장음표시 사용
381쪽
DE ANIMA LIB. I ii. 3 stet qua nilimcunque ingeniosiusmedum nos,tardi errum des propemodum tulium rerum .Hunc intellectum Ariae
stotcles dicit separari posse, non mistum esse, nihil eum
put CT actu es e substantii,item perpetuum er immortatallam esse.Sed ut eo rectius er incliut intelligi positi haeo descriptio intellectius facientis,isin autoris uerbactvbαVciam. Sic ait in hoc loco: s ρ ὁ ν - , 'M
mihiprofecto non debere aliter accipi, quam sonant, ita ut in hoc feriptore alioquifignificant: nec debemus putare uerbis hic uoluisse hanc potentiam extollere Aristotelem, CT Rhetorum more tantum laudare, ac nonsensisse ita existere semper, etiam extinctis reliquis animae facultatibus,ut Christiani credunt,Er Plato si sit animam post mortem uiuere segregatum a corpore. Non est enim hoc usitatum Aristoteli,praesertim inhaeduputatione, ubi tantum abest ut copiose Cr popularia ter sententiam suam explicauerit, ut etiam in multis Ioricis uehementer sit breuis Cr abruptus. Q nanquam hoc non tam accidit propterea,qu)d breuitatis fuerit amans hic philosophus,aut quod uoluerit haε res obscure traridere, aut aliam quamcunque causam, quam quod obscuo G tenues, ac procul a nostro uelut con pectu sunt positae :ftque hoc nostro quodum uitio er culpa, cim non intelligimus eas disputationes, quod non ita diligenter in istarum rerum cosideratione CT tractatione ueris sumur, ut illorum temporum homines facere solitisunt. Pleras etiam in hoc scriptore deprauata sunt inistria temporum, er negligentia hominum haud dubio: ut ni-
382쪽
VITI A ME R. BAc HII hil dicam de operibus, quae interierunt. Vertim ut Hredeat, unde est digressa oratio, non debent haec uerb*Aristotelis aliter exponi,quis simpliciter, C prosiuis prypri s significationibus, ita ut uere immortalem esse animam secundum hanc partem sentiat. Nam sicut inlaetio distulationis huius totius reliquas potentius interire
dixit ideo, quod non posint absque corpore esse: ita hierecte putatur docere,aeternum esse intalcctum propteris ea, quod extra corpus queat esse, CT separabilis, aut etiam separatus pl. QSanquam enim est additus corpori; ri humano,sic tamen in eo non est,ut fit ei mistus Crudae nexus, ut materiae. Atque id in hoc loco afrmat Ariastoteles in primo libro hemel, atque iterum uelut incertatum posuit, G tamen huc magis quam illuc propen
dens. Sic ait in principio primi libri: Αἴτο νοῶν. Sed addit, nis hoc imum intelligere,sit quaedam phantasia. Alioqui enim proprium non esset
animae intestigere, cum σphantacta, Cy reliquae potenαt non queant existere,nisi in corpore. Acstatuit hoc, si proprium fit aliquid animae, non commune toti aniae manti, quod habet animam, separabilem csse animam. Quod obseruari debet, ne quid imaginemur de solo inis
tesseritu, ut sit: Cr non coniungamus cum intellectus imis mortalitate, immortalitatem animae. Et hoc fere est,
quod Democritus putauit,simpliciter idem esse intelleis
me T animam. Atque cnon tantum secundum paruiem,uerum secundum totum etiam, sensit animam Ariastotcles immortalem esse.Non enim hoc minuit eius permpetuitalcm,quod ex corpore discedens istes uires emitriti quae nosne corpore possunt esse. Ideo autem non pose sunt ne corpore estic,quod cum operantur,certis partia bus
383쪽
DE ANIMA LIB. III. 377busi corporis ad hoc utuntur nec possunt, nisi clivi uel motiolie,ues alia partium silaru affectione fieri. Qi .anraquainfortasse vires non ita perdit,ut non posset reuersa
in corpus secundu eas operari,sed eatenus tantum,quam tenus non potest hoc facere absque corpore organicoridest,potentias propinquas amittit,remotas non amittit. Hoc omnino uidetur mihi ex istis uerbis: Philosophi concludi posse, debere.Postea ualde lendide,Cr no paulo expresius de aeternitate intellectus loquitiιr,qui totm Iocus ita ad hanc dis', ututionem pertinet,ut no tantum
dignussit qui legatur,sed etii ediscatur. Sic ille inquit:
tis ex tertio libro,nisi quod non ita manifeste asseuerat, ut illa. Confiderandum autem,ta notandum est singulari rite quod hic dicitur,non corrumpi intellectum idque hoc signo probat, quod non obscuretur, aut debilitetur in senectute. Quod enim tale dicitur esse in hoc autore, id simper est,nec occidit, aut intermoritur. A d quod'αciunt,quae sequuntur,cum diuinitin quiddam ese dicitur, crimpasibile inteilectus.Obstrua dum Cr hoc est, quod
384쪽
3 8 VITI AMERBAc IIII dici Gimam nihil pati,sed i in quo sit anum Cr asserictiones alies non esse an rae affectiones ed totius,c habentis animam,quatenim habeat Haec enim ad id fuisciunt,quod nunc j dictum, non modo int taedium, sed ipsam animam esse immortale, sensis e Arιstotelem ita, ut Cyreliquae animae qualitates maneant aliqua ex paratesemper,non prorsus pereat.Si enim nihil patitur antaevia,CT eatenus amare Cr odisse,σ eiusdem generis alia sunt in suis organis,quatenus in eis fiunt:id est, quaterinus non possunt escaces escier operari sine corporeis instrumentis necesse est, animam esse aeternam, ereius uires plaroque alias, praeter intellectum, relinqui post mortem etiam quomodocunque.Praeterea qAod non parititur,non est obnoxium corruptioni quod autem no est obnoxium corruptioni emper est:quod semper est,imo mortale est: Ergo anima est immortalis, siquidem nihil patitur anima.Sed obyciat aliquis, Aristoteles hie diiscit, 'arem esse rationem usus er intellectis: cur igitur non aut uisus esset immortalis, aut intellectus aeque inaeteriret ac uisus r alia uires animis Item quare, cum dicat intelleigum marcescere,debilitato aliquo interiori. τ non putatur sentire non minus eum esse in materia,
quam fiunt aliae potentiae Ad prius ita respondeo Ante esse dictum,aliter non pati sensum,quam intellectum γ' hie intellectum non facientemsed patientem, id est, communem toti siubs antiae hominis, Cy coniunctum cu alijs facultatibus animae intelligedum esse. Is enim,ut reliquaenires,no tantum debilitatursenescente homine,sed prorsus extinguitur cum homine.Aut certe si non debet hoc accipi de isto genere intellectus,sic intelligendi.m est,ut tamen non ponatur mortalitas animae rationalis,aut intateilectus
385쪽
DE ANIMA LIB. III. 37stellectus faeientis,cum alias uires dicat interire oe mori Υ intellectum uero languidum tantum aut marcidu fori Quanquam obstat quod addit,ad corruptionem alisterius alicuius interioris,ita marcescere intellectu quo uidetur significare,intellectum talem in materia esse. Cavare magis priorem reponsionem probo. Ae intellerictita,quifacit nihil ad hominis rationem aut naturam pertine cum sit anime proprius, isti communis toti:ac
ideo no est mirum,debilitato aliquo interiore, hominis, id est,totius intellectum debilitari,aus,ut clarius dicam, hominem infirme intelligere,cum paties intellectus una debilitetur,eν faciens animaesit,non hominis. Estq; μα ne peringeniose hoe a Themistio cogitatum Cr inuenmtum,magnamque lucem huic obscurigimo loco Aristori telis affert, quod facit duplicem intellectum,generale, Gripecialam.Generalemocu commune tribuit toti subis stantiae hominis1pecialem uer),animae titum rationaἀιcσ separatae a corpore. hunc extra materiam collorica CT immortalem facit:illum statuit in materia,Cr facit morti obnoxium. Idem autor ponit etiam differenαtiam inter intellectum potentiae, Cr patientem intellericlumscrut prior sit immortalis,posterior vero mortam lis.Quod nescio an debeam probare,praesertim cu quod patitur sit materia, π materia sit ens potentia:id est, cum eatenus,quod patitur,patiatur,quatenim est potenαtia faciens Cy contra,quod est potentia it eatenus pomtentia,quatenus uel patitur,uel pati potest.Adeo sinc
vina unt,ut arbitror,materia, agibile, Cr quod exta stilpotentia Deinde locus,quem ad hoc citat Themiastius,non uidetur tantum de intellectu potentiae loqui,
sedgeneratim de Gafacultat alit ea quae facit, quaeq;
386쪽
38o VITI AMERBA cIlII non esZfacultas,sed actus,ut paulo ante est indicatu. Ibi enim est additum,in ijs quae sunt sine materi idcit eje,
quod intelligi a quod intelligitur. Quae uerba certe coniungui faciens Cr paties, Cr unum ex eisfaciunt nec
intestigit intellectMfaciens eum qui est solentia, ed βα ipse. t deoque intelligibile debet ibi intelligi pro eo quod
Wt actu tale, idem cum faciente. Praeterea in hoc lo αeo,ubi de duplici intellectu agente Cr patiente Philoμα phtu doce claris uerbis dicitur, intellectum patientemesbe,ut materiam,e T omnia feri Hoesi non de potentia intelligendum est,nescio de quare debeat intelligi. Istaeniinsit hoc,cuius est potentia.ut aes est potetia statur, quatenus debet ex eo feri statua,idemque est materia statuae.er potentia non est hoc,quod recipit illud, quod est potentia, ut Dic Themistius de intellectu putatsed quod fit hoc,quod existit potentia,accepta forma.Nam ut maneamus in ex Io iam posito,aes quatenus est poα tentiastatua,non recipit statuam,quando fit stativa sed fit statua,. recipit formam. Sic etiam hic intcilectu Gquem Themistius separat ab intellectu patiente, non reaecipit intcllectum,quando stactu intcsicctussed formas rerum intelligibilium,quae cum actu fiunt, aut intelliguritur,id sunt quod intellectim est aut formam dant inritellectu seu essentiam,non continentur in intellectusicut in theca aliqua. Idem pati,ut Aristoteles in alijs locis dicit, roprium est materiae. Idcin ergo est materia,CT potentia veri in haec inuolucra alijs relinquo peritioribra
expedienda copiosivi Cr nobis hoc si sciat ostendisse,
Aristos lam bentire,qu)d uel intellcctus agetis,uel ania ima sicundum eam partem sit immortalis. Quam bene aut uel Gad nos ut hoc loco nihil admodum pertinet.
387쪽
DE ANI A LIB. III. 38i Atque hoc esse huius autoris sententiam, non Themiastris modo,ueram etiam alij multi iudicant. Atque feaut nullo prorsus,aut exigua est differentia inter Ariis stotelis sententiam, Platonis,quod ad bac partem diastutationis de Anima pertinet. Uterque enim no totam animam,ut sic dicam, aut secundum omnes potentias aeternam esse docet,mentem tantum, hoc est intellectum. Graeci a νοεῖν appellunt νουν tini ueteres animum, uolunt non mori. Quod autem hoc uelit Aristoteles, satis nunc est, ut arbitror, monstratum. De Platone,
quanquam non est dubium, aut obscurim, quin hoc fenae serit: tamen aliquot Ioeos ex eo philosopho huc infeὰ remque,ut imperitiores non tantum famam sequuntur, sed certo sciant, quid Plato, Cy cur, quod iudicauit de anima, indicauerit. Ac primo sic ait in Timaeo: oi j
θντεῖ. Quod autem censuerit animam uiuere post moraetem,in aliis multis locis testatur. In Phaedone hoe addit, animam redire in corpora,Cτ ex mortuis uir sferi,sicat ex uiuii mortui sunt. Verba eius fiunt: αλλ'
388쪽
probat argumento, quod omnis motus sit ex contrario in contrarium. Nunc si ex uita est mutatio in mortem, nec potest aliude mors es enisi ex uita, ut etiam uita ex morte nec potest esse vita aliunde, quam ex morte. Sed ut tota res aliqua ex parte clarior fas Vmeliss in etiisti positoubqciam aliquot causas,propter quas Plato, vel Socrates nomine Platonis,arbitratus est anima nunαvam interire,cum id facere non ab hoc loco alienum sit:Cr ne fit noua de hae re nobis inolituenda quaestio,
qui,quantum potest scri, non declinare ab Aristotelis ordine studemu/.Prima causa est,quam nunc posimus, quia motuε omnis in contrarisi est. Quod β ita est,neis cesse est,animam solutum a corpore esse alicubi,quae alijeorpori,in quod includitur post praestitutum tempus, uitam praebet aeque, ac priori. Alioqui enim finiretur
tandem motus,qui est a uita ad mortem, CT relinquereae tur omnia mortua.Sicut omnis motus est in contrariiι,
ne aliquando fant unum quiddam uniuersa,quod Anarixagoris putavit.Secunda est:Disciplina est reminiscenaetia,fuit itaq- anima prius quam nos essemus. Quod cum fit,nihil uetat remanere animam post mortcm. Quare immortalis est anima. Quod autem discere nihil sit uisiiud quam reminisci,prolixe Cr satis uerisimiliter osteaedit in Phaedone, ubi haec dii utantur. Sequitur tertia causa,quae ducitur a rerum Occiebus.Duae sunt, inquit, rerum 1pecies:altera uisibilis, altera inuisibilis. Visibilis non eodem modo semper se habet, nec manet. contra
inuisibilis manet eadem, σ fibi semper similis est,ac
389쪽
DE ANIMA LIB. III. 383 diuinum quiddam.Talis cutem est anima:est igitur imis
mortalis:atque ita,ut quo propius est coniunctu cu eo porciperque istud agit, eo minus suum oscium facere potesΙ,aut,ut Plato loquitur ιλιιμιὰ, ω raro μεθυουσα. Quarta fiumitur a dignitate animae,Cr praestantia,collata cum altera hominis parae te, quae corpios est. Anima praeest,inquit, Cr dominatur, corpusseruit er paret. Necesse ergo est, differentia inister hae duo esse,nec animam occidere ut cor M. Ex his argumentis uult Socrates hoc sequi, tar i sin verbis,
non quod est his eontrarium. Additur Cr quinta causa infirmiorsuperioribus,ta' ex minore collecta. In Aegγου pio conseruantur diu corpora mortuorum, Cr defenduestur a putrefactione G ut maxime pereant quaedam eius
partes,tame ossa ex similia membra quaedam perpetuo durunt:quanto magis anima iudicida est perpetuo exiis flere.Sexto ad hune modum probat immortalitate antaeniae subtiliter alie,Crsatis philosophice.Non modo contrariorumtyeetesiis recipiunt se muti sed aliae quos res quaedam intelligit autem substantiis, Cr ea quibus nihil esse contrarium,Aristoteles in docet non recipiunt contraria per uices. Vt igni quidem,Crternario nihil est contrarium,sed tamen fiunt in ijs rebus formae seu ide ut ipse loquitur,quae habent contrari nec polliunt ea recipere,quatenus illae sunt. In igne est ea Ior,in ternario imparitus, quae formae uelut absoluunt ignis er ternarus formam seu idec π, nec possunt auelli ab illa rebus,quatenus existunt:id est,nunqua ignis pnis
390쪽
qua nihil habet contrarium,non potest recipere morte, quae contraris uitae est:quae est forma perficiens animae idaeam,qubique no potest ab unim quatenus est,fegreta gari. Deinde alia Drma,Cr propemodum per inuersioαnem docet idem,Quod efficiat aliquam rem esse talem, istud hoc quoque secum afferre:ut, quod effectum est, non patiatur sibi cotrarium in ea re. ut ignis efficit coris ρει calidum,unitus uel ternarium efficit imparem nuta merum febris efficit corylm aegrotum G quatenuη illa
sunt ita effectu,non possunt esse contraria. ut calidum ineorpore non potest ese frigidum, impar non esse par,
aegrotum no potest sanum esse. Ita quoque animam, cum esciat corpus uiuum,aut potius cuicunque corpori cotiiungatur id uiuum fieri,uitae autem mors contraria sit, immortalem esse. Septima causa potest ex his uerbis, quae fiunt in eodem libfumi:ἀ μίν γλ κρ o τ
μεla: . Non enim est ueris ile,praesertim cunt ex magna parte malis in hac uita bene sit, non punitum eos iri aliquando,Quod omnino fieret,si non esset imae: mortalis anima.Sic etiam,quam essetfuturum absurdu, quam iniquum,si bonis,qui plerunque male hic habent, non esset aliquando bene futurum.Hoc autem no posset
accidere,fi omnia in morte extinguerentur. Eodem arrigumento utuntur chosiostomus Cr alij Theologi, ad ostendendam resurrectionem mortuorum,e Thabet cerae te magnum pondus. Colligi Cr hoc argumentum ex
Platonis disputationibus notest: anod seipsum mouet, est immortale:anima seipsa mouet,immortalis igitur e sh anima.Statuit enim Plato, quod anima seipsa moueat.