Sanctus , et hi tres unum sunt . . . Non ignoramus hune textum male haberi a Soeinianis, et modernae exegesis patropis. Verum et illud satemur, nos eorum nec Euctoritale moveri, nae rationibus convinci. Sed de his Plurn posto a Liata. Tou. III. i 3