Ioannis Lodouici Vivis Valentini De anima & vita libri tres. Eiusdem argumenti Viti Amerbachii de anima libri 4. Ex vltima autorum eorundem recognitione

181쪽

DE ANIMA LIB: III. 1 seunque aliquid bonum iudicetur, posuimus nihilominus ab eius intuitu atque intelligentia avertere animi attentationem Potest uoluntas iudis oblationem segniter Maecipere,aut in ea prorsum cessare. Quocirca elici umor potest,ut iste dixit,exprimi non potest,e T claudiunt se Non extorquebis amari At uero ubi semel umor est dominatum nactus,Crsequasi inuolutatis possesione constitui excutere eum non esi in manu nostra, quum libet. Amor animi arbitrio sumitur,no ponitur,inquit idem Publius mimographus. Egregie Plutarchus Amor senissim illabitur,sed ingressus no facile discedit, etiali alaesius cogit uidelicet de re chara subinde cogitare,cogiatatio crebra efficit omnia illius familiaria,ita arridet,

probantur, allubescunt omnia: quo magis allubeseu hoc altius radices agit amor in pectore. Nec crebram tantum cogitationem facit amor,sed intentam quoque, ut uelit omnia amati perscrutari ac nosse. charitas, inaequitDuctus Apostolus,omnia scrutatur,etiam profunαda Dei.Amor corporis corporaliter vult iungi, amor animorum animis,ut sit in duobus corporibus animuηxnu3:quae es' maior, Cruerior, Cr diuturnior copula, unde existit idem uelle G idem no sita amicus est alaeter ipsie. Apte Horatius,dimidium animi sui Vergilium

appellauit, cui erat amicelimus. Ergo quaecunque ad arimicum pertinen amicus uocat sua. Vnde dithagoriacorum lex,umicorum esse communia omnia.σfepenuae mero quae amicorum fiunt,diligentius amici cura quam

sua i orum recordantxrs issorum obliti fui. Amor est appetitus fruendi bono,id est, se illi adiungendi: uter ipsium amans amati, hoc est boni contactu fiat bonum. Amor coci piscenti ae applicari Gadiungi iudi ea conis

182쪽

a7s Io. LODO VI cI VI visiunctione,qua satisfiat ud sesiderio, uel retentioni mnum bibo,cibum edorquod olfacturrus sum,non tam prori pe admoueoclongius etiam fonos,CT quae Wpicimus item stem applico corpori,aut feruo in uestiario pecunia in arca,aut eo loci unde me capturum confidam, quum lia hebit Est qui se diuitem iudicet ex nominibus codicis: est qui ex mercibus in nauclijs, aut in manibum sociori ,

aut procuratorum.Non est eade in rebus omnibως chari. vis applicatio apud homines omnes:ea modo quaeruntatur,quae uel ad ullum si sciant,ues pariant uoluptatem.

Amici,qua datur, coniunguntur praesentia corporum, conlpectu,aeoqi ijs,con ersatione, mentione, memoria: quumque no possunt,quantum cupiunt, una esse, ac conis versari,sequitur molastiam moestitia atque eo maior,

sparusi quod coniunctioni obstet. ita quo absunt proripim,Cr diyinentur,hoc aegrim atque impatientias fetaruntseparatiorie.Quin etiam qui functos uita diligat,

quatenus datur,cum lilis versantur,crebra illorum commemoratione ac recordatione, uisendo loca ubi soliti erant conuiuere,. congredi,a1pectu denique ea reis rum quae memoriam illorum renouent.qMae omnia e absentes amicos facimus.Haec in assiore coiuctionis exaepetitio data est homini,ut cum uero suo bono uelit unitari,qui est Deus:quo uelut Deios quidam effetas, ut sieroquaricosorasit sempiternae beatitudinis strias. haee deismum uera est,folida Crstuctuosa coniunctio, amori

preeium amplisimum:conisinctiones autem reliquae inaeanes sint,o absque factu,utsi quis ad examen reuoisce quid amici in mutuo illo amore expetant,nihil inueniet esse magis uacuum:nempe esse una, collicere fi Getaoqui Amor cum stuendi desiderio torquet, non ex

amore,

183쪽

DE ANIMA LIB. IIL 177 amore, quo nihil ρri potest fuauius: sed ex desiderio, quod quum differtur, a ligit ut imum. Sed istes affiitigeat stuendi aliqua, non solatium modo, sed delectati

nem quoque adfert nam sicut amor in ruitione magnam habet oblectationem,ita in 'e non paruum,imaginatiorine velut in rem praesentem adducente. Quos ut cupiadorum plerique uanas sibilpes comminiscantur: G alijs pollicentibus rei expetitae luccellium,facile adhibentpesidem. hac uia auari homines crebro capiuntur a frauduis lentis. Amor cupiditatis,intro respicit ad se: amicitiae autem oras ad eum quem amat ta amans paulatim moraritur in se,uiuit autem in ipso amatum, Vivo ego, iam non ego ait Apostolus uiuit autem in me Christus. De- nit enim de se cogitare, se curare, sibi prospicere: de amato cogita amatum cura amato pro picit. Haec est quae uocatur Ecstasis, quum amans oblitus prorsum suis toti s extra se est,totus in amato,cT amatus in eo. Quolsi flamma illa intro se conuertat ac recipiat, minus arvidebit foris. I tu eueni ut qui seipsos amant acriter, stiagide alios diligunt, omniiqMe ad semesipsos referant, Cr ad ea quae sibi putant bon : uellat, uolt ptates, deliacius, honorem, dignitatem, potentiam. Videas quosdam nec uxori, nec liberis, nec aliis charisimis nominiabus parcere, dum cupiditatibus fujs feruiunt: uidelicet seipsos flagranter amant, ad reliqua tepidi, seu gelidi

potius. Amor concupiscentia bona optat amato, proin pter semetipsium: ut dulcedinem Cygenerositatem uino, robur G agilitatem equo, formam atque elegantiunamicae, opes benefico :itaque optat ea, quae bona esse tabi censet. Longe aliter amor bona omnia amato cupit,

Crprochrat, propter testi', non propter femeque ger

184쪽

1 8 IO. LoDOVI cI VIVI smanus amor est unquam mercenarius, non petit piacmium siu non expenat, quod esset contra amoris ingerinianti nam si expeteret , iam non amaret illud quia in se bonum, sed qui a sibi expediens. consi orationem boris habet amor, unde nascatur non utilitatis, quo tendas. exemplum est manifeaum infli , quos parentes absque i. o prorsium respectusuarum utilitatum, mercedis urictus, amant propter ipsos tantum. Talis est amor erganos,ialis esse debet noster erga istum. Nandi eoaὸ aetationem non desiderat amor, tanquam operae mercedem: sed est meta, quo ire naturae suaeθontefertur. Quem admodum enim non amas te, ut tibi prosis: sed prodes, qui amas. sic non amas,ut uesis coniungi,sed uis coniunaegi,quia amas nee desideras coniungi, ut delicteris, sid ad id tamen sequitur delectatio,ex tactu boni nobi, tanquam posscssione ac complexu. is est umoris stuctus, finis eius desideri , qui amorem ante unionem com latur. Amor autem ut connexor est, ita etiam aequitator. aequalitatem enim adfert, quantum naturae rerum ferunt,quas coniungit: ut superiora demittantse ad maeram inferiorum ,sicuti Dionysius docet ex Hierotheoraequalia inter se eonsocienturiinferiora autem ad subliis miora Cr praestantiora erigantur. Amor pro ijs quos eharos habet, meticulos imus est, CT anxius ut ebri si sine pruina noceat uitibus: amator, ne amicam aestus aut rigor laedat: negociator pauet tempe Pales, amicus amico timet,pater iiijs, maritin uxori, uxor marito.c eusta illa matrona: Quando ego non timui grauiora perieula ueris Res est solliciti plena timoris amor. Idcirco molaitas est imor opinis erga homines, de re humanu

185쪽

DE ANI MAia IB. Iri. I shumanas.nihil est enim cui non multa timeantur,quamae libet contra fortunae casus circumsepto CT munito. Iuricundisimus est erga Deum, de quo nulla ad nos potest Ndire cura uel molistia. omnia sunt illic tuta , omnia gaudiorum es felicitatis sempiternae plena.in alijs amori ribus plurimum est molestiae, in amicitia foricitamur metu continuo, in cupiditate curis Cr anxietatibus , suconseruatione sollicitudine: in libidinoso autem quae punt incommoda,non est enarrare. Amor in periculo, supeαrat fefacile posse euadere, cautus HI,CTformidolosus: ut Τ estes dicit flijs apud Senecam,Vos me facitis meri

ticulo uni: siproposita sit difficultas, fiat audacisimus.

Amor nunquam esse ociosius potest stimulus HS cium uota luntatis, quo illa ad actiones Cr opera instigatur emisper molitur aliquid, Crexcogitat, quod gratum fore amato putet:quod prosit non amato soli sed θs quibus amatus uelit pro pectum. quodsi opera non posit prae

stare,at uotis, desiderijs, bene precando, Dustis ominaritionibus amati commoda prosequitur. optime Cr cupit, Cr euenisse gaudet: CT non euenisse omnino, aut contra animi sententiam euenisse olet.Ex amore concupiscenαtia nascitur rivulitGCr inuidia, expetunt enim multi, quod unus p idere solus cupit ut in amica, CT locuplete

amico, Cr quaestu. Ex amore animorunascitur candor, Cr communicatio.Qui bonum uirum amat,riualem non

timet; imo multos uult habere socios affectus fui. ut qui

Deum amat, omnes uellet adducere in confortium talis

amicitis: miserrimosque esse ducit illos, qui sunt ab ea alieni.Amicus autem, qui foliis uellet charus amico esse, non uere ac perfecte amat , sed expetit aliquid sibi utile mimi e uisolus ruatur amici colloquijs,eruditione,diuia

186쪽

t s,o ibus, fama,gloria, cretii modi cupit amans ose ferri nide aliquid Cr arduum, quod in amati gratiam

obeat gaudetq; ct id cotingat. Ibat discipuli gaudentes a ςon pestu concisi, quod digni essent habiti contumeliam

p ti propteri omen I Es v. . Nihil recusat amor ubire,

nongraue,non dis ile, non humile er abiectum, siue sit si pra uires,sive praeter dignitatem CT autoritat pς sonae. omnia ducit sibi sthia,Omnia decere,quibuscunque gratificaturum se amato credat Necsolum dulcisiucunaedusque ecti Winatus amantisd omnia quaesunt illi grata: Missis,propinqui,umiccetiam famuli, Cr canes.unde est istud:Diligit canem,qui Cr herum eius.quicquid denique memoriam refricat, ius,gratum est:ut uestes, ludario. lla, inagiues,loca, huit simodi. Nisi forte a nori admia lxtus sit moeror, tum tristia sunt amati monimenta,ut si, iiij, quum objt immati re, uxoras, mariti. Et quatenulamans in perpetua est cogitatione de amato, π cura, a socatur calor a uentriculo ad cerebrum:unde sequitur, icruditus, sanguinis exba stio,Crinore pallor,actoato corpore,anhelitus item compresio,tum ex intentionς

aut mentionem rei charae, tanquam uideatur spiritus ceu graui onere leuari. A cc. Mat quoqsse non raro lach rimae, quoniam ex calore illo capitis colliquestit humor cerebro,destillans per oculos. cantissant scpς ad cissandum animum,contcntione imaginationia defessum in pu si me κtque inconuolienter pedi ni rem charam, ieculio defecti ut oeulos, stique nec ogitationem. Variriaut in facie rubor π passor, ex ata su aut dis Uusanguinis. eadem de caulse modo struent, modo rigent: ncciunt loco consistere. Matio mcmbrorum atque

187쪽

ai ue immodic perpetua queri monia,t dationes ituri portunae atque incptae. In amore autem cupidinis subiaeta indignatio, procacitas, petulantia, crebrae usticlois

nes,ccuanae. I n amor inquit Terent ,haec omnia inis

sunt iniuriae iliciones,inimicitis, induci bellum,pax rursum.CT quae ab alio comico in Cistessaria describunis tur, amoris actiones Cy opera: credo, inquit, ego prioimum umorem apud homines carnificinam commentum: iactor,crucior, agitor, stimulor, vertor in amoris rota miser CT quae sequuntur.ae ut diutius amantes sint una detinet ulter alterum inani loquacitate, narratiunculis exsubest s undecunque petitis e ut mireris, unde tantanu uerborum positi profuere. Sunt quibus uel perturisbata,vel nimium intenta mens,non finit longossermones facere: unum aut alterum uerbum dicunt, longis interis vallis ut,O amores,vita pessu uultus, ὀ formam cocleis stem ac diuinam. Amores omnes concupiscentiae abis blandiuntur: laudant, atque in assentationem transfixut,

etiam homines grausimi, si quid ualde cupiunt: erinviunt indignis , e fortifimi timent, Crimpudent imi

reuerentur, CT auari mittunt munera , Cr demittunt besuperbi. cu iunt enim quacunque ratione animum σα

plere, et desiderio satisfacere: inque hoc unum intenti, nec personae, nec ingenii fui habent rationem. per moleristias CT alperitates ad uoluptates contendunt, ut ambiritiosi per abiecitionem CT feruitutem ad potentiam. Doriminari ut posint, inquit Ausonius, feruire uolunt.Parales sunt, qui in Principum comitatibus mserrimam perinpetiuntur struitutem,ut aliquando tandem in regis grέα tiam,partemque potentiae aliquam evadant. Reges quo M.

que ipsi exercitibus siuis,hominibus insolentisimis atque

188쪽

gnarcitum magis ex libidine animi fui. Amor ex calore illo ingenti, impellit ad grandia opera edenda, atque admiranda, quae uires, ingenium, ac facultatem exceαdunt. Aggrediuntur res magni animi, seu ultro capesissendis periculis,stu fortiter sustinendis .profundunt paratrimonia,nec pluris faciunt quam stipulas. Et si dederit homo uniuersum ubstantiam suam pro charitatς ,sicut

est in canticis Solomonis regis, hoc uero pro nihilo aestimabit. Auget idem calor ingenium, excogitant rarationes acutas, inueniunt consilia praesentanea fundunt versis, existunt derepente facundi: quorum omnium nia hil sunt prorsum, ii amor restinguatur. Augetur amorer crebra cogitatione de re chara. affigitur enim Cr inribieret animo altius: nihils est perinde amori inimicum, atque oblivio. modii quo magis cogitatur, hoc plura. occurrant bona, accenditur tanto acrim benevolentia, quemadmodum euenit in Dei charitate: idem contingit si qua in erata atque inopinata existant bona,quamuis praetenvia. eaenim pro ingentibus habentur, quia prae ter expectationem:utque eo magis,si contra id quod ex

spectabamus. ut si copulare sciat, quem solu arare pocte

autumabamus Cp ingeniose repondea que nos tardum est esu picabamur.Scilicet tantum amatur bonum,quanotum de isto possumus intelligere. Cognoscitur autem rcs primum,ut ametur: sed cognitione esse oportet tantam, utque ad eliciendum amorem fusciat.Vbi uero cum rς

chara fumuε connexi, mesius eam novimus, nempe prompi's, σtunc ruimur. Ex priore cognitione credimus

esse bonum,in posteriore experimur quod zalet in omni aviore.quocirca amoris sit dias Ditio est,quis det et tionis

189쪽

DI IN IMA LIB. III. et ἡ lationis actus,nὸn solum uoluntatis,sed etiam interia ', ut in Deo. I taque amor medius db inter cognita inchoatant, Cr plenam, quae est in unione: in qua desideriu semper aboletur,no semper cinor: imo in lamismati racrias, quo plura G grandiora bona in unione inmeniuntur, quam obtulerant se primae cognitioni, quae amori. dederat originem. conbuetudo etiam quae mala reddit leuiora , vel molestias ipsas interdum iucundus,

causis amori contrarias extenuat. itaque ex ea amor Cr.

purior fit, flagrantior. Assuetos minus offendunt inae

commoda,non metis modosed etiam corporis, quorum

praesentem praecipimus doloris ac taedijfensionem. Nec tantum frequenter recolendo gliscit amor,uerim amans quaecunque uide auditque,ad amatum refer sive comis paratione, iue similitudine , siue recordatione aliqua obliqua semper eli uidelicet in consideratione, G quasi a pectu amati. Crescit item amoriquum quod amari iuridicamus dignum, non amatur ab alijs. cogit se amor in amantis pectore, CT ualidiores uiresco si ut calor in puteis,et animantium corporibus taberno tempore. Sic mater exobum alijs filium, impotentius amat. nam si ab alijs etiam diligatur,uidetur uel diuidi ersecari in plurires,uel motus ille animi accesus indignitate rei conquieoscere.ita fit amor minus acer ac uehemens. Nisiforte id amemus,quo uelimus potiri soli:ut in amore cupidinis. Rugetur item amor ex commiseratione,lit paretum origa liberos paruos, inualidos,aegros, paκperes,miseros speregrinantes, ericlitantes ut in bello,aut nauigatione, aut itinere graui ac difficili. Q hoplures uni caVst,quo viatores, hoc amorem, qui inde nascitur, pardi magis

intaenei: uis cuiusquam bonitati accedat paternum horam q

190쪽

is Io. LODOVICI VIVI s' spitium, propinquitas , familiaritas, alia eiu mota

cupiditates rerum nituralium te into habent aliis quem. eorum uero quae nos excogitauimus, nuta est me,la,nullus modus uelut diuitiaru,opum bonorum,potenistrae, gloriae. quod non ex illorum contingit lagenio, sed exsul a nostra de istis existimatione. Nos enim illa inauenimus, ad tranquille, placide, beate uitam degendam, issaueia tum,quod animum ipsium non attingunt,idci eo nec iuuare possunt: tum quod ut maxime applicenis tur, leuia sunt, inania, nec tantam animi proseindit tem explere valent, tantum abesὶ ut nos beatos efficiant, ut animus in istis tum excogitandis, tum parandis, i etiam tuendis incredibiles inferias subeat. Ergo inciritatasemel uanis iudicijs auaritia atque ambitio, exeunt in immensium. Ita enim reputat apud se animus ,siuel pecuniam uel honorem quem expetit, nanciscatur, eundolimese de beatijsime uicturum. nactus autem, eoadem loci uidet se eonsistere, ac non raro etiam peiore:

neque i uc mittit cogitationem, res ipsas non posse id natura sua praestare, quod ipse ab eis postulat: sed uiritium in magnitudinem rei transfert, quod nondum sit Dotum consecutus, quantum fatis fit, ut uoti fiat comis s.quare ad alia acquirenda se accingit: quae adeptus,

eodem errore inuoluitur. ita cupiditas nusium inuenit exitum,nu quam consistit ut iure conquestus sit Psaltes Israelis, Uniuersa uanitus omnis homo uiuens. Qua de causa non uitae nec itates uerae pariunt Cr augent ci

pidines, fedfalsa nostra de illis persuasio. quemadmoridum in senibus, quos Cato Ciceronianus merito obiuris gasiquod parent eo plus uiatici,quo minus restet uiae sed metus id facit,er opinio nec itatum. Conferaatio aura