장음표시 사용
91쪽
68 lantes, stili quoad physicas entitates , ' sed bene amittitur secundum ratiorinem Prudentiae quae debet semper determinare , quaenam Virtus sit exercenda & habebit absolutum dominium , ncc virtuteS benὰ erunt inseris ientes , quando ratio non simul halbebit omnes subditas sibi. Quarto Alexander habuit forti. tudinem sub aliquo respectu heroi- cam , std non absolute, & simpliciter talem . Quando enim intemperantiae se dedit, tunc fracta est aliquantulum fortitudo ipsius. His praejactis bene ι insertur virtutem esse dispositionem ad optimum. Non enim est optimus actus virtuosus, qui non habet sibi ad iunctas quascumque virtutes . Inserintur etiam competere virtuti facilita. tem, & jucunditatem . Quisquis enim est dispositus, & aptus ad optimum, non invenit dissicultatem ad superan da impedimenta, nec allicitur voluispiate cor 'orea iam fugata per omnes virtutes morales solum in honesto
92쪽
. - voluptatem omne mmdinvenit.
Alia definitio Firtutis coincidens cum allata haec est : virtus est medio-
critas extremorum, & hanc definitio. cem asserunt Basilius,& HieronymuS, . ι
& etiam Horatius. Authoritates Basilii, & Hieronimi vide in commentarijs ipsorum in Isaiam ; sed brevis authoritas Hobratij referatur hoc carmine . Virtus es medium vitior tim '' ntrinque redactum : Haec medietas ia. cau1a est, quod virtus sit dispositio persecti ad optimum, quia Optimum est illud, quod a pessimo maxime diis . . - stat ,& ita medium distat maxime ab extremis, ut virtus a vitibi. Et hine
hetae colligitur alia proprietas virtu- tis, nimirum Oppositio cum Viti jS; tot ... enim fere sunt Virtutes, quot Vitia ,- quae opponuntur ijsdem, unde Theo- logi dicunt peccatorum speciem desi1- 'mia specie virtutum , quibus peccata ODROuuntur ; sic avaritia est quod-
93쪽
digalitate , quiri avaritia: opponitrix liberalitati, quae respicit dare, ut de-inet, & non minus, ut avaritia . Prodigalitas vero opponitur Ρarcimoniae, quae respicit retinere , quantum Oportet, & non minus, sicuti Prodi- galitas . Quanto autem aliquid mR' .gis opponitur vitio, tanto magis es hvonum , & ideo Virtus, quae Opponitur extremo per excessum, & extremo pex desectum, est optima . Colligitur etiam honorabiIitas; optimum enim est debere honorari; non enim est virtuosus, qui honoratur , sed qui honorari debet. Proprietas etiam consormitatis in actibus demonstrat optimam ess virtutem, quia virtus est principium.
& radix persectionis, ut loquitur Ari-
Virtus dicitur latinE a viro, ut anserit Cicero lib. a. Τusculanarum quaestionum,& benὰ quidem,quoniam
virtus solum, moralis nempe de qua
hic icquimur, distinguit nominem ,
94쪽
n homine, virtus enim intellectualis competit etiam daemoni, non sis
Res sunt cauta producentes vir - tutem . moralem ex Aristotelo, scilice: exercere actum illius virtutis, a quo magis recedit illud vitium ad quod' homo inclinatur,secundo declinare a vitio , juxta illud D,Midis naὰ malo 9Iae bouum tertio abstinere voluptatibus corporeis . Flaeo Omnia facile' obii aetatur . si servet medietas;dicit tenim Alex der Aphr di saeus vetustissimus commentat ' AristotElis , quod siquis velit se to tum convertere ad extremum illud
'irsetis, quam assequi ison hi hebit Mentum . Velut enim , qui vult o M
95쪽
m' ad dexteram, illud ad sinistram, non tamen totaliter,ne illud frangat, sic qui inclinatur ad Avaritiam, no debet tantum flectere ad actum virtutis Libera litatis, ut accedat ad Prodigalitatem, sed Potius dare , quod est proprium prodigalitatis , quania retinere , quoad ost Proprium avaritiae. Virtutes morales quatuor prae- .cipue assignantur a Platone lib. 8. do Republica, ab Aristotele lib.7. Polit, Corum , & ab alijs, sed nobis satis est 'adhotare dictam divisionem ex Augustino, utpote conducetitem ad confirmationem nostrae assertionis de beatitudine consistente in amore Dei. Dicit Augustinus de moribus Εcclesiae cap. I s .quod, si virtus ad vitam beatam nos ducit , nihil esse. omnino
virtutem affirmavero, nisi summul amorem Dei, ut temperantiam dicamus amorem Dei sese integrum, in. . Corruptumque servantem , fortitudi
96쪽
7 .rentem, justitiam amorem Deo solum servientem, di ob hoc bene imperan- tem caeteris , quae homini subject sunt; Prudentiam verci amorem discernentem ea, quibus aditur in Deum ab ijs , quibus impediri potest : Ratio datae divisionis est, quia VirtuS morain iis quaerit optimum, & Per Pruden- tiam cognoscit, quod sit Optimum , Per temperantiam optime sedare pansiones magis praecipites , Per sortitu- dinem metus irrumpentes, &perjustitiam , quae spectant ad alterum.
P Rudentia ab Aristotele definit
. habitus vera ratione activus eOxum i quae homini sunt bona, Vel ma. la. Dicitur habitus quia est revera facilitas modo explicato, & vera ramelone activus, non quod Prudentia Vem. 'iritatem semper attingat, sed quia pru i dens
97쪽
dens verum quaerit, quod verosῖ- milius est, semper amplectitur. In 11OC differt Prudentia a scientia, quia scieri. tia est de rebus veris, aeternis, & necessarijs; Prud tia vero est de vero similibus, & contingentibus, unde Prucens saepe fallitur , sed non vertitur vitio ipsius hujuscemodi error; assimilatur enim medicinae, & nauticae Non dicitur malus medicus , qui dad medicamentum infirmo,ex quo medi. camento , juxta regulas artis , debet convalescere aeger, sed si medicamentum non sit bene aptatum juxta cir- cumstantias, quas potest inspicere; sic etiam Nauta si naufragium illud nota vitet, quod juxta regulas artis vitare non potest, adhuc dicitur bonus
Prudens ex Isidoro dicitur qua si
, Porro videns, non quod certe videat Omnes circumstantias. quae intra coarhominis la ent, sed quia Videt ex sex qu:bus vero similiter elicitur indo.
98쪽
det. Potest utique Piuia CDS ex Oro a vultu, gestu & sermone com jcere ai-foctus eorum, cum quibuS conversari debebit sed aliquando homines ita fin- cunt, Ut Vix eorum natuta coni jcii , Dossit . Atqui etiam Tiberius , qui occultissimus erat , cum laudare uehuit Germanicum, & Drusum , in laudo Germanici demonstravit se dissimul1xe, non tamen in laude Dr uti, quem vere amab3t . . . ' Dicitur Prudentia habitus astivus eorum, quae nomini sunt bona , vel mala, quia prudentis eth videre ,
quaenam virtus in aliquo casu heno sit exercenda,quaenam malδέ licet enim virtus semper sit bona , non tamen ea. . . dem convenit semper.
Deficitur etiam ab Augustino Prudentia rerum ab homine expeten-- darum, & fugiendarum scientia. De- set quippἡ prudens videre, quaenam debet expetere , quaenam fugere de- ac ἀ . . Propterea observandae sunt
99쪽
76 . singulae partes prudentiae, ut eam
Partes potentiales prudentiae, vel munera , vel actus illius , vel virtutes Prudentiae assines sunt tres , videlicet Eubulia , syne sis , & Gnomo. lEubulia, sta bona consultatio, est investigatio mediorum , quae apta sunt ad consequendum finem , quae Tentio consilia . Finis debet semper I iaeponi aequus iniquo, honestus utili , utilis dulci; & quoniam nos, Vel
ex prava inclinatione, vel ex ignorantia , vel ex mente praejudicata finem nescimus semper Monum dignoscere, nec media callemus, quae conducunt
ad finem, ideli nos debemus consilium petere, ut monet Salomon palIim in libris proverbiorum, & Ecclesiiastici. Praecipitatio est illa, quae opponitur. huic virtuti, & proinde nos debemus non praecipitare judicium , & delibe , rationem elicere , sed plura consilia: retere, vel intra nos ipsbs conserendo media, quae possunt cunducere ad ri.'
100쪽
nem , vel consilium petendo a dothis; timoratis, & nullo affectu praejudicatis in porrigendo consilia . SI,Vis eth expedita, & promp- . ta facilitas inveniendi media, vel con- filia conducentia ad assecutionem finis praescripti . Haec virtus est: po
tius a natura insita, quam arte acquisita; licet quandoque ex frequentatis actibus pollit haberi . Guome est virtus illa , quae exequitur consilium , quod optimum judica vit ς cum enim prudens per Eubu' liam primo consilia indagaverit, secundo I er Synesim cognoverit, quod-tram inter illa, quae praemeditatus est 'consilia, Optimum sit, tandem devenit ad executionem illius, quod op timum censuit.
ut in hac parte prudens se op time gerat, debet illud consilium exe- qui, quod non propria passio, neque consiliari j affectu optimum censet, sed qu a juxta regulas morum , & dat in hoc prud*ns consilium Emmanuel