장음표시 사용
331쪽
DE ANIMA LIB. II. animantibus sensu.Namsi, ut Aristoteles alicubi feriabi Scire perseest expetenda: non uideo quomodosi iis tire per se non expeti debeat, cum ad scientiam non pari rum habeant mometi ben us,praesertim usus G auditus. Quid sit visus. Visus est potentia percipiendi coloris. Quanquam enim,litsupra monui, uisus etiam figuram, magnitudianem, motum, Cy nonnulla alia pytest indicare: non tari
1uen aliud est huiuη sensus proprium obiectum, quam color, ς nescio quid aliud, quod Aristoteles dicit non
habere nomen. Reliqua omnia sunt aliorum etiam feno
suum obiecta. colores autem non possunt percipi, nisi per aliquod medium slluminatum iti, ut ipsi moueant
mediμm,a quo postea mouetur usus. Democritus enim censuit a color non per medium aliquod, moueri hunc
sensum. Qui tamen fallitur. Id quod Aristoteles euiis denter demonstrat, cum dicit,non cerni hoc quod ocuraio sit impositum. Verum enim hoc est,eπ experientia notum. Fuerunt etiam qui putarent, lumen, seu radios
quosdam ex se spargere oculum ad uisibile, atque ita
colores appprehendere per tactum. Quod non posse feri, argumento est, quod in tenebris non videmus. Si enim esset lux aliqua in oculis , ista tenebras etiani de α pesseret; egressa oculum, Cr illustraret aerem di nec dici probabiliter potest, extingui hoc lumen oculi in tenembris .Et recte Plato ab AriMotele propterea reprehen αμε est. Putauit Empedocles quoque, aliquando usi effici per defluxus tenuistinarum particularum de coτα poribus. Graeci ἀπο eosas appellant. Hunc jecutus Lua cretius, latinus poeta, eleganter hoc expresiit, cum 'ς
332쪽
32 7 VITI AMERBAc Hir Dico igitur rerum e Cies, tenuesque figuras , Mittier ab rebinoummo de cortice earum, Quae qua membrat Guel cortex nominitanda es Quod speciem ac formum similimgcrit eius imago, cuiuscunque cluet de corpore fusa uagari. Et in eodem libro alibi, ae Agnificantius, coniunctis cum usus obieritis aliorum sensuum obiectis. Empedo cles enissimiliter omnes sensius fieri existimauit. Quare etiam atq; etiam minima haec fateare necesse est corpora,quae feriant oculosusumque lacessunt, Per'etuoque fluunt certis ab rebus odores, Frigus ut afluuijs,calor asole,aestus abundis 4
Aequoris,exesor murorum littora circum Nec variae celsant uoces uolitare per auras.
Denique in os falsi uenit humor saepe saporis,
cum mare uersamur propter dilutique contra cum tuimur miscertab5nthia, tangit amaror. ' que adeo omnibus ab rebus res quaeque fluenter Fertur, o in cuncto dimittitur undique partes. Nec mora,nec requies inter datur ulla fuendi.
Haec quidem 6ὶ illorum opinio: sed ideo non est rism quia duo corpora non possunt esse in eodem loco sita mul. Essent autems lux esset corpus quaintumuis tenue, ut est uelaucus, uel cortex, uel membrana, ut Lucretius ait.Aer enim,uel aliud simile, in quo lux est, corpus est. Democritus habuit alium de usu opinionem. Putauit enim, isium aquam esse.in quo quide nihil errauit, Cr in ea refringi radios, auiferiἔμφασιν, id est, effigiem reis
p cini corporis quod fusum est propterea, quia si ita
esse oporteret etiam aquam,C peculum, Cratia laevia corpor in quibussi talis mulachrorum expresio,Miridere.
333쪽
DE'ANIIIA LIB. II. 32 7 dere. Atque haec sulficiant de ueterum opinionibu ,quo co libentius ex Aristotele recitaui,quod dignus usus est inibi hic sensius, qui paulo diligentius exponeretur. Nunc ad institutum rede ,indicaturus,quae alia,er quom inodo ad usum proprie pertineant, quidque illasint.
Cfod autem potentia uidendi,Cr color ac medio coraepore,opus sit ad hanc rem,Cr quid sit haec potentias tu explicatum esse arbitror. Sequitur ut de lumine ex colore,er quidpi hoc medium, dicamus. Quid sit lumen. Nunc est dictum, lumen non te corpus. Et est addita causa. Quia sit esset corpus, essent duo corpora in eodem loco. Id autem es impo sibile. Est enim lux in aliquo corpore peripicuo,ut est aer,aut aqua,aut chorastatas, pleraeque gemmae.Qvare,cum non sit corpulis, necesse est affectionem aliquam, audisseretiam ese,hoc est accidens corporis non cuiusuis , sed solia: eorum quae habent naturamisimilem solis naturae ut ignis uno g s,cornu,capita piscium,fquam oculi,ut Aristoteles recentiet in secundo libro de A nima.Tale corpus cum est in corpore perspicuo, illustrat illud, er facit actu perinspicuum,quod fuerat tantum potentia persticuum. Aerenim, σsimilia corpora, furit perspicua potentia, non
actu. Atque sic lumen nihil est aliud, quam actu perspiscuum, Graeci uocant διαφανεῖ. utrumque dictum est ab eo, quod uictui uelut transitum praebeat. Praeterea perri
spicua quoque corpora non sunt propterea talia, qμod sint uel haec,uel illa corporused quod habeant cognatio nem cum solis natura : aut potius, ut Aristoteles loqui αtur,quod fit eadem in eis natura, quae est in aeterno illo Cr coelesti corpore, puta sole. Non enim talia corporax q
334쪽
328 VITI AMER BACHII instrarentur , nisi haberent inclinationem ad hoc. In summa,quae est affinitas later potentiam Cr actum,ea est
inter corpora , quae perspicua uocantur ,σ solem,aut simile Naagnam uero esse affinitatem inter actum Crpora tentiam,notum est. Eadem enim est natura ligni,quat nus est mense potentia, quae est naturae mense: quantum ad materiam tamen attine non quantum attinet ad formmam. Alia enim est lignis orni alia mense,cum eadem sit materia utriusque. Democritus errauit, quando pumtauit, lumen ferri gradatim inter terram, CT hoc quod claudit mundum. Inpuncto enim temporis lumen Pasegitur ab oriente in occidentem, Cr occupat totum hemmisphaerium. Et pidem sensui repugnat haec opinio.
Praeterea lumen esse uelut colorem quendam penticuieorporis, Aristot. docet in libro quem scripsit de Colois Tiburiubi dicit, lamen ignis colorem esse. Tenebraesunt
priuatio laminis,id est, potentia illa perspicui. Perstimcuum autem,est qualitas quaeda non unius corporis prompria,sed multorum comunis, siue de actu inte lassuede potentia. Tenebrosius enim aer esὶ potentia luminora fus, praesente autem luminest actu luminosus,o induit naturam illam,seu qualitatem solis,aut ignis,aut similis corporis actu,quam prius habuerat potentia. Q iid sit medium. Aristotcles adeo non per luctum feri sensium existiis mat, ut quintum etiam sensum, qui proprie tactus dictatur, a tangendo excludat. Quod cur, Cy quomodo fameia indicabimus suo loco. Medium autem uniuscuiuspse fus est corpus inter sensiorium, id est, instrumentunt sentiendi, Cr sensibile. In nullo enim sensu ad efficimisdam sensionem tam prope coniunguntur sensorium
335쪽
DE ANIMA LIB. II sensibile,ut inter se tangat. Inter uisum en uisibile, Tuod si color,interponitur corpus pelicuum actu ut aer, aut aqua,auissimile.Nec tangit oculum color,bed per1pi
cuum corpuis mouet, ' tangit oculum: color autem tanα
gisita mouet perspicuum. Sentire enim, pati quiddam. est. Est itaque medium usus corpios perspicuum actu,inradefinitum tamenseu quod per totum fui substatiam rem cipit colorem,quanquam incertum pro eo:ac ipsum non est finitumseu terminatumsed uagum tanquam, er inraconstans,quod ad lumenseu colorem attinet. Quid sit color. . color est extremitas persticu in corpore definito. Sic definit eolorem Aristoteles in libro , de Sensiu Crsensili Sed is sit uerba haec unt: ωqε- ει η τοτ
interigi posit,sciri debet differentia inter corpus definnitum,σ corpus indefinitum.Videtur autem Aristoteriles paulo aliter haec uocabula in hac di utatione i ura passe,quam Uurpauit in libris de Generatione Cr coraeruptione.Isthic enim finitum: infinitum pro ratione substantis,seu primarum qualitatum insimplicibus. corporibres accepta fiunt hoc est,pro eo quod aut facile consistunt,aut non facile consi,unt,er ipsa fulcire se erfustentare suis magis uiribus possunt, aut non phyunt. Hic finitum significat, quod non totum transmittit Iutarnenseu colorent,sed propter densitatem,aut aliam causam non praebet lumini transsilused in extremitate modo Huminatu eu coloratur. Atque ita finitu Cr infinitum in hoc loco ad lumen referreturino ut in lib.de Generat. Cr corrup.ad duriciem Cr mollici ,humiditatem Crsiccitatem.Acsunt infinita corpora,quae tota pest cent
336쪽
praesciite sola,aut igneo aliquo corpore, ut sunt similia Definita,quae tantam in extremitate non tota pollucetiest enim id color in definito corpore,quod est in insulto lumen Infinitu autem intelligi debet,ut A. di putatie accipitur. Et lume iam antea dictu est, esse uelut colore quendi perspicuissed incertu Cr inconis statem sicut ipsium corpus est pro ratione laminis,quod recipit Ais id testatur Arigoteles his uerbis: poύνηαι χρωμHipue sua. si si nγή ιλπομ- ῶ - δια το se aroesyα ω ἡ τ- ατ ata' si othagorici putauerunt,colore sit per Mciem esse. Aristoteles non extremitatem, sed aliquid tu extremitate esse colorem dicit Ex quidem persticui eo tremitatem in corpore finito, stupenpicuum ipsum is corporesinito hoc est,iacidum extremum corpori onnisi in terminoseu extremo perspicui.Ηaec est procul bio Aristotelis sententia,quam etiam haec eiuε verba, δε recte considerentur satis confirmant δτι
sicut autem in corporibus omnino pellucentibus iam Mium tenebrae sunt,eπhae sunt priuatio,istu habitus: ita in alijs corporibus album est, et nigrum. Albar enim uelut lux est in corporis miti extremo,nigrum contra tenebrae sunt eu priuatio in extremo eiusdem corporis. Praeterea hi colores sunt initia reliquorum colorum ommnium,utpote ex quibus omnes ali1 componuntur.Sicut ex dulcir amaro constituuntur alij sapores,ita ut ali coloressint tantum mulio quaedam horum duorio coratorum
337쪽
DE ANIMA LIB. II. 33IIorum partim per proportionem,partim sine proporri
Quod etiam inmistione cu fieri
solet. Nam aliae illarum sunt concetus,ut δλον δρα- τυτε aialεα αρωρ lior σων ex aliae non sunt concer
tws,ut secundae eptimae,c hιs proportionales. Est etiaalimmo generationis colorum, qui si, quando co*lorci ponuntur alij seuper alios, Cr alij per alios cerαnuntur. atque hoc fit tum a natura, tum ab arte, ut cum pictores alijs alios illinunt,ex ignis per se cati αdidus in fumo puniceus apparet. Album autem est lux quaedam simplicium corporum, magis tamen stigidorarum CZ humidorum, quam calidorum G siccor M. Aristoteles enim in libro de coloribus, igni flavum colorem tribuit, quanquam in his di ututionibus a bum ei tribuit. Sentiendum autem est, quod colores naruram primarum qualitatum sequuntur. NurAmita Aristoteles in eodem libro describit: το δὲ
Porro quemadmodum alba Cynigru sunt elementa comlorum,italpecies eorum septem ab Aristotele nume rantur album,nigrum,. horum media puniceum,pi r pureum,viride,caeruleum,atque ex his copositi,qui si ut reliqui omnes colores. manquam enim medii quoq; quatuor ex albo er nigro costant, tamen quia sunt cer*tiores reliquu,Cr medium quiddam inter album CT ni grum obtinent:ideo puto inter principales cum albo Crnigro ab Aristotelepositos esse,aut quia sne medio,ci proxime hi quamor ex albo et itero fui reliqui ex hii
338쪽
quatuo non ex albo er nigro sine alio motu Cr mutistione praecedente constant.Testantur hoc colores,quimbus hodie quoque pictores paratis utuntur,m inter pingendum reliquos ex his,cum opus es faciunt.Quanquaaliud eit principia colonim esse,aliud species.Hae ita
que, tot uni colarum pecies. Quid sit auditus.
Auditus esὶ potentia percipiens Cr dijudicans sonos. nam fonus est obiectum huius siensiu3.Mediu eius est aer
etiam,non tamen internus ed externuεHabent enim aures intus collocatum aerem immobilem, ad hoc, ut immplifus ab externo aeresentiat omnia sol horum discris ruina. Huic est praetensa pesticula,sicut it in oculis. lgiratur moto externo aere,Cr una eo qui e st in aure, efficimtur actu auditus. quod non potest feri,nisi aer motus nosit dispersius,sed unus er continuus pertingat in aurem. Quod accidit,quando colliduntur duo solida corpora, sonandi uim habentia necnon ictus praecurrit aeris disipationem.Sunt autesonatiua corpora solida Cr lem via,ut aes,uitrum,lapis maxime autem sunt talia, fiunt
concaua. Ibi enim crebro ictuε reperci tiretur,proptem
ea quod aer impulsius no potest exire ex cocauitate comporis:qualia sunt tintinabula, CT alia eiusdem generis Praeterea corpus,undestrepercustio aeris no disipati et cottim debet esse laue. Quia laues planu aut equatale, unu est planum eius quod est Due,unVius de uno feri consentaneu οἱ rationi Sonum aute ese motu a rem unum continuum,no diffusium per duoru corporum solidorum collisionem, haec Aristotelis uerba declarat:
339쪽
- Idem paulo post repetit e r addi re dire
totum aerem tum ex percusso, tum ex percutierate coripore. Et baec quide de huc re Aristoteles tradidit. Non autem tantum per talium corporum collisionem,ta aeriris ab eis repercu;gionem it font/s,sed impulso uehementer aere ab uno etiam corpore:σ quidem alio aere alia quando,idque tum per uerberationem,ut cum uirga feri xitur aer celeriter tum per expre,fione,ut cum piritus ex uesica,aut alio corpore per angustum meatum exta pellitur denique per receptionem concitatam,ut cu aer ab homine perstrictum os,σ uelociter attrahitur, aut
in pixide extracto profundius immisso operculo,si nos Uit multum deris intrare interim dum ed*citur, certate fontu excitatur.Fit etiam sontis, quando ipse aeriues nectus in aliquod densum corpus restitit, concussus totus concutit una aerem internum. Dixi, aerem esse meaedium auditus.Quod tamen tion est medium ea ratione, qua ratione medium est usus. Visus enim medium est, quatenus est peripiculus aer:auditus autem,propter alia qualitatem, quae non habet nomen apud Arthotclem. Nonnulli Graeci autoresfinxerut nomen,ut docet Theae mi Pius, appellauerunt eam qualitatem Alin m a peraesonido,sicut διαφανεῖ habet nomen a perlucedo. Echbautem est repulsio ita moti aeris ab alio aere, qui etiam est unus,totus,non diffusus,propter aliquod uas, aut demifum corpus, a qMo contineti r. Et fit maxime, quando eorpus illud est concauum. Hinc est, quod plerunque iuuallibus,adfornices,aut arcuata aedificia, etc camerata, pleruu
340쪽
334 VITI AMERBAcri II plerum e sic resilit ex duplicatur sonus. Id etiam viris gil pulchre figiescat Aut ubi concaua pusu saxa forinans vocisque offensare ultat imago. sanquam enim. asonando nomen habet Ecbo ἡχω sono est Graecu tuae victi figuratison proprium sonum,aut primum sed reis pulpum, fecundum sonum significat. Sicut enim umis bra eis lux repercus ita echo est sonus repercussis, Crvelut umbra soni. anquam lucis plures sunt reperis visiones, fiu gradus,quam soni. Et quidem Arsitote ries probabiliter dicit, in omni fono fieri ecbo, etiamsi
non semper audiatur.Necesse est enim,aerem virum alis quem concusum alicunde uel ab alio aere, qui non una impellitur,propter longinquitatem resilire. Q neniadae modum videmus in agitatione aquae feri.Refuit enim, quod esὶ motum uno impetu. Sed integrum locum de Ecbo sub ciemus,qui extat in fecundo libr. de Anima:
sunt omnes soni,sed habent sua discrimina,sicut de obieesctu ut is est indicatum sunt autem 1pecies sonorusiramue,acutum,σ quae sunt inter haec media. constant enim exacuto e graui omne reliqui soni, sicut ex albo e nigro alij colores.Sic autem acutu demit Aristoteles, ut sit quod multum movet auditum in paruo tempore. Grave autem con a, quod parum mouet auditum in magno tempore.Et sunt haec uocabula per translatiota