Scholica Hypomnemata scripsit John Bakius

81쪽

in illa consuetudine, neque in ipsa proprietate vocabuli quidquam esse, quo defendatur hoc, ut Senator dicatur publici consilii particeps :et simpl. consilii particeps is fortasse dicatur,

qui non soleat temere et inconsiderate agere. notat et designat oculis ad caedem unumquemque NOStrum. Concedi potest, ut dicatur quis notare quos occidi velit ; sicut manc. t 40, tu me inscio noles et suos et tuorum necessarios. Sed cum eiusmodi notatione coniunctus est delectus , et opportuno cum illo Plancianae loco conserre possumus hunc, e Philipp. V. S 13 , delectus et notatio iudicum etiam in nostris civibus haberi solet. duaero nunc, qui cogitari possit delectus , si unusquisque notatur 7 In verbo designare tum eodem mο. do offendit scriptor , tum hoc, quod, quamquam designare absolute saepe ponitur pro conatia tuere , defnire , describere, ablativum tamen eius tantum nominis adsciscit, quo quid designetur alii vel intelligere, vel animadvertere p0ssint; unde et verbis, et sustragiis desi-ςnαre dicitur, et, sicut ipsa verbi compositio indicat, ab eo qui designat signo notatur quid, quo id ipsum quod designetur ab aliis agnoscatur. Quid est autem oculis designare Z Ροs

sumus sane aut nutu, aut vultu, aut oculorum Diuitiam by Corale

82쪽

coniectu quid velimus aliis significare: sed h. l. si Catilina dicitur ipse sibi octilis designare, quis hoc defendat 7 cumulavit autem scriptor pravam illam Latinitatem addito ad caedem , quamquam recte, e pronuntiata iudicum sententia , dicitur quis vel mitti, vel duci ad mortem , et rapi ad au licium: tum, de alia potestate , in vincula duci, Vatin. 9 21 : cons. Liv. VI. 15. 6: sed h. l. requirebatur Gerun-dium, ad caedendum, quod tam passive quam active explicare licebat, vel Participium, ut dicit Cicero, Lm. Manil. 3 7 , de Mithridate, uno

nuncio atque una literαrum soni catione cives Romanos necandos denotavit. Ipsum illud , ad caedem , nullo alio modo expleri potest , quoniam non nisi active explicandum est, nisi αd caedem faciendam, alienissimum a sententia scriptoris. Pro . Consul. 39, rex Ariobarzanes dicitur consulem conduxisse ad caedem faciendam. Falso subinde videtur viris doetis in ea forma dicendi Participium omitii, ut Tusc. I. S 26 , auctoribus quidem ad istam

sententiam, qu m vis obtineri, uti optimis possumus: sed manifestum est, ex eo quod sequitur , cogitando supplendum esse, ad istam

sententiam Obtinendam. In Verr. V. S 28 , quum dicitur ex aliqua famula delecta ad li-

83쪽

δidinem mulier, apparet Praepos. ad ita poni, ut significetur id, quod quis consequi, quo hui cupit: ut 0rat. I. S 15 , dicendi studiosis praemia exposita dicuntur, ad gratism, ad opes , αd dimitatem. Non sane dixisset cicero , quod Livius VII. 40. 2, fortes ad sanguinem civilem. unumquemque No8trum. Hoc quare minus

aptum esset, 'erbo supra monui. Sed intelligendum est, tum ita dici solere, quum de pluribus cogitandum est, quorum causa et conditio diversa sit. Sic Verr. V. 3 175, omnium nunc oculi coniecti sunt hoc ipso tempore in unumquemque NOStrum , qua fide ego accusem , qua religione fit iudicent, qua tu ratione defendas 2 et perpetuo unu8quisque sic dicitur, ut admittat eiusmodi discrimen, quo singuli inter se distinguantur, id quod non convenit Catilinae, cuius consilium erat, ut aliquoties Cicero loquitur, Senatus intersciendi. Nos autem , viri fortes, satisfacere rei HAlicae videmur, si istius furorem ac tela vitemus. Etiamsi nihil in singulis quibusdam esset reprehendendum , tamen illud viri fortes , adiectum ad nos, ineptissimum videri necesse est. Primum, hoc inauditum est, ut quis ipse

84쪽

se fortem appellet, quum recte et apte aliis ea laus tribuatur : tum, quandoquidem nulla certe vel consulum, vel ipsius Senatus sortitudo appellari poterat, quod coniuratorum audacia tamdiu inulta suerat, per ironiam viros fortes

diei quis putet; quamquam hunc quidem locum .

quaevis ironia dedecebat. Fortasse aliquanto melius hoe exprobrare potuisset, omissis reliquis, nos autem fortes esse nobis videmur , si Mitemus; melius etiam, si tantum illud υiri fortes omisisset. - Rei publicae satisfacere rectissime dicitur, sed postulabatur si - vitamus: cons Verr. ΙΙ. 3 179. Sed ipsum vitare dubium est an sententiae satisfaciat, si, quod

mihi videtur, vere docet Madvigius, ad Fin. V. 3 20. p. 647, evitare est essectus, vitare conatus: et sic, Tusc. II. S 41, turpiter vitare plagam, de ignavo gladiatore dicitur: et ex ea ratione Verr. I. S 103 corrigendum erit, in quibus non disito. quin offensionem negligentiae eoitare sedi solet vitare) atque es

gere non FOSSim. Bemus tamen hoc, dici posse tela vitare, sicut Muren. S 87 , telis Catilinae obiici: non tamen alterum est concedendum , ut dicatur furorem vitare , quoniam furor, ut audacia. ut scelus, ut amentia, universe tantum de animi conditione dicitur,

85쪽

nec praesentem impetum indicat quo quis petatur ; itaque recte dicitur alicuius iram vitare, non item iracundiam , diversumque est quum Pison. S 26 dicitur cinitas Pisonis et Gabinii sceleri furorique ceSSisSe. ad mortem te duci iussu consulis iam priadem oportebat. Peccatur in eo , , quod ad mortem duci de eo dicitur, qui iudicio damnatus est: cons. Tusc. Ι. 6 100 et 97 : tum, ut intelligitur, non cadit illud in eum, quem sui rectius dicitur infra S 4) interfectum esse conveniebat. in te conferri pestem istam , quam tu in nos omnes iamdiu machinaris. Pron. istam efficit, squoniam necessario ad id quod praecedit reserendum est) ut pestem istam interpretemur mortem. Sed nusquam apud Ciceronem pestis nomine ipsa mors appellatur , nec nisi in genere pro pernicie et interitu dicitur. Rabir. Perd. S 2 5 , Saturnini imago dicitur pestem atque exsilium Sex. Titio attulisse, i. e. effecisse ut damnaretur non retinendus in civitate: et quum Nat. Beor. III. 3 66 dicitur ipsum sibi pestem machinari, non nisi universe interitus intelligitur. Tum, qui auctor malorum et overtendae rei publicae habetur, pestis civitatis appellatur, ut Rabir. Peta. 8 2. Sosi.

86쪽

743 33 et 146. Sull. S 76. Nec mortem sane significabat scriptor infra 3 33 , quum dicit cum

tua peste et pernicie prosciscere. Sed perniciem in aliquem conferre neque ulla ratione, neque ullo exemplo defendi potest, quamquam recte dicitur mortem inferre , ut Milon. S 17. Et, conferre quid in quem primum non nisi de eo dicitur, qui alteri bene vult, tum consistit intra eius qui conseri animum et Voluntatem, nec eventus simul significatur. Ipsum asserre mortem sui Divin. II.

8 62, cs. I. 3 36), ut Verre salutem , de

causa tantum dicitur , unde vel mors. vel salus consequatur. - Ροstremo , ut recte dicitur Festem machinari, non tamen in quem probandum est, sed Dativus requiritur. Νe ipsum quidem machinari, proprium in hac re verbum est, pro moliri, quo in eadem re Cicero utitur Muren. 3 82 ; siquidem machinari in dolo , aut in quocumque artificio usurpari solet. S 3. An vero vir amplissimvs - , Catilinam

ver O - pergeremuS. Senserunt viri docti alterum vero soloecum et ineptissimum esse, et Madvigius abiicere e textu ausus est, quod laudandum , nisi sorte existimavit ita reliquis vindicari sanam Latinitatem. Uti voluit scriptor eiusmodi bipartita interrogatione, cuius alterae

87쪽

pars, ex oppositione prioris , ad absurdum duceret. Balb. 8 54, an lingua et ingenio patefieri aditus ad civitatem posuit , manu et virtute non poterit Z ubi aliquoties ea forma iteratur, de qua diligenter explicuit Beterus ad

0Meia I. p. 245 , et Madvigius Emendd. in Cic. lib. phil. p. 40, vindicavitque ad Fin. I. 3 5.

Sed, initio vitiosum est an vero, pro Simpl. an. Videamus unum locum , ubi isto modo inchoat interrogationem , Rabir. Perd. S 16: an vero

se Os nostros horum suppliciorum omnium metu dominorum benignitas -una vindicta liberat, nos a verberibus, ab unco, a Crucis denique terrore neque reS gestae, neque acta aetas , neque vestri honores vindicabunt 8 Hic partic. vero non ipsa inchoat interrogationem , sed propositis modo quae eiusdem essent conclusionis, urgetur id, quod absurdum videri necesse est, hoc quasi cumulo adiecto, Dan profecto tu putas istud servis tribuin posse , nobis, civibus Bomanis , nullo modon concedi ZU Modo enim dixerat ista supplicia indigna cise Romano atque homine libero esse. Sed eo loco, quem in manibus habemus, nihil deprehenditur quod eiusmodi interpretationem defendat aut commendet: praecedere enim oportuisset id ipsum , quod in clausula interro-

88쪽

gationis inest, D nos consules Catilinam orbem

D terrae vastare cupientem non perseremus:

aut saltem praemitti potuerat ad mortem feduci oportebit. Sed neque hoc minatur, et per totam hanc orationem ab huiusmodi minis abstinet scriptor, unum hoc suadens Catilinae, ut egrederetur ex urbe; itaque vanum illud ipsum videri oportet, quum significat Consules non perlaturos esse, et inanis instituitur illa comparatio cum praeclaro et sorti facinore Scipionis. Sed ab illa consideratione redeamus ad Latinitatem , et ad artificium oratorium. Apparet enim quaesitam esse oppositionem , primum ut Scipioni privαto opponerentur consules , lumul mediocriter labefactare oppositum haberet, caede atque incendiis vastare cupientem , postremo rei publicae ut opponeretur Orbi3

terrae. Sed prisaei existimatio in primis labefactatur praemissis illis, vir a lissimus, pontifex maximus, neque usquam vocab. illud istiusmodi minus opportunis ornamentis debilitatur : contra, quod ipsa ratio postulat, ea quae ad hominem Ornandum excogitantur ut illis adiectivis dicatur, non nisi tum usurpantur, quum aliquid ad causae demonstrationem et vim conserunt , id quod unicuique confirmare licebit ex innumerabilibus locis, v. c. Leg. Manil. S 5 l.

89쪽

Planc. S 5 l. Muron. S 36. Praeterea vi/um

amplissimiam non memini usquam a Cicerone

appellatum esse, nisi quod Philipp. III. S 20

ampli quidam homines dicuntur. iri amplissimi appellatio vel consuli, vel summo in re publica viro tribuitur. ut Pompeio : cons. Planc. S 25 et 35. De ipso tumultu illo. non attinet exponere post diligentem annotationem Beleri ad 01sic. Vol. I. p. 179; sed tantum intelligitur, perperam hic iungi privatus interfecit, quoniam id privato tribuendum erat, quod non nisi magistratui licuisset, caedes autem jam hoc demum est interscerri ab unoquoque exspectari potest. Quanto melius Cicero Planc. S 88 , αrma , quαe privatus P.

Scipio sumserat: nam et arma Sumere, et

sequi iubere cons. Veli. Paterc. II. 3) erat Consulis, qui cum imperio esset, ut apparet ex seditione Saturnini, quam describit Cicero Babir. Perd. S 20: et ab eo errore carit 0ssic. I. S 76 , nec plu3 AfricanuS , Singularis et Dir et imperator, in excidenda mantia rei publicae profuit, quam eodem te ore P. Nasica prλαινε, quum zi. Gracchum interemit et nec dixit privatus interemit. Ipsum interfecit praeterea nimiumust, et, quantum istarum rerum nobis aliundo

90쪽

gnitum est, Vix credendum Nasicam sua manu interfecisse Gracchum: Saturninum quidem servus Q. Crotonis occiderat, Rabir. Ρerd.

8 31 : de Ahala mox, secundum historiam, commemorat. Et tamen Philipp. VIII. S 13 Nasica dicitur Ti. Gracchum interfecisse, sicut 0rat. II. SI 32, interfecit OFimius Grac

chum.

mediocriter labefactantem statum rei publicae. Non quaero nunc quam parum apte et vere Gracchi consiliis ulla mediocritas, i. e. mOderatio , tribuatur : repugnat certe Cicero V. c. Lael. S 37. et 41: sed contendo labefactandi Verbum ex eorum numero esse, quae nullum adverbium adsciscunt, et mediocriter labefactare tam ineptum esse , quam mediocriter per fringere leges , aut mediocriter interficere. Rursus, statum rei publicae labefactare defenditur exemplo Paradox. II. S 17, sicut Babir. Perd. 3 3 dicitur auailia rei publicae, et 0stic. II. S 78 fundamenta rei publicae labefactare. Orbem terrae caede atque incendiis vastare. Singula verba sine reprehensione suut; sed orbem terrae vastare cupere Catilinam, nec

dixit usquam Cicero, et ridiculus suisset si di isset. Illud vastandi consilium non nisi vel