장음표시 사용
71쪽
lib. IV. p. 184 f. Quo cum dicto sitne id comparandum, quod repraesentatum est in gemma amisei Regii Berotinensis Ἀρ- scripta o Ihenio libri, quem inscripsit u Ealarendes Ver-geichnis de antiken verties geschnitisne Stein der Onig lic Preussischen Gemmensammiungi, p, IS, 233 dubitari quidem ' potest sessi videtura haud cinepte statui posse. . Ut
plurimum tamen gallus gallinaceus, utpote Mercurio . saceret Ἀρθριος κοκκυνδων ορθια κηρυγματα, ut utar Verbis in
sitis, cogitabatur tanquam praeco et tubicen atque buccinator et hoc scitissime tuba enim etiam praecones uti solebant et omnino ii, qui signum dare vellent, cis V. c. Aeschri Eumen. Vs 536 sqq. et quae ad hunc Iocum adnotavit scholiastes, ob quam caussam vel Dianae praeconis Vice langenti quam apto 'Pθυρέαν nominat Graeco vocabulo, in numo Ἀgyrinensi pridem publieato a principe o remuga, Sicil. et num tab. XI, 3 in manum sinistram esse datam, docuit Theodorus Panona commentationis, quae inscribitur et Von dem innus de Gott helten aut die Ortanamens, pari. I. p. I; et ab iter parte idem instrumentiun musicum ad sonum Vehementem edendum per erat aptum Dabo nonnulla ex multis Exempla Apud hunc 'ipsum ' poetam, Ecclesiag. s. 30 sq. . sic scriptum
legitur: Iρα βαδίζειν, Λύς ὁ κῆρυξ αρτεως
ubi gallum gallinaceum intelligendum esse certisSimum est, quem Sophoclem Vocasse κοκκοβοα ορνιν Eustathius re fert p. 14 9 44 similia plura ministrarent Comicorum reliquiae, si his usi animus esset Phrynichus App. Oph. p. 2I, 24 2 ιδειν λεκτρυονας Αττικῶς et δὲ κοκκυζειν κωμικοὶ λέγουσιν. Porro Lucianus O p. s. II haec posuit:
72쪽
Componendam esse' gemmam, quRe repraesentata est ΜυS
Florentin Tom. II, ab CXII, 4 jam Oettigerus monuit script. min. Vol. III p. 62 adn. 99. Eodem effrenda est ea, de qua dixit oethenius i. c. p. 419, 24 I, exhibens illa gallinaceum ituo eanentem. Neque tamen de eranturio in 3rtistrantiquae Opera, qua comparari possint cum eis, quod hac in fabula finxisse Aristophanem vidimus immo sunt, quise propterea, quod citharistas exhibent monStrosos, quorum corpor ex una parte viros reserunt vel juvenes et ex alterugalΙos gallinaceos, ad normam ejus, quod hic poeta excogitaverat, directa ess videri possint. Una ejusmodi s gura jam inmorias daetyliotheca, Vol. II loco 482, repraesentata est; quam his verbis descripsit Iacobus Gronovius . 40 amon 'strum Sirenis quasi virilis, ut superior pars sit humana, in serior ex volueri praesertim gallinaceo, citharam pulsRntis, eum steIIa in tergos. Duae alicte, quarum prior aut eadem
est atque illa aut certe simillima publieatae illae libri, qui inscribitur KCabinet de terres antiques, o lab. 230 482 tuonto aleoniani illius, cui ab antiquitate explicata nomen inditum est, a Schaigio in brevius redacti Mah. 42, a Vossio tractatae sunt epistol. mrthol argum. V0L I, p. 58 ed. ILEtiam hi vir doctus Sirenas masculos gu'Vit. Porro Ger hardius libri paullo supra citati Vol Ι. p. 100 et 10 φdnot.139 gemmam Vitream commemoravit, quae Cithctroedum cor
pus gallinaceum habentem exhibet. Summus archaeologus itidem cogitat de Sirenibus masculis, gemmas illas Romanae esse originis animadvertit. Denique similem figuram juveni lem esse in pictura quadam Herculanensi repraesentatam, narrat Guillelmus echius adnot. ad libri, quo artis Perct, quae museo Orbonico continentur, publicata sunt, Vol. VII.
tab L. LI LII. p. 8. Rusdem voluminis in ah. I exhibita est imago figurae simillimae, sed loco cithara geminas tibias manibus tenentis Ouae si non exstarui, seri laesi posset, ut illis imaginibus ossingendis primam ansam praebuisse Aristophanem putaremus. Iure enim suo aliqui quaerere posset, qui factum esset, ut nulla reperiretur, niSi quae ei tharistam vel citharoedum repraesentaret Iam illud multo
73쪽
mitius certum videbitur. Tame conjicereraiceret, citharistas vel cstharoee s secandum Aristophanis inventum esse primum emotos, tibici s secundum talia dicta, quale est illud Iovis Chii . quod supra commemoravimus. Sed neque hae sententia ei, qui accuratius in Tem inquisiverit, non videbitur dubitationem habere. Quaeritur, utrum omnes illae imagines eodem sint loco I ab Endactyalim minus. Quod posterius si am matum fuerit, ego alias conjecturas stare Posse negabo eum aliis d caussis tum prppter stellam, quae in notinussis exemplaribus juxta illam figuram conspicitur. Hanc stellam non ess cum ea componendum, quae saepius juxta gallinaeeos in numis quibusdam ei aliis artis operibus invenitis repraesentata, gallum,illa, ut videtur noctu et primo an eanentem indigitans, pdrsuasissimum habeo; sed etiam eam potius Eoduceret debere, ut Sirenas aseulos repEaesentari illis figuris arbitremur, demonstraro, possis mihi videbr. Verum hase hactenus ,--Jamitranseundumvestis Id, ut inquiraimus, qui fiat, ut, quum timen tres tibicines sint, ii non simul vel potius continuo' prodeant, sed postquam primus o hestram ingressus est, interveniat citharista. Ad haec ita habeo respondere. Tibiae cantum dominatum esse in theatro Veter consta Ergo vero est simile, eum, qui prima Partes ageret
inter musticosis concentum musicum moderBretur, quem ut plurimum etiam modos iecisse prohabito est tibieinem fuissB. Hunc durisso agmen musicorum, Vel e S certum
videri potest. Eam agitur personam hac Lin sabula sustinuit phoenicopterus. Et observa, alam etiam hoc fuerit ad illud
agebant, longe superaSse, vel locus Iuvenalis supra p. 3 ci tatu monstra Contra Vulgo majore in dignation quam bicines erant citharistae et imprimis citharoedi, ita ut saepius adnotatum reperiamus, tales musicos, qui ad majora adspirarent vel idonei essent, ut Phrynis, de quo is schol ad Nub. Vs. 967 et Suida s. v. ine tibicinibus factos esse citharoedos. Hinc videtur explicandum, quod gallinaceus post ipsum phoenicopterum prodi secundo loco, principem illum quidem musicum ut Par erat, sequens, sed secundarios tibicines antecedens. Accedit, quod eam ipsam ob a Sam, quod unus tantum est citharista, plures vero tibicines atque
74쪽
intor hos unus, qui elebrior sit et reliquos niseollat, illum
unum itharistam vel per se melioris notae ualeum suiss ,
quam hos duos tibicines, credere par est , Per hanc O R-sionem etiam id est agendum, ut accuratius quaeramus utrum quid paullo reconditius subsit ei, quod supra P. 42sq. exput vimus gallum gallinaceum et alteram, upupam fluvenes suisse, an in eo sit acquiescendum, ut illud ideol si esse ab hoc Poeta Institutum credamus ut non opus haberet illas duas aves eristis instructas inducere, ne ipsi deesset saeuitas illo, de quo exposuimus, modo ludendi vocabulo λοφoe. In quia quaestione adeo dissicilis est conjectura veritatis, ut, pro sus conficiendae s idoneum non esse lubentissime profitear. Agitur etiam de eo, ut dijudicemus, utrum probabile sit, illas duas Ves solas juvenes produciassesso, an idem etiam dereliquis duabus avibus ad musicos hori pertinentibus statuendum Videri debeat. Alterum hocce esse non probabile, facile fieri potest ut sibi orsuadeat, qui artis opera in Rux Iium vocaverit. Quippe in his, paucis admodum exceptis exemplis, tibicines conspicimus non barbatos et magis juveniles repraesentatos; sic in celeberrimo illo Parthenonis Eophoro et in pictura vasis in Etruriae agris, quos olim Vol
cientes tenuerunt, effossi, quam nuperrime eximie expressam
publicavit Gerhardius libri, qui inscribitur,sEtruskische undΚampanische Vasenbilde des oniglichen Μuseum aurae Iins, ab In sic in pluribus vasis, qua repraesentari jussit Panoae l. e. asc. I. ab IV sic Etiam in Cyrenaica illa parietis pictura a Pachone edita ab. XLIX. Ne desunt alia, quibus illa sententia commendar posse videatur. Sed quidni per se sit credibile, diversos aetate productos esse tibicines Nam revera nullum virum maturae aetatis artem tibiis canendi exercuisse, si quis contendere vellet, ineptus esset. Imprimis eum, qui phoenicopter personam induerat, non in specie veri contendere licebit duobus reliquis aetate paullo fuisse provectiorem. liter atque de tibicinibus, res se habet do eitharistis vel citharoedis in artis operibus repraesentatis. Observavit enim iam Gerhardius I. c. p. 6 de Grae- eae, Pinor, artis agens peribus' , citharoedos ut plurimum
' Romano amo exstaroedos martia vasa vel potius Vols Prodisse,
75쪽
exhibitos esse barbatos atque aetate matura. Hoc imprimis valet do picturis, sed non omnino; nam inveniuntur ve in his fidicines non barbati et juvenes, quo de cis. v. e. Panolvae et Paehonis librorum tabula ellatae. In ophoro Parthenonis duo sunt fidicines barbati, duo non barbati. Subesse autem hi duobus,diversis fidicine fingendi modis rationem
aliquam constantem, V. e. eam, ut altera pars tantum citharistae habendi sint, altera itharoedi negandum est, Siquidem de cunctis Graecae artis operibus agitur; sed, ubi in uno eodemque plures fidicines inveniuntur repraesentati diverso illo habitu, sano istiusmodi ve simile aliquod discrimen via detur agnoscendum. Qui in Eophoro Parthenonis fidicines sunt barbati, eos citharistas esse, qui non sunt, eos citharoedos, tantum non certum videtur. In Cyrenaico illo artis opere unus illo dicen, qui harbam non habet in medio choro caulatorum collocatus est, contra duo illi, qui cum barba conspiciuntur, sine choro sun Ergo neque huic di quisitionis nostrae parti Oxartis operibus quidquam firmi adminiculi comparari potest. Sequitur enim certo quidem nihil nisi hoc, fuisse apud Graecos et barbatos atque in maturior aetate constitutos et imberbes atque juniores fidicines, id quod ita salsse, vel per se satis credibile est. Itaque equidem in eo acqui Scam, ut, quum licuerit huic poetae tam juniorem aliquemquam provectiorem aetate fidicinem producere, eum credam illam elegisse aetatem, qua ipsi ad alia quae machinnbatur, emcienda magis esse apta videretur. Quod vero ad tibicines attinet, rem suam scite sic mihi videtur egisse, ut principem musicum aetate fingeret provectiorem, duorum Vero reliquorum aetatem Variam, quod quum o Variationem jam per se haud male esset institutum, tum facetissimo poetae simul etiam potestatem fecit illius, quod indigitavimus, consilii secundarii exsequendi. - Deniqua contendat aliquis, poetam ipsum de discrimine inter gallum gallinaceum et tres reliquas me in tercedente monuisse vel Expressis verbis, quum illum ρεβα- et ην appellaverit, his vero nihil tribuerit nisi Io me sequi autem ex hoc, 4Bius cothurnos fuisse altiores, quam harum
discimus v. e. ex iis, quae iphilinus de Nerone exeerpsit, atque iueetypo , quod delineandum euravit VinekeImannus Monum inea. 18s,
imberbis onspicitae citharoedus
76쪽
nnceum reserenda esse vidimus Praeterea facita est ad intatelligendtun vocabulum οριβάτης buam eam ob caussam non esse cum pulvisculo excutiendum, quod no est ab ipso poeta prosectum, sed secundum AeschJlum, utc. IonStat, positum. Hoc tamen certum videri debet, fuisse aliquid digeriminis inter haec calceamenti genera, aliam quod attinet ad altitudi nemine cothurnos quidem scimus altissimos fuisso, de quocis imprimis quae disputavit Boettigerus de personis tragicis agens script min. Vol. I. p. 28 sq. adhibitis iis, qhao mo nuit Meinekius I. c. Vol. II. P. I p. 91. Dolendum est admodum, quod nihil accuratius scimus aliunde de eo caIceamenti genere, quo in theatro Atheniens utebantur chori tibicine σι Quaerendum est imprimis, utrum κροουπῶζε in his usurpatis eadem fuerint atque ea, quibus in vita quotidiana utebantur Boeoti, an diversa ab his, sed levitor tantum, ita quidem ut saltem non singula tantum gestarentur a singulis tibicinibus, an omnIno similia scabillis Romanorum. Quod primo loco posuimus De gatur a Boettigero P. 5 sq. utrum jure an minus, penes lios judicium esto. Ad alterum quod uuinet, moneo, non esse non probabile sensim per Varios gradus. X caIceamento, quo vulgo utebantur Boeoti arti tibiis canendi plurimum studii impendentes, Orta esse scabilia Pro eo, de quo monui tertio loco, haec assere possunt. Apud Photium, Lex. p. I 80, 21; haec leguntur: μουπέζαι ξυλινα ποδημιατα si δὲ κροτα- χον, O Πιφοφουοι οἱ αυληταί. et βαταλον. Porro Seholiastes Aeschinis haec habet I. c. καὶ νυν δὲ Ια και Iegendum videtur Meinelii ο αυληταI υπonoδιον διπλουν ποτὰν δέξιον nota ἔχονet ες, ταφαυχῶσι, κατακρουουσιν αμα τευ ποδὶ, υποποδιον, τον ρυθμόν ου αὐτο ssori τὸν αυτὸν γ, einevius, non inepte, sed fieri etiam potest, ut homoaIiud quid voluerit ουν an οδιδοντες, o καλουσι βάταλον. Quod his verbis describitur non tam est calceamentum, quam instrumentum musicum calceamento simile non diversum omnino a scabilio Romanorum, quod hodie quoque in Praeclaro illo Satyri signo Florentiis asservato, D. us Florent. Stat tab. LIII, et in aliis conspicitur , Scabelluma, Forcellinius inquit Lex. S. v. sest instrumentum musicum, quod a tibicine in
77쪽
scena pede pulsaballu, dum manu et ore libiam instaret: simile parvo suppedane ligneo Concavo, quod ignea itidem solea aut serrea pedi indit percutiebatur ut vult almi loco supra p. 42 citato , vel ligneae sculponeae altiori raptisssae, quae agitatione et ictu pedis strepebat, ut est in figura apud Nonisauconivm gob. CV, 36 ed. Schatet. , Rubenium de revest. I. 2 cap. ult et pon. Miscessi c. ZI. Hoc vero instrumentum demum apud 'manu, in consuetudinem veniSSe, quam Vulggiδm . ens mitia etiam planeiderus professus est L c. p. 104, demonstrari omnino nequit. Mihi potius plus quia probabile videtur esse, jam apud Graecos exβtitiSSe. Signum illud atyri Flore num Henricus verus Irari, qui inheribitura Geschichi derihildonden linste ei de Orie-chen und RUmerns, om. iIII, p. 81 temporis spatio, quod medium est inter Alexandri. Μagni et Augusti tempora, elabo-rntum se censet Onaeritur tantummodo, num jam in the
u Atticu et Aristophanis temporihus fuerit usurpatum. De qua re quia nihil es memoriale proditum ab aliis scriptoribus
veteribus restat, ut accuratius eircumspiciamus, pussitn aliquid ex ipsis hujus poetae verbis ossici. Et prosecto jure in rum videri potest, quod, ubi de singulis avibus sermo est, singuli tantum eommemorantur λοτοι, vid. s. 279 et s.
290 quod vocabulum quum lx soleas reserendum esse, quibus incedebant musici, supra ostenderimus, in proclivi est credere, singulos gestasse singulas altiores soleas. At enim aliquis objiciat, gaIlum certe gallinaceum in duabus incessiisse, quum cothurnos gestaverit. Mo et ipse. Sed non est opus, versum T ita interpretari, ut Verba τερος α λοφον κατει φως et ις ορνις repectu phoenicopter simul et galli gallinacei dici existimentur immo ea egregie ad unum 1 tum phoenicopterum reserae licet. Quod si fit, non est, cur
verba ipsa, siquidem ad vivum resecantur, non dicamus Pro
singuli potius quam pro binis tibicinum soleis altioribus sacere. Ergo id instrumentum musicum, de quo loquitur schoet 1iastes Aeschinis, et illa scabilia habemus testata. Et pro- λςto, ita si statuitur, etiam facilius intelligitur, cur Pisthetaurus tantopere miretur illam λονιουοι sic comparatam, Acet ετ Πραγιι ἐοικος εινα τραγωδω ὀν τερον ιὲν nota uis βάαου φηλου ἐnρβεβηκoet ι, θατέρω δὲ σανδαλον no&δε-
78쪽
/ Dcii, quam rem ridet Lucianus quomodo hist sit conscr. c. 22. Non audemus assirmare, immo probabile non ducimus, hoe habitu semper orchestram ingressos esse tibicines, Praese tim si tragoediae agerentur satis erat, ut in ipsa orchestra versantes sibi induerent illud, si jam etiam vocare licet, ea ceamentum; sed, si illa, quae modo disputavimus, non fuerint non probata, concedendum erit, tum, quum haec fabulasgebatur, factum esse, idque aptissime ad risum movendum, et omnino illud sive calceamenti genus sive instrumentum musicum non suisse alienum a theatro Attico Praeter oechori tibicines etiam calceos gestasse probabile est, quunquam, ii quales fuerint, hodie non potest exputari. Haec addi possunt iis, quae supra p. 50 disputavimus. Redeat jam ad id ipsum undo digressa est, oratio. Quum jam Bppareat, vocabulum λόφον, quod est Vs 279, non esse necessario etiam ad gallum gallinaceum reserendum immo verosimile esse, id non spectare nisi ad phoenicopterum et ad alteram upupam, jure nobis Videmur ex eo, quod ille οριβατη evocatur, his ero et ei avi, quae κατωφαγα appellatur, tantum οφος tribuitur, concludere posse, poetam ipsum id egisse, ut illam avem citharistam altioribus uti soleis, quam has aves tibicines significaret. Negari quidem nequit ex nostra Sententia, Vero esse simile, ut Verba ἡ λο pωσις et ἐπὶ λοφιον, quae sunt s. 29 et 293, spectent etiam ad soleas galli gallinacei, sed hoc nihil refert. Ea enim Verba sunt in unive sum dicta, et quum unum solum gallum gallinaceum, ut hoc utctr, in ορεσι incedentem conspiceret isthetaerus, reliquas
Vero aves omnes λοφοι innixBs, Vel ob hanc caussam concedendum est, conSentaneum esse, ut eum, ubi non, ut antea accuratius de singulis, sed universe loquitur, potissimum etῶν λοφων credamus rationem habere Potuisse, quamvis τάορα simul intelligi volentem. Si tamen cui videantur illa Verba potius ad tres reliquas aves solas referenda esse j jam
equidem non repugnabo omnino postquam enim demonStra
tum est accuratius, quid sibi vellent ii, qui λοφοι appellantur, non adeo dissicile est ad credendum,' ' eam rem ita μ
quaternis valere diximus, ad ternos reseramus homines.
79쪽
nuisse Pisthetaerum, ut multo magis stuperet in his λοφοις, quam in iis, quae vocantur Ἀρη, et illos solos respiceret qua re o. Porris Verum quidem est, Verbum οριβατης ideo quod aliunde est sumptum, ut int-r ille versus, ad quem pertinet, priori videri posse non nimis esse ad vivum resecandum, Sed latendum tamen, Vel per se magis esse poetam audandum, si eo vel sic accuratissime sit suam in rem usus et vidimus jam supra, Valere his sane de Voce μονοομαντις, cujus eadem ipsa est conditio. Quae quum ita sint, nos certe eo inclinamus, ut putemus illis verbis probari posse, tam gallum gallinaceum alius generis musicum esse habendum atque reliquRS- , quam eum citharistam gere, et vice versa, in theatro Attico citharistas solitos esse tam altas gestare OIeas, eae ut ultitudine superarent κρουnεζια et forsan etiam solea calceorum, quibus utebantur tibicines, conjunctas se iEpilogua. Q inerua , num praeter alios, qui adhue eommemorati sunt, etiam Iios musico Prodisse et 'ibus geridae vexam navasse probabile sit. Strieti agitur de musicis a seenicos pertinentibus. Tinieities centeorum geminis tibiis usos esse , prohatur etiam testimoniis ex aliis Comie tabulis petitis. Quaeritur utrum quattuor III ehor tibieines personati fuerint ii minus duos reIiquos non fuisse, probabile redditae. Disputatur paullo neeuratius de Tatione, qua PT deunt musici ad horum peri .entea de I S , ubi Rntequam gerentur Labulae et inter ipsam aetiotiem aegexint utrum telerint Ru sederint in rubestra versantes ubi mi sis ad seenteos Pertinentes morali
Iis quas adhuc visputavimus de musicis agentes, nisi infirma omnino sunt atque inepta, effecisse nobis id videmur, ut Gniversae illius doctrinae de antiquitat scenica artis, qua
de musicis agitur, nimis adhuc neglectae et tantum non ignotae, non solum sundamenta acta sint, sed etiam singiua quaedam capita ad liquidum perducta sit in clarissima posita luce. Ab iis, quae vel certa reddidimus demonstrando vel saltem verosimilia conjectando utiam hanc Comic fabulam spectantes, si quis voluerit proficisci, jam aliquanto tutius, opinor, quam antea universum illius doctrinae campum emetiri poterit. Nobis ad tempus quidem, intra angustiores quosdam fine consistendum erit. Em de iis, quae adhuc vel dedita opera tractavimus vel in transcursu attigimus, ream, quae inter dis-
80쪽
putandum prolata sunt, Iam satis habeo divisse. Sunt vero, quae adliuo non potuerint commode agitari disserendo et tu me digna videantur et apta, qua velles hao scriptione Ari stophani et imprimis Arihus fabulae iIlustrandae dicata pe censeantur. De his igitu nobis disputationem de musicis scenicis apud Aristophanem, quoad ejus fieri poterit, absoluturis
jam agendum erit paullo curiosius 'id 'et tu, H P, id
Qui ea contulerit, quae a Genellio in nostram rem sunt disputata l. e. p. 151 sqq. Fidebit, hunc quoque i Virum, non doctum quidem, sed tamen elegantem postular tres chori tibicines, at longo aliis ductum rationibus, qua inibi quidem
videntur infirmissimae. Accedit quod Genellius illud nisi dotragoediis no videtur statuisse comoedias enim non nominat, et Silen, quae p. 157 posuit de choro comico duos in tum κορυφαίους habente, comparata fuerint cum eo, quod
p. 152, 155 156 dixit de tibicinibus chori tragici ad ηγεμονα
et bina chori ala vel κορυφα ivim pertinentibus, latendum
erit, eum, ut sibi constaret, comico choro non potuisse nisi
binos tribuere tibicines. Sed praeterea Genellius etiam scenicis singulos assuisse tibicines statuebat p. 15 I, cis etiam p. 153 sq. Cautius quam curiosius de rebus huc spectantibus egit Schneiderus i. c. p. 215. At neque illud, quod a GeneIlio positum postrem loco commemoraVimus, IIo, quod nos quidem sciamus, certo testimonio constat. Νο sane sacere pro hac sententia tales tibicinurn in scena versantium commemorationes, quaIes reperiuntur Acharn. s. 862 sqq. Vesp. 1342, 1368 sqq. Thesmophoriag. 1175 et, ut Videtur Certe, aliis Iocis paullo infra indicandis, facile est ad intelligendum. Quod ad nostram sabulam attinet, ne hoc quidem jure contendi potest, suisse Procnen Upupae Vel corvum sacerdotis, cui ea, quae Ieguntur inde a Vs 83 aeque atque eis, quae sunt s. 95 sqq. tribuenda esse infra demonstrabimus tib cinem, eo quidem sensu, quo Vuli menellius. Ali' autem, praeter eos, de quibus vidimus, in hac fabula agenda in conspectum venisse tibicines, quum ne . verbo quidem significetur, haud ita facile, ut credat, a se impetrabit, qui observa erit, Vel eorum, qui ad chorum pertinebant tibicinum a Poeta esse mentionem factam. Fuisse, tamen in tabulis agendi Praeter musicos chori etiam alios occupatos, qui scenicis