장음표시 사용
281쪽
e alti fimo gradu rerum humanarum conῖMuH. Atque ita pulchre puto vetus Graecorum prouerbium, crar eae aer, in hac Principium eruditorum coniun Hone diuinitus expressume .. Verum hie Ῥaria mihi possunt ob ei. maiesciant L ctois res,nec de ingento meo valde mihi me placere,nec do λ inam aliis quam ligularem tribuere : nihilo niuus tamen, non promus fortasse nullum esse nobis ingenium ac doectrinam licui e mi hctum beneuolentiam,studium, oe amorem erga Rempus.declaαrarritum erga T. M . obseruantiam .nee regnum Dania e Ducaestui Ho utensis, Slesvicensis, aliaeque terra, quibus imperin, omnino sunt a noIHro Principe, ac nobis alienae: it libere diis cam is aulis habentur saepe, qui aut approbent 'itia principum, aut certe non valde improbent: raro moneant eos de talibio reis bus άdquesit non tam vestra clupa, quam aut avaritia quadam, aut ambitione, aut odio, aut metu eori; qui sunt νobis additi au. xiliatores. Ignoscere mihi debent isii melioris notae e veri consitiliars Principum, quod nono culto νeritatem , cutim haud duliesunt amanti si . reliquos nihil moror, One quidem eos mihi cupio propitios esse. Valeant, xt digna sunt, ae mi Osfaciant Principes, illae pestes Rer publicarum Haec non addo,quod suis spectum admo lum habeam tuam aulam de hoc τitiose in t par, itim nonnihil accedat inde meae excusationi: partim ut simulum, quendam addam sua lyonte iam currenti. sint alii, quibus . eris, nescio : de D. Ioannes anx ou equite, ac Petro Suauenio, si , quod tiari praestantissimi: alter in re militari exercitat imus , ac velut Patroclus quidam tuus: alteriis humanitatis artibus egregie ini lituim, ac vere tuus Phoenix: uterque ex no bili aο honesta familia. Rod si licet, non leonem, prouerbio permittitur,exunguibus aesi mare,sed excapite magis,aepem, re quodammodo non esi discite iudieareae tute Uere,quae rei liquast multitudo aulica.sed haec sunt,quae tame hero cropto esse quam optima quaeso te, Inclyte Rex,ut meam excusatisanem sinas aliquid apud te ponderis habere: γ τelis hanc audae eiam,piam tamen, plenam erga se tuos populos amoris, μια si ac obseruantiae,aequo cir clementi animo accipere. In orationis libertate si quid te os endit, condones hoc meis moribus, ac inge-
tuo, quod a sinudando disimulando procul abest,adeὸs a. αlationibus est in te imum. Quae τι eo facilius facias, Ῥelim secta ,tuos populares ae cares,qui hones imis aridiu hic operam
282쪽
nauant ibi adboeo u tibi dicatissim hortatores O Aesta siris fuisse: quorum e m sit magitii erga me beneuolentia, sinisnuare pras emodi mpudium, tui committere, utputarent,aliis quad me ad alendum G augendum hune amorem intermis serpraefertim eum no nituita promitterent etiam, hoc meumsa humae sicium,si quod es,Tua Maiestati,placiturum esse,non tauis tum non futurum ingratum.Etsi autem ἰάfacile miDi potui polis riseri Use, propter insignem tuam propensionem erga liberalis AEAGuas tamen haec res fecit me non parum animosiorem,ae xa Ioe su di intempestiuum pussorem. Q ,quodscio, te hoe genus ic ,studii ρῖetatis,aut amoris in Mus, adeo non improbasse,ωρ eo iam malde probaueris, ac sis complexus magna beneuolentia quorum si labor ae ingeniam alicubi vincit meum Iaborem ae
ingenium non tamen vincit amor crobseruantia, quod non puis
dea medicere. Adde ad haec omnia, quoa non minus reges, at potenter iuuare,ae tueri debent liter, O literatos: quam literae r litera i iuuane, ae defendunt ipsos: tametsi alia ratione, ae modo. Et ideo mi lentur mhi poeta vetere homines procul dubias ienti fimi, sub blusis muliere 'is Apolline gubernatorem adisiunx; se ae Mineruae muningerendorum bezorum molae retendorum uiliorum tribuisse ut signi carent, hae natura oediunnitus eoniuncta esse,nee debere separari, see iam satis diu tuam Maiestatem hae oratione detinui. Quapropter,ue videar tuae Mistiantiae,ae humariuati,quod minime facio, sissidere inem Deio Dee aliud a te peto, nisi γε hune librum, O merum in eo mittenis Lanimum, ae ossis , aequibon quepro tua lenitatefacῖαι aepra Maienare reia,sivus erit, contra invidos iniquo
iud eos gesendas. Chrisim ad sit edi tibi, it pie aes Fester imperes: popia. tuis, ut Fbenter Goseiose pareant. Vale. Datum via umbergae, X. Calend. Octo. Mis, anno Domini N. D. XLI.
283쪽
DE ANIMA.is utaturo mihi aliquid de Animae notura Cruiribin, ac uesuti partibus quis bufidum, Cr olycijs non tantum hoc in dit, Gualde animum perturbat, quod haec res tota sit una de obscurictimis erreconditi imis in natura,uis adeo uarietas opinionum
de illa praestantifimorum ueterum philosophorum insisnita propemodum, er inexplicabilis: scd cum Aubtilitas,
ac ut ita dicam, peregrinitas ista Aristotelicae oratiorinis: tum etiam uel maxime dissensiones Cr contentiones interpretum eius philosophi,non tantum uulgarium, Crex magna parte praepostere doctorum,sed erudit imoisom uirorum,G inter ueteres etiam principum. Ac viridetur quidem mihi non Proteus,aut Vertumnus tot forisma inducere posse, quot formas alij huius generis scriaptores Aristotelicis scriptis, utcte dicam, induerunt: praesertim in hac parte Philosophiae, quae de Anima dotacet. Vt enim alios omittam, nonne cicero putatus est a multis magnae doctrinae uiris etiam definitionem animae,
quod caput est uniuersi negoci, in hoc autore non intelis lexisses Et profecto illi non destituuntur rationibus,sicut fortasse paulo post monstrabimus. Deinde nonne multi magni, Cr in Philosophia tantum non summi homines, conati sunt ostendere,nihil a Platonis sententia differre, quod ad hanc doctrinam attine sententiam Aristotelis:
284쪽
docuerurit, fortasse non immerit)fHaeoniues discantates in ununt uelut globum concurrentes,non i ter quidem certe me perterret,ET tantum non a propolito meo abripiunt in qua acunque aliam potius materia. Sed reαtinet me in hoc meo cursu, ex institut i dissutatione tu vel nolentem officium meum, tum uolentem etiam dignitus rei, praestantia. Ηar c etenim natura tenetur ceri pore ab Oinni: Ipsique corporis est custos causa saluistis, ut inquit Lucretilis. Praeterea merito princeps diactus philosophorum Aristotelis, in pectionem CT con siderationem animae eis, ut ipse loquitur, is ρί propera modum aliarum onmium rerum cognitioni praeponit, propterea quod exactum quandam, ex exquisitam, At sublimem etiam rationem contineat,σ in s rebus uersetur,qua plerisque alijs ex dignitate Ur admiratione anae recessant: quodque ad omnis ueritatis notitiam, ac inprimis ad naturam rerum discendam magnum momen α tum habeat. I d autem eam ob causam, quod anima sit uelut principium quoddam animalium. Quod quam sit bene ac apte dictum, facile esὶ intelligere, paulo tantum diligentius hoc secum expendenti. Animatum enim corpus, Hi compositorum corporum praestantisimum. Composita vero corpora sunt altera pars omnisi eorum,quae scientia naturalis tructat 9 explicat. Nam quaecunque
huicscientiae generi ut posi tu sunt, aut simplicia corporira fiunt, aut compo a praecipue. Nunc anima est id, a quo nomen habent, persectionem: imo hoc omnino,ut i animalia. Itas non obscurum est,plurimu ad naturae doctrinam pertinere Cr coducere di putationem de animas tamen sobrius a sevumquedam modum a nemhabeat hoc praesertim tempore ne res nimilim extenuara
285쪽
DE ANIMA LIB. I. 279 ta evanescat demum. uel etiam alia causa est,ne homines ignauu desidio si prorsus haec non attingat, ii rei prolixitate,et difficultate. Cualioquisliras tu uniuersum deridet, quomodo iis proponanilia . Veram de talibus hoc non est mirum, ci in ista,quae ipsoαrum professionis sunt, propria, si uidi,fimc Cp d licent,
Cy post ea doceant alios,aut exerceant: Cr tamen splendidis magni icisque interim titulis utuntur, ostentant ueripes ac annulos , quasi uerundi hoc sit, Rara in tenui fuiscundia panno alios praebe contemnunt, soli regnare uomlunt, blandi ijs aliquando magis,aut cognationibus, alitas initatibus,aut opibus,aut muneribus, aut etiam iocara tionibus,aut potationibus commendati,quam uirtute, ac doctrina, quibus solis debetur honor er dignitas, nouissis aut se mora uenditoribuue, aut cornicatis Aesopicis, aut histrionibus, aut he uonibus. Qti id illa ratione tandem cilicitur Homines ignaui ac pigri euehutur,negi guntur acres Cr amantes laborum,deformantur Cr a liguntur Reipublicae constitueram hic longius excurrere
in hanc foeditatem : sed quia laterem lauarem , si hoc D cerem, alio loco id fortast e poterit feri opportunias, omitto me defatigare, ac redeo ad propositum dispuli αtionem,in qua praecipue, quam poterit feri simplic irim unimam Aristotelicae sententiae explicabo, non addi ta confutatione veterum opilionum, quae extat in primo Aristotelis libro de anima, prolixe ac operoso agitata.
Dius autem in quatuor libros toruolus,in quare non nihil taedium laboris in legendo fallitur,ut ueteres etiam ihaud dubie putauerunt. In pririo . tractatur sola d ni
286쪽
r8o VITI AMERBACHIItio animae. In secundo, recitantur animae quinque praecipuae potentiae, ac barum quatuor primae explicantur. In tertio, dissutatur de intellectu,postrema Cp praestanti lirna parte animae. In ultimo,percurruntur ea,quae legunae
tur in libellu Philosophi, qui Parna naturalia uulgo appelluntur, a facilitate rerum, notiore ac apertiore philosophia de Anima, eius uiribis,quam continent, ut preto. Rogo autem Lectores,ut meam operam, ac studium erga se ac Rempublicam literariam boni consulit: er res ipsas potius, quam alia quaedam θectent. QUID SIT ANIMA.T IAee quaestio negotium fecit omnibus sapientibus, I I uariae de natura er substantia animae inter eos
opiniones fuerunt. Multi enim crediderunt ignem aniae inam esse, non pauci aerem,plerique aquam,nonnulli terram. alij ex omnibus istis, alij ex paucioribus eam conristare: Fuerunt etiam,quibus sanguis uideretur. alijs non sanguissed femen uisa est. Ex numeris quidam,σ moturer eorum alij, quatenus haec unt coniuncta cum corporiribus:ali,quatenu3 nonfiunt coporea, composuerunt animam.Omnes tamen isti in hoc consentiat,qu)d aut menta esse animam dicunt, aut ex elementis: excepto Aαnaxagora, quisolus,ut scribit Aristoteles, intellectum, seu mentem dixit impagibilem, ex nihil cum adu comis mune habere. Solet enim de hac re dissutari, non tanatum, utrum intellectus er aliae anime potentiae possinta corpore,sed etiam,ani se inter se istae potentiae possint aliaesine alijs esse CT qua ratione cohaereant, qua nocohaereant.Porro diuersitas tam multarum sententiara inter Philosophos, nata est ex duobus tanquiprinci s. Omnet enim respexerunt,etiam ipse Aristoteles, admoα tum
287쪽
DE ANIMA LIB. I. 28itum σsen uni uuae fiuntpraecipuae uires animae,seu pora tentiae.Graeci υνάμεia appellant,aut πάθη. Et hoc est, quod Aristotelis dicit in primo libro his uerbis: ἐμψυ
Quia vero haec alij corporea crediderunt esse, at incorporea,tiatum est tertium genus sectari: Ad ostendunt haec uerba Aristotelis, οὐθντ, δε ς lir
Fuit etiam alia quaedam 1pecialis opinio Empedoclis, qui putavit animam esse armoniam,quae est permistoru tiricut compositio ut Aristoteles definit. Lucretii vocat eam habitum quedam uitalem corporis. Postrei 1 no,ut aliquid etiam de Et mologia addam,uox Animae est facta,ut Grammatici scribunt, a Graeco uocabulo
Mino quod signiscat piritum:aut quia fine spirati
ne uita,quam efficit anima, Cr est eius quaedam origo, non potest existere:autpro illorum sententi qui anima ex aere ortum habere,uel aerem esse dicunt. Huic appellationi Graeca uoxαὶ cognata est, quae venit a uerbo P , quod est feruere: facta est ex illorum opinione, qμi igneam naturam animae tribuerut.Vita, Latina diaetio,valdegeneralis est,. ad generationis natura ala rudi quae est ex non ente ad ens mutatio, quasi uiolentuquiddam t:quod tamen non est. A ui enim etiam Lurcilius deriuauit uitam. υχή vox a 4 O uod figus Graecis significat,ducta est:ad illorum sententium,qui ex aqua animam se opinήti μntatque hae voces pro eo
288쪽
281 VITI AMERBAc HIIdem fere usurpantur. Veteres differentiam habAerunt inter animum Cr animam illum dixerunt esse, quo suopiamus hanc,qua uixamus,ut est apud AMarcellum. Verirum ad propositum redeamus. itas anima substanαtias Gorm uel actus primus corporis naturalis,inae strumentalis, uitam habentis potentia. Aristoteles sic 'animam definiuit in 1. libro. haec sunt eius uerba:
Non multo posὶ aliter sic definitur:u
Et additur ibi clarius,quod antea etiam erat Actum,. esse animam rationem quandam,C peciem,iron ut ma αteriam,aut quod subiace Graece ωρκειμιλνρρ dicitur. Obserua quod sequitur,triplicem substantiam esse,aut Deci seu formam,aut materian aut compositum ex utroque,ut sunt omnia corpora naturalia,quae constant ex materia ex forma. His ut Apercurramus nunc brem
niter singulas partes definitionis,uis potest hoc an bis praestur plana fia postitque ab omnibus intelligi. Vox ho instar significat Graecis idem, quod Latinis habes perfectionem, iere ipsa persectio, uel absolutio, uel
consummatio nec male conuenit cum voce
utitur his fere pro eodem,ac sine di crimine Aristo, teles in his deputationibus Propterea haec dictio scri benda est per τ,non per s. Sicut recte scripta di in ullistatis Graecis codicibus, er Ut facta, quod Themistius etiam ostendit,u τόλγ id est finis, ν εχω d est habeo. Significant eandem rem uocabala orma er species. I n
289쪽
DE ANIMA LIB. LMolis Latinis recentiorum philosophorum, actum dirixerunt, suod Aristoteles illis duabus uocibus designata limon sutis proprie,ut arbitror. Idem enim ueteribita Latinis actussignificauit,suod actio,uelfactam,ut apri paret ex Ouiiij trisformationibus, Iustini hi toria. Fabias ab agedo putat esse factam Aocem
ψγi: . Quod non reprehendo,modo hic non motum,
sed perfectionem eius,adeoque primum actum, non semcandum significet. Quare Boetius melius reddidiset persessionis uoce,aut habentis perfectione, qt cmadmodum Hermolaus Perfeltibabium dixit, non incommode composito Cr nouo nomine,ut 6ὶ Aristoterilii QManquam uidetur mihi repexiisse ad ulteram uoce, Oae idem hic significat γέργ M. quae tamen,etsi pro se*cundo actu in aljs locis apud Aristotelem ulturpetur, hic significat perfectionem euadiu primu. Primim auαtem actus est anima suiu forma est animalis uelut ocioα si, nihil utenti uita,csem uitae usurpatio fecudum quiad mactus sit.Atque hoe docet Aristoteles his uerbis:
sicut in anima sunt uigilia σsomnus, uae quaedam a fectiones ita ipsa anima est aliis habitus,ubjs actio secui
dum habitum uere tamen,G proprie, ut vult Aris Poteriles,habitus,uel p/od idem est,actus primus,hoc est fons, o torso,aut principium, aut caussa omnium operarationum. Additur in definitione corporis p sici: uis corpus animalis constat ex quatuor elementis,quae sunt corpo
290쪽
corpora implici quorum naturam e uim unacu eos
ram natura Crui quae sunt ex illis composita,inuestiga et e Cps circinaturalis philosophi est nec est aliud quod vel discere uel docere debeat talis philosophus,quam tu corpora talia, tum differentias Cr aseisiones talium
corporum,additis corporibus coclembus,quatenus in ventur loco. Quae sequuntur, organici, uel inst umenα
talis, uitam habentis potentia non idem significant,ut Themistius putat Et quanquam nec cadauer,nec semen est tale corpus,quod recte Aristoteles tradit non tamen ideo coniuncta cum secundo actu potentia est tale corripus er cum dicimus de canente,quod posit canere, λαproprie loquimur.Sed est perscinum anima Cr quidem primo actu,seu habitu,non fecundo actu. corpus autem di tantum materia animalis G illud nec semen est,nec cadaver. hoc enim non recipit amplius animum, Gud nondum habet intrumenta ad recipienda illam CP in teria non est ens absolutum, ted habens inclinationem, aut potentium ad aliquod perfectum ens. Ac omnino cut anima est primus animati corporis actuό:ita corripsss,ex quo σ anima constituitur animal,s prima poritentia,non fecunda. Sunt enim duae quoque potentiae. Altera priuationem significat, Cr uocatur aliquando potentia remota altera habitumsd ociosum, Cr nonaedum efficacem,ta hoc ratione magis quam re ipsa ut si
homo dicatur potentia philosophus,non quod sciat philosophiam,m postit ea ut quando uelit,sed quod positeam discere:de prima potentia intelligendum est. Si ueαro didicerit philosophiam,nee tame utatur easeu phi ι ophetur,ut cum dormit,uel aliud agit,aut alioqui no