장음표시 사용
81쪽
.. talionem l et eum audimus oculos, visionem, qua e is gnoscit; et eum audimus faciem, notitiam, qua inno- ε, tescit i et siquid aliud eadem Scriptura tale, commeri
m morat, puto spiritualiter intelligendum. N . . .
OBIIcITUR II. Homo tactus est ad imaginem et simi- Iitudinem Dei; atqui homo constat eorpore et anima.
BUP. DuT. MAI. Homo ad similitudinem Dei laetus
munis Patrum sententia est. Imaginem Dei in anima h minis sitam esse, quae in triplici sua iacultate intelliis gendi , volendi , et operandi aliquo 'modo, ' quamvis imperfecto Deum repraesentat. Quodsi nonnulli ex vete rihus censuerunt, etiam in eorpore hominis Dei imagi nem expressam fuisse; ii non de natura divina aeternae et simplicissima loeuti sunt, sed dei corpore, quod Chrissius in Incarnatione assumpsit. Ad : hoe dieunt Deum respexisse, eum hominem creavit. Ita Teritiae stib. de rem t. carnis cap. VI. . . . is Quodcunque limus ex re primebatur, Christus cogitabatur homo futuTuff. . . Ita in limus ille iam tunc imaginem induens Christi suturiis in carne, non tantum Dei opus erat, sed et Pignus. n. .
Nora. Quaeritur hoc Ioco, an . veteres . quidam Ecclesiae Patres Antropomorphilarum, errore suerint insecti. Aecusantur enim a nonnullis Theologis Melito Sardensis, Tertullianus et ''hanius; verum ab aliis egregie ab omnis erroris suspicione li-
Melito, qui se eundo saeculo Sardensis' in Asia
Episcopus suit vir pietate et scientia nobilis, nota tantum huius erroris accusatus nunquam. suit ub
antiquis Patribu , sed multis etiam laudibus cele-
82쪽
hratus. Unicum accusationis sundamentum in eo est, quod Origenes apud Theodoretum i Quaest. XX in Genes. J, reserat Μelitonem Deum cor POreum dixisse. Verum origenes, si id dixit, de-eeptus fuit titulo libri quem Μelito ediderat, nota de Deo corporeo, sed, ut vertit Rufinus, de Deci
eorpore induto, vel de Deo incarnato . .. περι εν
Tertullianum graviter accusant S. Thomas, Petarius, melius etc. Alii post S. Augussinum illum ah hoe errore vindicunt, et, quae pro more guo certis in loeis durius expressit, ea benigne et sensu Catholico explicari posse contendunt. Mulia quippe de Deo docet, quae cum Antropomorphitarum errore conciliari nequeunt. Deum quidem corpus vocat, sed corseus aut generis si et corporis nomine essen. tiam rei aut substantiam intelligit . . . Omne quod est ait lib. de carne Christi cap. II , corpus est avi generis; nihil est ineorporale, nisi quod non est ...Hine S. August. , qui diu in ea opinione fuerat. quod Tertuli. Deum corpus esse arbitraretur, senex Lactus, et re maturius Perpensa sententiam mutavit.
Vide lib. de Heresib. haeres. 86. S. 'phanius tam longe aberat ab errore A tropomorphitarum , ut eum ipse ex prosesso res laverit haeres. 7o; et cum a Joanne Hierosolymitano in suspicionem hujus erroris vocatus suisset, ipse in concione publica Hierosolymis habita fidem suam
83쪽
L Deum aeternum esse, ait Boetiui Lib. Moonsolat. ρhuos. Prosa 6.ὶ , ' cunctorum ratione de gentium commune judicium est. Verum sicut aeteronitatem nemo unquam negavit, ita quid illa sit, nemo intelligere unquam aut eloqui potuit. Ne tamen ex hae obseuritate triumphos agant, Atheii eum et ipsi aeterni asi quid admittere cogantur. Nam rerum naturalium aut materiae Creatorem: negare
non possunt ι quin materiae aeternitatem illam at tribuant, quam nos Deo, seu Enti summe intellugenti potiori utique 3jure attribuimus. II. Quo abstrusior autem haec quaestio est, eo magis in ejus indagatione desudarunt Theologorum
et Philosophorum ingenia r quid i Philosophi tum
Veleres, tum rodentiores hae de re senserint, nostrum non est inquirere. Theologorum duae sunt ibi oppositae sententiae. Primn rotundo statuit aeternitatem esse durationem successivam, sive tem pus infinitum et altera .reternitatem stabile aliquid esse contendit, et immobile, quod i nullam . dumtionem proprie dictam, nullam temporis conlinun
tionem sibi adjuneiam habeati Prima iaciliora qui-
84쪽
dem dieere videtur, et humanae rationi propiora; . verum attentius consideruta Plurn Pugnantia, . et contradietoria contMere deprehenditur. Igitur quam. plurimis verisimilior videtur ea sententia, quam Thomistae suam secerunt, et quae nullam successi vam durationem in aeternitate admittit. Hi omnes libentissime subseribunt huic Boetii de aeternitate definitioni. . . ESemitae est interminabilis pitae tota simul et Perfecta possessio. . . Non dissitemur in hae quoque sententia reperiri obscuritates; sed illae ex mentis nostrae imbecillitate oriuntur, quia nos in exiguo temporis puncto eonstituti, durationis notionem ex mutabilibus fluxisque rebus habemus, quam utique in Deum transferre non POSSumus. Alia omnino est, temporis, et aeternitatis Dei, et creaturarum ratio. ω Quidquid vivit in tempore, ait idem BoAlius, id praesens B praeteritis in sutum procedit : nihil est in tempore constitutum, quod totum vitae suae spatium pariter posset amplecti. Ηesternum jam perdidit, in hodierna quoque vita non amplius vivit, quam in illo mobili, transitorioque
momento. is ... Dei ergo duratio, quedmadmodum ejus natura, stabilis est et immota, neque tem- Porum fluxu augetur. Nos autem, eum in aetem,tate partes succedentes fingimus, similes sumus iis, qui cum secundo flumine seruntur, littora et arborea
III. Haeci utique quamvis imperfecta aeternitatis divinae cognitio plus quam sussiciens est Sapienti, ut . sciat, quo figere debeat eor auum; nhiivera' sint bona, ubi vera sint gaudia. . . Quoniam mea impii Liax TOM. III. 7
85쪽
tanquam sumus, qui a rento diffusus est. Iusti am.
tem in perpetuum Misent, et Vud Dominum est mem res eorum. Sap. V... . Qui Rdhaeret mundo, cadet eum labili, qui Deo jungitur, firmabitur in aevum. Noe ergo magni animi ac vera sapientis indicium. est, spernere peritura et sallacia hona, ne amittanis tur aeterna; vati quoque isti patienter ferre praetereuntia mala quia... quod in Praesenti est momem
laneum , et lare trGulationis nostriae . . . t aeternum
gloriae pondus veratur in nobis. II Cor. IV, 17.
Deus est aetemus. 3Psos. I. Omnibus iis argumentis, quibus suprn. probatum est, Deum esse Ens necessarium, R sae lipso Existens; nam Ens absolutum, quod est ipsum esse , et rerum omnium principium et causa; quod iacit, ut essent tempora; quod ex naturae necessitatu existit, non potest habere initium aut finem. Ergo est aeternum. il: tau .. Pllos. II. Scripturae aeternitauem Dei optimo ad intelligentiam nostram modo loquuntur cum eum dicunt ante omnia tempora suisse . et post tempora suturum esse; nulla in eo tempora cogitari Posso, sed absorberi quasi ab ejus aeternitate; non immo talem eum tantum esse, sed habere immortalitatemete. Pauca tantum seligamus ex utroque scedere inaxtimonia Paal. LXXXIX 2. . . . Priusquam myntes flerent aut formaretur terra et Orbis, a a culo, et
86쪽
usque in saeculum tu es Deus ... Isaiae XLI 4. . . Quis haec Openatus est eι fecit, means generationes ab exordio p Ergo Dominus, Primua et noDissimus ego sum. . . Et iterum Psalmista ait Psal. CI 26. α8 et ex Psalmista Apostolus ad Hebr. I. . . Initiolia Domine terram fundasti. . . Tu idem ipse es, et anni tui non deficient. . . II Petri III 8. . . Unus dies πud Dominum sicut mille anni, et mille anni sicut unus dies. . . . t ad Timoth. VI I 6. . . Qui
a Ius habet immortalitatem. . ia . l. Paos. III. Ex cosc. . 0. Concit. Nicaenum generale I. Filii aeternitatem speciali decreto asserendam putavit contra Arianos, ne a divinitate alienus πω deretur, si esset ab aeternitate exclusus. Hinc in fine Symboli additum est. . . . Eos autem qui dicunt, is erat aliquando se ua quando non erat. Rut- mobilem aut mutabilem filium Dei, anathematigatiis S ' Dei Catholica et Apostolica Ecclesia. . . . Idem docet Lateran. IV Cap. IV Firmiter. - Ex Patrih. unicum adducimus Tertuli., qui Lib. III. contra Marcionem ait... ω Quantum humana conditio de Deon definire potest, id definio, quod et omnium coum scientia agnoscit, Deum summum esse magnum, is in aeternitate constitutum, innatum, insectum sinem initio, sine fine. ..
87쪽
De immensitate Dei. . OBSERVANDA
I. Boo attributum magnam habet cum aeterni, tale assinitatem. Quemadmodum Deus nullis tem' porum spatiis continetur, ita nullis locorum legibus illigatur. Ipse in tempore non est, sed tempus in ipso; ita etiam in rebus non est, sed res in ipso; et sieut aeternitas omni successione caret, neque per partes evolvitur, ita immensitas omni extensioneoaret, et per spatia non dividitur. Unde potius cumlaeo et tempore est, quam in loeo et tempore; ut optime ait S. Anselmus. Da hac Dei immensitate paria non ganserunt antiqui gentilium Philosophi; ut ob
GLJ; meliora tamen recentiores plerique, utpotu Hebraeorum et Christianorum dogmatis jam imbuti. Si inustino Martyri fides est, Plato et Aristoteles in hae re aberrarunt: sed aliter sentit Tertullianus ita Apologetico; ubi expresse ait, quod Stoici Deum
Pomerint. . . extra mundum, qui suusi modo extrin-δecus torqueat hanc molem I intra mundum Platonici, qui gulernatoris exe lo intra illud maneat, quod regat. . . Melius sane Platonici quam multi ex Socinianis, Remonstrantibus, aliisque Novatorum 1ectis , qui Deum summo insidero coelo, et terris
88쪽
pntentia non substantia adesse sinxerunt. Εjusdem erroris suspectus habetur ex Catholicis Augustinus Stetichiust Eugubinus, Saee. XVI hibliothecae Vatie nae praesectus. Erasmum Rotterdamum ita ab hao suspicione liberare nititur cl. Laurentitia Berti sDiis acipi. Thelag. tib. II GP. VJ . . . M Erasmus, et t. videtur potius ridere aliquorum logomaehias, qui disputant, num Deus sit in spatiis imaginariis,
quidve agat in antro genrahaei. n . . 4
II. Igitur Deus ubique est, non sanium rationa scientiae, quatenus omnia cognoscit; aut ratione Potentiae, quatenus omnia producit; sed ratione ubstantias, quatenus modo quodam ineffabili omni bus rebus substantialiter praesens est; non eo modo, ut spatio aliquo circumscriptus sit, aut per varias sui partes, variis eorporum partibus respondeat 3
neque desinuise , ut alunt, sicut Angelus, qui licet
totus in qualibet parte loci sit, in loco tamen eo tinetur: sed ita, ut totus sit ubique, tolus in omni Ioco et totus sine loco. Hinc scite S. Augustis Epist. i 87 alias 57 ad Dardanum. . . . In eo ipso , quod Deus dicitur tibique dissus, earnali,
resistendum est cogitationi, et mens a m oris aenis
albus aνocanda, ne quasi spatiosa magnitudine αρ nemur Deum per cuncta di iandi, stetit humus, aut humor, aut aer, aut lux ista dissunditur. Omnia enim huiuscemodsi magnitudo minor est in sui arte, uiam in toto ... De his nulla est intor Catholieos ententiarum diserepantia. Disputant autem The logi circa modum huius substantialis presentiae, seu circa causam riua formalem. Nos libentius suhser,
89쪽
s h i mus lituo S. Ioannis chrysost. sen levitae s A in XXII in Epist. ad Hebr. Quod Deus tibique
ait, scimus; quomodo autem, nou intelligimus . . Id potius diligentissime curemus, ut exhibeamus nos sanctos, et immaculatos, et irreprehensibiles coram ipso Ad Coloss. I am. scientes. Deum nobis testem ubique adesse. Nunquam nos deserat hasta cogitatici; vehementer enim excitat ad virtutis studium; neque, cum Peccavimus, sinit esse securo
est immensus, rebusque omnibus per
Paop. I. Scripturae et Patrum auctoritate. Jerem. XXIII 24. . . Si occultabitur Ois in absc-ditis; et ego non ridebo eum, dicit Dominus p Numquid non coelam et terram ego impleo, dicis Domianus p . . . Non igitur sola potentia, aut cognitione, aut essicentia, sed et substantia Deus est in omnia hus. Ioh. Xl 8. Doua dicitur excelsior coelo , Pr fundior inferno, longior terra, latior mari. Quo clare ostenditur, non tantum spatia omnia implere. sed nullis posse spatiis finiri Dei immensitatem. Actor. XVII 27. . . Non longe est ab unoquoque -- atrum; in 'so enim iri mus et mOνemur , elim mus . . . Vide etiam Deuter. IV, 39. - Baruch Iu
. Patrum testimonia apud Petavium aliosqui
90쪽
9 Theologos reperiuntur. Sussietat nobis in re tam
certa unum, aliumve laudasse. S. Ambros. lib. I de fide cap. I 6. de Deo inquit. . . . M Compleris a omnia, nusquam ipse cunsusus, Penetrans omin m nia , nusquam ipse penetrandus: ubique totus, in hodemque tempore vel in coelo via in terris, .is vii in novissimo maris Praesens. S. ChrisOst. ln psalm. Da. . . re Deus non tanquam eselo inis , clisus respicit eminus quae fiunt in terra, sed'- utique praesens, et omnibus 'assistens. is . Et S. Augint. in υιst. au Dardanum . . . M Est ergo in Deis per cuncta diffusus . . . in solo Melo totus. 'maehn Aola terra totus; et nullo contentus loco. Moin seipso ubique totus. . . Ucide fatendum .- est, ubique esse Deum, per divinitatis pra
Paos II. Idipsum rex infinita Dei perseeliona 'fiecessari. deducitur; nam rebus omnibu , intima Edesse, non tantum nihil continet imperfecti; sed
. nobis concipitur ut Droprietas summae, et excel
lentissimae raturae. Quomodo loco contineri potest infinitus Τ Quomodo in uno spatio existere,. et inr alio non e sae, qui omnia spatia creavit 7 Elisi estinalicubi et inen ubique et an necessario illi loco ad ictus Qui, tantam insipientiam ferat 'At libera sibi sedem Elegit' Ergo posset eo loeo discedere ,Ἀi migrar ahuri. ' tia i l
. rerum omnium causam esse; omyia igitur ab ejus oluniste pendere, ejus nutu gubemari, eju3 vi lute vivere, moveri, et esae. Ergo rebus ommbus