장음표시 사용
111쪽
ta. ues ubi repugnatiam frigoris, aut humiditatis deuia citft aerior, per aure,ut hic ardet pro uiribus praeis sentibus, ita besua agit, aut patitur: quippe quae fertur caeco ex latenti quodam e raptu, seu uectione. Quin Cr ex hominibus quam quis in beluae naturam atque inrigenium degenerauit, tam sine consultatione rapitur ad actiones suas praeceps. Sunt quaedam animalia adsimuri lationem Cr disimulationem a natura facturui vulpes,Cr fetis quum uenatur murem: quae cautio nascitur ex metu,ne quid patiatur aut amittat.nam in bruto, quum adsuum obiectum ruenti offertur periculum, retardam tur prior impetus ab altero contrario. non est ea conissultatio,sed impedimentum prioris motus: ut quum pila misya exaduerso repellitur , vel inhibetur. tandem quanalidior est concitatio,abripissecum ob lytentem. In boaminibus autem quum affectus duo aduersi pugnant ,-αhementer concitat etiam neruore illo animi opprimiatur mens,non est tame nulla deliberatio qui enim ex illa vinci non sine ulla omnino uincit ratione, tametsi pera
exigua: sed quae iudicio ab effectu decepto efficaci manideatur in praesentia, dignifimaque cui obtemperetur. eis; est peccantis ignoratia qui quod expetit, existimat esse bonum in praesentcnon considerans aliud esse melius
etiam nunc:e uturum bonum,quo sperat se malum hoc compensaturam,incertum 6ὶ. Grande Dei munus est Itaberius voluntatis , qua ille nos filios suos constituit, non seruos G in nostra possit manu,quales nos uellemus effingere, opitulante illius fauore aegratia.alioqui nihil quod ad excellentiam uirtutis attinet, inter nos Cy beluas distaret,si tam omnia in nobis ageret potentia quaedamnatura necessaria atque ineuitabilis , qucri in brutis.
112쪽
DE ANIMA LIB. 1 I. ros Et uoluntatem nostrum mouent eadem illa,quae iudiciueortractu quodam cui qui primum annulum trahit intorque,Cr fecundum Cy tertium trahi ob eorum inter se connexionem Instigatur quoque amentibus superior Tibus,ut angelis er dimonibtura Deo autem potistario quo solo potest cogi, uidelicet a quo uno accepit non libertatem mod)sed esse.quum uero est a vi Cr potestaure maiore concitata, assurgit supra modum naturae ac facultatis suae:atque eo magis Creuident ,quu a Deo
ip*.ediis ea opera,quae sea eadem,ubifacta sint, adomiretur:Cr si uelit animaduertere, euenum se a ui superiore facile intelligat unt qui humanum uoluntatem coelo penitus fusciunt,CT asDisrab istis nos impe iez subtauri cogi prorsum asserant,nedum admoneri uel instigari: quo de genere funt matheniatici.videlicet agunt issi,ut mos estfere eorum,qui uni se arti alicui penitus tradiis derunt,aut qui ex ea magnum uel nomen vel quaestu ueariantur, uellent quaecunque sunt in mundi uniuersitate, sub istius scientiae materiam Cr limites venire duero seruiis non tam artis amore immodico,quam ut is ματum:ut id scire ac tenere uideantur , quod in orbe sit non praecipvum mod),ueruetiam pene solum. Sed proufecto coelum ut inanime,non aliter potest nos movere aut impellere,quam per fulsimile,hoc est per constituα . tionem corporis.Quod sὶ coeli naturales sunt facultates ad agendum ex una facultate σ caus non poterat effectus existere contrarij. atqui sub unoquolibet dere u
luntatem hominis, si ad hoc aut istud follicitetur,uio demum nihilominus ad utruncunque fuerit codibitum se
applicare quod est ualde pugnans cum actione natur
ii,qssae certum unam uliquod e fcctu necessaria prodi
113쪽
eitmec est quicquam magis a nece litate alienum σω stans,quam libertas. Itaque si in coetu ac sideribur est neces itas,inuoluntate autem 1sicut ostendimus libertas, apparet profecto res esse inter se diuersas admodum Crrepugnantes coelium humanam uoluntatem. j auteis Deter praeuidentia Cr. prouidentia perturbantur, quemadmodum cum illarum ueritate constare uoluntaritis nostrae poysiit libertas:ut quod praeuiderit Deus futui rum,mutare uoluntas humana possit sua libertate, CrDeum uel fallere, uel mendacem facere. Caeterum Dei praeuidcntiano magis libertatem mihi meam adimit, quam a pectus tuus, dum me aliquid agentem intueris.'. . sed neque prouidentiarquippe est praeuidentia mens diis vina cuncta praecognoscensuel ut aptius loquari nosces praesentia.nihil est enim illi praeteritum aut futurum. Prouidentia est uoluntas,consilio immenso uniuersag bernans.Atqui uoluntas haec diuina,voluntates angolia era Cr nostras liberus esse iugit. Itaque quod libere agimus, erillam agimus:id est,issius praescriptione ac beae
nescio. Ille autem falli posbet,aut mentiri, si quid esset
ei venturum,ulit tranfultum, ut nobis. nunc aute, quum
ei sit aeternitas tota praesens,nemo sit de istiuου sapientia ψὼ.ἡ μ it tς folicitis .in uoluntate actus sunt duo,appr
ii, lavi batio G reprobatis,ex quibus actuου exteriores proficia duo. scutur.Approbatio,quae est de bono,parit executionem ad illud consequensum rei obatio autem,quae de meso, uel insurrectionem ad illud Jrerandum,uel contractiorinem Cr fugam ad euitandum. Multi approbant iudicio uoluntate,sed languida ac inerti,quae foras non exit:
de quibus f istud Solomonicvult er non uult piger est lenim uoluntatis alter actus,qui priorem irum impedit: i
114쪽
DE ANIMA LIB. II. IOTnempe dillic itas in exequendo,quam uoluntas pro mari lo ducit,cπ illi bono quod ipsi eidem placuerat, oppora nit Illud est admirationi compluribus, quid cause sit,
cur magis uoluntas nostira erga uetita accendatur atri
questimuletur,quam erga libera, quis permittutur Grlicent. An in multi quia uulgaria Cr communia non vera tantur,sed rara Cp preciosa,idcirco prohibitionc rei uri
licuius si picio statim suboritur,rem esse expetibilem,
unde cupiditas excitatur,atque irritatur. Ah curiosiaetate cognoscendi adducuntur, quod non dubitant, quin sit cognitione dignum,a quo arcetur cognitio. An uero
in js,qui quod uetatur,quid ex cuiusmodi sit, no ignorirant,dcfideriumsolutum ac liberum remi ius est, tanis quam uetus in plano di)lipatus qui si cohibeatur in anae gustias,ilico inualescit, T sumit uires ac impetum ita noluntas soluta lenta est,astrictu uehemetior it Cr conricitatior.Quae in nobis naturalia sunt,no auscultant uomlantat ut recte ualere,antsecim: σssi sunt in nostro corpore no pauca,quorum facultates quidem a natura acaecipimus,actus autem eorum ex volutantate oriuntur. ut posse audire, loqui, comedere, naturae fiunt munera avradire autem,uel non audire,loqui aut non loqui,comederi τe aut non comedere, ad libertatem referuntur. Quod
si uoluntas imperatrix est humanorum actuum, penes ipsam est bene aut male facere, uirtus er uictim,lassCT uituperatio,praemium Cr poena. DE MENTE IN v NIVERSVM. Ositae fiunt nobis pro uirili parte nostra actiori Cneshumanae mentis:restat, quaenam istius Ili essenis
tia inuestigare.Ipsa quidem isti s esentia per se ignoo
115쪽
ratursed quando in hoc HI a Deo condita, ut cum is ad immortalitatem beatitudinis iungatur, nihil possumi s definire aptu quam fi em esse dicamim substatiae,
quae Cr capax sit diuinitatis,Cr iungi cum ea posititam
capax utique diuinitatis,ut cognitio pariat amore admeo autem iungatur,ut aevo infinito sit beatifima Dicais mim ergo humanum mentemspiritum esse,per ciuem corpus, cui est connexis,uiuit,aptin cognitioni Dei propter amorem,atque hinc conivnyioni cum eo ad beatitudianem aeternam.Nam mens nostra sicuti a summo ad imudescendi quod est corpus,per amorem Dei autoris eoga istam,qui descensiu elusinodi communicare uult uam beatitudinem Cr illi, Cr rebus omnibus, quibus ipse est applicata, atque annexa ita ipsa rursum per cognitiois nem atque amorem suum erga Deum,ad originem festsuam erigi er reuertitur.uenit a summo ad imum,rursum ab imo ad summum extollitur. Hic cursus invita ipsa declaratur.homo enim de principio uiuit uiti stirispis,hinc belu tum hominis σquum si magis expurgavi erexitque supra res terrenas, fit angelus postrem)nnitus Deo,quo Deus quidam. censius nostri gradiis sunt a materia ad sensus, ab his ad imaginationem e Tphantasium,ab hac ad rationem,tum ad contemplatiori nem,postrem) ad amorent,descenμε contrarius est omisnino. Nec aliter peruersus est animus, quum affectibus cedit iudicium,uel ratio phantasiae quam corpus, si campite in terram posito, er erectis sursum pedibus tentet ingredi.Anima in unoquos homine una est:officia auαtem eius in ipsa illius es diuia fuit fit ut munia uel puo lblica ud priuata in homine,G artes aut scientis. Ideo iquum in aliquod opus est prorsum intenta atque occuα l
116쪽
DE ANIMA LIB. II. Iospata in adia se immittere haud facile pote ut quἴ dori Iesition potest contemplaricli acriter quid cogitet, aut
contempletur, nihil cernit quum est acriter in intelliis gendoinet inquirendo,uel admirando intenta,non iudicat,ut in rei novitateAdmiratione aute, aut inquisiui ne subsidente,exurgit iudicium quod uidemum cotingerire,sublata nouitate reiadeoque monumeta ingeniorum ueter quae aetatem pertulerun hoc est multorum iudiacia circensturus, iure praeponuntur recentibia, in quis nouitas obstat iudicio.Tum Cr illi merito sunt in admia ratione,qui pariter se in multa ingenij opera eode temtapore potuerunt impendere, ut caesar Dictator Cr qui intentionem abi' quae exterim incurrunt,ad intimas cogitationes possunt reuocarerutfolitum se facere in batineo Cy theatro scribit Seneca, Cr de Plotino Porphdiae τius circa negocia uitae communis. Tum qui dolent aut laborant,si intentionem animi a praesentis molestiae corigitatione avocen minus eam sentient.Omnis aute aniae me intenta Cr uehemens exercitatio, debilitat instruis menta quod est ei cum caeteris opificibus commune. ita videmus oculum defixeintuendo, CT aurem intente a diendo defatigari atque eo magis,quum est dura atque impenetrabilis materia.quemadmodu scriptio in charista scabra retundit pennam,Cr scisio nodi in ligno cuti tellum uel cuneum. Quocirca non excellens sensile coris
'it sensum, ut placet Peripateticissed difficili, cr
uta sensiorij eodem modo in intelle ctioniblis, uae a rebus arduis fatiscunt, hebescunt sicut oculus fulgore 1pectando. Et quoniam mens nostra est actus, quiescere omnino ab actione sua nequit, nisi potestate Anima ualide retinente,hoc est opposito obice in instri mentis: velut
117쪽
Iio Io. LODO VI cI VIVI suelut quum a mole obruitur in locis maternis,a crapulae in ebrietate, ab inimicis uaporibus in attonitione quae omnia, Cr similia, uiolenta fiunt, nutu siqua re αgnantia. unde quum emergit,ces ante potestatis violenta
tiasatis reducit se in actum suum: que eam ad rem externae ullius opis indiget,sedsolum impedimento subis mouendo.quod sisit sublatum,non potesὶ mens ullo paricto ociari necesse est aliquid meditetur, ex secum uota uat. eamque illius motionem, si quis conetur sistere ut sunt qui uolunt nihil prorsium cogitare perinde feceririt,de si cohibere uelit ignem, ne ardeat, conceptus in apta materia:ulterutrum profecto sequetur,aut ut igne extingua aut ut uis ignis ualidior ac uiolentior eruinae pat iis obicem sic uel corrumpetur uita tam violeta contentionemel pro una cogitatione, quam uelis opprimeri r magna cogitationum Cr uisorum perturbatio cootarietur hoc est plane amentia. DE SOMNO.
ID ost actionem dicamus de quiete,hoc est somno, qui
δὶ requies ac cessatio,non animi utique uniuersi,sed tantummodo sensuum:ea vero animantium est propria. Annotamus enim,animantes omnes aliquando uti fetiliis pus,aliquando ab eo munere cessare omnino,quali. βαriari hoc somnum appetamus, illud uigiliam. Somnus videtur concessus a natura,quoniam actioni sensuunitae quiete aliqua est opus.egent itaque somni anites omnes CT quia egen habet quoque. nam benignidi necessurijshatura. Sed in alijs quies haec breuiore Lin alijs logior. Ex evaporatione alimenti nascitur fornis
.incrassantur enim qui Ant circum neruos spiritum, uises
118쪽
DE ANIMA LIB. II. III. ut sin mimpediatur functio.Solutio sensuum est ungilia, Dintius alligatio. Ascendit uapor hic ad cerebru: ibi nactis humidam er frigidam materiam humectatur magi CT densatur,unde nubis inmoia deuenditur per totum corpm. Ideoque animal dormiens,impos fui conis sternituriqu)d neruis Onsopitis, quorum es, origo in cerebrofensus Cr membra omnia officio suo non funis
Suntur.cerebro autem degrauato,crebra sit in dormia ratione mutatio. Anteriorem capitis partem,queest humectatior,plurimum inuadit somnus. unde CT in oculis potis imum apparet,qui in somno omnibus clauduntur animantibus, raeterquam leporcer hominum non trutilis.in lepore timori asscribitur,qu)d obdormiscens non audet oculos claudere:ita deinde dormienti iam obriis gescere.tum humore musculosgenarum premente, it ad eum depellendum ostitatio. Sensium etiam communem,
qui in anteriore capitis portione sitim est, obruit atque opprimit somnus. Non est itaque somnus attonitio, uel stupefactio animalis, ut in deliquio animi uel morbo: sed quiessensivum externorum,ex evaporatione alimeti in uentriculo bullientis cerebro deuincto atque impediato.insomno sensoria tantum quiescunt placide:in ait nitione autem,uel deliqui animus er mens ipsa uiolei te opprimitur.Reficitur corpus somno,tanquam stirps salubri quadam irroratione.in uigilianaque extenuatisi mr agendo θiritus,reuoeantur introrsus per somnum, refrigeranturque,unde est con pigatio. atque eo modo reparantur iterum labori uigiliae. Qua de causa dorismientes frigent magis exterius,σ in extremis corporis partibus, quam uigilantes. Ad haec crasti er frigida,
somnifera sunt:crassa quidem ex sesigida nero pro
119쪽
ii 2 Io. LODOVI cI VIVI spter erasitiem ac densitatem. Quies er folitudo,ersia
lentium,imitant somnum.tunc enim bilis conquiescit, humores refrigerantur.Optimaque est in somno concorictio,quoniam recipit se introrsuε caloriquemadmodum in eme CT uegetatrix animae facultas, melius munus suum exercet per quietem,quam inuigilia.non enim dormiens actionibus sensivum auocatur,er delassatur.Itas animae facultates uniuersae,nutrienti concedunt.Eleganter Plinius Secundus somnum esse dixi animi in medita sui recessum. Obrepit item somniis ex defatigatione, quoniam fefinerui statim cedrivit sopienti humori ad
haecquispia est frigoris attenuato per exercitamentae consumpto calore. quod ad animi quoque defatiga. tionem potest transferri ut in studi si in moerorcpos metum dque euenitpropter laborem er delassationem corporis in illis animi concitationibus.Quod texiee tum atque incensum sit corpus,non tam facile obdormiis scit,sicut in morbis.quocirca infantes multu somno inridulgent senes uero non item,quanquam frigidis humo ribus infestantur:quia deest istic caloriqui humores talos feruefaciat ad evaporationem atque irrorationem.
Qua deeausa biliosi hamines,si abunde humiditas iv
peta somnolenti sunt scillaei multa est euaporatio ex multo humore,cui ualidus est ignis Ibbiectus.Nec aliud perinde biliosos reficit,ut soninus: quemadmodum de
Alexandro Macedone perhibent.Rationem qualitatum corporis sequutur qualitates loci ac temporis ut pluuio tempore Iogior est soninus,item in humidis regionibus,so. Cr postqui sumus largius inuitati. Excitatio a somno luet est a nobis ipsis intrinsecus, uel foris incurrit. Exae lpergiscimur nostrastonie,resoluto uaporesanqviuinaeculo,
120쪽
DE ANIMA LIB. II. IIIculo, adeo ut liberum relii reatur cerebrum ad actistanes suas: tum pungimur, atque e citamur uel dolore corporis, aut inquietudine morbi cuia pium, uel animi agitationibus, Gut metu, aut cupiditate. Sed quae uofectiones calidae sun citius adim iit somnum, ut ira, amoricupiditas: quam frigidae, cuiusmodi sunt metus ermoeror. nam epenumero ex metu aut tristitia dei satiobdormiscimus. quale est illud in Euangelio: Quum uenisset ad discipulos suos,reperit eos dormientes prae Moestitia. Metus tamen uim asserisonino,quasique marinum iri injcit,subinde Hud interrumpens cura ac solitacitudine. Foris autem contingunt motus, strepitus,punαctiones, uesticationes, plagae. haec enim omnia den sit tem humoris distrarat.Sed nisisit euaporatio ad certum quendam modum discussa, non cessat dormituritio, id est,tuctasomni cum actionibus sensuum.Non potest quidem tolli omnino ea effumigatio,quae a uentriculo ascendit ad caput :sed eiul densitas ad certum aliquem Gotadum escit somnum, subtilitas uigiliam, hoc est soluti
nem fensivum. Et variatur hoc autem pro qualitate erconstitutione corporum , ut alijs alio sit necessaria. uotabilitas quoque retinens, aliquo usque potest somnum coabibere atque impedire. Somnus est animali propter uia gilium tributus, ut mox nauiter uigilet, proin tiusque alacrim uitae munia capessat.Vita enim,ut ille dixit, uigilia est somnus autem,imago quaedam mortis,uel inisterii minium uita mortiss ut qui dormit, nec dici positi mortuus,nec uideatur uiuere. Hac de causa Dominus noster, Apostollas eius Paulus, quos reliqui mortuos,