장음표시 사용
121쪽
DE SOMNIO. Dormiente corpore, non consopitur animus, et iura fucu tutes omnes interiores continenter sua miniasteria obeunt: eaque actio Somnium nominatur. οἱ enim somnium,actus animi interioricorpore asomno occupata fio. Ariboteli non placet , quicquid animo per quietem obuersetur, nominari somnium, sed tantummodo phanista muta. Ea uero mihiuidetur se quaestio de uerbo,qι De i scrutantem naturas rerum non debet torquere. Multo
facilius est ac promptius, ut quicquid animo mentique per quietem obuersetur, ad rationem somniorum referiratur. somniant ea omnia, in quibus di sensus interior, qui rerum simulachra positi per quietem intueri, quae res sensibus fiunt per uigilium obstruatae. Itas somniant
animantes pene omnes: quoniam phantasia non cesat Nec tu homine mens domi multo minus quam animi s. in mutis. quiete enim compositi, nil ita CT inquirunt, σή scrutantur, G colligunt, G solutiones illis quaestionum occurrunt, quae uigilantes fa ebant. qui uigiles si ne indiserti js nox er quiesfacundiam largitur. Sed quia phantasia est per id temporis a censura rationis soluta, haurit ex memoria, sine modo ac ordine. inde existumetum multa in quietestulta,ub urda,male cohaerentia sitacut in morbo,qui caput inuasit. Somnia declarant mansesem, se intus aliquid aliuia corpore,σ ab animaueae gelatrice, Crfensorijs corporis, quod res absentes fenae ita cognoscat, uincly uideat,atque audiat. Inspiria tibvi cerebri nascuntur uisa, quisi iritus a corde ueluti
fonte suppeditantur capiti. I tuque Cr iilorum 1piriatum, uaporum unde ritus tenuantur, quesitatem
saepenumero referunt somnia: eorum pol mi , qtiuu
122쪽
DE AN IM A LIB. II. II sea uia occurrunt1piritui ascendenti, nempe in gutture, aut pectore, aut quo alio loco. quamque halitus cra liser forium commune per quietem occupent,non potes id
de sensibilibus recte iudicure, nec de sensuum actionibus. Eoque quum quid inest in gutture humidae pituitae, uisa obuersantur de aqua:quum quid sanguinis,de sanguine: si atrae bilis, de rebus tristibus sin flau de rixis σIitribus. ideoque de huiusimodi liquoribus medici ex aegrotarum Dinii s recte iudicant. Fit etiam nonnunquam, ut succedentibus inuicem liquoribus contrarijs, de rebus quoque contrarijs eodem for nno visa imaginemur. Eadem prauitate de offici' corporalium sensivum commutanissensus iudicat. nam si exiguum audiamus fontium, ingentes esse fragores remur: si calescimus, inflammariotque arderes quid relictum sit humoris inguia,uel aristeria, natare in ingenti fumine, atque etiam demergi: scut quae per nebulam cernuntur, aut uitrum densium, apparent maiora. Et quia motum cordis sequitur corripius uapore aliquo justollatur cor, ascendere nos fominniamus: G quidem uel scalas,uel collem arduum atque infesὶum,quum uapor ille extenuatur, sensim cor u sidit,descendere: quum subito evanescit, Cr celeri motu
in locum suum redit cor, cadere ac ruere per praeceps,cr arripimus uel toralia,uel ceruical se humore multo ac denso cor occupetur, angimur , I magnum pondus supra pectivi videmur nobis aegre furinere: unde multis grauia in ualetudine incommoda, nonnxnquam etiam
mors. Quod si cum difficultate humor resoluatur, aut
commoveatur,uidemur nobis conari currere,aut ascenα
dere: detineri tamen atque impediri magna aduersa ui.
123쪽
Iis . IO. LODO VI cI VIVI sinus: quod ideo contingit, uel quia recens est phantasia Cr libera, nec alijs imaginibus districta, uelut in pueris: uel quia eiu modi cogitatione occupati, tradimus nos
quieti, quae siestatim spiritat considerationis offert , iniqόque Iese imprimit. quod etiam usis uenit in js uisis,
quae ualidior uis aliqua alte impressit: velut crebra continua cogitatio, et affectus qui1pium concitatus ut diuturnus: ut metus,amor, cupiditas, ira,inuidentia ea enim phantasiliritum sensus communis attentionisque celeriter arripit,cogitquemi uni dare operam, taeteris omisis. cIFod ψι amantibus euenit, G ijs omnibus in quos dominatur perturbatio animi aliqua uehemens. Sunt nonnullis Ditinia stactu er perturbata, alijs interima e sed fu,al ijs terribilia,alijs incunda.Pura Credinis
cerae existunt simulacha,quium unguis est a sordidis huis
moribus defaecacior sicuti sub auroram,peracta concori Elione in nocte. eaque de causa prisci Philosophi ea uio pro uerioribus habebant. Possunt quidem icta integriorira esse, Cr magis composita, descriptaque: ueriora ta tamen non ideo erunt. haud aliter quam ex fabellis fictis alia est alia elegantior erordinatioriquum nulla sit uerira.Si sit uapor tenuior σ temperatior,ftfomni cursu magis integer π cotinuatus placide enim fertur phatis
tacta, ueluti lenis suuiolus se effumigatio sit praeseruiada,rapitur phantina, discurritque immodica celeritais
te per phanta mat in modum rotae concitatisimae.marigna tum consequitur permixtio Cr confusio temporum, iocorum, personarum: Romam cum Lutetia miscemus, caesarem Cr Pom 'eium producimus in haec tem ora,
idem homo rex est er seruus, componimus er disiungia
ε 3 ut ita in si incredibilia, imposibilia, quae inforari
124쪽
WE' ANIMA LIB. II ii nia perturbata fuit,er quoniam n tanta confusione non solum cogitatio atque intectigentia,sed phantina quoaque ipsa abhorret molasti lima ex auersamur somnunt, ne in eis modi visa recidamus,qualiasolant in morbo aut in
dolore corporis,aut motu animi concitato e graui con 'tingere, denis quoties cerebrum est male adfectum.Reis pectitur in se nonnunquam somnium, Cr nos uelsomniore,uel non somniare reputamus. quod euenit fere uel inlatis admodunt,quum timemus ne i inanest edirum: uel in ualde tristibus,quu uellemussulsum 'id esse.Et querari admodum phantasias uigilantiumsequuntur imagines somni,ita e contrario uelut in pueris, CT aegrotantibus, i male escctis. qui territi simulachrissoniniorum,eari de se expergefacti credunt a picere: itaque claman Crfugiunt, Crie occultant. Est dormitatio medium quidae Dorinita dum inter somnium Cr uigilium, in qua uidemur nobis ' ' somniare, quae reuera aspicimia uel audimus, licet
nviter ac maligne:eodenis modo in alijs seu bus,ut mineem loquentis,uel candelam ardentem,uel molliri deamis bulantis in cubiculo,uel tangere rem aliqκam a peram, aut tau .ids quum nondum sensius communis est omisnino consopitus. Et ex eadem causa quum dormientes
pertimus,si paululum se comunis sensius explicarit, perricipit quidem sensilesed quia non omnino liber,praue de
eo statuit.censet enimsonum istum, se tubas ut bucciandS,aut clamores, lenis immanes aliquos strepitus s.cα pe etiam uidetur sibi loquentem aliquem audire, necμα tis uoces discernere,aut intelligere. Literas quoque imo ginamur nos legere, quas non bene distinguimus: in quo laboramus,ex male afficimur.conantibus enim nihil μ
cedit. Id uero inde sit, quod phantasia nonsumit ex mo
125쪽
moria non suppeditante, uci phantasia lente nimis acciapiente,ac maligne.Vici im etiam existimamus, nos exaeterioribus u urpare sensibus , quae obuersantur consideri rationi iam dormientibus. Ex ui1sis nocturnis aliase ita imprimunt memoria, facile ut recordemur experrectualia leuiter,sed quorum popirius reminis halia tenuitera de), ut memoria aboleatur prorsunt, uelut in agris erebri s occidere etiam potest tanta uaporum MPerituum incrassatio Cr perturbatio, ut nihil somnietur. vinciuntur enim instrumenta officinae animalis, sicut tu magna astauione ebrietatis,m in infante,uel recentisiis
me edito, uel s hoc quibusdam non probatur certe in
utero.Gentes quasdam tradunt orbis descriptores, nomcturna uisa non babere.Homines novi,qui se affirmarent nuntiam somniasse,nec crederet somniare alios,sed animmigratia id confingere ac referre,ut fabellam ab obteractationem narrantis er audiciatu quod eueni quia quin per quietem offeruntur animo, non adeo infiguntur in moriae, recordari ut positit expergefacti.eius uero duae sunt cause: uel duricies ii irituum, quae non recipit,velfuor qui non retinet: ut signum nec in faxo imprimitur, 'somnio- nec in aqua. De praenotione somniorum magna est ertibis..' -qμαί io,quae eti num meticulosios animos, Ex defuturis anxios multum torquet, an sit in somnijs ad res
- euenturas Reyitu aliqua,an ex coniectatione illore quae
quiete compositi uidimus , quae eueniurasinis Uimio praenoscere. Multa sunt iam olim utrans in partem dimiputata, de re nec dis icili admodum,nec obscura. Id de
quo dubitatur,non simplicem habet sentium. in intestigi l potest,sset ut somnium signa,vel ut ut cause praesenα
126쪽
tium rermo terita ,venturarum si admossum de astris qua itur. Somnia causas non esse, indubitatum est signa uerosunt uaporum humorumque, ut dis tanta quam effecta fuarum causarum, nec nilim rei alterius utique naturaliter Omnia enim in natura metas suu buisbent Maeas, ad quas tendunt ,siue rivi in stant , siue
oblique. Non uni autem animantibus tributa a natura
somnia,ut per illa retegantur nobis,quae occulta sunt abstrusused somnium: s,quid vis animi aptum organum nacta,etiam corpore quiescensenescit quiescere. At ex eunt tamen insomnia nonniinquam uera fortuit) id quiridem cert CT per adiacens,non per naturale eorum qisa
litatem: queadmodum affectu territi uel istic factisoniaeniam: s de periculis, quae urget:aut de bonis,q ae aduenistunt tum ubi uehemens est animi intentio, inque aliquod unum,quodfacere destinauimus, incumbens,id uersatur in cogitatione dormientis. Postremθ, cui Aristoteles recte dici quum quotidie tam multa,tum uarie omnierimus,)nirandum non est,incidere nos aliquado in id quo futurum est,aut'it,sed nobis incognitum.ut qui crebro iaculatur,collimet aliquando necesse est,etiam si artis ita laus inscientipimus.Immittuntur quandoque amentes raperiore somnia, eadem arte V ui, qua mouetur ab eis phanta ia. Qv omnia coeliti s ueniun hoc est a sanctis mentibus, pertinent ad nos te magno aliqso bono comae monefacie los erepublico eu priuato culi nodi legunαtur in Sacris literis somnia Pharaonis, Nab chodonora oris,Iosephi. Nec male apud Homera Nestor iubet unia inaduerti diligenter, er expendi somnium Agara norinis, qui Imperator esset exercitus Graecorum: aliorum
uero non esse tam curanda somnia. A daemone inger m
127쪽
IO. Lo Do VI cI v I v Istur iis ualendi gratia, de rebris aut flagitiosis, aut it tmσsuperfuis ut nustum sit signum euidentius, esse ansacta mente, quae nobis per eiusmodi illecebras Iudis eatur. Ex fine censeri potest somnium, unde latametsi naturale est plarunque, quod nos afectui aut temerariae persuasioni indulgentes, uel coeleje, uelbostili esseβια spicamur. HABITUS.C π facultatibus nascuntur actiones. quo fit, ut ad
Comnia quae agit anima, facultates acceperit naturae dono. Sed punt tamen actus quidem, quislatim sequuntatur naturam potentiae, quum ea iam opportunitatesua
quin muturuit , Ddiaque est sui compos. suntque actus
iri,non minus quam facultates ipse, naturales: ut audiri re ac Ridere, quum ij sensus absoluti sunt a natura, ut in puero postquam est natus,er in catulo canis post norinum diem ab ortu. His actionibus nihil est op vis mediae tutione aut exercitatione aliqua,ut recte exeant: sed uirigore maturo iam, Cr bene affecto. ipsa enim natura magistra est magna, Cr cfficax. Sunt autem a lita alii, qui ou indigent, er exercitumentis, quo prompte errecte edantur: ex quo usu nascitur assuefuisio, in q; a
in uni Cr facilitas ad agendum, Cr pronit . vocaturuque Graeco uerbo dis: a nostris ad uerbum transferenαtibus, habitus seu habitio: quae est pronitas ad similes edendos actus ijs,ex quibus est genita. Nec ad actiones solas pertinet haec afluefaelio, sed ad pastiones quoque, quae etiam quodammodo actiones sunt in facultatibus animalis, ut quae patiendo uim suam exercent: quocirca Wctionem pro utros usurpabituas. Fit porro interdum,
128쪽
DE ANIMA LIB. n. iii uigenus actionis naturale sit Oecies ueri uel adiectu, aut circumstantia sit exercitationisa elut sensius quidEnaturae sponte accepimus,uidere,audire,gustare, os. cerritangerciat posse facile perferre species ab urdas, foedus formidolosessonitus absonos,horribiles, apores
acidos,amaros,G alia huiusmoMn co uetudinis paristes cedit.Ex hac cosiuefactione,pronitas Cr facilitas e stis opifice,aptatio autem in instrumento quemadmoduexercitatione sit faber aut pictor nomptior ac periotior,organum aute habilius,uelut mamis:interdsi quos externum instrumentum,nis quum ex resistentia materiria deteritur,ut penicillus,asci ferra, iolabraschabitus in animo,er istum doctiorem reddit, Cr spiritus ais 'ptioνes ad exercitamenta eadem qui tamen immodico quandoque usiu deteratur,ac roinde deprauitur.Tr hit ad se eo uetudo haec animi ,in quo inhaesit, quae proranitas nuncupatur ita ut quum est habitio longo uo coissemata,vires propemoduobtineat naturae.eo mi
rimur non ustro solum,sed libenterier familiaria sunt nobis iucunda.nec solum in his quae agimus, sed in illis etiam quae patimur,quaeq; sunt ingenio nostro inimica, eonsuetudo minuit molestiae ac laboris sensim it morobus er dolor lauiores fiunt a familiaritate. Idcirco suis pienter,qui praecepit deligendum esse optimam uitae rationem,eam consuefactione futuram suavem .er Plato non parum ait referre,quemadmodum quisque iam inaede a puero sit formatus atque assuefactus. Radicatio eius haec habitus data est animo nostro,ut alia omnia,ad bonum ipsius Nam quod bene CT ut conuenit agere,uctu Croercitatione esset parandum,nisi continuatio Crten
pus confirmaret facultatem,quo liberius deinceps at,
129쪽
m Io. LODO VI cI VI vis expeditius posset,aptius sciret abentius uesset eundetuin modum operari, rustira esset labor or us susceptus,
Cr animus noster ad praeclaras suas actiones semperveniret rudis,nec quicquam excesteter ageret, quod nimhil esset iri tempore profectum haec quidem in his quanos agimus uolturio:at in ks quae inuiti patimur,quam infera esset uitae conditio i inter tot a perastacerba positis,nihil adferret leuamenti assuefactio. Habitus ut crevi confirmatusque est tempore,ita tempore quoque minuitur,douetudine,uel aliqua ingenti uiolentia peris
rumpente uel iutrinsecus,ut ueneno, aut morbo, uel exta trinsecu , ut plaga,aut vulnere. quemadmodum ferunt quosdam literarum cognitionem ex aegrotatione amitasisse,alios ex ictu saxi uel baculi quae uidentur mihi inis strumenti habitu allicere magis,quam artificis. Num hi quibus talia accidunt,conualescunt postea,CT ad pristi. nam peritiam reuertuntur. quod non feret, si impressi
sibi ab usuetudine uestigia artifex ipse amisiset. . DE SENE c TUTE. A Nimae corpus si biturae aptat materium Natura,
in formam membrorum. iam uero ingresse pauta latim accommodat interna instrumenta, quo Aue ad persectionem eam perducat utique,quam materiae quatalitas er constitutio posit recipere,ac fustinere. Haec autem instrumenta ad summum: sui iam perducta determ tur usu ipsio,. resabuntur paulatim in torpedine prioaeris molis postremo corrumpuntur penitus, ac intereret. Aptatio membrorum fit in utero,acco nodatio ueMPirituum ac humorum in infantia.Iuutius esst uelut uiri.
gor si idam, crasim persessionis organorum :senectus
130쪽
DE ANIMA LIB. u. est detrimentum corruptio uero dis inlabilitas in Dumentorum, mors. haec quidem,sed naturali cursu,sine violentia uec mal qui hominis aetatem ex diei Cr ano no a gimilarunt: ut pueritia sit tempus mutulinum Cr Puerisiuver,iuventus meridies Cy aestus,senectus ferum Cr auae tumnus, mors autem Dems ex nox. calor praecipuu es
uitae 1siue adminiculum, ue instrumentum.is in infanα tia sensim accipit uires ac robur, consumenda humoris redundantia,quam infans ab utero eduxit:cuius indiciuest somnus fere perpetuus. Redacto autem humore ad
eum statum,qui alendo fouendoque sit calori satis,nos
obruendo,ardet ac uiget calor quae est animatis iuuenista. ideoque calidiores unimantes, si alimentum calori . . congruens suppeta longius iuuentum extendunt. Lana. guescit autem caloriquum exiccatur buccas,non quissis,
sed ipsi conueniens.n in senibus,tames in extimis parotibulis redundant humoris excremeta,unde sunt excreaαtiones,lemae,lippitudo, mucci, distillationes intima tatamen aridiora sunt,nerui ac medustae. CT quae pituitae trorsum promanat in senibus,ex debilitato calore a cidit.is enim fatiscens Cr d ess&s,humores isios no ιιο .iet concoquere. ocirca in contemperatione calidi crbum id ita esὶ iuuentu senectus autem, ubi alterutrum defici cito enim senescunt exucc tum Cr ut id ac stirigidi.Senectutis comites sunt,caluitium, canicies, τμ .caluigium ex siccitate proueni quum humore cqn Am. pio eradicatur capilli,haud aliter quam jtirpes ex areαna.eique de causa crisu celerrime calues t. in parrate anteriore capitis sit calvitie quoniam ea minus est
solida atque quam posterior: sicut A phrodiscus inquit in Problematis cit si quis est alius ciat operis