장음표시 사용
341쪽
DE ANIMA . LIB. I L 33s dicuntur grauiu Cr acuta non soni. Po Demo uox est sonus animalis,non auteni quiuis,sed qui si cum aliqua imaginatione,CT aliquid significat. vis enim quaedam animae existens in pulmone attrahit aerem propterea quoque,ut expres vi iterum edat forium,qui aliqua af e'ionem animantis declaret Non tamen hic usim re privationis est proprius ed ut lingua principaliter proin pter gustum est secta in animantibus,tametsi ad emois nem eis e us est Uus,m quidem necessarius ita pulmo, qui attrahit*iritu ad temperandum cordis colorem est conditus a natura praecipite,CT tamen nisi haberent eum animalia,non possent quoque talem sonum edere, qui uox dicit . adeoque propter banc etia causam putimo est,miritu tamen, quam propter istam. Sic describit Vocem Aristoteles, ius inter pleraque alia haec sunt
φώνη 'dim. Idem autor in quarto lib. de Natura animaistrum clarius de hoe discrimine soni er uocis docet crdicit, u)d uox sit tantum Utesonus,qui editur per puti
cat. In eodem loco hoc etiam scribitur,quod reliquoruanimantium,quae carent pulmone,ut instisorum er pia
sciunt,non fit iis sed sonus,quem dicit effici attritu inisterni piritus ad pelliculam subiectam praecordi'. Seres mo autem ab his omnibus disert.σste ibi etiam definiis
turisiάλεῆ κ ρ φωναῖ 'ripi τη διάρ ω's. Et additur clarior descriptio eius tum per partes exquib. con tu tum per instrumenta illarum partium: τα
342쪽
336 VITI AMERBA cIlIi Quid sit olfactus. Initio huius loci hoc sciri debet, Aristotelem hune sensum in dii utatione de Anima attigisse tantum, nouexplicuuisesed hoc fecisbe eum in libro de Sen uta senis tali.Quae autem in secundo libro de Anima sunt haedere amotata,ba cfere sunt:Dillicilem esse huius senissus cognitionem,quodsit incertus,ta infrinws in bomiane. Incertum autem esse, inde cognosci posse, qu)d sine dolore aut uoluptate homo non posit odorarismi animalia quibus sunt duri oculi, ut cancri, non postini uiodere fine talibus affectibuis, ili de causa, quod habeat imbecillem usum .Praeterea cognatum esse hunc fensum' cum gustu,CT omnia in his duobus fel bus in quadam proportione inter se uersuri, adeo ut nomina odorum ex nominibus saporum sumptasin quod exsequentibus planum fiet. Item tactum esse certis imum sensum in boaemine,ac propterea hoc animal esse prudentigimu. ceristifimum autem hunc sensium ese,sic probat. Sed ipsius uerba ponam,qu)d in scholis Peripateticorum prodori
plicia quodammodo obiecta esse ostenditur,sicut sint in
alijssensibus.Non enim tantum odorabile percipit odoὰ ratus,sed inodorabile quoque:alterum tamen per se,alaterum per accidens, trede etiam Themistius monuit. sie sensus tum habitum, im priuationem etiam aliquomodo sentiunt Osteditur ibi Cr bociqudii homo ex alia animalia quae habent pulmonem su Dirant, nec expirivando,nec continendo spiritu olfaciant,sed respirando, hoe est,attrabedo spiritum:est propterea haec animanta
via nonspirare posse in aqκα. Pisces autem, Et similia percip
343쪽
DE ANIMA LIB. II. 337 percipere quidem odorum discrimina, quanquam non Dirent,nec habeant simile hoc sensiorium hominis iis
milium animalium olfaciendi sensorio. Quemadmodum sensorium uidendi non sit eiusdem modi in omnibus ania malibus,sed in alijs aliud durius,aliud mollius. Et inhoesminibus aes ilibuis animalibus instrumentum odoratus tectum esse operculo,quod intrante spiritu aperiatur uadis non esse tectum. Ideoque pisces, quislit tales,ofatacere in aqua, cum lyirantia animalia no postini hoc Discere. haee tantum in dilputatione de Anima traduntur. Reliqua continentur in altera disputatione de Sensu crsen dili,quae etiam breuiter pro mea consiuetudine peraecurram. Vtauicin exordiar a definitione: Olfactivi est potetia, qua sentit anima odores, Cr discrimina eorum.1Haec etiam definitioscut praecedetes, potentium Crobaeiectum coplectitur,quae bunt in sensibus praecipua. Nam quod ad medium attinet, quod est aer uel aqua, similis est ratio cum ijs quae de uisu er auditu fiunt tractata nisi qu)d alia qualitas est aeris aut aquae, quatenus odores uehit, uisic dicam: ac est, quando coloratur in lumine, aut sonat impulbus. Eum liocari a nonnullis interpretiis s Abo; μον.Themistius author est. Vox non est in Ariastotele uisupra diximus Quaquam idem significat isse philosophus in hac dis utatione, cum ait:
quem sic Aristotelis defuit: se i
344쪽
quid ex utroque consistens,quod multi ueterum putauearunt,sic probat Aristo. Vapor, inquiens, est ex aqua,t 6t,humidum quiddam. Iam ea crientia quoque te; ξatur, siccum quiddam este odorem, non humidum G eoaedem modo fit odoriquo fit sapor: quem a sicco esse,in di-1putatione de Gustu indicabitur. Et pisces in aqua ofaesciunt, ubi exhalatio non potest locum habere. Dethde exhalatio est uelut defluxio quaedam, cuius uocis etiam est supra facta metio,una cum Graeca,que est ar ne θλια.
quod si non est exhalatio, Cr defluxio non potui recte dici. Sequitur ergo, quod odor sit qualitas,seu affectio quaedam humidi a sicco sapidosacta per calidum, baribens uim alterundi olfactum ut quod erat potentia,actu nunc sit. Idq; non tantum definitio,quae est in Aristoterile,sed tota di putatio de utros sensu, olfactu Cygustatu Oaendit. autem siccum, id est , apidum, uocat Aristoteles, quod est coniunctum cum natura saporis. Sunt enim hi duo sensus proportionales, er utriusque obiectum est siccum in humido mutato. Quod sic debet intelligi, ne putemus qualitates istas exi tere sine mateὰria aut corpore, quanquam non corpus aut matςria uel sola,uel cum qualitatibus mouet sensius, sed tantum quatalitates. Formae enim obiectorum a sensibus recipiuntur, siue materia sicut ab annulo imago latum in ceram imae primitur, non aliquid una uel de auro, uel argento, uel
alia materia,unde con;bat annulus .Hinc etiam apparet,
non satis caute, aut Aristotelicca quibusdam feri, qui separant odorem a sapore, ita,ut dicant odorem siccum se in humido, aporem contra humidum in sicco . Sed afferamus hac de re manifestum testimonium Aristotelai s. Sic ille inquit Qa o sp
345쪽
.sse hoc siccum, de quo loquimur, argumento est, quod
ea corpora quae non uni praedita sapore, no olent etiam titfiunt,aer Cr aqua, reliqua simplicia item lapis, auri τum coriae aeris non habent odorem,quia carent sapo αre. Caetera unt olida,quia sunt apida. Praeterea duplex est odor Nicir nutritium est opor,seu comunis reliquis animantibus cubonore, ta est proprius homini. Prior, quatenus adiuuat saporem, σuna cum eo irritat guae lam,Cr delectat comedentes Cy bibentes,in rebus HI, fetacundum accidens tamen.Nam haec propria sunt sapori Cr habet hoc genus odorumspecies pro saporumspecieis brumccest gratum, iis cibum aut potum appetentibus. Posterior per se uoluptatis est ellector, Cr non habet hoc ex aporibus. Tales sunt rosae, amaracini, Crsimi estium rerum odores, qui uoluptatem CT delectationem afferunt futuratis quos nunc cibo Cr potu. Id quod etias robat, hocgenus odorum diuersum esse ab illo altero. Additur ab Arist. causa quoq ,cur genus odoris sit botamini datu a natura. Est autem stigus cerebri, quod tali odore opus habet scpe,ut calfat. Habet enim odor canfaciendi uim .Sed ob ciatur de alijs animalibus,quod in Iorum etia cerebrum sitstigidum. Respoderi potest,aut non tutam curam habuisse naturam de a s animalibuis, quanta de hominibus habuit aut quod est φυσικα Περον, Cr tum in hoc loco Aristo. tum in libris de Animalibus dicitur, homini proflua magnitudine maximum esse erhumidis imum cerebrum inter omnia alia animalia. Ex eo etiam est, quod crebris distillatibus capitis homines Iaborant.Nam quando istue ascenderunt uapores de c
346쪽
3 ovi et I AMERBAc IIII frigiditatem. Sicut in aere si,quando pluit. Atque ita
non tam ad suauitatem,quam ad utilitatemfu,ut Aria stoteles ait,et eos οέαρ tantumfacti sunt homiri. nibus tules odores.Quanqui interim magna quoq suari uitate persu id fit nares, Cr recreat Cr corroborant ceri: rebrum ac piritus,ut medici volunt. Submem haec duo
etiam monstrantur. primu ess, quod olfun is sit medium quiddam reliquorum sen vir: secudum, male nescio quosntharoricos putasse,nonusta animantia tantu ali odotaribus Idem de gente quadam Astomis Plinius scribit crsunt hi a Luciano irrisi in Veris narrationibus. Dictum est supra ex Aristotele,quod nomina odorum ex nomiaenibus saporum sumpta fui. Hoc tame ita intelligi debet,
ut non excludatur consuetudo linguarum. I ii alijs enim plura, in alijs pauciora nomina ab altero sensu ad allatarum transferuntur. Quanquam in ratione Cr natura nullum est impedimentum G hucfortasse respexit Ariastoteles. Non temere dicitur Latine dulcis odor, suauis tamen dicitur: ut Virgil. Atque alijs intexens suavibus herbis. Et, sic positae quoniam*aues miscetis odores. Alibi tamen dicit: Dulci 4 irans complectitur umbra. ubi Dulce nusquam referri potest melius, quam ad hunc sensium. ta Plinires,cum ait,Flores triti omnes amariori res quam intacti: no desapore,sed odore loquitur.Quota modo enim intacti fores efficerent gustationem' Quid autem is autor uocet ignauum saporem, clare ostendunt haee eius uerbas Quorundam flos tantum iucundus,reri iique partes ignauae,ut uiolae ac rose.De acuto ita nihil
dubito, uinsit,qui celeriter Cr fortiter mouet, sine faritietate aut fastidio; quemadmodum grauis est Plinio,
qui tardius mouet, ac mi est suavis, aut potius faciles tiat,
347쪽
sutiat, ac efficit fastidium , propter adustionem quantadam de est in humidis etiam ciuisiccis tantuni acest metaphora impropria, ex paulo alia in his uocabulis hie apud Plinium,quam in obiectis auditus,ut ostendunt praecedentia. Verum adscribamus,quod Plinius de hoe odore dicit: Acutus odor non omnium sine succo est, ut
uiola,roo,croci. Quae uero ex acutis succo carent,eorarum omnium odorgrauis, ut in Illio utriusque generis Atque ita in eodem possunt esse acutus e grauis eculi: dum Plinium. His admoniti adolescentes, ob eruent ipsi odorum appellationes in ueteribus autoribus.
Quid sit gustus. Gustus est potentia sentiendi , Cr discernendi sapo-τ es. Instrumentum autem huius sensius est lingua,quae nec humida esse, nec sicca debet, ad hoc ut sapores percimpiat Di quo enim sapores fuit id humida est actu. Nam odores non semper sunt in eo quod est astu humidum:
aut certe abu etiam est humidum hoc , non tamen fato dum,ut illud est.Iam autem, sicut in ali jssensibim potcnαtiae orgamum neutrum est, Cr uelut medium horum quae percipit, id est, obiectorum: ut oculus percipiens albumer nigrum,o potentia utrums,id est,neutrum,seu meradium: ita gusius instrumentum potentia tantum est, id quod percipit. Etsic quidem A ristoteles de hac rescriis bit. Mihi autem uidetur in hoc etiam sensu potentis,aut instrumentum sensus, nielitis ad obienu accommodarcquam ad id in quo est obiectum, aut quod est uelut pars obiecti ut gustus sit dulce Gr amarum potentia sicut uirisus est album Crnigrum potentia. Non enim uidetur e
se causi, cur in hoc sensu id sit,in isto non sit. Porro Aristoteles sic probat, linguam nec humidam ese per
348쪽
se, nec siccatu,quod adsentiendum attinet quia,inquieti nec arida, nec praehumida aliquid sentit. Et inde esse, quod aegrotis omnia uideantur amara esse,cu lingua eois rum plena fit humiditate amara. quod etiam medici domcent.Deinde, praegust ato forti sapore, alterum aut non sentiri,aut milem priori atquepc est argumentatus ab experietia. Porro in eadem di ututione medium etiam
huius sensus facit linguam, ita ut idem fit fensorium ermedium,diuersa tamen ratione. Instrumentum enim est, quod ad uim illum, seu potentium latentem intim attianet medium, quod ad carnem Cr corpus delictum, quod
est caro linguae,attinet. Atque bis expressu uerbis in diastutatione de Tactu hunc suum sententiam esse indicat:
lestum huius iensius proprium est sapor. Impropria obmiecta quodammodo sunt,insipidum, e T praedidum ualde magno sapore. Nam hic etiam uelut iiij idum est quidaedam, alio tamen modo, quam insipidum id est, priuatio saporis , propterea quod sensibile magnum corrumpit sensium, nec potest ab eo Micari, ut lumen solis, aut1plendor fulminis usui facit, aut sonus bombardarum magnarum aliquando in uniuersum aufert auditum Supra tantum de priuatione hoc est dictum. sed in huis ius sensius tractatione addit etiam Aristoteles ingens sensibile,σ comparat hoc cum paruo sensibili non quod
uri magnum sei bile nisi extinguatselictum uel paruunt prorsus
349쪽
DE, ANIMA LIB. II. 3 1 or us non sentiatur , sed quod aegresentiatili , atque ideo aliquo modo esse insensibile utrumque. Et hac ra tione quidem differunt haec a priuatione,quam appest tiri philosophius πεφυκes μου ἐγν. Saporent autem Ari Itoteles definit his uerbis: ε ὐ τῆτο
Et est sapor affectio facta in humido dicto alterativagustis,qui est potentia in actum. Dixerat autem siccunt id terrenum lotum in humido, aut per quod colatum sit humidum sicut quando colores, aut sapores in aqua lari
uentur, uel aqua per falsam aut amaram terram perco αletur. Tunc enim contrahi ab aqua uel calorem, uel ari 'rem,pro coloris Cr terrae istius natura. Idque ita esse
declarant sen us ipsi, qui hoc percipiunt, Cr iudicare possunt Doc idem quos Theophrastus, qui fuit Ariis
stotelis auditor,in 6. lib. de caups plantaru,bis quidem uerbis: Sapor enim partis siccae, terrenaeque in humore missio est, uel partis siccae per humorem exui caloris colatio. I dem fere dicit etiam de odore,cu addit Odor autem est partis siccae , upidae in translucido corporemistio. Id enim aeris atque aquae commune est. Eadem ferme saporis Cr odoris affectio est, sed non in eisdem Miri ius perficitur.Ηunc locum eo libentius citaui,qu)d etiam ad dissutationem de Olfactu pertinet, atq; claro de utroque hoc sensu exprimit Aristotelis sententiam caeterum hanc mutationem escit natura de naturaliabus enim rebus est hic disputatio per calorem,tanquani per instrumentum, cui haec Aristotelis uerba osteno
phrasti. Quod autem neque omnis generis sapores iti
350쪽
ciua rufidit, quanquam propter exiguitatem in ensibiis
res,vel aut omnium saporum,uelat materiam,seu quanaam illlorum ut aliarum omnium rerum, d
se aqssam, aut tantum a calido eos in aqua ellici, yc Aristoteles probat. Primo, qu)d Cr in folcm positistu rus, aut ad ignem cocti, et exhalato ex eis humiado, mutent apores, aut uarios apores recipiant: quod non feret, si ex aqua, aut tantum in aqua sapores essent. Secundo ex isdem rebus,ta aque quidem, quam esta tua, diuersios apores efficit. Tertio ita proba aquam esse omnium liquorum tenuisimum, quod non ab igne, aut alio calore condenseri posit, ac sapores crasμmgiddam habeant. Quod autem sit equa humor tenuisa /ymus, indicat exemplum etiam mediocri in quisuis poα tionibus, quibus molliunt, aut coquunt risis olimo ires, CT ad expellendum idoneos faciunt, a tiri domiscent ideo, ut facile Cr cito peruebantur potiones ad membra quibus mederi uolunt. Reliquum est erogo iporem esse, quod antea dictum est ,siccum a naturira inditum humido per calorem. Siccum autem non quodlibet intelligendum est, sed istud tantum, quod vim habet nutriendi. Quod cum hoc ostendit, quod japoressunt nutriendi causa excogitati a natura, tum
quod nec humidum est absque sicco, nec siccum absqμe
humido in alimento tar hoc ideo, quia non aluntur antanialia simplicibus corporibus, sed compositis, sicut
monstratur in dissutatione de Generatione Cr corremptione. P orro cibi faciunt in corporibus animantium non tantum augmentum, sed decrementum: alterum per calidum, alterum per frigidum. Calidum enim atra trabit leue, er extruit alimentum , relinquit grave. Quare