장음표시 사용
241쪽
II. Quaenam praecipua sint Dei attributa , jam vidimus Lib. I. de Deo et diMinis attrib&ιis.) atqui haec Christo propria esse ubique Scriptura loquitur. Ergo etc. PROBAT. Mis. I.' Iesum sibi Dei attributa vindicasse manifesta. testimonia probant. Asserit se EeoEIO in . has terras descendisse . . . Si Mideritis Filium hominis ascendentem, ubi erat Prius . . . Ioan. VI. Se apud Patrem fuisse antequam mundUS ES-set . . . Clarisica me claritate quam habui priusquam
mundus esset uua te . . . Imo aeternum eSSe Cum
Patre se habere . . . Antequam Abraham fieret, Ego lum . . . Ioan. VI I 2. . . . In quae verba ita commentatur S. Atigust. Tract. XLIII. in Joan . . . Intellige fieret ad humanam naturam; sum vero nu=, divinam pertinere substantiam. Fieret; quia crean tura erat Abraham. Non dixit: Antequam Abraham. esset, Ego sum; sed antequam Abraham fieret, quia is nisi per me, non fieret. Ego sum ... nBm in Princiis Pio erat Verblam. Antequam Abraham fieret, Ego
ν, sum. Agnoscite creatorem, discernite CFeaturam . .
Sicut Christum aeternitatem sibi vindicat, ita et omnipotentiam, et immensitatem et omni scientiam . . . Μatth. XXVIII. . . . Data est mihi Omnis Potestas
in caelo et in terra. . . Ioan. III. . . . Nemo ascendit in coelum, nisi qui descendu de caelo, Filius
hominis, qui est in coelo ... Sicut me novit Pater, et Ego agnosco Patrem . . Huc quoque reserri possunt illa S. Petri, ad Christum verba; . JOctu. XXI. . . . Domine, tu omnia nosti; tu scis , qui amo te. . . Haec quippe adinstar testimonii a Chri-
242쪽
sto ipso prolati liaberi possunt; nam Christus Doritantum Petri sententiam non correxit; sed ejus fidem , et amorem remunerans respondit . . . Pasce
a.' Scripturae deici de Iesu Christo ita loquun tur, ut nihil sit divinitati tam proprium, quod Christo non tribuant , num aeternum dicunt, et immensum , et Omnipotentem, et omniscium etc.... Sic S. Dan. in Apocalyp. Iesum ita de se loquentem inducit. . . . Ego sum Primus et nOMissimus. '. Cap.
I i et II 8 et XXII 13. . . Ego sum Apha et
Omega , Primus et noMissimus Princistium et sinis . . . Item Cap. II 23. . . . Et scient omnes Ecclesiae, quia Ego sum scrutans renes et corda. Eadem et alia Scripturae loca loquuntur . . . . Lucae VI. . . . msesciebat cogitationes eorum. . . . Ad Colos. U. . . . In quo sunt omnes thesauri sulentiae et scientiae absconditi . . . Ad Hebraeos I Filio, seu Iesu Christo illa Psalmi CI verba applicantur . quae omnipotentiam Dei et immutabilem naturam clare ex Pr mutit. . . Tu in princi io Domine terram fundasti: et inena manuum tuarum sunt caeli. Osi peribunι, tu autem Permanebis... Mutabuntur; tu autem idemi se es, et anni tui non deficient. . . P as IV. Christo exhibetur cultus soli Deo debitus. PaOBATua. Cultus supremo Numini debilus i m. Primis consistit in adoratione, in fide, spe, et charitate, in glorificatione, invocatione etc. - Riqui haec omnia Christo 'deberi ex libris N. T. manifest m est. Ergo etc.
243쪽
Pam T. Mis t.' Christo saepe eullum supremum adorationis impensum suisse legimus, quin eum unquam repulerit, tanquam sibi indebilum ; quod tamen ab Apostolis factum fuisse legitur Aelor. X
as; et X V α. - et ab Angelo Apocalyp. XIX
ao , ubi adorationem a S. Ioanne sibi delatam reis cusavit . . . Vide ne feceris, conservus tuus sum, et fratriam tuorum, habentium destimonium Jesu Christi., Deum adora. . . . Porro quidquid ad euitvim soli
Deo debitum pertinet, ipse sibi attribuit. Vult ut
in eum credamus ... Ioan XIV et . . . Creditis in Deum , et in , me Credite. . . . Ioan. XI 25. . . Ego sum restirrectio re vita; qui credit in me, etiamsi
mortuus fueris Miset , et Omnis , qui Misit , et credit in me , non morietiar in aeternum. - . Vide etiam Ioan . III. I 3, i 6, I 8. - Vult ut ad eum preces dirigamus auxilium ab eo exspectantes. - . . Siquid petieritis me in nomine meo, hoc DCtam. . . IORn. XIV 34. . . Demum sicut Ρatris sui gloriam qua rit; ita et suam : neque vult a Dei et Patris gloria suam separari. . Ioan. XI. . . Infirmitas haec non
est ad mortem , sed pro gloria Dei , ut gloripicetur
Filius Dei per eam. . . Et Ioan. V. . . O Omnes honorificent Filium , sicut honorimant Patrem. . . a.' Addimus testimonia quaedam discipulorum Iesu huc pertinentia. . . Actor VII S. Stephanus moriens precatur ... Domine Ieati, susc*e miritum metim. . . Ibid. Cap. IX I4 Ananias ad Christum, qui illi in visu apparuit, ait. . . Domine , audiri a
multis de Oiro hoc Paulo . . hic habet Potestatem a principibus Sacer tam aligandi omnes, qui in-
244쪽
cant nomen suum. . . Paulus, qui gloriabatur se nihil scire, nisi Iesum et hunc crucifixum; quidquid ad divinum cultum pertinet, huic Domino ac Deo suo attribuit. Adorationem. Philipp. II 0. . . Donaoit illi nomen, quod est suPer omne nomena ut in nomine Iesu Omne genu flectatur; caelestium, te rescrium et infernorum. . . ad Hebraeos I . . Cum introducit primogenitum in orbem terrarum, dicit. .. Et adorent eum Omnes Angeli Uus . . mem et stiluciam. Ι Timol. I. . Paulus Apostolus Iesu Chrisu , secundum in erium Dei Saluatoris nostri et Chricli Iesu mei nostrin . . . Charitatem. I Corinth. XV l. 22. . . Siquis non amat Dominum noςtrum Iestim Christum sit anathema. . . Et ad Rom. VIII 35. . . Quis nos smarabit a charitate Christi γ . . -
- PΑas V. Argumenta ex Veteri Testamenticum Moo conjunctione.
Plurima ex V. T. loca jam supra altulimus, quae de Filio Dei agunt Patri consubstantiali, aut de Μessiae, quem Iudaei exspectabant, divinitate pra Pag. 228). Aliud est, quod nune conficimus,
argumentum, ex uti tu que Testamenti collatione do- sumptum : seu ex eo, quod multa V. T. loca, in quibus de supremo Deo, seri Iebova sermo est iu N. T. Christo attribuantur. Non est hic nobis scrupulosius examinandum, Bn testimonia illa in sensa proprio et litterati Christo conveniant; neque enim hoc ad praesentem quaestionem necessarium est :quidquid enim dicatur, integrum manet nostrum Lilla. TOM. III. 17
245쪽
argumentum; nam si ea, quae in V. Τ., de solo proprio et summo Deo dicta leguntur, in N. T. Christo Domino applicantur; manifestum est, Christum in novo Testamento tanquam verum et supremum Deum declarari. Rem Paucis selectrique testimoniis comprobabimus.
dentem suPer solium excelsum etc.... Nemo dubitat ibi de summo Deo agi, cujus majestas tam magnifice describitur. Tamen Ioan. Cap. XII ea de Christo exponit, et postquam V. 39 Isaiae ver-ha ex Cap. VI posuit. . . 'OPterea non Poterant credere, quia iterum dixit Isaias: excaecauit oculus eorum etc... subjungit V. 4I . . , Haec dicit Isaias, quando Oidit gloriam ejus , et locutus est de eo. . .
serio , Parate Miam Domini etc.... Totus hic tex. lus , ut patet, de uno vero Deo intelligendus est. Sed testantur Evangelistae, vocem illam clamantis in deserto, esse Ioannem , qui viam Christo paravit. Vid. Matth. III Marc. I Luc. I Ioan . I. - Ma -
laehiae quoque III ait Dominus ex ore Propheta . . . Ecce ego mitto Angelum meum, et Praeparabit Miamania faciem meam. . . Sed Christus ipse limith. XInit, Angelum hunc esse Ioannem Baptistam , qui praeparavit viam ante laciem Christi. Et Luc. I Zacharias ait. . . Praeibis ante faciem Domini, Pararcti ias eius. . . . Quid clarius Τ ait Bellam. De Christo Lib. I Cap. IVJ Cui enim Ioannes viam Partavit nisi Christol
246쪽
yopulus contra Dominum . . . . Quam ob rem Domi-ntis immisit in populum ignitos Ser entes. . . . At in N. T. I Cor. X 9. eI presse dicitur ... Neque tentemus Christum , sicut, quidam eorum tentauerunt , et a sementibus Perierunt. . . . Vide praeterea Isai.
XXXV 4 eollat. cum Μatth. XI 4. - Isai. VIII1 3, 14 coli. cum Lucae II 34. - Rom. XI 32. - et I Petri II 6. - Item Isai. XLV 24, collata cum Rom. XIV II. etc. - Cf. Belia . loco citato Totimnet. de Trinit. Quaest. VI etc.
ARGUMENTA CONTRARIA DILUUNTUR.
Argumenta adversariorum Dd duo capila revocari possunt. Primo loco ea veniunt, quae ad eludendam et infringendam vim illorum testimoniorum asseruntur , qui hus nos ad probandam Christi divinitatem utimur. Haec in directa vocatur objiciendi ratio. Secundo loco argumenta illa ponuntur, ex Scripturis pellia , quihus directe Filii aut Christi divinitas impugnatur.
Argumenta primi ordinis. Ogare. I. Illud Christi Joan. VIII. Antequam Abra
ham feret, Ego sum. . . Hunc hisbet Sensum . . . Antequam Abraham fieret Pater credentium ; Ego sum Christus, seu Messias. Scilicet Abraham ibi sumi potast pro patre credentium , et VOX γπεδα melius per praesens intelligitur. Ergo etc. REsP. NEGO ANT. Sensus graeci infinitivi determinatue per verba : Antequam et Ego sum. Abraham autem toto illo capite Pro Persona sumitur, ut ex contextu
247쪽
palet. Quando Iudaei Christo re ponderunt : Quinquaginta anno ς nondum habes eι Abraham Didisti etc. Atinon absurda , et plane illusoria fuisset haec Christi reo
sponsio: Amen , dico vobis, a latequam Abraham per conversionem geritium, Pater Credentium fiat, Ego su in Ohaic. II. Haec Christi verba . . . Ego et Pater unum sumus. . . t Joan. XJ unitalem tantum consensus, seu volt titatis indicant , sicut illa Joan. XVII . . . Pater sancte , scrin eos ire nomine tuo, ut sirit unum, sicut et
RESP. NEGO ANT. Quod verba, quae Ioan. XVII 1 et
Ieguntur : unitatem animorum tantum, et mutuam Apostolorum charitalem sigi ficent, tum ex ipsa rei natura, tum ex contextu clarum est. Contra Christum, Joan. VIII de naturae unitate loqui . manifeste liquet totam sermotas seriem Perpendetiti. Illa enim verba Christus Protulit, ut probavet oves suas in aeternum non esse perituras . neque fieri Posse, ut quisquam eas de manu Sun ra Pere L . . Rationem assert. . . Qiaia Pater. qiai eas) dedit mihi , major omnibus est. . . ut in Graeco legitur ; Ei quia. . . Ego et Pater unum sumus. . . Idem evincitur, si lectionem Vulgatae admittimus; sensus enim est; ne miremini, quod dixerim vilam et salutem ovium mearum in potestate mea esse: majora his dedit
mihi Pater, imo id, quod majus omnibus est, propriam naturam : unde eum nemo possit quidquam rapere de manu Datris Mei , neque de mea quis poterit; quia
Ego et Paser unum sumus . . . Viii. Supra P. 256. I STANT. Ex ipso orationis cola textu Ioan. X clarum
est, Christum sibi summam et proprie dictam divitii talem non attribuere, sed tantum insignem aliquam potestatem, et dotes quasdam eximias , ob quas impropria Dous diceretur, quo quidem modo etiam magistra ius di-euntur Dii. -. Ego dixi : Pii estis. . . . Psal. LXXX
248쪽
IIune enim Ioeum Christus ibidem adhibet, eum Iudaei eum lapidare vellent, quod se ipsum Deum faceret.
Rrap. Illa Christi responsio adeo non favet Socinia is Dis . ut eos maxime refellat. Nam facile fuisset Christo, Judaeis satisfacere, si is Deus non fuisset; imo omnino debuisset eos a lanto errore revocare plana et defitii tadeclaratione. At Christus id tam Paruin egit, ut eorum sententiam magis confirmarit. Utitur primuin argumetito a minori ad majus: Quod si Dii vocantur illi, in quibus auctoritas quaedam elucebat, ei iudicandi potestas: quanto potiori ratione is Deus dicendus est. quem Pater tot miraculis signavit, et Filium suum prohavit. Τum ad id redit , quod prius dixerat , idque denuo declarat vers. 58. . . . Si mihi non pultis credere , o eribus credite, ut cognoscatis et credatis, quia Pater in me est, et Ego in
Osaac. III. Contra Argum. ex Dan. I desumptum.1.R Verba ista: In princi io erat VerBum... mu adi in ilium, seu creationem non designat , sed exordium Evangelii , quando Ioannes venit praedicans regnum Dei. Si Joannes aeternam Verbi originem designare voluisset, non dixisset in principis , sed, ante Principium. 5. 9 Quae sequuntur, ita legi debent . . . Verbum erat apud Deum, et
Deus erat. - Verbum hoc erat in RrinciPB a'ud Deum. . . Brap. IIaec aliaque Socinianorum argumerata a Perle
Probant, eos veritatem in Scripturis nota quaerere , sed ad id unice esse intentos, ut verba Scriptum ad lihi dinem torquentes, vim argumen lorum aliquo .modo elidant. A D. I. Inauditum est, ut Vox pone ii quoties abso lute et simpliciter in Scripturis usurpatur , aliud significet , quam lemporis initium , seu exordium rerum. AD II. S. Joannes manifeste alludit ad illa verba Geis ne is. . . . In Principis creaviι Deus coelum et terram. . .
249쪽
Ae si diceret, in principio rerum, quando ereavit Deus coelum et terram , Verbum jam erat. Et, cum quaeri posset, ubi ergo tum fuerit Verbum, respondete Et Ver m erat apud Deum. Ne autem hoe Verbum laetum crederes , et productum a Deo ante mundi constitutio. nem, statim addit: Et Deus erat Verbum. Ergo necesse non orat dicere : Ante principium; nam vocum illarum complexus: In Prinelyto erat, aeternitatem Verbi clare ostendit. AD III. Interpunctio a Socinianis primum invecta absurda est , et ante illorum tempora inaudita. Quid enim necesse suit Evangelistae dicere: Et Deus erat. An sorsaci Dei existentiam probandam suscepit POBJIE. IV. Contra textum , Ioan. XX. Illa verba S. Thomae: Dominus meus, eι Deus meus ... non diriguntur ad Christum , sed assectum admirantis exprimunt Iae si diceret : O hone Deus , quid video i Ergo etc. RESP. Misera haec Socinianorum evasio ex ipsa textus inspectione diluitur; nam in graeco non legitur particula I, quae exclamantis et admirantis nota est, sed simpliciter art. o. Ceterum quae praecedunt, et Sequuntur Sen sum illum exigunt , quem nos adstruimus, et quem Pa tres et interpretes communi consensu illis verbis tribuunt. Verba S. Thomae ad eum reserenda sunt , quem Videbat, que in palpabat , quem alloquebatur: dicitur autem expressis verbis. . . . Re sndit Thomas et dixit ei. . . . OBIIC. V. Contra locum eae in . II ad Phil ρ. Verba Apostoli hunc habent sensum : Cum Christus summam a Deo polentiam acceperit imperandi mari et ventis, aliaque Stupenda opera exercendi, atque ita formam ali quam Dei prae se tulerit: hanc tamen cum Deo sequalitatem non retinuit, ac si eam propriis viribus, et quasi Per rapinam quaesivisset e sed eum ultro deposuit, Servilem prorsus couditionem suscipiens, cum se capi , viv-ciri, caedi, in crucem agi, et occidi Passus est. Ergo ete,
250쪽
BEsP. Vix ad finem usque snstineri potest tam insulsa
Scripturae sacrae conlOrSio. I. ' Vox μορφη Seu forma nusquam actionem Siguiscat transeuntum, sed semper aliquia constans et permanens. Id Praeterea in textu Apostoli suadet verbum existens , quod aliquid indieat rei permanenter inhaerens, praesertim quando Verbo λο βων opponitur, quo Apostolus utitur, cum ait Christum accepisse formam servi. Forma Dei ipsi erat naturalis et propria ; in i sor erat existens: Forma servi. ipsi erat adventilia , lysam acceHt. u.R Tam forma Dei pro natura divina accipi debet, quam sorma servi pro Datura humana sumitur: hoc secundum non ita siciantur Sociti iani: satentur enim Christum verum hominem suisse: ergo et primum admittere debent. Porro legenti cuilibet obvia est utriusque membri connexio. Formae Dei opponitur forma servi. In forma Dei Christus dicitur , Propter aequalitatem cum Deo. . . . Non ruinam arbitratias est, esse Se aequalem Deo. . . . Formam servi habuit propter aequalitatem cum hominibus. . . . In similitudinem hominum factus , et habitu inoen tuS ut homo. . . .
OsιIIC. VI. Testimonium, quod ex Cap. XI ad Rom.
eruitur, vim nullam habet: nam, ut Erasmus observat, post haec verba : Ex quibus est Christus secundum car nem , ponendum est Punctum , et quae 5equuntur referenda sunt ad Deum Patrem. Ergo etc. BESP. NEGO ANT. Erasini interpretatio levissimis conjecturis innititur, neque valere potest ejus auctorita SDontra unanimem Patrum et codicum lectionem, qui laudatum Versiculum, quBlis nunc exstat; omnes exhibent.
Certe vel ipse Socinus, licet hujusmodi argutiis maxime
delectetur, rei tamen evidentia coactus, lectionem quam
Vulgala hahet retinuit, et verba et qui est super Omnia Deus benedictus etc. ad Christum referenda censuit. Quod ibidem notat Erasmus, non esse scri Ptum a Paulo oc