장음표시 사용
301쪽
DE ANIMA LIB. i. sententiam probari. sed apud eos qui diuersum iudicant, adeo nihil effeci, ut nihil desuasententia concessuri esse videantur,idque non obscure praeseserant. Quod mihi
non tam di licet,qream uidetur mirum cum tantum abesst, ut meum sententiam confutauerint, ut etiam alicubi secum pugnent ipsi,aut certe male sibi constent. Sed auaerum, CT opes, CT rura, requens donabit amicus: Qi ιιιelit ingenio cedere, rarus erit, inquit Martialis. Nec
sane laudandi sirent, qui a semel imbibita sententia faciis
te, er fine tanquam ui quadam rationum er argumen αtorum patiuntur se abduci, er in eo uelut de possiorine sua mentem deturbari. contra propositum animi tammen, Cr certam eius inductionem contendere de opinioα ne aliqua,neminem debere iudico, praesertim christidis num: quibus mentiri, e fallium dicere,seuere prohibis tumeflt. Ex horum numero CT nos sumus, Deo gratia. Quocirca, icut me scio, quantumuis bene perceptarum opinionum in tenax, nihil docere, nili quod mihi u detur aut uerisimum, aut ueritati stallimum: ital ero istosfacere,quibus cum est mihi controuersia,certe iaci tros decet aliter facere. Acfacilimum est labi,errare,
ac decipi in rebus tam bubtilibus, ex ex intima philosophia depromptis: maxime si quis uel non expendat omnia diligenti)fime, uel sit alijs studijs er curis magis
occupatus. Cum itaque nondum satis mea de uocabulo τελεχει aer, Cy ciceronis interpretatione sententia irαmata uideatur, age repetamus rem pauli altius: eor comnemur omnes huc pertrahere, ut sentiant. quod est haud dubie consentaneum rationi, Cr Ari stotelis distulatiora. ni. Rese leuicula propemodum, futilitatemfllectri:
302쪽
VITI AMERBAc IIII nulla hic uel publica, uti priuata res , nura religio periclitatur. constantiae tamen, CT probitatis est, cum in hoc docendi curriculo uerser, docti sere, quod semel honeste, CT cum laude,ut puto, sentire Cr docere alios incoepi. Ac initio quidem non admodum hoc iacto,etsi pulchre postiem, quod praeter plurimos uetustiores, horum temporum in omni reconditiore doctrina exertacitat imi uiri, Guillelmus Budaeus, CT Ioannes Viae ues, alter ex professo Cr edito hac de re scripto, alter obscurius tantum quod mihi adhuc notum fi scribendum esse iudicant: ut omittam hic Herae molaum,pauld ante lumen Italiae nec faciam studiorum collationem, quod aeque possem, ac ita, ut uel hoc uno argumento non obstinatus lector persuasim, ad nos tranae fret. Deinde iterum uelim, atque iterum considerari definitionem animae, praesertim quod ibi dicitur, Actus primus anima: er sequitur, Vitam habentis potenritia. quae uerba non, ut uoluit Themistius, ocios aut
per tantologiam quid enim aliud esset in breui desertaptione, qualis esὶ definitio, maxime in re tanta, Crtam seria s) ponuntur, sed uim quandam peculiarem habent: ac plus omnino significant, quam praecedentia proxime,p sici organici. Mam actus,id est,forma corporis p fici organici alius est, quam nunc animati
cui alia forma cadaueris est,quam uiui corporis CT alia feminis, ulla plantae, uel animantis: item ligni est alia, quam lecti,aut mensae,alia uaporis,alia pluuiae.Sed corripus nunc formatum a natura, ut recipiat animam nonaedum tamen habens eam, est animantis materia sine forisma.Vbi autem accesserit anima,perfectum est animans,
303쪽
DE ANIMA LIB. I. 29 Pesi fit non habeat uitam d es , ictiones Cr operatio nes,quae oriuntur ex anima,tanquam ex fonte CT prinucipio,adebque illa cotinuata Cyperennis motio, de qua Cicero memini hoc es actus fecudus. Cur obsecro Aristoteles posuisset tu definitione, uetus primus, CT anima dixisset immobilem esse nisi uoluisset hanc agitationem
CZscuuitum, seu ρεργήο ,σ uelut usum quendam aut secundum actum ab isto priore fecernere Quod autem uoluerit animam esse immobilemotis uel ex Macrobio constat.Qlianquam is hoc umpsit ex Aristotelis primo libro de Anima,ubi prolixe dii utatur contra Plutomarem,sicut Macrobius ex Platonicorum scriptis acriter impugnat Aristotelam ac uisibi quidem uidetur,elleretit eius sententiam. Quanqui mihi contra uidetur longe
errare nec esset disiicile inibi,si opus esset,hoc ostedere. Profecto solum hoc argumentum i nullum aliud esset, cogeret me sentire, quod Aristotelis huic deputationi
uox magis conueniat, quam illam conuenire,hanc non conuenire. atque Ciceronem
aut lapsium esse memoria, quod hominibus facile acciα dit no enim Deus fuit cir Aristoteli tribuisse,quod 'eorit tribuedum Platoni, Platoni,quod Aristoteli alit aliud habuisse opus Aristotelis,quam nostru ex qμo ira sumpserit,ut quidam seu picantur. Quanquam in re
tanta non puto hunc uirumfuisse tam uarium G inconαItantem,uisibi esset plane contrarius. In fecundo libro quidem de Gen. ani.dici animae potentias habere nat πram quandam diuinioris corporis,quam sint elementa, hoc esὶ stellarum,aret potius in corporibus clemeto sterularum proportionalibus existere.Ad quem locum pro periodum opinor Ciceronem respexi Fe. Verum nihili s
304쪽
hoc ei patrocinatur in hoc errore,σ non utitur ibi ιμι Iosephas Entelechiae uocabulo.Nec propterea flagellarimus ciceronem aut si hoc est flagellare,quando aliquid
vere,aut iustis de causis reprehendimuχs,quare non etiabanc notam impingunt ijs,qui multos locos ex Cicerota
ne collegeruntun quibus illum errasse declarant CT pro αbant Aut quare lilii tantopere indulgent,ut iam Platori nem,iam Aristotelem,iam ipsum quoque ciceronem,ut alios multos non recitem e sepe quidem,aliquido marinifeste,aliquando latenter inlectentur,obiurget, repretahendant Cr nihil minus tumen uideri uelint, quam eos
fugellares Multo rectius ita facimus,quam,si aut alia
quid contra iudicium animi nostri, aut quod non bene meditatum Cr expensium a nobis esset, ideoque incertu, assereremus quaecuque nos caussa,ut ita faceremus,λα pelleret.Cicerone tantifacio,quati quisquam alius, etiaeorum qui uideri uolui cum facere maximi. Verum haec omitto CT his ita explicatis,uenio nunc ad illorum argumenta,quae paucis,ut institui,confutabo libere, Cr sine malevolentia.Et ut hinc ordiar,consideret candidus tericto quomodo intelligendum si quod dicitur. Quo uia vens sit tale,esse agitationem continuam,seu uitam Sinim uerba tale esse formam bicim potifimam essentiae part significant,e que potentia principium σcausissa uita est, agitationis, quomodo posit esse uita eragitatis,non uideo:cum fit contra totam philosophia, idem esse causam ex effectum,potentiam,G actu,prinαcipium,Cr ortum ex principio re ectu eiusdem. Sinde vita er operationibus, potentijs in actu constitutis, non poterit anima esse immobilis,qu)d manifeste Ariastoteles defendit. Sicut enim in mundo hic philosophus
305쪽
DE ANIMA LIB. I. 299 docet primi ni,moues esse quoddam immobissctita in bota minis egenti qui est,ut ipse quoque uocat,vesut μικρόκοσμγ,hoc est paruus mundus, primus actus, seu hτε-
est immobilis,cum sit motus principiu, Cr prinαcipium in motu sit immobili,quod alioqui esset princia pio prius, feret in immensum progresio, qμx nuru
domina comprehenditur.Quapropter uita Cr anima sunt res diuerse,altera est principium,altera quod ortati rex principio altera primus actus, altera secundus. Quod autem ita si ambae definitiones apud Aristoteleo tendunt.Est enim anima primus actim corporis p αsci organici. Et quo sentimus, mouentur, CT intelligia inus primo Hoc autem nihil aliud est, quam dicere an mam esse non uitam,tio agitationem,aut motu,sed prinacipium agitationis er motus,quod est immobile.Demoα strat idem aperte inter alia his etiam uerbis Aristoteri
των η I d est caussa enim omnibus,ut sint, est escutiari ventibus autem,uiuere est esse sed horum caussa erprincipium est anima. Quid bis uerbis est manifeniussquidsimplicius sed ita,inquit aliquis,anima no est perisfecta forma animantis,cum animus esse corpus sit 'Fuscum,organicum,nita praeditum, Cr quod Vidue moriueatur CT agitetur.sed audis contra Aristotelem, qui
dicit,animam esse actum primum corporis p sici oraganici,uitam habentis potentia, non iam uiuens. Quid
autem hoc doctrinaes Dicam tibi, er intelligessi non oscitanter auscultabis Q nunquam idem antea quos es tractatum,planius tumen id nunc aliquanto fortasse μαciam. It Aristoteles, non tantum eius quod est actu ho
306쪽
3oo VITI AMER BACHII esse,uerim etia eius quod esὶ potentia.Proinpterea dixit etiam in definitione,Vitam habentis poteratia qVod clare,ut potes , ac requirebant illa tempor vel potius materia, docet in principio secundi libri de Atiima. CVid enim aliud sibi uolunt haec eius uerbas
loci conclusῖo.Quid aliud sibi uult exemplum praecedesit Vi di putation ubi dicit ἡττῶ b ω ouco dae-
σ expres e docent, quod dixi, modo attente legantur. Quod certe faciendum est fere in omnibus talibus dissutationibus apud hunc quihorem.Ηis ita constitutis, oramnia corruunt seu ponte,quae ab altera parte adferunαtur. Quanquam aliquando tantum non concedunt in
hanc sententiam. Quid enim aliud est dicere, quod Arristotelis caussam Cr fontem huius agitationis ipsam auiam 'ν formam essesenserit,aut omnino principium Crcaussam huius motionis quaerere idq; statuere,rem esse talem quam separare agitatione a suo principio,caussa, formas Iam autem cum anima sit illa forma, etiam ipsorum testimonio, is non uidet,aut secum illos pura gnare, CT confundere caussam cum effectu aut re ipsa nobis infacere,uerbis tantum a nobis discrepare Sed
307쪽
DE ANIMA LIB. I. 3OIllere confundunt agitatione cum origine u quam Aria stotclis dicit immobilcm esse, Gr, et γωτὶ/. statim enim relabuntur ad siuam sententiam. Cr acriter contendunt,animam esse illam agitationem, qua bos, Cratiae animantes sint tales, non principium agitationis. Laudant interim Aristotelem,ex eius sapientium,qi ditares distinxerit in materias Cr formas, cum potius totis uiribus eum oppugnent. Apud me certe nullum est.
dubium,quin procul absint ab illius sentetia. Nec est uetarum,quod addunt,ab Aristotele generaliter in alijs retabus perstationem,stu exaedificationem formam esse apispectatam,in uiuetibus uero ecialiter se λ quasi uero anima sit agitatio,CT non principium agitationis, ac non sit in alijs etiam esseniijs motus quidam praeter hoc quod sunt: quanquam hic ab isto nascatur, non tamen idem sint anilosed longissime inter se disten ratatione Cr natura.Proferant mihi unum locu,in quo Ariastoteles aperte faciat hoc discrimen,aut potius ubi non uocabulum pro qualibet forma Cr actu usiurpet CT cedam.Sed no facientsucturi hocprius haud duὰbie,si potuissent. Ego uero contrae r protuli upra mula tos,G plures possem proferre,si res non esset clarifima.
Quid enim aliud sibi uult statim initio secundi libri de
Anima,cum dicit: Dicimus itaque unκmquodque genus eorum, quae fiunt,substantiam butim uero aliud,ut matelarium,quod quidem per se non est hoc aliquid aliudfortaniam, Deciem,qua iam dicitur hoc aliquid Cr tertiti, quod ex ims constat. Est autem materia quidem potenα tia,forma uero entelechia,id est,ut commode Valabius verti actus atque perfectio. Quis audet haec uerba opis pugnare,acaliter exponere,quam generaliter de omni
308쪽
3oz VITI AMERBAc Hiiente,Cr quide inbuim i suis tractatiouis de animalleaestibulo Ego profecto no possem hoc Dcere clim aliquae
fronte,aut temeritate.Nescio quid alij sintfacturi. Forae tune quiduis ex quouis poterunt educere taut Anaxaesgoru conatus est. Praeterea,si anima est agitatio, qua
uiuens est tale:non iam potentia uitae est animas i ipsa
ν ηαρ Sic de reliquis. Et hoc, si uiuens, accipiatur pro animato,sicut illi accipiunt:quod tamen fit improprie, atque confunditur ita primus actus cum secundo. Nam alioqui facilesloquantur proprie, postium concedere, agitationem esciqua uiuens sit tale,hoe est uiuens. Iam uiuens CT animatum sunt diuersa:altera caussa,alterum effectus: alterum potenti alterum actus, eo modo ut est antea di utatum Huc etiam faciunt baee uerba Ariastotelis,quibus ipsi tamen utuntur ad confirmanductuum
errorem Sicxt oculus constat ex corpore oculi,σussu,
ita animal constat ex corpore G anima. Est enim uictus potentia quaedam uisionis,non ipse usoniihilominus tamen astus quidi oculiseu essentiriseu perfectio,seuforisma eius. Facit enim ibi differentiam Aristoteles, inter uisum eruisionent,sicut postea inter scientiam Cr scire ipsium,ut est prius annotatum.Sed ascribamus etlibune
sane patrocinatur nobis,non talis:quod facile intelliget,
309쪽
DE ANIMA LIB. I. 3oI. assuefacti nonnihil ad bis dili utationes, iis .id lectiori non Aristotclicum Significat enim duplicem actu esse: primum,qui etiam potentia dicitur a fecudum, qui est lectus primi secundi ponit exempla ectionem, uisiorin ,π uigilias. primi,uisum,aut potentiam instrumerit hoc est oculi, animam. Et quemadmodum se habet sectio,aut uisio ad uigiliais ita habet se anima ad usum, er oculi potentiam, quae idem fiunt. Nunc uigiliae fiunt velut totiis corporis actus ille posterior, cum uisio sit partis actus. Ergo sicut usus,seu oculi potentia partis est actus prior,er principiu uitarita anima totius comporis,quod ex uarijs instrumetis costa est prior a s.
Quid potest dici expresius,quid simplicias, quid etiam
uerit ues Nec propterea usuis debet esse corpusculum,ut fustra metuunt. Non etiam ideo fingimus,aut uolumus,
animam ita mouere corpus,uinalita mouet naue. Quan
quam ab hac sententia non ualde abhorret Aristoteles, cum dicit, ετι j αsηληικ άτως se ἀψia, zmρ ὴρ πλοιου. Ego quide non uerto φοτε- λωιω actum intus perficientem,nec fum istarum rerut ni rudis ut hocfaciam. Quanquam si retineretur fenaetentia,eondonari posset error uocabuli. Si uero conce editur,ut ego sane censeo faciendum esse,banc uocem ab se λέα Cr derivatum esse,non uideo,quomodo continuit AG oliduitas in motu possit admodum hic quaesdrare,cum de actu primo hoc dicere non sit usitatu: nonsit haec motio perennis σcotinua,sed non raro inaeterrupatur quiete σ quide,quod ad praecipuas animae partes attinet.statuamus itaque sic in boo loco dictam
esse formam, quod sit perfectior quaedam essentiarum
pars,quam materia. π hoc est ingenuuis implex cr cois
310쪽
3o VITI AMER BACHII senticiis cum reli ita philosophia Peripatetici. Nec ad aliquam uocabuli agitationis expositionem confugient,
cum addatur,perennis Cr continua σ non sit obscura, ad quid pertineat perennitas aut continuitas. Porro
quod sit uox noua, cicero clare dicit nec puto fit se hoc dicturum Ciceronem, sipulus et nouam esse tantum
translatione,no reuera nouam, in hac lingua prorsus
inauditam ante CT inusitatam: cum de re tanta foriaberet,ac pertinente ad tantum philosophum, quem ipse quoque maximi semper Iecit ne dicam,non inueniri ea apud illos Graecos authores, qui fuerunt ante Aristota telem quod mihi quidem constet. Aut proferat exemαplum,qui contendit uocem esse ueterem,aut isto tempo ere in usu fuisse. Dicunt etiam,qu)d hanc uocem Aristo teles quaesiverit,ac sumpserit, cum uellet motum signia ficare ad exprimendum agitationem, qua forma adαquiritur. Hoc uero ejὶ logii s aberrare.Cicero dicit, inaeuentum esse uocabulum ab Aristotele, ut significaret
animam ex quinta natura eligenere principioru esse: id ol, ex coelestium corporum natura, cui desit nomen.
hi dicunt, ludii ad significandum motum,uel agitaritioncm illam, e qua docetur in tertio P sicorum, sit quaesitu, usurpatum Aut quomodo consentiunt,qubddicunt, primo ad ilignificandum praestantium formais rum, quae fiunt in uiuentium corporibm introductum esse uocabulum,nunc Merogeneraliter ad significandum motum Sed nihil aliud, aiunt, significat uox in tertio
P sicorum, nicti continuam agitationem. Audio. I Ortoi non potuit Aristoteles aliter commode motum deae
finire,quanquam siubabsurdum erat 1icut ipse in eo loco videtur conqueri .commiscentur enim ibi entis uox, Cr. quietis: