장음표시 사용
141쪽
sed proprie ac peculiariter a L eo, debet homo praeclispuam et potis imam partem sui non Naturae ,sed Deori quinque, tanquam unicum mentis suae parentem, agnorascit, quam soli ipsi deuoueat er consecret: neque in eam iuris quippia alteri ulli impartiatur, quam Deo, summo praepotenti patristirituum unico. Multum incorispus hoc G sensius omnes uendicunt bi potestatis Cr iuri τis,parentes corporum, tum liberi, natura ipsa, patris,
neces aris: mens uero solius est Dece inique sibi uni rem seruari iubet ad felicitatem nostram: quoniam illius ipsemus est autor Cr progenitor. Quod si anima nona Natura hac Dei administrum opifice profertur, sed a solo Deo, consequens profecto est, ut nihil in natura sit, quod eam postit extinguere: solivi id potest Deus non est autem credibile, Deum ipsium persie condere, quod mox fit perempturus. quid enim attinebat id feri s quin pomtius humanae animae,Cr progignendae Cr corrumpendae, scut aliarum animantium potentiam Maturae concedeae
baiscursibi uni reseruaba quod communi legi ac con ditioni erat subditurus s Haec de cognitione: iam de apri petitu. cognitio omnis,ut alias est sepe G a nobis, σab alijs fere demonstratum, propter appetendum aut
fugiendum est animanti indita. Este nunc sensus nostri
capiunt quemadmodum e muta. num quale sit belua ατum ingenium, quemadmodum fui astecta,ex nostristum externis sensibus, tum internis, certifimam contemetationem licet sumere: uidelicet quos habemus cum trulla communes, ac prorsium finites. Itaque feruntur peraclides solum ad nunc: appetitus enim conferuationis est in istis non ex cognitione rerum, sed ex artificio naturae.
Ideo facultas progignendi non est principalis osci,
142쪽
nonpe cognoscentis,sed uegetantis roe est infimisomo autem esse interminabili cognoscit quod quia uidet conae ducibile sibi esse ac bonum, expetit quoque. Itaque naraturalis di hic appetitus: fi naturalis, ergo de re nobis congruente algite apta,nec frustra ingenitus.expleri uiatur potest,ex ut expleatur aliquando necesse e S: alioqui nonsolam inanis est tanti boni ostensio,sed crudelis.E petitionis buiaue essentiae perpetuae , quae nunquam interrimoriatur, indicium est auiditas prorogandi nominis in omnia secula post uentura. quod adeo est a natura insitatum humanis pectoribus, ut etiam qui extingui omnia arbitrantur cum uita uinam nihilominus affectent, Crbene audire uelint iam sepulti: uelut signifer impietatis Epicurus, natalem suum diem celebrari testamento catavit,. epulum sectatoribus uis dari luna uicesima. Nais ruralis enim illa verae immortalitatis cupido infecta ercoreupta tenebris mentis, prauis animorum cupidinis bus,in hanc alteram degenerauit cupidinem famae,baud aliter quam quum bonum semen in solum uitiosum inciridit. Alfectus item ipsi, qualis sit ex mentis nostrae G sensuum naturi,declarant:qu)dque fit inter illos discriis men, Cr fensus dico tam internos quam externos. Si enim incipiat animus de morte sua cogitare, sensius inoterni Crphantasia modo longam nitum hanc fore imais ginentur, de altero illo interitu non admodum permori ventur, imo facile eiusmodi cogitationem fue sensu aliis quo deglutiunt. mens uero ipsa ijs tenebris inuoluitur, tantopere confunditur, ut nihil magis expavescat, Crrefugiat. uel ipsi illi qui in maximis versantur malis, erimpetu quodam animi caeco mortem appetunt, cuperarentque sese aboleri penitus ,sipaulister a dest erutionet
143쪽
in se uacaret redire,ac conquiescere,deque animi extinctione cogitarent,damnarent prorbum sententiam priori rem,interitumque illum horrerent maiusque id diem tum ducerent, quam illa omnia, quibus vexantur atqlle cluntur. contra uero quum de morte hac corporis venit in mentem, siensius omnes ilico percedumtur: mensuero, si sana sit Cr quieta , stat immobilis, et errorem trepidationemque illum sensivum ridet Cr castigat. Id αcirco apud Platonem in Apologia acutigimus philoseois phorum Sacrates ad iudices Cr populum Atheniensem uerba faciens de morte sua,quod multitudo sensibus duri
citur,in incerto reliquit animae immortalitatem, dissemissi male tantum Uus: Si non moritur animas, maiora meis expectant bonasnmoritur,nihil sentias mali. In carcerire uero inter discipulos rerum cognitione excultos, ersapientiaestudiosos,nihil posivit in dubiosed constanter,
multisque argumentis conatus est euincere ac persbaadere, animos nostros corporibus fuisseuperstitespers verare.Quid ex his oscitur an bon manifesto, mortem mentis contra ipsius naturum esse s idcirco illum eius mentionem reformidare ac exhorrere: sensus uero de hac tantum vita esse solicitos, morte hanc corporum ad mentem nihilpertinere corporis esse,σ eorum quae sunt corpori annexa, sensuum uidelicet internorum aceraternorum. Quid quod mens in prauo habitu corporis,
uelut fi use lusit perturbat phanta malis confusa,λα perita iugitiosocelesta, impia, magis ad recordatioranem corporeae mortis concutitur, quam quum sobria est, san feretia,quieta, docta,innocens,pias Quaerantia iam utrius iudicium certius sit, ac uerius, pertArbatae.. Mn qμicis, aegrae an funae, indoctae an eruditae: in recto
144쪽
DE ANIMA LIB. II. 737eorporis putrian praue affecto scelerata ac impia,an piae Cr sanctae.Ex delectationibus quoque egentia deis prehenditur humanae mentis,delectationes enim eo sunt maiores uauiores,diuturniores,magisque stabiles,quo res eae quae uoluptatem adserunt, miliores fiunt fucus
tali animi,quae oblectatur,maioremque cum illa Cr uiricinitatem Ex proportionem habent. Onum de genere
est aliquo uel forma iudicandum,abjssiumitur 1pecimead pronunciandum,quae sunt in illo genere optime a se fecta Cr constituta,id est maxim. secundu generis eius
ueram atque incorruptum naturam.Non ignoro multos
se homines brutuli ingenio, ut uoluptatibus sensuum capiantur unicesed nos prae,antisimus ac generos iamus mentes contemplemur. Illae vero plus delectatur inaternis sensibis quam externi plus mente quam phantassia: r ex mente,potismum contemplando er ex rebus, quis contemplantur,illae eas iucundisime capiunt, Crdiutifime tenent,quae sunt supremae,quae corporeae moralis expertes,quaeaeternae.bus enim animus auidius experiti ac retinet,in Aue illis perscrutandis atque intuenis dis defatigatur Hae igitur res spiritales Cr sempiternae, conformiores furit menti,quami corporales illarum nam turae ac ingenij magis est confors cx particeps, quam istarum.inistis enim mirifice acquiescit, tanquam fuis militudine ac proportione:quemadmodum interiores Cp exteriores sensus rebus corporatis capiuntur,nec aralias uel coniectando assequi possunt. Quod si mens tam esset quam sensius mortalis,non minxs mentes excellenαtifimae CT diuinis proximae, caducis rebus tenerentur ad uerum er solidam uoluptatem,quain sensus ipsi. Iunissa corporum nostrorum constitutio,er facies in co
145쪽
I38. Io. LODOVICI VIVI Ilum erecta, elastes nos esse testificatur,intentos sempere illic tanquam in patria, ad quam proficiscimur. Et corpus ipsum, quemadmodum se habeat animus, ostendit, erectus esὶ enim bie,Cr sublimis magis multo quam corpus, ascendens per gradus rerum inferiorum,nec conmquiescens,donec ad coelestia e r diuina peruenerit ibi demum sim G acquiescit,ut ex motu er ex quiete mamnifestum sal,quemadmodum in rebus omnibus naturae, quis fit ei locus naturalis. caeterae animantes, ut terrem stres,terram semper intuentur,in qua est bonum is suis rvm.nostrum uero bonum,si non est in illa coelesti aeteris nitate,quorsum pertinet excelsum caput in homine,σoculi in coelum sussectantes,an ut in tuta uitae huius catalamitate,σ terrimis rebus locum istum speciosi liis
inum,atque a miseria omni remotu intuentes, magis nos
vita discruciet, G exacuatur uanum illius foelicitatis desiderium atque eo uehementius Cy acrius,quo quis pingenio uel eruditione plurimum est praeditus ais exα cultu uel uitae huius incommodis ac miserijs pressus, erdiu uexatus.nam fortuitis hominum aliqui pecoru morire fine sensu haec praeteτcunt,sive ex mentis torpedine, me ex ebrietate fauentis fortunae.Et de nascendi modo
in hac mortalitate intelligi pol st, qualis sit modus ire
renascendi in aeternitate. Num sicut in locis maternis huic luci fingitur ac formatur homo,ita in huc luce pari ratur illi alter praequa lux haec nostra tenebrae sunt,ernox obscursima.Nec aliter quam quum tempuε noceridi appetit flaccescit uita uteri,quos infans emoritur, illo utique uiuendi genere ad eundem modum, quu borimo e vita orbis huius excesurus est,eπ tiquam parienis das ad uitam alteram, ritur hac gitae ratione, ut vim Me
146쪽
DE ANIMA LIB. Ir. uat altera tanto praestantiore,quanto haec esἱ lucis bura
ius melioriquamisia uteri.Itaque paramur in utero uiatae corporis,in corpore autem uitae mentis. Horret ansense discessum ex hac uit propter ingentem mutatioranem:Crsic est affectus,quemadmodu infans nascituri ,s essensius aliquis daretur nostendi Cr cogitandi. Exit enim Cr infans nascenser homo moriens,uterque in lucem nouam aciems rerum admirundam qua nouitate ut que perterrefactus,voret ex suo gurgulliolo proodire,ns urgeretur artificio naturae. Non hi prosecto dubitandum, quin hominis mors magnam habeat cum ortu cognatione et similitudine, propter eam imperα
festionem quae est infanti in utero, T homini in hac uiata. Num si perfectus eget suis omnibus partibus, atque absolutus infans in locis maternis,nihil ei esset opus oro tused quum ei sensiussit tributus,er facultas cognoscera
di,quae exercere non potest in utero,egreditur in hane Daciosum lucem,ubi sentire posit, Cy cognoscere. Haractenus quidem communia nobis omnia cum beluis.at ueraro quia beluae hic funguntur muneribus suis omnisns, facultatibus a natura inditis, hic uiuunt ac intereunt: homo,cui donata est mens,qua nihil aut parum admoradum utitur in hae uita,profectb ortum alium babet,in qua mentis obeat munia,quod in libris de Veritate fidei christianae docuimus sicuti er de illo quoque digrutam uiniuss anima sit mortalis,omnia ad uitam hanc perratinere rushrsique hominem esse conditum quandoquis dem nusso penitus me proposito,uel n5 eo certe qui exacessentia etin sit dignus,atque adeo res omnes incassum essent a Deo productae. intorsium enim creare attinera
bat scilicet ut posteaquam pauisser sese ostendissent, subdu
147쪽
i o Io. LODO VI cI VIVIs subducerentur ut bibat homo, edat, dormia uolismeae tur,nihilque absit abe; Zijs, longe etiam quam ille miseririor qui quod potifimum is ' est, atque optabit iniri
nunquam assequitur quod Aristoteles Cr Theophrastus fatetur.Quod homo,cui corporea sunt parata omnia, quibolus uti potest,ta uul Cynouit,frustra est inductus in uitam quanto magis ea omnia quae istius sunt gratia procreata uana ergo omnis creatio, Cr Dei maiestate sminens que sapientia indigna quod absit imo nec ulla est rectoris mundi prouidentia. Haec enim tria ita sunt connexa Cr coniuncta existimatione ac persuasione,d uesti ac dissociari ut nusso modo nec posset,nec fas st: Dei religio, Dei prouidenti animae nostrae immortarilitas.qui quis unum istorum tentarit labefariare,alioruquoque fidem concutiet.Nam si animae non sunt immortales,bene aut secusfactora nullae fiunt poenae,nulla praerimia. Haec enim omnia in decurseu praesentis aeui permistam confusa cernimus ut nihil aliud sit hominum uita, quam merum latrocinium.Nulla est ergo Deo cura de nobis. non curat,quorsium a nobis coletursvanae r stulta persuasio,fuerit, religio Dei ac pietas.
R i nos tamen homines omnes,Cr nationes quantumcus barbarus, Cr ab humanitatis institutione alienas atque abhorretes,animaduertimus adduci naturaliter ad reaeligionem aliquam,laudare ac probare modestiam, mori derationem,gratitudinem,pietatem,mansuetudine, paritientiam,aequitatem. Fieri ergo no potest,quin haec sint bona,ex contrariis potiora: cuiua rei nulla est ratio,si Delvi non fit1pectator ac iudex.testantur igitur,nos illi curae esse,Cr pietatis praemium alibi expectanda. Quodsiistic est uirtutis precium,ta hominis finis,anima prori
148쪽
DE ANIMA LIB. II. rofecto illic uiuet ex retro idem ualet, si anima istic uiuet, suis hominis istic s. suis enim ad vj imum Cr perfectissimum pertinet,qui ea de causa finis nominatur. Quo f plurimorum et sapientifimorum hominum autoriatatibus aliquid tribuimus,praeter tacitum istum humani generis consensium, habemus expressum alterum crina αnifestum,quandoquidem non siilum doctis et ab humais nitate instructu nationibus,sed feris ac barbarisimis, ut Getis,Sotbis, Indis,Cr in hunc Nouum orbem tantae
diu stpositis,er latentibus, persuasi 'imum est, animus hominu hinc in alia emigrare loc digna ijs rebus quae inuitagesserint Ex professoribus autem sapietis ignotabiligim Cr qui in delici' extremum bonorum suorum
posuerant,animam fecerunt mortalem scilicet ijdem itiliqui religionem omnem,qui cultum ex amicitiam dianorum,qui prouidentiam, qui diuos ipsos funditus extirpauerunt.Post haec autem per pravam persuasionem euersa,non erat animoru immortalitas incolumis manae sura,quae coniuncta Cr complicata est cum causa prouia
dentiae ac pietatis.Sapientigimi uero er sanctifimi philosophorum nunquam μει erunt animam mortalem affirmare,σ quasi damnare capitis:ut Phere des Disrus,antiquisimus in Graecia mentis cultoriothagoras, eius discipulus Socrates,Pluto,Zenon Stoicus,er innuae merabiles qui ab his ueluti fontibus dimanarunt Socratis unum ex argumentis est in Phaedone Platonis, nutuaerale esse hominibus desiderium sciendi er sapietiae quae quum in uita hac contingat exigua,uel nulla potia fuisturum esse absquedubio,ut desiderium hoc alibi explea,tur,quippe quod naturale est,de nihilo esse,ac superuaricaneum non potest.Nam quemadmodum stuara essent
149쪽
142 Io. LODO VI cI VIVI sotali astructi animalibus,si nunquam daretur cernere, semper in nocte ac tenebris uitam acturistata Cr cupiaditas ueritatis si nunquam essemus illam assecuturi, fuisperuacanea res fiet ac deridicreta.Qua in reputatione ac tersuasone certifima cessat Theophrasti querela, quod natura longi imam mutis animatibus uitam conis eri Het,quarum nihil interesset diu uiuere homini uero perbreuem,cui tantum expediret longam vitam degere, ad assequendam sapientiam maximum homines bonum. nunc uero quum incipimus sapere,morimur, non haeret in diuinum sapientiam Cr bonitatem iusta ulla queriaermonia.Satis longam aetatem accepimis, ut hic quantum conueniat,discamus. in altera erit copia sapientiae, σsatietas, in hoc enim aeuo quantulum esse quod in sapientis curriculo promoueramus, etiam si quadruplicareritur nobis uita,cT ad quingentos aut mille annos perlaetaniret Non perfert sapientiaefulgorem mens nostr anta
gustijs huiusce corporis Cr obscuritate oppressa haud aliter quam noctu is oculi lumen solis,quae est Aristoterilis magistri similitudo. Quocirca lautus philosophus non in accusatione naturae,hoc est Dei sapient imi eroptim debebat sistere,sed ex ea admoneri sapientiae huius,cuius tantum Cr tam acre dcfiderium humanis perictoribus natura indidisse alibi profecto esse locum, Cre ledae auiditatis opportunitatem. De Aristoteli,quid senserit,nihil habeo dicere,obscurus est,tubricus, vafer, in hoc etiam,ne amore suo discedat Uno in loco dicit,
ct intelligere potest mens abfs phantasia,feparari poistest ab ea sin secus,non 'otest, quod ab eo non fatis est
pro acumine ingenij illius animaduersum. Anima enim inhoc corpore non potest nisi corporaliter omnia inistelligere,
150쪽
DE ANIMA LIB. II. I 3tillum c est,per corporea instrumenta, quae extemriora sunt,fensus:interior autem imaginatio,non aliter quam qui per uitrum aliquid intuentur,non possunt aliis ter cernere,quam ut illud sinit uitru io tamen in Iolaeo idem ait Philosophis eparari mentem a sensibus de corpore,ut immortale a caduco.In hanc praestantigia
morum philosophorum,λὰ philosophiae totivi sentenaetium,optimiu quisque mente ac sensiu uadit. Nam morae talem esse animam,mulis er desteratis hominibus opto tur, Cr expedi boni aversantur, Cr tanquam noxium refugiunt si enim quod paulo antea dicebam, cogitaritione reuoluat quis, absimi prorsus omnia in morte, quasique in perpetuus tenebras absorberi, quis bonus Cr generosi cordis non exhorreat mortems quae bule consolatio uffecerit,aut animatio, quo minus mortem reformidet CT refugiat modis omnibus , e imque cum summa impatientia expectet Cr perferat,quum nec iis tus coget uel in ipsis medijs cruciatibus, quum in uotis est mors,Crinuocatur tanquam portus e tantis temperistatibus,s tamen quies in illis aliqua, Cr intercessatio,
Cr concitatus animus mortem inclamat qui ubi pauluisium resedit,consolatur semetipsiumspe,uel quὀd cessabit
dolor,uel quod tempus Cr afuefactio leuiorem reddet: denique grata est quomodoctique lux haec,etiam inferta rimis,quid illis qui nullis corporis aut uitae incommota dis uexantur Age uer),quae desperatio homini probo, si ueniat illi in mentem suorum recte cogitatorum aut factorum,qui nullum in uita praemia caeperit imo conistra,quod saepius eueni malam pro beneficio gratiam,