장음표시 사용
51쪽
& aliqua esse, quae moveant se ipsu,
tametsi non moveantur ab alio. COn- tra Atheos sit.
Lumine naturali patet homini virtute praedito , solum Deum ess eluitu-iem objectivam , seis ultimum . . em
PRaemitto, me non hic dogmati.
cum agere, nec proinde decenter esse excurrendum ad Atheos con Vin. gendum, sed supponere cum Anmmo in libro adversus insipientem , Deum esse summum bonUm; quo majus excogitari non potest, & primam intelligibilem veritatem ei e . Praemitto secundo , hominem a Deo taliter conditum, ut Valeat suum finem attingere, & sic posse perveni re ad sui centrum Deum, quod est ut . timum satiativum, ut bene probant Theologi.
52쪽
Probatur ergo primo assertio praejacta: sapientia illa, de qua Salo. mon ait, quod sortiter, & sis aviter omnia disponat, ita ut unusqujsquo suum finem attingat, sapientia , inquam , DeuS hominem taliter condi iscit . ut possit ad felicitatem perveni, re , sed nemo potest ipsam attingere , nisi sit virtutibus moralibuS pri e litus: ergo Deus taliter condidit hominem, ut si virtutibus excellat, ad sui valeat beatitatem venire . Major est certa quia omnia eius Opera sunt Valde perfecta , nec perfectum est opus , quod suum non habeat centrum , scuulti mum finem . Lapis quiescit in centror equus hordeo, hos faeno quiescunt . Homini tamen est unicum ce Dirum Deus, ut de fide suppono. Probatur minor, Virtus definitur, vel a Peripa - teticis cum Aristotile a. Εthiporum habitus , qui bonum facit habentem , opus ejus bonum reddit ,': vel cum D.Thoma qualitas, qua bene vi vitur,
ct qua nemo utitur male: quod si hae
53쪽
Scholarum definitiones Recentioribus displicent, placet remotis habituum,& qualitatum vocabulis', quae Recen. tiores derident, & non est hujus loci firmare , placet cum Recentioribus ipsis definire virtutem ψ Vel tumeta . di vel En delechiam, seu vim facilitantem potentiam ad benε operandum'. His praesuppositis, sic probo datam minorem: Qui habet virtutes morales, habet potentiam volitivam, seu volvu-tatem sic bene dispositam , ud valeat
ad sui objectum pervenire, & in ipsa
quiescere : Potentia visi x a tunc dici. tur sana, quando organa sunt sic benδdisposita, ut nihil impediat, quin yisibile , ad quod cognoscendum eis efformata, valeat videre . Si humor aliis .
quis, puta in pupilla, impediat poten
tiam visivam , certeanon sana eri z
ipsa potentia. Quod de PotentiiS na- . turalibus diximus, id de liberis est: tenendum. Si voluntas hominis sit praeoccupata, vel praejudicata ab am εxe boni creati, cet tia non poterit sing
54쪽
virtute,habitu qualitate, lumine,ende . Iechia facilitante voluntaeem adist naismum bonum attingendum; si autem cum virtute velit adinvenire bonum
aliquod, in quo tandem quiescat, nihil est, quod valeat ipsam potentiam vo- Iitivam impedire, quin suo quiescat,& saturetur in ultimo sine. Probatur secundo, quia in tacitum potest aliquis aliquod bonu amare, iaquantum considerat aliquam ratione boni in bono,quod amat,contradi itinctam a Deo; sed qui habui virtutem
moralem , ut videbimus infra , habet voluntatem sic benὶ dispositam, ut noimpediat, quod intellectus omne bona ita Deo esse cognoscat;ergo non potest alio trahi a bono,cum ad haec intelle .ctus reflectit; ergo&o Constans est Theologorum, & Philosophorum ansertio, qua unusquis que t tur , non posse voluntatem nostram rejicto b no majori clar visio minus bonunia
amplecti . Τriplex est bonum , quod voluntas potest amplecti, scilicet d D te α
55쪽
lectabile utile,& honestum,sed haec omnia tria bona cu voluntate hominis virtutibus moralibus pr'dit, mesco gnoscit esse in Deo,& sane meliori forma, si quidem eminenter,seu depuratis imperfectionibus; ergo volutas homi - nis virtutibus moralibus praediti, non potest, du virtuose moraliter agit, seu in sensu composito, ab alio , quam δsummo bono Deo allici, & trahi. Probatur modo, quod omne bo num , tum delectabile , tum utile, tum
honestum reperiatur in Deo, & primo quidem de delectabili . Delectatio, prout c dicit. D. I h. contradistinguitur a Delectatione brutorum, dicitur in homine gaudium , est quies potentiae in objectb, ad quod
tendebat, prout consonat rationi. De hac delectatione exclamamus ad Deu: delectationes in dextera tua usque in finem,& Apostoli ibant gaudentes, ob delectationem ex virtute potentiae Procedentem;virtus enim moralis dat
Prompae, faciliter , &-del stabiliter
56쪽
33 iioperari, ut infra ostendetur'. Sed so. lus Deus, utpote dictans, quod est rationi consentaneum, potest nominena sic delectare; ergo &C. -- Utile definitur, quod est accom.
modatum cum fine. Hinc virtus eth
via ad praemium, & utilis ad consequendum ultimum finem. 1eu felicita. tem, re bene monet Aristoteles primo Ethicorum, quod felicitas est praemium virtutis ; Uia ergo ad Vicita tem virtus , L d sine D o consequi felicitatem non Pollamus ; ergo utili: Deus; erso &c Honestum ex Isidoro dicitur, quasi hominis se atus, scilicet honore dignum ex quibus Omnibus, constat uti- Ie Omne , & honestum coadunari i Dco, a quo omais virtus durens ad ipsam felicitatem . &cui soli omnis debetur per essentiam hon*r, & solum per participationem habenti virtutem moralem, vel honestum; ex Tu .lio enim virtus consuli litur cum Λ
nesto ; siquidem ipse Tullius dividit
57쪽
honestum in quatuor virtutes prines. Pales, seque,ac dividitur ipsa virtus in genere. Ipsemet citatus Tullius dicit,
quaedam esse bona, quae voluntate trahunt , & alliciunt, inter quae Virtus , scientia, ct c. ergo Deus summum bonum voluntatem tradit, non nisi ta. men illius, cui verum dat virtutis habitum moralem. Probatur tertio,& ultimo:Deus est prima veritas , quae est objectum ii tellectus , non fingentis, sed intelli gentis, scilicet intus legentis, seu essenistiam penetrantis , atqui solum hCmo Virtutibus praeditus , & non eaei peca,tu a vitiis potest hanc primam veritatem agnoscere , & in eo felicitatem omnem collocare; ergo solus homo virtutibus moralibus praeditus, seu non excaecatus a viiijs, potest cognoscere hanc primam veritatem , &quiescere, seu felicitari in ipsa. Probatur minor , quia solus insipiens dixit in corde suo, non est Deus ; sed rationis usum babena cognoscit primam
58쪽
mam causam; & primam veritatem.& omni nationi patet lipeo primaritas, dum homo non est excaecatus Avitiis iuxta illud Autlioris inter ope- xa Prosperi. Qua iacet extremo Tellus eireumdato
re mundi, Sese nostros avnos , celifaecula prisa reis
Sensere omnes esse Delis , nee de te
Si ergo est homini ingenita, di
inseminata, ut utar verbis Damasceis ni ., notitia Dei, seu primae verita- tis , conclud*ndum est, quod insO- lo h6mine vitiis excaecato tale lumen deficiat.
obiicies primo cum Heraclito Possessio rerum temporalium.potest stabilire statum omni aggregation bonorum pertii tum,adeoque selicsta tem ipsam taliter cum Boetio d fini - 3 tam
59쪽
tam. Probatur antecedens ex Aristo. tele primo Ethicorum cap. I. Omnia . pecuniis posIidentur,& Ecclesiaste Io. pecuniae omnia Obediunt, ergo&c. sed habens virtutes morales , ut Pluin rimu his omnibus indiget; ergo dilae. du, quod virtutibus moralibus praedia . tus non possit felicitatem acquirere. Respondetur bona temporalia aliquando conducere ad se licitatem , ali
quando deducere ab ipsa . Sola vlitus eii illa, qua nemo male utitur; bonis mutem temporalibus quisquis bene
utitur, potest: ea hab ore , tamquaITO
media ad habendum Ultimum finem , &de faeto divitiae potius deleetant di. stribuendo, quam pollidendo. nec ho mo rationis compos divitias quaerit, ut eas semper absconditas 'habeat,sed, ut utatur eisdem . Non ergo divitia sunt ultimus finis, sed medium ad con sequendum ille ma ac proinde ad felicitatem conducun . ' . 'Ad id, quod relatum est ex Aristo. tale, Respondetur post deri, pecuniis
60쪽
Omnia bona, quae venduntur, non, vero Omnia bona, quae ad fidelicitatem proximius conducunt , vel sunt ipsa , filicitas. Quod dicitur Ecclesiaste 1 o. intelligitur pariter de ijs, quae sunt venalia, vel de hominibus avaris, qui pecuniae Lbediunt , .non vero de ipsis hominibus virtuosis , sive virtutibus. virtus est: sussiciens praemium sibi ipsi, quatenus felicitatem objectivam indu
Objicies secundo:Εxodi primo dicitur: Dijs ne detrahas , quod intelli. gunt Expositores de ijs , qui regimi
ne , vel potentia praesunt, sed virtusi moralis non dat regere , nec potesta tem, & vidimus plerumque homines nulla virtute ornatos ad imperiunti,askimi, regimen, & potestatem ; ergo lumine naturali patet inicitatem Objriativam,non in Deo,sed in potestate,& imperio consistere. . Respondetur ex dissis erui duia1 ae potentia ossicere homines similes Deo,